Machtiging rechter-commissaris bij strafbare uitingen echt nodig

wetboek-strafvordering-2009-2010.pngEen webhoster hoeft smadelijke berichten niet te verwijderen als het OM dat eist, tenzij er een machtiging van de rechter-commissaris bij zit. Dat blijkt uit een recent vonnis van de rechtbank in Assen. Die rechtbank oordeelde in 2008 net zo, maar het OM was in hoger beroep gegaan en de zaak werd terugverwezen voor een nieuw vonnis, dat dus identiek is aan het vorige.

In feite is de zaak zo simpel dat ik niet snap waarom deze hele toestand nodig was. Op een website stond een vermeend lasterlijke uiting over een advocaat. Het OM had de webhoster (Budget Webhosting) gesommeerd deze te verwijderen, maar zo’n bevel mag op grond van artikel 54a Wetboek van Strafrecht alleen worden gegeven als de rechter-commissaris daar toestemming voor heeft gegeven. En die was er niet.

in het Dagblad van het Noorden zegt de Officier van Justitie boos:

“In Assen verleent de rechter-commissaris gewoon geen toestemming. Daarmee is dit wetsartikel in feite geschrapt, want dit vonnis is nu de standaard”, aldus officier van justitie Jan Hoekman.

Dat lijkt terug te komen in het vonnis als:

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de vereiste machtiging wel aan de rechter-commissaris is gevraagd doch dat de rechter-commissaris op formele/principiële gronden tot niet ontvankelijkheid van het OM heeft beslist. Een inhoudelijke toetsing heeft niet plaatsgevonden door de rechter-commissaris.

Er is echter geen manier voor een OvJ om in beroep of bezwaar te gaan tegen zo’n beslissing. Dat verklaart zo te lezen waarom deze officier toch de strafzaak heeft doorgezet. Echter, de rechtbank vindt dat geen argument om dan de provider toch maar te gaan vervolgen: deze moet kunnen afgaan op de wet, en als daarin staat dat er een machtiging van de R-C moet zijn dan moet die er zijn, anders is de provider niet gehouden het bevel op te volgen.

Oftewel: jammer voor die OvJ dat men in Assen kennelijk alleen koppige Drenten als rechters-commissaris (rechter-commissarissen?) heeft zitten maar het alternatief is dat de officier in strijd met de wet bevelen mag geven tot weghalen van teksten.

Update (9 januari 2010): zie ook het TILT-rapport ‘Wat niet weg is, is gezien’ met achtergrond van art. 54a Strafrecht en de (on)mogelijkheiden voor het OM bij weigerachtige R-Cs.

Update (30 augustus 2014) de Hoge Raad beslist dat ook de provider niet in beroep of bezwaar kan als hij gehoor gaf aan het bevel en de officier vervolgens de zaak seponeert tegen de plaatser.

Arnoud

14 reacties

  1. Buiten het vonnis vind ik de indirect opgeworpen vraag over de meervoudsvorm van het woord ‘rechter-commissaris’ ook wel aardig.

    Ik denk dat het rechters-commissaris is. Het meervoud van advocaat-generaal is immers ook advocaten-generaal.

  2. Rechter-commissarissen suggereert dat er ook linker-commissarissen zijn. Rechters-commissaris suggereert dat meerdere rechters tesamen een commissaris zijn. De VanDale geeft dan ook het meest duidelijke meervoud: Rechters-commissarissen. Bij advocaat-generaal is generaal een beschrijving van het type advocaat. Bij Rechter-commissaris zijn twee functies samengevoegd. De rechter is namelijk tevens commissaris. Maar de Advocaat is geen generaal.

  3. De OvJ lijkt te zeggen dat in (het arrondissement) Assen “de rechter-commissaris” nooit toestemming verleent, waarbij “de rechter-commissaris” verwijst naar het ambt en niet naar een specifieke persoon die dat ambt vervult. Een soort Drentse beleidslijn dus.

    Of de OvJ het zo bedoeld heeft weet ik niet. Als er maar ??n persoon is die in Assen het ambt van rechter-commissaris vervult, dan zal de OvJ het natuurlijk over die persoon hebben gehad. Maar ik neem aan dat er meerdere personen zijn. (Ik vind bijv. dat bij de rechtbank Groningen in strafzaken zowel alle Groningse rechters als de door de rechtbank Assen aangewezen “rechter-commissarissen” (sic!) als rechter-commissaris kunnen optreden. Dit sluit echter niet uit dat het in Assen steeds om dezelfde persoon gaat.)

    In ieder geval heeft de OvJ wel een beetje een punt dat het vreemd is dat er geen hoger beroep openstaat tegen de weigering van de r-c. Je zou kunnen redeneren dat uit dit ontbreken van een rechtsmiddel volgt dat die beslissing (indirect) kan worden aangevochten door een strafvervolging in te stellen. Maar dan zou de verdachte niet meer kunnen vertrouwen op de in art. 54a Sr neergelegde waarborg dat toestemming van de r-c is vereist, dus de beslissing van de rechter lijkt me hier juist.

  4. @Piet, 9: Het blijft voor de benadeelde altijd mogelijk om een civiele procedure te starten om lasterlijke uitingen van het web te halen. Een OvJ die tegen de letter van de wet een strafrechtelijke procedure start “omdat hij zijn zin niet krijgt” verdient een andere functie; een waar hij niet meer verantwoordelijkheid krijgt dan hij kan dragen.

  5. Het is me ook niet duidelijk of hij nu zegt dat hij ze nooit krijgt of dat ze ?berhaupt nooit gegeven worden. Het enige juridische punt dat hij heeft, is dat hij nergens in beroep, bezwaar of protest kan als een RC weigert een machtiging te geven. Op zich zou dat wel een goed idee zijn.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.