Driehonderd jaar auteursrecht

statute-anne-copyright.jpgAuteursrecht is driehonderd jaar oud. Op 10 april 1710 werd de Statute of Anne, de eerste wet over rechten voor auteurs op hun werken aangenomen in Engeland. Voor die tijd waren er wel wetjes over het al of niet mogen drukken van werken, maar die richtten zich alleen op drukkers. De Statute of Anne was de eerste die auteurs rechten gaf. Zonder hun toestemming mocht hun boek niet worden gedrukt. Gebeurde dat toch, dan:

Then such Offender or Offenders shall Forfeit such Book or Books, and all and every Sheet or Sheets, being part of such Book or Books, to the Proprietor or Proprietors of the Copy thereof, who shall forthwith Damask and make Waste-Paper of them

(Ik weet niet precies wat “to damask” is.) En ook dit kennen we nu nog: een rechthebbende kan inbreukmakende exemplaren in beslag laten nemen en vernietigen.

De Statute of Anne was de directe inspiratie voor de eerste Amerikaanse auteurswet. In continentaal Europa duurde het nog even voor er iets vergelijkbaars kwam, tot de Berner Conventie van 1886 was er daar weinig eenvormigheid. Een belangrijk verschil: volgens de Statute was het verplicht om een copyrighted work te voorzien van een expliciete auteursrechtvermelding, en de Berner Conventie verbood iedere formaliteit.

Weet iemand nog een leuk verjaardagskadootje voor deze driehonderd jaar oude grijsaard? 🙂

Arnoud

17 reacties

  1. Begraven. Laten we de driehonderd jaar oude grijsaard begraven. Het is in driehonderd jaar uitgegroeid tot monsterlijke wetgeving waarmee Tim Kuik het internet afsluiten kan. Dat gaat wat verder dan het in beslag laten nemen en vernietigen van expemplaren.

  2. Helaas wordt er aan de wortels van het auteursrecht geknaagd. Terwijl het toch ter bescherming is van het geestelijk eigendom. De auteurs, veelal kunstenaars kunnen b.v. ook wetenschappers zijn, maar niet in loondienst, hebben er recht op hun geestelijke producten op de markt te brengen of te laten brengen. Net als b.v. een bakker doet, alleen dat is wat directer. Daar leeft men, veelal voor een deel van. Lang leve de driehonderdjarige. Het is wel opvallend dat de huidige aanval op het auteursrecht komt van lieden die gratis van de producten van de auteurs gebruik willen maken, wel zelf aan goed beschermde merchandising doen en er een hele kermis om heen bouwen en er op deze wijze zeer goede zaken mee doen. Een vraagje: Is het auteursrecht onvervreemdbaar, dus net zo als b.v. volgrecht? (genotsrecht) De inmiddels bijna 100 jarige.

  3. @Piet, 8: Wanneer ik iemand uit de uitgeversbranche (in brede zin: muziek, video, spellen) het woord “content” hoor noemen, roept dit bij mij een associatie met Alabastine bij me op: vulmiddel. “Content” is het vulmiddel om de gaten tussen het werkelijke product, de advertenties, op te vullen. Net zoals bij Alabastine is het van belang dat “content” veel volume inneemt, voldoende volume om het gat in de markt te vullen. De kwaliteit van “content” is, net zoals dat van een vulmiddel, van ondergeschikt belang; bij vulmiddel omdat dat door het behang aan het zicht onttrokken wordt; bij de produkten van uitgevers omdat je je geldt niet terug kan krijgen als het “produkt” niet aan de gewekte verwachtingen voldoet.

    ? reversed, bronvermelding wordt zeer op prijs gesteld.

  4. Het auteursrecht is uitgegroeid tot een weerzinwekkend monster, dat nodig aan een drastische hervorming toe is, waarbij we terug moeten naar de oorspronkelijke doelstelling (of die nou oprecht gemeend was of een smoes ten behoeve van zakelijke belangen of censuur) van datzelfde recht: het bevorderen en verrijken van onze cultuur. Met de huidige termijnen en reikwijdte bereikt het auteursrecht eerder het omgekeerde.

    @Wim: de term ‘geestelijk eigendom’ vindt ik een misleidende term voor auteursrechten, en zeggen dat het auteursrecht dergelijke rechten beschermd is een cirkelredenering: het auteursrecht definieert een exclusief recht dat daarvoor niet bestond. Natuurlijk geeft het auteursrecht je daarna ook een aantal middelen om dat recht te handhaven, maar dat is iets anders.

    De term auteursrecht is ook misleidend, omdat in de praktijk die ‘rechten’ vaak worden opgekocht en uitgebaat door uitgevers, die door kartel- en monopolievorming de auteur net zo hard in de tang hebben als het publiek.

  5. Jeroen “De term auteursrecht is ook misleidend, omdat in de praktijk die ‘rechten’ vaak worden opgekocht en uitgebaat door uitgevers, die door kartel- en monopolievorming de auteur net zo hard in de tang hebben als het publiek.”

    Als ik als zelfstandige werk dus niet in loondienst en/of opdracht dan behoud ik alle rechten. Ik kan dan ook niet, zoals gesteld wordt, uitgebuit worden. Wel is men in Nederland, mede door sterke lobbys veelal benadeeld ten opzichte van de ons omringende beschaafde landen.

    M.b.t. geestelijk eigendom: Bron: http://www.auteursrecht.nl/auteursrecht/pagina.asp?pagnaam=auteursrecht “Auteursrecht Wanneer u iets origineels heeft gemaakt, wilt u natuurlijk niet dat iemand anders daar zomaar mee vandoor kan gaan. Daarom is het auteursrecht in het leven geroepen. Het auteursrecht maakt het mogelijk dat iedereen die werken cre?ert als enige mag beslissen over de exploitatie van die werken en dat die werken bovendien worden beschermd tegen misbruik door anderen. Mede dankzij het auteursrecht blijven mensen creatief.

    In artikel 1 van de Auteurswet wordt het auteursrecht als volgt omschreven:

    ?Het auteursrecht is het uit?sluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.?

    In eerste instantie komt het auteursrecht op zo???n werk toe aan de maker van het werk, en wel vanaf het moment dat hij of zij het werk gemaakt heeft. Het auteursrecht hoeft niet altijd in handen van die maker te blijven. Het recht kan namelijk overgaan op iemand anders, bijvoorbeeld als de maker zijn of haar auteursrecht verkoopt. Als de maker het auteursrecht altijd zelf heeft gehouden, dan zal het uiteindelijk in handen komen van zijn of haar erfgenamen. Degene die het auteursrecht krijgt overgedragen of erft, is vanaf dat moment de nieuwe ???auteursrechthebbende??? op het werk.

    Wie auteursrecht heeft op een werk beschikt over twee exclusieve rechten: het alleenrecht om het beschermde werk openbaar te maken en het alleenrecht om het te verveelvoudigen. Dat betekent dus dat ieder ander dan de auteursrechthebbende niet zomaar op eigen houtje het beschermde werk mag gaan openbaar maken en/of verveelvoudigen. Daarvoor is – in beginsel – de voorafgaande toestemming van de auteursrechthebbende nodig. Die heeft immers als enige de auteursrechtelijke zeggenschap over het werk.

    Naast de hierboven genoemde exploitatierechten krijgt elke maker van een werk persoonlijkheidsrechten. Die rechten, die ook wel ???morele rechten??? worden genoemd, kunnen niet in handen van iemand anders komen en blijven dus bij de maker, ook als de maker zijn of haar auteursrecht (dus het openbaarmakings- en verveelvoudigingsrecht) aan een ander zou hebben verkocht.

    Het auteursrecht is een onderdeel van het rechtsgebied dat het ???intellectueel eigendomsrecht??? wordt genoemd. Daartoe behoren naast het auteursrecht en de daarop lijkende naburige rechten ook het merkenrecht, het octrooirecht, het modellenrecht en het handelsnaamrecht.”

    Helaas zijn er politieke partijen in de weer om dit recht de kunstenaar te ontnemen of sterk in te perken. Blijkbaar denkt men dat de kunstenaar van de wind kan leven.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.