Creative Commons: een teleurstelling?

Jonathan Bailey, Creative Commons-gebruiker sinds 2003, is teleurgesteld in het concept. Niet omdat mensen nu zijn werk stelen (dat doen ze toch wel), maar omdat CC gebruiken hem niets oplevert. Het probleem met CC, zo schrijft hij, is dat mensen niet goed snappen wat nu de bedoeling is.

Ergens heeft hij wel een punt. Auteursrecht betekent “afblijven van dat werk”, zo wordt ons via allerlei reclamecampagnes ingeprent. Nu krijg je ineens Creative Commons dat zegt “u mag kopiëren en verspreiden, mits”. Dus er zit geen auteursrecht op? Ja, dat wel, maar het werkt anders dan gewoon auteursrecht. Zo breng je mensen inderdaad in verwarring. Je ziet dat ook mooi bij Wikipedia, dat gebruikers waarschuwt: “Gebruik nooit materiaal dat beschermd is door auteursrecht!”

Bailey krijgt, net als ik, regelmatig mailtjes van mensen die beleefd vragen of ze zijn werk mogen gebruiken. De grote Creative Commons-banner is kennelijk niet duidelijk genoeg, of mensen weten niet wat ze daar nu mee aan moeten. En dat terwijl de uitleg in principe heel eenvoudig is. Alles mag, maar laat de naam van de auteur staan. Als er “NC- bij staat, mag je het gebruiken maar er geen geld mee verdienen. Als er “ND” staat, mag je het werk niet aanpassen. Ok, “SA” is iets minder eenvoudig. Maar goed.

Ik ken maar weinig plekken waar mijn werk geheel conform de CC licentie wordt hergebruikt. Met een beetje geluk blijft mijn naam staan (zeker nu ik die bij de artikelen middenin de tekst heb geplakt), maar vermelding van de licentie, vergeet het maar. Heel erg vind ik dat niet: men verspreidt zo mijn teksten en dat levert mij weer leuke dingen op.

Het idee van Creative Commons was echter dat er een commons, een gemeenschappelijke bron van creatieve werken zou ontstaan waar iedereen uit kon putten. Maar daar merk ik maar bar weinig van.

Wat denken jullie, mede-CC gebruikers? Wordt jullie werk wel netjes hergebruikt volgens de licentie?

En hoe stimuleren we die commons?

Arnoud

11 reacties

  1. Mensen moeten beter worden voorgelicht over het verschil tussen het strikte auteursrecht en de Creative Commons-licenties. De mensen begrijpen blijkbaar dat ze werken mogen hergebruiken, maar de voorwaarden begrijpen ze blijkbaar niet helemaal.

    Ik vermoed dat van stap 1 naar stap 2 niet zo’n grote stap is.

  2. Veel mensen weten alleen maar dat auteursrecht betekent dat je af moet blijven van andermans werk. Veel gedetailleerde kennis heeft men niet. Om CC te snappen moeten mensen ook even 3x nadenken, en dat terwijl de gemiddelde Joe Blo helemaal niet in juridische zaken ge?nteresseerd is. Het zal dus nog wel even duren voordat er een omslag komt.

    Er wordt mij wel eens om foto’s gevraagd. Op internet zet men bijna altijd mijn naam erbij. Voor gedrukte media en particulieren moet ik het er wel even bijzeggen. Of ze begrijpen wat nou precies de bedoeling is (NC), dat weet ik niet. Ik heb geen enkele mogelijkheid om te controleren of er geld wordt verdiend aan mijn werk, als dat al zou gebeuren. Kranten (huis aan huis) trekken zich nergens wat van aan, de foto’s worden rustig gesneden als ze onder een ND licentie staan. Zij weten niks van CC blijkbaar.

    Als je werk op internet zet is een CC licentie onontkoombaar, wie zijn werk niet onder CC wil uitbrengen kan het maar beter niet op internet zetten. Gedownload wordt het immers toch wel. Inmiddels vind ik het helemaal niet bijzonder meer als er wat van me wordt gebruikt. Het is leuk maar meer ook niet. Er zijn belangrijker dingen.

  3. Twee dingen: 1) dat mensen jou om een licentie vragen terwijl je de betreffende werken al onder een CC-licentie uitgeeft, wil niet per se zeggen dat ze niet begrijpen wat er aan de hand is. Misschien willen ze wel een andere licentie?

    2) Ik vind CC met name handig om auteurs over de streep te trekken die weliswaar met een “permissive license” willen publiceren, maar die voordat CC er was, weinig keus hadden dan zelf een licentie te schrijven (en daar als juridisch leek huiverig voor waren), of een advocaat in te huren. De vrije licenties die er voor die tijd waren gingen vooral uit van functionele werken. Je ziet toch vaak dat auteurs van artistieke werken wat meer controle willen behouden.

  4. Mogelijke wordt verwarring over het auteursrecht ook veroorzaakt door shrinkwraplicenses, die door vage bewoording (license-agreement is een soort bastaardkind van licentie en contract?) de indruk proberen te wekken dat licenties een soort contracten zijn. Met andere woorden, de indruk wordt gewekt dat de gebruiker van een werk iets moet doen, in plaats van dingen te laten.

  5. Branko, ik heb nog nooit een verzoek gehad waarin iemand zei “mag ik een andere licentie want die CC-BY-SA is niet bruikbaar voor mij”. Wel genoeg verzoeken van het soort “mag ik het herpubliceren als ik naamsvermelding doe en niks wijzig”? Ik heb dan ook nu op mijn site expliciet een uitlegtekst toegevoegd, rechtsonder.

    Goed punt wel over het “over de streep trekken”.

    Arnoud

  6. Die Jonathan heeft zeker een punt.

    Hoewel mijn ervaring tegenovergesteld is. Mijn muziek wordt regelmatig in podcasts gedraaid en toestemming vraagt men niet, de licentie is dus duidelijk.

    Een belangrijk punt is: opvoeden. Ik vind het zeer belangrijk dat mensen en Mijn Naam en De CC Licentie bij het werk noteren en ga er zover ik kan echt achteraan. De meeste mensen snappen het niet helemaal, en ik wil ze daar op wijzen. Dat moeten we allemaal doen vind ik. Opvoeden die mensen!

    Ook is CC relatief nieuw. De meeste mensen kennen het nog niet, dus dat speelt een belangrijke rol. Ook kan CC Nederland soms iets meer doen, met name het stuk educatie, want de situatie moet verbeterd worden. Hoewel CC Nederland geen juridische bescherming biedt, is men vind ik wel verplicht om toe te zien op het juiste gebruik ervan en dat niet geheel over te laten aan de auteurs zelf. Paul Keller, kom er maar in!

  7. Het is m.i. een misvatting om CC te gaan beschouwen als een “ander” auteursrecht.

    Ik wil niet muggeziften, maar CC is niet meer dan een manier om om te gaan met je rechten. Als artiest heb je een auteursrecht op je creaties, een recht dat enerzijds beperkt is door wettelijke uitzonderingen (zoals de parodie) en waar je anderzijds als auteur zelf de voorwaarden voor gebruik kan “opleggen” aan derden. Creative Commons is in se niet meer dan een manier om je auteursrechten uit te oefenen. Zonder auteursrecht is er geen (nood aan) Creative Commons, en als we octrooien even buiten beschouwing laten evenmin aan bewegingen als FSF.

    Ook de reactie van Branko Collin dat een licentie geen contract is wil ik als jurist graag corrigeren. Een licentie (ook shrink-wrap) is wel degelijk een contract met wederzijdse verbintenissen. Wanneer iemand software koopt, koopt hij de drager (zoals de CD-Rom) ?n een recht om de software te gebruiken volgens de voorwaarden die de de auteursrechthebbende heeft bepaald in de licentie. Die licentie legt dus zowel verplichtingen op aan de software-fabrikant als aan de gebruiker. Dat is evenzeer het geval voor een open-source licentie als voor een licentie op commerci?le software.

  8. Een licentie is geen contract om de volgende twee redenen: 1) de gebruiker zou ook aan de voorwaarden gebonden zijn als hij de software niet zou gebruiken; dat is naar mijn weten niet het geval. 2) Het zou een contract heten, en niet een licentie; er is een reden waarom de twee verschillende namen hebben.

    Als juridisch leek onderdruk ik de neiging om te zeggen dat er een derde reden is, namelijk dat een gebruiker het niet met een licentie eens hoeft te zijn, maar een werk toch nauwelijks kan gebruiken buiten de mogelijkheden die de licentie biedt (en dus toch aan de licentie gebonden is) — er zijn vast voorbeelden van contracten waar een van de partijen zich nooit mee eens heeft verklaard, maar toch aan gebonden is.

  9. Het lijkt wel een uitdaging 🙂 Mag ik nu wel roepen : aha! Voor de duidelijk (aan de andere posters): CC is een paradox (http://www.p2pnet.net/story/2947). CC is een hack op het huidige copyright systeem (dan wel auteursrecht voor liefhebbers). De hack werkt in de praktijk alleen maar als je genoeg (dure) advocaten op de zaak loslaat(vraag het maar aan Adam Curry). Het is leuk om over de ‘diepere betekenis’ van CC te filosoferen maar het levert in de praktijk niet veel op. Kortom: CC licentie (= contract voor de leken onder ons) is geen garantie dat licentie voorwaarden worden gehandhaafd in China. Je reactie op een ‘schending’ bepaalt in grote mate je intellegentie mbt internet en copyright: ‘blij’ zijn en/of een rechtszaak beginnen (zie Paris Hilton :))

  10. Enforcement van je rechten igv schending is altijd een zaak voor advocaten lijkt me. Of je nou CC gebruikt of niet. Als je een restrictive license gebruikt is er ook geen garantie dat de voorwaarden in China worden nageleefd.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.