Is een stichting een bedrijf?

stichting-belasting.jpgEen lezer vroeg me

Als je als consument iets koopt bij een stichting is er dan altijd spraken van een consumentenkoop of zal dit af hangen van de omstandigheden en zo ja welke omstandigheden?

Wanneer een consument iets koopt bij een bedrijf of professioneel handelaar, is sprake van een consumentenkoop (art. 7:5 lid 1 BW). De wet spreekt formeel van een “verkoper die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf”. Nergens is gedefinieerd wanneer je precies daaraan voldoet. Belangrijk is hoe de verkoper zichzelf presenteert: wie zich voordoet als bedrijf- of beroepsmatig handelaar, kan ineens een consumentenkoop hebben gesloten. Winst willen maken is ook een belangrijke factor.

Een stichting kan een onderneming drijven en die onderneming mag dan winst maken. Vaak wordt gezegd dat een stichting (of vereniging) geen winst mag maken, maar dat is onjuist. Het is alleen verboden deze winst uit te keren aan het bestuur of andere betrokkenen (art. 2:285 lid 3 BW). De winst kan echter probleemloos worden aangewend voor het doel van de stichting. Denk aan een stichting die een theatergezelschap ondersteunt en daarvoor toegangskaartjes verkoopt die meer dan een kostendekkende prijs kosten.

Van Hout noemt drie factoren waarmee de Belastingdienst oordeelt of een stichting een onderneming drijft:

  1. Een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid: een keer een t-shirt verkopen bij je jubileum maakt je nog geen onderneming, maar een webshop met diverse shirts die continu leverbaar zijn zou dat wel kunnen zijn; ook moet er op een of andere manier geld (kapitaal) en werk (arbeid) worden ingezet om de producten te verkopen.
  2. Deelneming aan het economisch verkeer: de stichting moet zich richten op een “niet-gesloten groep” van wederpartijen (klanten); voor een vereniging kan het daarbij uitmaken of iedereen lid mag worden of dat er een ballotagecommissie actief is.
  3. Het oogmerk om winst te behalen: er moet een opzet zijn waarmee winst gehaald kan worden. Een groot verschil tussen inkoop- en verkoopprijs kan zo’n opzet zijn. Dat in je statuten staat dat je geen winstoogmerk hebt, is niet relevant.

De webwinkel van de ANWB lijkt me zonder meer een onderneming. Die webwinkel is een duurzame organisatie. Weliswaar moet je lid zijn om er te mogen kopen, maar iedereen kan lid worden van de ANWB en dus richt men zich in principe op de gehele markt. En de prijzen zijn duidelijk niet puur kostendekkend, zodat er een winstoogmerk aanwezig is. Omgekeerd is echter een stichting die een keer wat t-shirts verkoopt en daar geld aan overhoudt niet automatisch een bedrijf.

Arnoud<br/> Foto: De stichting in het Nederlandse belastingrecht, C.R.M. van Hout, Kluwer 2009.

20 reacties

  1. Ik ben geen lid van de ANWB Via onderstaande button gaat u verder in het bestelproces en bestelt u voor de niet-ledenprijs. Als u lid wilt worden, sluit dan dit venster en vink het lidmaatschap aan in het winkelwagentje.

    Je hoeft geen lid te zijn om daar te kopen maar is dan wel duurder.

  2. De organisatie van het verkoopproces lijkt mij belangrijk. Met een goed uitgedachte AV kunnen consumenten zomaar de indruk krijgen dat je professioneel handelaar bent. Als consument kun je natuurlijk niet snel zien of er winst wordt gemaakt of de prijs kostendekkend is.

  3. @Arnoud, is IusMentis ook een webwinkel? 🙂 Je adverteert hier namelijk je boeken, die je ook nog verkoopt. Maakt de hoogte van de winst nog enig verschil? Goed, deze site is geen stichting maar… Tja, een persoonlijke website eigenlijk. 🙂 Maar kan het als webwinkel gekenmerkt worden omdat jij hier boeken aanbiedt die dan via ICTRecht of Lulu besteld kunnen worden?

  4. Ik adverteer hier mijn boeken maar ik verkoop ze hier niet. Je moet daarvoor naar Lulu (een webwinkel) of mij een mailtje sturen en het zo informeel regelen. Bij Lulu geldt het consumentenrecht, hoewel de boeken daar on demand worden gedrukt en dus buiten het retourrecht vallen.

    De boeken van ICTRecht leveren een leuk grensgeval op. Is daar sprake van een systeem voor sluiten van overeenkomsten? Ja, als je het contactformulier als systeem kenmerkt. Nee, als je vindt dat dat formulier alleen maar een gelegenheid is om een offerte aan te vragen. (Want zo werkt het: jij zegt wat je wil en wij mailen terug wat dat kost, bij leuke gelegenheden maken we speciale aanbiedingen.)

  5. Dus adverteren maar voor de aanschaf verwijzen naar een andere site maakt deze site dus geen webwinkel. 🙂 Ook niet als je hier vermeldt hoe je het boek via ICTRecht kunt bestellen? Ik kan mij verder voorstellen dat bepaalde stichtingen geen producten verkopen maar abonnementen leveren en daarbij een welkoms-cadeau schenken. Of b.v. stichtingen die vragen om een eenmalige betaling en -indien je genoeg betaalt- een kado terugstuurt. (Zo heb ik b.v. van de Hersenstichting veel informatie ontvangen toen mijn vader door een hersenbloeding in het ziekenhuis belandde. Een eenmalige donatie met wat bijbetalingen en in ruil kreeg ik goede, practische adviezen en leesvoer waar ik helaas weinig aan had omdat mijn vader uiteindelijk kort na de hersenbloeding overleed.) Kun je dus als stichting om donaties vragen en kadootjes versturen vanaf bepaalde bedragen zonder dat dit als een aankoop gezien wordt?

  6. Een vermelding dat je elders kunt kopen, maakt de site met vermelding nog geen webwinkel nee. Als ik zeg “te koop bij Bol.com” dan is toch duidelijk dat ik het boek niet verkoop, maar Bol.com? Waarom is dat anders als ik verwijs naar mijn bedrijfssite?

    Een kadootje voor een donatie is wat anders dan een aankoop. Het zal wel van de wijze van presentatie afhangen of iets werkelijk een donatie is. De ANWB komt met haar shop niet weg met “Onderstaande producten zijn de geschenken die u krijgt bij de genoemde donatiebedragen”. Dat overleeft de giecheltoets niet.

  7. @Arnoud, de vraag is natuurlijk ook in hoeverre je deze site als bedrijfsmatig of prive beschouwt. Je hebt namelijk je prive-site en je bedrijfs-site. Deze site zit een beetje tussen beiden in. 🙂

    Hoe zit het eigenlijk als ik een stichting/website start met daarop een advies-bedrag voor digitale content (b.v. door mij gecomponeerde muziekstukken of digitale foto’s) waarbij dit ook alleen maar een advies-bedrag is en mensen de producten ook gewoon gratis kunnen krijgen door de prijs naar 0 Euro te verlagen? Variabele prijzen dus, wat natuurlijk best populair kan worden in een digitaal tijdperk, omdat er altijd mensen zijn die toch een donatie doen…

    En een andere situatie: een stichting/website verkoopt kunst waarbij de winst voor 80% naar de stichting gaat en 20% voor de oorspronkelijke artiest is bedoeld. De stichting maakt dan misschien geen winst, maar de artiest mogelijk wel…

    Ik denk dat er best veel situaties zijn die op de grens liggen. Maar als een stichting een ander bedrijf kan inschakelen om voor de stichting allerlei verkopen te regelen om zo extra inkomsten te genereren, zoals ICTRecht en Lulu dus eigenlijk IusMentis onderhouden… 🙂 Nee, je hebt gelijk. IusMentis is geen webwinkel maar het is natuurlijk wel verweven met andere sites (Lulu) die als webwinkel gekenmerkt kunnen worden.

  8. @Arnoud(6): Voor je boek staan op ICTRecht de essentialia aangegeven. Wat er gekocht wordt is duidelijk en ook hoeveel het moet kosten. Het aanbod is voldoende bepaald, dus het formulier kan gebruikt worden om een overeenkomst tot stand te laten komen.

    Bij Lulu geldt het consumentenrecht, hoewel de boeken daar on demand worden gedrukt en dus buiten het retourrecht vallen.

    Dat is voor de consument niet duidelijk. Bovendien komt het boek niet tot stand gebracht overeenkomstig specificaties van de koper. Dat het boek nog gedrukt moet worden doet hier niets aan af. De overige uitzonderingen van art. 7:46d lid 4 BW gaan ook niet op, dus vallen deze binnen het retourrecht.

  9. @Alex: Dat er op ictrecht.nl een aanbod gedaan wordt, betwist ik niet. Maar is het een “georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand”, dat formulier? Ik aarzel want volgens mij moet er meer zijn dan alleen een tekstveld en knop. Anders is “mail ons voor een bestelling” óók een systeem. Ik zou eerder iets webshop-achtigs verwachten waarbij je een aantal stappen doorloopt en dan een overzicht krijgt met wat je bestelt en wat dat gaat kosten, inclusief eventuele verzendkosten (onder meer om de informatieplichten uit 7:46c af te checken).

    En het is evident dat een print-on-demand boek tot stand komt op specificatie van de koper. Op wiens specificatie anders?

    Het retourbeleid van Lulu staat volgens mij duidelijk toegelicht.

  10. Wat me altijd onduidelijk is gebleven aan die drie punten is of aan alledrie de criteria moet worden voldaan, of aan minstens één van die criteria (logical AND vs OR). Wellicht kan iemand daar wat licht op laten schijnen?

  11. @Alex en @Arnoud, ook op IusMentis staat veel informatie over Arnoud’s laatste boek, inclusief de prijs en waar je kunt voorintekenen. Geen woord over de mogelijkheid van aanvragen van gesigneerde exemplaren, echter. 😉

    Het enige dat ontbreekt is het contact-formulier want daarvoor word je doorverwezen naar een andere site…

    Maar volgens mij zijn er diverse bedrijven zoals PayPal die winkelwagen-diensten aanbieden zodat je de eigen site de producten kunt aanbieden maar waarbij het verkopen vanuit een tweede website, eventueel via web services, wordt geregeld. Een bedrijf als DigitalRiver verkoopt ook software namens heel veel software-producenten, waarbij er best veel producenten via DigitalRiver hun online winkeltjes koppelen.

  12. @Richard Bij mijn weten is het een AND. De formulering uit dat boek presenteert het als één zin:

    duurzame organisatie van kapitaal en arbeid, gericht op deelneming aan het economisch verkeer met het oogmerk om winst te behalen
    Ik kan dat niet anders lezen dan een AND.

  13. @Arnoud(11): Het formulier zelf is geen “georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand”, maar het woord systeem slaat op meer dan alleen de techniek die toegepast wordt. Het gaat er om of men zich doelmatig richt op het op afstand verkopen. Dat ICTrecht zich structureel richt tot sluiten van overeenkomsten op afstand, blijkt uit het feit dat ze een website heeft ingericht waarop het aanbod staat en men daarbij gebruik wenst te maken van een communicatiemiddel waarmee men op afstand kan communiceren.

    En het is evident dat een print-on-demand boek tot stand komt op specificatie van de koper. Op wiens specificatie anders?

    Het boek wordt op bestelling van de koper gemaakt, maar niet volgens zijn specificatie. Het gaat hier gewoon om een standaard boek. Dat kan de verkoper gewoon weer doorverkopen. Jouw standpunt was vroeger dat specificatie betekent dat de koper moet aangeven hoe het product er moet gaan uitzien. En dat het uitkiezen van een kleur voor de auto niet betekent dat de auto op specificatie van de koper werd gemaakt. Dit is net zo iets, maar dan een tikkeltje anders. Afijn, het gaat hier ondanks het print-on-demand karakter nog steeds gewoon om een standaard boek.

  14. Arnoud(8),

    Welkoms geschenken worden door vele verkopers gehanteerd als lokkertje tot het sluiten van een zekere overeenkomst. Als je bijvoorbeeld een overeenkomst sluit tot de levering van een maandblad voor het einde van de maand krijg je een leeslampje cadeau. Als je een twee jaarlijkse overeenkomst sluit tot de levering van een belbundel krijg je daar gratis een mobieltje bij. En als je voor je kind een bankrekening openend krijg je een spaarpot. Aan de ene kant gaat de verkoper de verbintenis aan om iedere maand het blad te bezorgen en eenmaal de leeslamp, gaat de verkoper de verbintenis aan om maandelijk te zorgen voor voldoende saldo op belbunder en eenmaal de telefoon te bezorgen, gaat de verkoper om een bankrekening af te leveren en eenmaal een spaarpot. Daar tegenover zal altijd staan dat er iets betaald moet worden. Een schenking is de overeenkomst om niet, zodat ik niet goed kan waarom deze cadeaus geen onderdeel zouden uitmaken van een koop.

    Een goede vergelijking is misschien wel een verjaardagsfeestje. De jarige krijgt een cadeau maar de gever is daar toe juridisch niet verplicht. De bezoekers krijgen taart maar ook daar toe is de jarige juridisch niet verplicht.

  15. Tekst en commentaar bij het verhaal “om niet” bij schenking:

    Bij een verwaarloosbaar lage tegenprestatie (verkoop huis tegen symbolische prijs) mag aangenomen worden dat het goed zelf is geschonken (HR 6 december 1968, NJ 1968, NJ 1969, 310; Erven Jongbloed). Dit ook bij verkoop tegen reele prijs, gevolgd door kwijtschelding van de koopsom als kwijtschelding van een nauwe samenhang vertoont met de koopovereenkomst (HR 19 maart 1982, NJ 1983, 250; Erven Bal). Bij een lage maar reële tegenprestatie, kan er een gift zijn bedoeld als in art. 7:186. Last. Het enkele feit dat aan de begiftigde verplichten worden opgelegd waarvan nakoming kan worden gevorderd behoeft aan de handeling niet het karakter van een schenking te ontnemen (TM, p. 893). Er kan echter sprake zijn van een rechtshandeling om baat als de bevoordeling die in de last besloten ligt op geld waardeerbaar is, zodat het verstreken van levensonderhoud aan de schenker of derde. Dan is er geen spraken van een schenking, maar van een gift.
  16. Op basis van de zin die Arnoud quootte ben ik nog even in Google gedoken en kwam ik nog een toevoeging tegen op de drie criteria, namelijk “in concurrentie treden met”, in artikel 4 VPB.

    Onder het drijven van een onderneming als bedoeld in artikel 2, eerste lid, onderdeel e, wordt mede verstaan: a. een uiterlijk daarmee overeenkomende werkzaamheid waardoor in concurrentie wordt getreden met ondernemingen, gedreven door natuurlijke personen, dan wel door lichamen, vermeld in artikel 2, eerste lid, onderdelen a, b, c en d;

    Uit http://www.pleinplus.nl/algemeen/toonbijlage.asp?id=2937

    Art. 4 Wet Vpb 1969 is een uitbreiding op het begrip onderneming van art. 2, lid 1, onderdeel d Wet Vpb 1969. Dit artikel bewerkstelligt dat een stichting ook belastingplichtig is als ze geen winststreven heeft, maar uiterlijk met het drijven van een onderneming overeenkomende werkzaamheden verricht. De ratio achter deze bepaling is ten eerste om belaste ondernemingen te beschermen tegen oneerlijke concurrentie van niet-belaste ondernemingen, en ten tweede om de bewijslast van de Belastingdienst te verlichten bij het aantonen van het winstoogmerk. Art. 4 Wet Vpb 1969 kan alleen worden toegepast als is voldaan aan de overige elementen van het drijven van een onderneming, te weten een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid die deelneemt aan het economische verkeer. Als een van deze twee elementen niet aanwezig is, kan art. 4 Wet Vpb 1969 ook niet worden toegepast

    Kortom “duurzame organisatie van kapitaal en arbeid” AND “gericht op deelneming aan het economisch verkeer” AND (“met het oogmerk om winst te behalen” OR “een uiterlijk daarmee overeenkomende werkzaamheid waardoor in concurrentie wordt getreden met ondernemingen”)

  17. Maar is het een ???georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand???, dat formulier? Ik aarzel want volgens mij moet er meer zijn dan alleen een tekstveld en knop.
    Een ander bestanddeel van de omschrijving van «overeenkomst op afstand» is dat de zojuist bedoelde technieken worden gebruikt in het kader van een georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand. De overwegingen bij de richtlijn en de toelichting bij het gemeenschappelijk standpunt van de Raad geven geen antwoord op de vraag wat onder zo???n systeem moet worden verstaan. De woorden «georganiseerd» en «systeem» duiden er evenwel op dat sprake moet zijn van een stelselmatige en niet van een min of meer toevallige gebruikmaking van één of meer middelen voor communicatie op afstand met het oog op het tot stand brengen van overeenkomsten op afstand.(…) Het ligt voor de hand dat wel van zo???n systeem sprake zal zijn bij bijvoorbeeld verkoop op de volgende wijzen:
    • door een in postorderverkoop gespecialiseerde onderneming;
    • regelmatige advertenties in kranten en tijdschriften met bestelbonnen of met de mededeling dat bijvoorbeeld per telefoon of fax kan worden besteld;
    • structureel gedane aanbiedingen per telefoon of fax;
    • met regelmaat terugkerende reclamespotjes op radio of televisie waarin een (bijvoorbeeld telefonische) bestelmogelijkheid wordt geboden, en
    • van tijd tot tijd terugkerende e-mail met aanbiedingen via het Internet.
    Tweede Kamer, vergaderjaar 1999???2000, 26 861, nr. 3, p. 13
    En het is evident dat een print-on-demand boek tot stand komt op specificatie van de koper. Op wiens specificatie anders?
    In de wet heet het ???zaken die zijn tot stand gebracht overeenkomstig specificaties van de koper??? (art. 7:46d lid 4(b)(1) BW). Dat betekent dat je als koper dingen moet hebt aangegeven over hoe het product eruit moet gaan zien. Bijvoorbeeld dus de tekst die op het shirt moet komen, of de laklaag die men op de auto moet spuiten. Bron: Mag een speciale bestelling retour onder de wet koop op afstand – Arnoud Engelfriet
    Een twijfelgeval treedt op bij de kleur. Dat is ook iets dat bij meubels speelt: als je mag kiezen uit tien voorgedefinieerde kleuren, dan lijkt me er geen sprake van maatwerk. Dat meubel of die auto wordt dan niet gemaakt op jouw kleur. Bron: Valt een nieuwe auto onder de Wet Koop op Afstand? – Arnoud Engelfriet
    Het retourbeleid van Lulu staat volgens mij duidelijk toegelicht.

    Het retourbeleid van Lulu is niet van toepassing verklaard op de overeenkomst. Lulu heeft de wederpartij geen redelijke mogelijkheid geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen, omdat deze in het Engels ter hand worden gegeven bij het aanmaken van een account. Onduidelijk dus.

  18. “Nergens is gedefinieerd wanneer je precies daaraan voldoet” (begin topic)

    Misschien ben ik een beetje simpel. Consumentenrecht… Enkel bescherming voor Natuurlijke personen (niet voor bedrijven)!

    Wat is de definitie van een stichting? Is een stichting een natuurlijke of een rechtspersoon?

    ========================

    Anders: mag een Stichting bij aankoop zich beroepen op het retourrecht welke omschreven staat in het consumentenrecht verkoop op afstand?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.