Wanneer mag je nou op straat filmen (en dat op Youtube zetten)?

camera-foto-filmen-straat-openbare-weg.pngNaar aanleiding van GeenStijl’s berichtje van gisteren kreeg ik een hoop vragen over wat er nou wel en niet mag met filmen van mensen op de openbare weg. Ik geef dan ook maar even een samenvatting.

Hoofdregel is dat filmen en fotograferen op de openbare weg mag, omdat dat valt onder de vrijheid van informatiegaring (onderdeel van de vrije meningsuiting, artikel 10 EVRM). Gebruik je een aangebrachte camera, dan moet je mensen daarvoor waarschuwen voordat ze in beeld zijn. Bij een met de hand vastgehouden camera hoeft dat niet.

Mensen hebben portretrecht. Dat wil zeggen dat als er een “redelijk belang tegen publicatie” is, je het filmpje (of de foto) niet zomaar mag publiceren. Het wil niet zeggen dat ze het filmen of fotograferen zelf al mogen verbieden. Voor gewone mensen op straat lijkt het portretrecht niet zo sterk, hoewel daar de nodige juridische discussie over is. Voor politieagenten die gewoon aan het werk zijn, ben ik er vrij zeker van dat je ze gewoon mag filmen. Zolang je hem maar niet nodeloos hindert bij zijn werk, dus niet voor de voeten gaan lopen of een afgezet gebied betreden.

Zet je zo’n filmpje of foto online, dan kan het zijn dat je de agent onherkenbaar moet maken, zoals bleek in een rechtszaak over foto’s van flitsende agenten:

Niet alleen kan [appellant] in het kader van het kritisch volgen van het handelen van overheidsinstanties een (journalistiek) belang hebben bij de mogelijkheid op genoemde internetsite verslag te doen van de wijze waarop deze instanties een geval als het onderhavige behandelen. In hoeverre de foto’s aan dat verslag kunnen bijdragen, is een journalistieke beslissing waarin de rechter in beginsel niet dient te treden.

Film je heel intieme situaties, dan kán sprake zijn van een privacyschending. In ieder geval zul je zulke filmpjes niet zomaar kunnen publiceren.

In het filmpje waar het GeenStijl-bericht over gaat, lijkt een gesprek gefilmd te worden. Dat maakt het enigszins discutabel. Het heimelijk met een technisch hulpmiddel opnemen van een gesprek is namelijk strafbaar. Van een afstandje onopvallend filmen (met een goeie microfoon erbij) zou daaronder kunnen vallen.

Arnoud

90 reacties

  1. Ik vind het een complex verhaal. Je mag gesprekken dus niet opnemen als je er zelf niet aan deelneemt. Dat doe je eigenlijk al vrij snel als je op straat loopt te filmen. Is dat artikel uberhaupt niet in strijd met art 10 EVRM. Tsja, en wat is heimelijk? Als iemand niet ziet dat ik hem loop te filmen, is het dan heimelijk? Of moet iemand op straat zich enigszins bewust zijn van het risico dat hij vastgelegd kan worden. Ik vind het niet helder. Of is het zo dat heimelijk filmen alleen kan als ik als filmer allerlei onbeschreven acties doe de kans op ontdekking van het filmen door de persoon die wordt geregistreerd minimaliseert. Ik vind het maar onwenselijk dat er zo veel arbitraire situaties kunnen ontstaan tussen art 10 EVRM en het strafrecht. Dit moet moet klip-en-klaar.

  2. Het is ontzettend moeilijk om een harde lijn te trekken. Er kunnen ontzettend veel situaties zich voordoen. Waar tr?k je dan de lijn? Er wordt op straat overlegd, er wordt op straat gefilmd. Soms is het duidelijk dat er wordt gefilmd en moet je gewoon niet geheime zaken overleggen. Soms sta je op een stil plekje en ontdek je achteraf dat iemand een richtmicrofoon op je gericht had. En soms heb je als cameraman niet door dat net achter jou een vreemdganger zijn laatste verovering bespreekt, maar je publiek op Youtube wel.

    Ik denk dat als je niet opzettelijk inzoomt op een gesprek, er weinig aan de hand is. Ga je wel opzettelijk proberen een gesprek op te nemen, dan ontstaat een botsing tussen artikel 10 EVRM (informatie vergaren) en artikel 8 EVRM (privacy). Het lijkt mij redelijk dat die botsing in zo’n geval al snel in het voordeel van artikel 8 uitvalt. Een priv?gesprek is niet voor jou bedoeld, je hebt dus niet snel een legitieme reden om daar toch kennis van te nemen. (Het zou kunnen hoor, als jij vandaag Rutte en Wilders ziet smoezen op het Binnenhof dan d?nk ik dat je dat wel mag opnemen want dat heeft grote nieuwswaarde.)

  3. ‘Het heimelijk met een technisch hulpmiddel opnemen van een gesprek is namelijk strafbaar.’ Gezien de reacties van de gefilmden naar de filmer toe is er van ‘heimelijk’ geen sprake (giechelt…).

  4. Okay, dan een interessant punt. Jaarlijks wordt er overal de “World Naked Bike Ride” georganiseerd, waarbij de deelnemers massaal naakt op de fiets door het land fietsen. Een nieuws-item dus deelnemers die meedoen mogen dus naakt gefotografeerd worden en deze foto’s mogen dus ook gepubliceerd worden. Toch?

    Maar mag je dergelijke foto’s dan ook overal publiceren (bijvoorbeeld op een pornosite) en gelden er dan nog andere regels? (Bijvoorbeeld geen close-up van bepaalde lichaamsdelen.) Of mag de fotograaf gewoon alles doen met dergelijke foto’s?

    En dan een andere mogelijkheid. Een fotograaf gaat naar het strand met overduidelijk een camera-tas, enkele camera’s en een jas aan met de tekst “Fotograaf” erop. Hij gaat vervolgens foto’s maken van de sfeer op het strand voor publicatie in een boek over het strand. Hoe zwaar telt het portretrecht dan? Geldt deze ook voor de mensen die ver op de achtergrond zitten of alleen voor de personen die duidelijk herkenbaar op de voorgrond zitten? Of geldt het portretrecht niet omdat men kan zien dat er wordt gefotografeerd en men op een openbare plek is?

  5. Ik denk dat als je meedoet aan zo’n naakte fietstocht, je niet op grond van je privacy kunt verbieden dat er in verslaggeving over die tocht foto’s van jou op je fiets verschijnen. Exploitatie in porno is wat anders, die associatie heeft niets met nieuws te maken en dat hoef je niet te tolereren. (Nieuws ? la GeenStijl van het soort “zoek de dikste tieten” is een grijs gebied.)

    Zodra mensen herkenbaar in beeld zijn (daarvoor hoeft hun gezicht niet zichtbaar te zijn), geldt het portretrecht. En dan krijg je dus altijd de afweging van het belang van de fotograaf tegen dat van de geportretteerde.

  6. Overigens, we hebben het hier over fotograferen met als doel de foto’s te publiceren. Maar wat als je gewoon foto’s maakt voor in je eigen (digitale) foto-album die je verder niet aan anderen laat zien?

    En iets anders, met de vakantie-periode zo vlakbij… Als je vakantie-foto’s maakt, moet je dan rekening houden met toestemming van je familie voordat je deze foto’s in je blog plaatst? En als er naast je familie ook andere vakantie-gangers op de foto staan, moet je dan ook hun toestemming hebben? Het is een publicatie betreffende je eigen vakantie dus “nieuwswaarde”. Maar toch.

    In ieder geval, moet je er rekening mee houden dat je vakantiefoto’s door anderen gekopieerd kunnen worden om op andere sites geplaatst te worden, met andere onderwerpen erbij? Een weblog kan die foto’s publiceren als CC-BY-SA zodat copyright geen probleem is. Maar een foto van mijn vriendin topless op het strand, overgenomen door een pornosite die vervolgens doodleuk naar mijn site linkt? Tja…

    Fotograferen en filmen… Ik krijg koppijn van al die regels waar ik allemaal rekening mee moet houden… 😉

  7. Mag ik hierbij wel opmerken dat ik het gedrag van de agenten in kwestie zeer onprefessioneeel vind.

    Ze houden niet staande, arresteren de man niet, vorderen vervolgens wel zijn personalia, daarna gaat oom agent zeggen dat ie die personalia op persoonlijke titel gaat gebruiken als de beelden op internet komen, om vervolgens het blaadje waar de personalia op staan weer terug te geven.

    Ik mag toch hopen dat dit niet is hoe men het op de politie-academie leert…

    1. grondwet herzien enten op de amerikaans-engelse. 1 republiek der nederlanden. de amerikaanse amendementen 1, 4 en 5 letterlijk overnemen en nog een paar, Onze grondwet is door een stelletje regenten onder druk van de oranjes gemaakt, lekker hoor

  8. @Freeaqingme, reactie nummer 9.

    Inderdaad, onprofessioneel is nog wel zacht uitgedrukt.

    Naast gebrek aan beheersing van de Nederlandse taal had de agent die aan het eind van het filmpje rechts in beeld staat ook een gebrek aan zelfbeheersing.

    Natuurlijk mag hij op normale wijze vragen waar het voor bedoeld is dat hij mede ook gefilmd wordt, maar zoals de man (marktkoopman???) in het begin en later de agent bij voorbaat vragen om de beelden te wissen gaat te ver.

    Dat vragen naar legitimatiebewijs / personalia gaat ook behoorlijk ver, uiteindelijk zal de filmer mee moeten werken, want niet meewerken aan een vordering je te legitimeren is op zichzelf strafbaar, maar dat riekt wel naar machtsmisbruik en er lijkt geen geldige reden te zijn om naar een legitimatiebewijs te vragen.

    Dat van ik ga je gegevens op persoonlijke titel gebruiken is natuurlijk een verkapte bedreiging. Wel eentje waar over nagedacht is. Als hij had gezegd: “Als ik de beelden met mij erop tegenkom kom ik je huis en / of je gezicht verbouwen.” was hij waarschijnlijk strafbaar bezig, nu heeft hij het voldoende vaag gehouden, hij kan tenslotte een rechtszaak bedoelen.

    Om heel eerlijk te zijn vind ik het niet gek dat over het algemeen het respect voor de politie laag lijkt te zijn, van voldoende en de juiste sociale vaardigheden om een situatie gewoon met woorden af te handelen is over het algemeen geen sprake meer bij de mensen in het blauw. In dit filmpje zie je dat al als de agent begint over beleefdheid en elkaar aankijken tijdens een gesprek, op dat moment lijkt het gesprek al een behoorlijk persoonlijke lading te krijgen voor de agent, dat kan gewoon niet de bedoeling zijn.

    Overigens is beleefdheid en elkaar aankijken bij mijn weten niet wettelijk verplicht gesteld.

  9. Videofilmen is mijn hobby. De mooiste stukken werk ik af en zet ik op YouTube. Zo film ik wel eens tijdens een straattheaterfestival, waarbij de artiest tussen het publiek bezig is, en daar ook actief op reageert. Dan kan ik niet altijd vooraf toestemming vragen (aan de toevallige voorbijganger die op de artiest reageert), en achteraf lukt ook niet altijd. Dan maak ik mijn eigen inschatting. Kleine kinderen op straat, die duidelijk in beeld zijn, zet ik nooit op YouTube zonder behoorlijke toestemming. Jammer, want kinderen zijn altijd leuk, maar ik wil zelf ook geen risico lopen van enig misbruik beschuldigd te worden. En ik kan me ook indenken dat de ouders van die kinderen dat niet willen. In zo’n geval probeer ik meteen (enthousiast) de ouders aan te spreken, en lukt dat niet, of zien ze het niet zitten, dan wis ik het shot direct.

  10. Voorbeeld… Ik plaats een filmcamera achter de voorruit van mijn auto en ga ermee mijn rit filmen. Bij een stoplicht rij ik door groen maar wordt van rechts aangereden door een politie-auto met zwaailicht maar zonder sirene. (Dus: geen voorrang verplicht.) Agent stapt uit, begint te vloeken, schopt tegen zijn auto, vraagt mijn identiteitsbewijs en ziet dan opeens de camera. Eist meteen dat de beelden gewist worden. Maar ja, jammer dan want die beelden kan ik als bewijs gebruiken tegen hem. Alleen is dan natuurlijk wel de vraag wat er verder met die beelden moet gebeuren. Vraag is dan of ik een kopie van die beelden vervolgens op Geenstijl/Dumpert mag plaatsen om zo het wangedrag van deze agent aan de kaak te stellen.

    Dat zal wel mogen, denk ik…

    Okay, weer camera voor voorruit. Dit keer rij ik door rood en een politie-auto gaat voor mij rijden en maant mij om te stoppen. Ik stop, en zodra de politie-auto ook stilstaat geef ik snel gas, keer snel en vlucht vol gas weg, de verkeersveiligheid aan mijn laars lappende. Het filmpje plaats ik vervolgens op Geenstijl om die agent compleet belachelijk te maken.

    Dat zal dus weer niet mogen, denk ik…

    Ik denk dat je als fotograaf altijd een goede rechtvaardiging moet hebben om een foto of film te publiceren. Je moet daarbij rekening houden met de rechten van anderen en hun privacy respecteren. Wie daaraan voldoet zal niet snel in de problemen komen, denk ik. De reden van publiceren zou dus iets meer moeten zijn dan alleen “voor de lol”.

  11. “Hoofdregel is dat filmen en fotograferen op de openbare weg mag, omdat dat valt onder de vrijheid van informatiegaring (onderdeel van de vrije meningsuiting, artikel 10 EVRM),” schrijft Engelfriet. Andere hoofdregel uit het EVRM artikel 8 zegt dat je recht hebt op bescherming van de privacy. Dat geldt vanzelfsprekend ook als je geen intieme handelingen verricht. Die twee belangen moeten door de rechter tegen elkaar worden afgewogen. Zo maar, gewoon voor de lol, op de openbare weg een filmpje of foto van iemand maken en op YouTube zetten, heeft met vrijheid van informatiegaring weinig te maken. Als betrokkene zich daar tegen verzet, lijkt hij bij de rechter met een beroep op de privacy terecht een goede kans te maken.

  12. Ook filmpjes voor de lol zijn uitingen die beschermd zijn door artikel 10. Je hebt gelijk dat de balans eerder in het voordeel van de privacy uit zal vallen, maar het is niet zo dat je automatisch buiten artikel 10 valt wanneer je geen hoogwaardige nieuwsvoorziening doet. Zie het Von Hannover-arrest.

  13. Toch vind ik de vraag van Bastiaan ook belangrijk: wat doe je eigenlijk als een agent zegt dat je niet mag filmen?

    En sterker nog: tot in hoeverre ben je verplicht gehoor te geven aan een agent die ten onrechte bezig is? En mag je je -indien nodig- fysiek verzetten? En mag je in het uiterste geval jezelf verdedigen? Mag je bijvoorbeeld ook eisen dat een andere agent van een ander bureau er bij komt?

    Voorbeeld van Wim ten Brink vind ik hierin een goede: een agent rijdt iemand aan, en het is de schuld van de agent. Maar agent wil en zal alle bewijsmateriaal confiskeren, zonder een kopie achter te laten…

  14. Mag een agent formeel iets van je vorderen waarvoor hij geen wettelijke basis heeft? Persoonlijk lijkt mij van niet.

    Wel zijn we in zoverre enigszins afgezakt in Nederland dat er vrijwel altijd wel een reden verzonnen zou kunnen worden om iemand desondanks aan te houden, dat beangstigt me wel.

  15. Zonder wettelijke grond mag een agent niet vorderen dat je een filmpje of geheugenkaart aan hem geeft. Dat is een mooi theoretisch antwoord, maar in de praktijk zal de agent die meent dat hij een grond heeft, het ding vorderen en desnoods met geweld afnemen. Tegen de tijd dat het gebrek aan grond wordt geconstateerd, is hij dan vast al leeg.

  16. Dat vermoed ik dus ook Arnoud. Laat ik er duidelijk bij zeggen dat ik weet dat gelukkig niet alle politiemensen zo te werk gaan, maar het beangstigt me dat er zoveel feitelijke macht en mogelijkheden bij een persoon terecht kan komen die niet goed lijkt te weten hoe daarmee om te gaan.

  17. Ik heb de indruk dat het vaak ook gaat om een gebrek van kennis over de wetgeving (en niet machtsmisbruik). Ik vind het zorgwekkend dat de mensen die de wet moeten handhaven niet weten hoe de wet in elkaar zit.

  18. Geen machtsmisbruik? Wat dan, machtsvertwijfeling? Met name het op persoonlijke titel willen handelen als hij de filmpjes ergens terugziet vind ik merkwaardig gedrag. In een andere versie zag ik overigens dat hij doelde op een rechtszaak.

  19. @Martijn: Het is op zich juist dat je als agent een civiele rechtszaak kunt beginnen als je portretrecht wordt geschonden. Dat is dus de weg die deze agent nu zou moeten behandelen. Vaak zie je wel dat hij vanuit het korps ondersteuning krijgt (bv. sponsoring advocaat) omdat de schade tijdens het werk opgelopen is. Maar portretrecht is civiel recht en hij moet dus als privepersoon procederen.

  20. Die mogelijkheid moet deze meneer ook zeker krijgen, als hij hierover wil procederen staat dat hem natuurlijk vrij.

    Het gaat mij er meer om dat hij er in het begin twijfel over laat bestaan over wat hij bedoelt. Je kunt het ook opvatten als: “Ik kom je thuis opzoeken, want ik weet nu waar je woont.”

  21. Zo had ik het niet opgevat. Dat kan zeker onrechtmatig zijn, een agent moet terughoudender dan gewone burgers zijn met ‘gewone’ vragen en verzoeken. Ze worden vanwege zijn functie sneller gehonoreerd. Het bekendste voorbeeld is aanbellen en “mag ik even binnenkomen” zeggen. Dat mag iedereen doen, dus ook een agent, maar veel mensen zullen denken dat ze hem binnen /moeten/ laten. Daarom behoort een agent dat niet te vragen, zeker niet in gevallen waarin ze eigenlijk een bevel tot binnentreden hadden moeten halen.

  22. Het is al gauw het woord van meerdere agenten tegen het woord van burgers. Als ze bij je voordeur staan en ze zeggen dat je ze moet binnenlaten, maar ze blijken niet zo’n bevel te hebben (is mij wel overkomen) dan heb je desondanks geen poot om op te staan. Dan komt er wel een vage ‘betrouwbare tip’ als grond tot zoeking wegens bijvoorbeeld de WWM of ze zeggen dat je ze uitgenodigd hebt binnen te komen.

    Gelukkig zijn er veel goede wetsdienaars, maar er zitten naar mijn mening ook wat veel rotte appels bij.

    De handelwijze van deze meneer geeft het overigens zeer oninteressante filmpje wel nieuwswaarde in ieder geval.

  23. Een agent kan niet zelf bepalen dat hij naar binnen mag (behalve bij enkele heterdaadsituaties). Daarvoor is een bevel van een officier van justitie of een rechter-commissaris nodig. Als een agent dus zonder bevel binnentreedt, is het bewijs dat hij zo verkrijgt, onrechtmatig verkregen en de zaak ‘stuk’. In deze zaak zie je hoe dat gaat: de agenten waren het snoer van een verborgen camera aan het volgen naar het huis van de buurman en gingen binnen zonder een machtiging te halen. En daardoor werd de gluurder vrijgesproken.

  24. Filmpjes voor de lol… Mijn voorbeeld dus: Filmer rijdt door rood, wordt aangehouden, filmt de agent en maakt deze lekker belachelijk door snel weg te rijden en weet met succes te ontsnappen. Plaatst vervolgens dat filmpje op Internet om die agent mee belachelijk te maken. In zo’n geval gaat privacy gewoon voor. Toch?

    Anders is het als je op een rustige nacht filmt hoe je in je Mercedes met 220 KM/U over de A2 van Maastricht naar Amsterdam gaat racen, voorbij alle wegwerkzaamheden en zo. Ook een filmpje voor de lol maar dat filmpje mag je volgens mij rustig op het Internet plaatsen. (Okay, je vergroot de pakkans en de bewijslast tegen jezelf, maar het mag.) Toch?

    Probleem is natuurlijk dat agenten veel macht hebben maar die hebben zij altijd al gehad. En vaak moeten zij handelen volgens eigen inzicht naar wat het beste is in bepaalde situaties. Soms is een fotograaf best welkom op een rampplek, zeker als de fotograaf zijn beelden deelt met de politie. In andere rampgevallen lopen fotografen in de weg of is het volgens de politie ongewenst dat slachtoffers later geconfronteerd gaan worden met foto’s van de ramp. Dit is een beoordeling die de fotograaf altijd zelf moet maken, maar de politie kan hierover meebeslissen. Om maar eens met een voorbeeld te komen. Er was een keukenbrandje bij mijn buren en de foto’s staan op de AT5 site. Op een van de foto’s staat mijn buurjongen die per ongeluk een frituurpan onbewaakt op het gasfornuis had laten staan, met ontbloot bovenlichaam en op sokken. Het slachtoffer dus. Deze foto is een beetje twijfelachtig omdat deze jongen ook nog minderjarig is en dus half-bloot gefotografeerd is. (Maar hij en zijn moeder hebben de foto ondertussen gezien en hebben er geen problemen mee.)

    Als slachtoffer let je ook verder niet op fotografen. De politie doet dit echter wel en moet dus ook opletten of er niemand per ongeluk ongewenste foto’s van de slachtoffers maakt.

    Off-topic: Ik heb overigens dit brandje van dichtbij gezien en even geprobeerd te doven maar dat is niet te doen! Heb de buurjongen vervolgens snel het huis uit gestuurd omdat de rook te zwaar werd en ben zelf ook de woning uit gegaan. De brandweer had overigens liever gezien dat ik hem meteen het huis uit had gehaald in plaats van een paar extra secondes risico te nemen met een bluspoging. En terecht. Bij vlam in de pan kun je misschien 1 bluspoging doen door de pan met een deksel of branddeken af te dekken maar daarna moet je echt maken dat je wegkomt, want de rook die er van af komt is giftig!

    Overigens, over de vraag of politie wel of niet een woning mag binnenkomen, dat hangt natuurlijk altijd af van de situatie. Wanneer men van mening is dat een verdachte bewijs gaat vernietigen of dat er levens in gevaar komen als ze niet naar binnen gaan dan kunnen er uitzonderings-situaties ontstaan. Bij het op heterdaad betrappen van een dader heeft een agent meer bevoegdheden. Maar in het geval van een camera-snoer die een woning binnegaat, tja. Daar kun je wel even mee wachten totdat het bevel er is. Ik zit mij alleen af te vragen wat er gebeurt als er een burger (b.v. een camera-team dat een stel agenten volgt) mee was gegaan met die agenten die dat camera-snoer volgden en dit ook gefilmd zouden hebben. Dat filmen is natuurlijk onrechtmatig en een privacy-schending maar volgens mij nog wel toelaatbaar als bewijs. Dat die agenten die kabel naar binnen volgden is dan onrechtmatig bewijs maar het camera-team zijn geen agenten en het bewijs uit de camera is dan misschien wel toelaatbaar?

  25. Nog even iets wat in dit artikel staat over filmen op de openbare weg. Dat mag dus gewoon, maar weer niet met een verborgen camera en ook niet met een camera die op een gevel of zo vast zit. Ofwel, mensen moeten kunnen zien dat je aan het filmen bent.

  26. Het is op zich juist dat je als agent een civiele rechtszaak kunt beginnen als je portretrecht wordt geschonden. Dat is dus de weg die deze agent nu zou moeten behandelen. Vaak zie je wel dat hij vanuit het korps ondersteuning krijgt (bv. sponsoring advocaat) omdat de schade tijdens het werk opgelopen is. Maar portretrecht is civiel recht en hij moet dus als privepersoon procederen.

    De agent misbruikt hier toch zijn functie als agent, om gegevens op te vragen, waar hij later op persoonlijke titel op gaat handelen?

    Die beveiliger die ook niet wenste gefilmd te worden, die zou ook wel de persoonsgegevens van de camera man willen hebben, voor een persoonlijke rechtszaak. De cameraman is niet verplicht zijn gegevens aan die beveiliger te geven, wel aan een agent. Als die agent op persoonlijke titel had gevraagd om zijn gegevens, had de camera man deze ook niet hoeven te overhandigen. Ik vind het een misselijkmakende zaak. Anders vraagt oom agent ook even de camerabeelden van de politiecamera’s op, om deze op persoonlijke titel onder genot van wat borrelnootjes te gaan bekijken.

    Die persoonsgegevens zijn overhandigd aan agent, niet aan iemand op persoonlijke titel. Mag een agent ?berhaupt deze gegevens gebruiken voor persoonlijke doeleinden?

  27. Een cameraman is ook niet om zijn persoonsgegevens af te geven aan een agent! Ten minste, als de cameraman jonger is dan 14. 🙂 Maar ook in dat geval gaat het alleen om de identiteit en niet om adresgegevens. De agent kan wel de identiteitgegevens gebruiken om de bijbehorende adresgegevens op te zoeken maar je bent niet verplicht je adresgegevens te delen met een agent. Als een agent wel de adresgegevens opeist dan is dat automatisch al een vorm van machtsmisbruik en het kan je niet aangerekend worden als je je adresgegevens niet doorgeeft. Maar je identiteit moet je wel duidelijk maken. (Of beweren dat je pas 12 jaar oud bent en hopen dat je er jong genoeg uit ziet.)

  28. Het is niet zomaar toegestaan voor de politie om beelden te wissen of gegevensdragers in beslag te nemen. We hebben in Nederland afgesproken dat strafvordering geschiedt zoals bij de wet voorzien. En het in beslag nemen of laten wissen van beelden in het kader van de algemene politietaak kennen we in Nederland niet. Dan moet er dus een strafvorderlijk artikel bestaan dat zo’n actie legitimeert.

    Maakt een politieman zich zorgen om zijn portretrecht, dan speelt er alleen een privaatrechtelijke kwestie en het inzetten van strafvorderlijke dwangmiddelen of de algemene politiebevoegdheid is daarvoor niet toegestaan.

    Een politieman die een strafvorderlijke bevoegdheid gebruikt om een privaat geschil op te lossen voltooit daarnaast w?l een aantal misdrijven, de belangrijkste is waarschijnlijk art. 365 Sr.

    Zie ook bijvoorbeeld LJN: BN1275, Rechtbank Dordrecht, 30 juni 2010: OM niet ontvankelijk omdat de politie de beelden had gewist die als bewijs ? decharge hadden kunnen dienen.

  29. Okay, even voor de duidelijkheid… Je loopt op straat en je ziet een agent een auto inspecteren. Je denkt “Leuk, daar ga ik foto’s van nemen!”. Een aantal camera-kliks later heeft de agent je opgemerkt en loopt naar jou toe en geeft je opdracht om de foto’s meteen te wissen. Let op, geen verzoek maar een opdracht. Hoe moet je dan vervolgens handelen? Moet je dan de foto’s maar wissen en aangifte doen tegen de agent? Hoe bewijs je dan dat die agent zijn positie misbruikt? Kun je ter plekke bellen met 112 en die agent met je burgerlijke bevoegdheden staande houden wegens een misdrijf die hij aan het plegen is? Ofwel, wat kun je dan doen?

    En dan een stapje erger. Je loopt in de straat en er zijn rellen gaande, waar meerdere agenten bij betrokken zijn. Nadat je enkele foto’s hebt gemaakt komt een agent naar je toe en beveelt je om de foto’s te wissen. (Dus hij neemt ze niet in beslag als bewijs maar wil dat het bewijs wordt vernietigd!) Is een beetje extremer vergeleken met bovenstaande situatie. Kun je op zo’n moment eigenlijk nog wel op de politie vertrouwen?

    Hey, zou een leuk scenario kunnen zijn voor een nieuwe actie-film of zo…

    1. Dit laatste is mij overkomen afgelopen zaterdag. Ik filmde een situatie waarin een paar jongeren geduwd werden door de polilitie van een meter of 15 dus er is zeker geen sprake van hinderen van een ambtenaar in functie. Vervolgens rent een agent op me af en hij wil mijn telefoon uit mijn handen trekken, ik weiger mijn telefoon los te laten. De agent is inmiddels zo wild geworden dat hij mij in een headlock stopt en de telefoon afneemt. Ik moet van de agenten mee naar het bureau en word gechanteerd met bedreigen voor boetes het verstoren van de openbare orde, heimelijk filmen en opruiing. Ze hebben mij onder dwang het filmpje laten verwijderen, ik heb meerdere keren gevraagd waarom ik het filmpje moest verwijderen, maar het enige antwoord daarop was wil je een nachtje op het bureau blijven. De enige rede waarom de agent mijn telefoon in zou mogen nemen is bewijsbewaring van strafbare feiten, aangezien het enige strafbare feit gepleegd werd door de agent moest ik het filmpje verwijderen

      1. Voor de volgende keer: neem een google apps account en laat net als bij mij alle filmpjes automatisch uploaden zodra je stopt met opnemen. Uploaden doe je als gewone gebruiker, de administrator van een apps account kan ge-delete files tot 25 dagen na het wissen terughalen.

        Als een agent je dus deze onrechtmatige opdracht geeft (die je uiteraard ook opgenomen hebt) druk je op stop en ga je even de discussie aan om tijd te rekken tot het geupload is. Eenmaal geupload kan je ‘meewerken’ en het filmpje wissen. Zelfs als de agent al zo slim is om naar je google drive te kijken helpt het hem nog niet. Je haalt het gewiste bestand thuis weer terug en mailt het meteen naar de Telegraaf.

        (Bij mij wordt GDrive nog eens gesynchroniseerd naar mijn eigen server alwaar gewiste bestanden nog langer terug te halen zijn. Iedere 5 minuten een snapshot, ZFS ftw!)

  30. Tja, niet meewerken. Dat is dus stap 1. Maar een agent geeft wel een bevel dat je in principe op moet volgen. Het is immers strafbaar om dit niet te doen. Ik denk dat er veel mensen zijn die door deze intimidatie alsnog toegeven, en daar later niets meer tegen kunnen doen. (Want, probeer het maar eens te bewijzen!)

  31. Ik meende in de politiewet uit 1993 maar kan me vergissen. Wel is het zo dat de politie geweld mag toepassen om hun functie uit te voeren en zo best intimiderend over kan komen richting de burger. Dus een agent komt naar je toe, trekt zijn knuppel en geeft de opdracht dat je je camera inlevert zodat hij de foto’s kan wissen. Een beetje alsof je Jort Kelder heet en in een televisie-studio opeens tegen Pieter Storms staat, die een beetje loopt te razen… Kortom, al heeft hij dat recht niet, hij intimideert wel…

  32. Ah, zat totaal verkeerd te zoeken. Artikel 184 van het Wetboek van Strafrecht is van toepassing. Strafbaar met een boete van ???160 die volgens GeenStijl ook nog eens omhoog zal gaan naat ???184… Kan een politie-agent eisen dat je een foto wist? Nee, want dat heeft niets met een onderzoek of zo te maken. Maar een agent kan wel de beelden opeisen voor een politie-onderzoek, en de foto’s zijn daarna snel kwijt te raken!

    In de meeste gevallen geven ze gewoon een bevel om door te lopen, want er is niets te zien en ze willen gewoon hun werk doen.

    Terug naar de situatie. Agent is auto aan het onderzoeken, jij neemt een foto ervan en de agent claimt de foto voor “verder onderzoek”. (Ja, ja!) Inleveren of niet, dat is dan moeilijk. Het is nog lastiger als je foto’s staat te maken in de omgeving van relletjes. Dan is de claim van die agent zelfs te rechtvaardigen.

  33. Je hebt gelijk met je zorg in commentaar #33: als een politieman onzuivere motieven heeft kan hij het je lastig maken doordat jij hoe dan ook strafbaar bent als je niet doet wat de agent vraagt, en de agent als je WEL doet wat je vraagt jouw het bewijsmateriaal heeft doen vernietigen! Vanwege het grote belang en het ontbreken van directe prikkels de andere kant op, is het eigenlijk heel normaal dat een politie-agent op zo’n moment niet te vertrouwen is. Iets met katten op het spek binden.

    Ik heb me afgevraagd wat je zou kunnen doen. Ik heb na wat overwegingen bedacht dat je het beste kunt zeggen: ik wis deze foto’s in bijzijn van uw meerdere op het politiebureau terwijl uw meerdere daarvan proces-verbaal opmaakt.

  34. Als een politieman onzuivere motieven heeft kan hij het je lastig maken doordat jij hoe dan ook strafbaar bent als je niet doet wat de agent vraagt, en de agent als je WEL doet wat je vraagt jouw het bewijsmateriaal heeft doen vernietigen! Vanwege het grote belang en het ontbreken van directe prikkels de andere kant op, is het eigenlijk heel normaal dat een politie-agent op zo’n moment niet te vertrouwen is. Iets met katten op het spek binden.

    Ik heb me afgevraagd wat je zou kunnen doen. Ik heb na wat overwegingen bedacht dat je het beste kunt zeggen: ik wis deze foto’s in bijzijn van uw meerdere op het politiebureau terwijl uw meerdere daarvan proces-verbaal opmaakt.

  35. @Wim(#38):

    Ah, zat totaal verkeerd te zoeken. Artikel 184 van het Wetboek van Strafrecht is van toepassing.
    Alleen als de agent bevoegd was het bevel te geven. Is de agent niet bevoegd, dan kun je het bevel straffeloos negeren.

    Natuurlijk is het voor een gewone burger niet eenvoudig om te bepalen of een bevel bevoegd is gegeven of niet.

  36. @Piet Het probleem is dat een agent gewoon zal zeggen dat hij daartoe bevoegd is en zijn collega’s zullen hem toch steunen, zelfs al zouden ze hun twijfels hebben. Het kan zijn dat ze even met de centrale contact opnemen om zeker te weten dat ze goed zitten, maar zoiets kost gewoon tijd. En tegenwoordig is iedereen gehaast, dus politie wil ook graag zaken snel regelen. Het zal natuurlijk niet snel voorkomen maar bedenk wel dat politie een machtpositie heeft en dat een agent het soms ook niet beseft dat hij zijn macht aan het misbruiken is! Ik zie hier geen Rodney King-situaties ontstaan maar dat neemt niet weg dat ook een agent lang niet altijd de wet goed kent en dus niet weet wat zijn bevoegdheden zijn. In de ergste situatie laat je je gewoon aanhouden om op het bureau de kwestie verder te bespreken. De kans is alleen dat de agent dan wel je camera afpakt terwijl je achter in de politie-auto plaats moet nemen. Wat er dan met de beelden gebeurt is twijfelachtig. De agent zou deze dus stiekem kunnen wissen zodat je bewijs weg is. Het probleem zit hem uiteindelijk in de bewijslast. In iedere kwestie tussen burger en agent wordt de verklaring van de agent meestal zwaarder gewogen. Er wordt wel even gelet of het verhaal wel klopt maar zolang de agent met een deugdelijk verhaal komt dan zal de rechter sneller geneigd zijn om de agent te geloven. Vandaar het dilemma. Hoe moet je reageren. Welke rechten heb je uiteindelijk? Je kunt natuurlijk altijd zijn bevoegdheid in twijfel trekken maar als je het mis hebt, kan dat je 160 Euro kosten. (Meer als je vaker een politiebevel hebt geweigerd.) Maar geef je toe dan ben je je beelden kwijt.

  37. Een politieman is misschien te overtuigen met de volgende redenering:

    U mag van mij niet vragen de foto’s te wissen. Als ze onrechtmatig genomen zijn, vernietigt u daarmee het bewijs van een strafbare handeling. Als ze rechtmatig genomen zijn, is uw bevel om ze te wissen niet rechtmatig en overtreedt u art. 365 Sr. En vervolging afkopen doen we in Nederland met een schikking, waarvoor ik uw proces verbaal graag tegemoet zie omdat strafvordering in Nederland geschiedt zoals bij de wet voorzien (art. 1 Sv) dus uw aanbod om vervolging te vermijden door een andere feitelijke handeling te verrichten is ??k een overtreding van art. 365 Sr.

      1. Het is misschien aanlokkelijk om te denken dat agenten werkelijk niet weten wat burgers wel of niet op straat mogen doen, en dat ze de eigen bevoegdheden nauwelijks kennen.

        Daar geloof ik niet in. Agenten weten heel goed wat ze wel en niet mogen, en wat jij wel en niet mag. Mijn vermoeden is dat agenten het opgenomen worden zien als aantasting van hun positie als straatbaas. Opeens worden ze geconfronteerd met het idee dat ze voor hun optreden rekenschap moeten geven. Dan komt de angst die meteen omslaat in woede, met alle gevolgen van dien.

        En ja, je kunt dan met die agent proberen te redeneren, maar als het tweede woord je keel uit is heeft de agent je al in een wurggreep genomen.

        M.i. kun je als slachtoffer niet veel doen. Je kunt achteraf proberen aangifte te doen tegen de agent, maar ik betwijfel of het OM daar interesse in heeft. Ik denk dat de oplossing alleen gevonden kan worden bij een soort ‘internal affairs’-afdeling die zich tot taak stelt zich misdragende agenten te vervolgen. Want als er nooit rekenschap hoeft worden gegeven zal het machtsmisbruik nooit eindigen.

  38. Kan iemand mij ook vertellen hoe het zit als ik een vaste camera in een winkel straat hang en de beelden alleen live op internet stream. Er worden dus door mij geen beelden opgenomen. De camera zou wel zo komen te hangen dat mensen herkenbaar zijn.

  39. Och, als een of andere agent mij zou vragen om foto’s/filmpjes te wissen, doe ik dat direct en haal ze thuis gewoon terug met het wonderlijke proggie “RECUVA”, een aanrader als je je foto’s (en ook andere spullen) “per ongeluk” kwijt raakt. De eerste agent op straat die van recoveren heeft gehoord, moet ik nog tegen komen..

    Maar goed, het is volgens mij heel simpel: Je mag als priv?persoon van alles en iedereen op de openbare weg beelden schieten, als dit voor priv? gebruik is. Portretrecht speelt bij mijn weten alleen mee als je de foto publiceert. Dus de agent heeft geen enkel punt om te eisen van je dat je de foto’s verwijdert.

    Mocht hij later de beelden terugvinden op internet, heeft hij alle recht om een civiele zaak aan te spannen, zoals hierboven al enkele keren aangegeven. En dan krijg je de discussie privacy/nieuwswaarde. Maar zolang een beeld niet is gepubliceerd, succes agentje!

    Het weigeren/niet opvolgen van een bevel van een ambtenaar in functie kost je met gemak ???240,-(Dat mocht ik in ieder geval betalen de laatste keer, toen ik gevorderd werd weg te rennen in de richting van een muur en sloot en ik weinig zin had in een nat pak). Maar dan moet je wel aangehouden worden, proces verbaal opgemaakt worden en moet je de kans krijgen dit voor te laten komen. En als dit verhaal voorkomt, sta jij heel sterk in je schoenen, omdat de agent dus duidelijk zijn macht heeft misbruikt.

    1. Je mag alles op internet zetten, zolang het niet comercieel is, maw je er niet voor betaald wordt. Portretrecht geldt dan dus ook niet. Ik en jij mogen gewoon alles op YT zetten, we worden er niet voor betaald.

      1. Jo, kun je je stelling onderbouwen met wetsteksten of rechterlijke uitspraken?

        Volgens mij is het nog steeds zo dat je bij publicatie rekening moet houden met het portretrecht van de gefotografeerde.

        1. Volgens mij hoef je nergens rekening mee te houden, zolang je het niet comercieel uitgeeft, DWZ je er niet voor betaald wordt. Als je echt aan iedereen die toevallig op jou vakantie-filmpje staat toestemming moet gaan zitten vragen voordat je die op je profiel, of op YT zet, is niet te doen, en niet altijd mogenlijk. Maar de nadruk ligt bij het feit of je er voor betaald wordt, ja of nee. Er zijn natuurlijk wel uitzonderingen hier op, zo mag je dus niet zomaar beelden van kinderen gebruiken, of een opname van persoonlijke gesprekken enz. Een persfotograaf mag ook gewoon foto’s plaatsen waar mensen zichtbaar/herkenbaar op staan, terwijl dat dus wel comercieel is, maar dat schijnt dan onder het kopje van persvrijheid te vallen. Er zijn dus diverse uitzonderingen bij mijn weten. Ikzelf heb ook al in diverse kranten herkenbaar gestaan, ze hebben mij nooit toestemming gevraagd, behalve als ik doelbewust het object van de raportage/intervieuw was.

  40. Maar als je nou ergens buiten staat, en een oud vrouwtje gaat express foto’s van je maken en ze zegt dat ze er naar de politie mee gaat. Dat mag toch helemaal niet als je helemaal niks deed. Want dat is tegen de wet toch?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.