Wat gebeurt er met digitale data en accounts na je overlijden?

Een lezer wees me (dank!) op een artikel in The Economist waarin ik onder meer zag dat er zo’n 14 miljard aan digitale mp3’tjes rondzwerft in Groot-Brittannië. Maar wat gebeurt daarmee als je dood bent? Van mailboxen tot social media accounts en opgeslagen content, het is een open kwestie die maar nauwelijks geregeld is.

In Nederland (noch bij mijn weten in de VS) is er een expliciete regel over toegang tot of eigendom van een account na overlijden van de houder. We hebben alleen enigszins indirect de regel dat bij een “overeenkomst van opdracht”, een contract waarbij iemand belooft een dienst voor je te verrichten, deze alleen eindigt bij de dood van de opdrachtgever als dat volgt uit het contract (dus als het er staat) én de dienstverlener in kennis is gesteld van het overlijden (art. 7:410 BW).

Er moet dus iets in de regels staan over overgang van een contract en/of toegang na overlijden. Dit verschilt van dienst tot dienst en kan zelfs van dag tot dag veranderen als men de voorwaarden weer eens gezellig aanpast. Ik zocht een paar voorbeelden, en dat viel nog niet mee. Facebook heeft niets over accounttoegang bij overlijden, en tussen de regels door lijkt er te staan dat je het account kwijtraakt zodra men doorkrijgt dat je dood bent. Maar ze hebben dan weer wél een speciaal formulier waarmee een account om te zetten is naar een digitaal gedenkteken.

Ook Hyves zegt niets in de voorwaarden over overlijden van de hyver. Maar ook zij hebben een In Memoriam-optie.

Bij Google zeggen ze niets over licenties of eigendom, of over toegang na overlijden. De Gmailbox of Google-Drivedata zal niet zomaar worden weggegooid, maar of je toegang krijgt als erfgenaam is een open vraag. In 2004 had Yahoo! een akkefietje hierover: de vader van een overleden soldaat wilde bij zijn zoons mailbox. Yahoo! had daar wel een regeling voor, maar je moest dan binnen 90 dagen bij de rechter toestemming voor contractsovername halen. Zo niet, ging je account de digitale prullenbak in. Pijnlijk.

Flickr! (van Yahoo!) zegt! expliciet! dat! je! account! opgeheven! wordt! na! je! dood! Leuk is dat, daar gaan je foto’s dus. En dat terwijl foto’s zo’n beetje het enige zijn waar wél duidelijk rechten van blijven bestaan na overlijden: auteursrechten zijn deel van de boedel, en gaan dus bij overlijden als deel van de erfenis over.

De voorwaarden van Linkedin (die er expliciet menen bij te moeten zeggen dat een contract juridisch bindend is, argh) vermeldt helemaal niets over overlijden, maar bepaalt wél dat jij eigenaar bent van al je data. Je zou daarmee dus als erfgenaam (of voormalig werkgever van de overleden werknemer) toegang kunnen eisen. Linkedin heeft een contactformulier voor nabestaanden, dat wel vereist dat je toegang hebt tot een mailbox die aan het account gekoppeld is.

Ook Twitter zegt niets over accounts van overleden twitteraars. Wel hebben ze regels over het deactiveren van accounts in die situatie.

Merkwaardig wel. Zou iedereen gewoon vergeten dat je in de voorwaarden óók iets moet zeggen als je zo’n regeling op gaat zetten? En waarom zou de regeling zo vaak zijn “wij heffen het account op” en alleen bij de grote profielenboeren “we kunnen er een In Memoriam van maken”?

En even heel praktisch: hoe hebben jullie de toegang tot al je accounts geregeld bij overlijden? Kán iemand je account overnemen en bv. je vrienden of contacten inseinen? Wil je dat?

Update (8 mei) in de comments meldt Matthias over Multiscope-onderzoek waaruit blijkt dat 66% van de Nederlands nog nooit over dit onderwerp heeft nagedacht. Als ze dat wel doen dan wil ruim 6 van de 10 mensen gelijk alles (laten) verwijderen. Ook op deze link een “social media testament” waarin je kan aangeven waar je geregistreerd bent en wat er mee moet gebeuren na je overlijden. Creatief!

Arnoud

28 reacties

  1. Ik heb een alle informatie, account en wachtwoorden, op een usb stick staan, natuurlijk versleuteld. Deze stick ligt samen met andere belangrijke documenten bij mijn ouders in een kluis. Ik pas hem elke maand aan, verander al mijn wachtwoorden eens per maand, zodat hij altijd up to date is. Het wachtwoord van de usb stick heb ik bij een goede vriend ondergebracht. Op deze manier zijn er dus altijd 2 mensen die ik vertrouw nodig om toegang te krijgen tot mijn online accounts. Verder heb ik in mijn testament duidelijk omschreven wat er met mijn accounts moet gebeuren in het geval van mijn overlijden.

    Het klinkt wat extreem, maar je kan het maar beter goed geregeld hebben.

  2. Mijn vrouw en ik maken gebruik van 1password om wachtwoorden voor onszelf te bewaren, maar we hebben ook elkaars masterwachtwoord om in dit soort gevallen in ieder geval bij de accounts van de overledene te kunnen. Hiermee is het natuurlijk niet juridisch geregeld, maar praktisch wel. Overigens hebben wij, nog, niets geregeld voor als wij beiden komen te overlijden. Ik weet dat je deze vraag onnoemelijk ver door kunt trekken, maar wat voor muziek geldt geldt natuurlijk ook voor boeken. Als één van onze ouders komt te overlijden, dan weet ik dat er een enorme boekenkast nodig is om alles te kunnen huisvesten. Maar als ik kom te overlijden blijven mijn ge-drm-de e-books achter. Een interessante uitdaging voor mijn kinderen.

  3. In mijn vorige relatie zaten al mijn passwords in een map in de kast. Omdat ik een eenmanszaak had, was dat wel van belang. Tegenwoordig ben ik in loondienst en doe ik die moeite niet meer. Er is gewoon simpelweg niets waardevols bij; foto’s staan lokaal en wat in de cloud staat, is een backup.

  4. Ik vind het maar een enge gedachte dat bijvoorbeeld mijn broer of ouders na mijn overlijden al mijn persoonlijke mail zou kunnen doorspitten of op toegang krijgen tot fora waar ik in enkele gevallen hele persoonlijke dingen geschreven heb, waarvan enkele bewust nooit over verteld heb.

    Anderszijds vind ik het een nare gedachte dat een heleboel mensen die ik voornamelijk via Internet ken plotseling niets meer van me horen en maar moeten raden of er wel of niet iets aan de hand is.

    Ik ben er in elk geval nog niet uit hoe ik het kan/moet oplossen.

  5. Er zijn sites waar je je nabestaanden van op de hoogte wil brengen dat je er actief was. Er zijn sites waar je je nabestaanden van op de hoogte wil brengen dat je er actief was en toegang wil geven. Er zijn sites waar je volstrekt niet van wil dat je nabestaanden daarmee worden geconfronteerd.

    Eigenlijk wil je dit gewoon regelen in je settings. Bovendien lijkt het me dat er prima defaults te kiezen zijn door de site zelf afhankelijk van het type site 🙂

  6. Ik gebruik al jaren een KeyPass database en ik loop al een tijdje rond met de vraag hoe daarmee om te gaan als mij wat mocht gebeuren. Ik denk dat ik het masterpassword in een envelop doe in onze administratie-ordner en dat (uiteraard!) aan mijn vrouw vertel. Mocht er dan iets met ons samen gebeuren, dan zullen de de nabestaanden het snel (kunnen) vinden en het eventueel ook gebruiken. Al staan echt persoonlijke dingen, zoals foto’s, lokaal (incl backup) en staat er in de cloud niet zoveel bijzonders.

  7. Tja, mijn accounts? Als ik dood ben denk ik niet dat mijn familie er veel interesse voor zal hebben. Digitale foto’s staan op mijn harde schijf en een backup op een NAS schijf. En een tweede backup op mijn webserver, waar ik foto’s deel met familie via een simpele web-applicatie. Andere data? Belangrijke documenten en facturen maak ik hardcopies van. En mijn email is sowieso niet echt boeiend. Mijn software licenties? In mijn familie heeft niemand daar echt interesse voor. Ben de enige programmeur in de familie en de tien Windows 7 licenticodes die ik heb verkregen via mijn MSDN account zijn ook als hardcopy beschikbaar. Maar oook hier zit niemand binnen mijn familie op te wachten. Toegang tot mijn computer misschien? Dat zal wat lastiger zijn, aangezien ik meer dan 20 wachtwoorden hanteer. Maar ja, dat is hardware die thuis staat. Ik heb gewoon vrijwel niets waar mijn familie na mijn dood interesse in zou kunnen hebben.

    Na het overlijden van mijn vader, eind 2007, heb ik wel even moeten uitzoeken wat er allemaal moest gebeuren. Zijn internet-verbinding ging gelukkig door op naam van mijn moeder dus dat was geen probleem. En mijn moeder wist ook zijn wachtwoord en kon dus op zijn computer komen, maar ook zijn emails lezen. Ik heb de data (inclusief emails) van zijn computer op een backup geplaatst om verder uit te kunnen zoeken (en nog een tweede backup) en daarna zijn computer schoon gemaakt, Windows opnieuw geinstalleerd en aan mijn oudste zus gegeven die wel behoefte had aan een nieuwe computer. Twee maanden lang gekeken wie er allemaal emailde naar mijn vader zodat ik ze eventueel te woord kon staan als het belangrijk was, en her en der dus bepaalde diensten afmelden die verder toch niet interessant waren en vervolgens die mail account opgeheven. Ook mijn vader had veel digitale foto’s die nu dus in mijn online fotoalbum staan en verder was er niet echt iets interessants dat mijn vader online had staan om te bewaren. Mijn vader beheerde nog een website van een damvereniging, waar na zijn dood lange tijd een rouwkaart op is komen te staan. Verder had hij nog allerlei documenten voor zijn damvereniging die ik even heb nagekeken en naar de vereniging had toegestuurd en daarna was ook het digitale leven van mijn vader wel zo goed als voorbij.

    Mijn vader blijft altijd nog in mijn herinneringen voortleven maar digitaal, op het Internet, had hij eigenlijk niet zoveel staan dat interessant is voor de nabestaanden. En ik denk dat dit voor best veel personen geldt. Wie hier heeft zaken alleen online staan die echt onmisbaar zullen zijn voor hun nabestaanden? Foto’s? Documenten? Dagboeken? Tweets? Voor iedereen verschilt dit natuurlijk, maar wil je als nabestaande echt tot al die data toegang hebben?

    Wat mijn vader wilde delen met ons heeft hij gedeeld. Wat hij niet wilde delen respecteer ik en laat ik ook rusten. En dat geldt volgens mij voor veel nabestaanden…

  8. Er is natuurlijk ook de vraag hoe zo’n online dienst weet dat je dood bent. Een mailtje “hoi, ik ben de vriend van X, hij is dood” lijkt me niet voldoende – dat zal namelijk ongetwijfeld tot allerlei grappenmakers met onschuldige (en soms minder onschuldige) intenties leiden. Naar mijn weten hebben online diensten daar geen goede oplossing voor. (Facebook was/is wel aan het experimenteren met het kiezen van een drietal ‘goede vrienden’, die jouw identiteit aan Facebook zouden kunnen bevestigen zodat je weer toegang kunt krijgen tot een gestolen account. Het lijkt me dat zoiets ook zou kunnen werken om een overlijden te melden.)

    Het slapend door laten gaan van een account is ook niet altijd een optie. Ik ken diverse verhalen waarbij webmail accounts van overleden personen gestolen werden en spam werd verstuurd vanaf het account. Omdat die spam meestal naar mensen uit het adresboek gaat is dat behoorlijk vervelend. Maar het sluiten van de accounts blijkt lastig.

  9. Kleine nitpick: De zin “In Nederland (noch in de VS) is er ~een~ expliciete regel…” werkt alleen als je de inhoud van de haakjes ook mee leest wat het doel van de haakjes dan weer teniet doet. Dus “In NL noch in de VS is er een regel” of “In NL is er geen regel (noch in de VS)” of eventueel “In NL (noch in de VS) is er (g)een regel” (maar die klopt dan eigenlijk weer niet).

    Ik heb er overigens geen problemen mee dat als ik zelf naar /dev/null gepiped wordt, dat ook met mijn online data gebeurt. Of wil ik juist dat als ik ‘de cloud’ in ga, mijn data daar juist blijft. Hmm…

  10. Volgens mij is er een boek bij (ik meen o’reilly) verschenen dat specifiek ging over digitale data (b.v. sociale media) na je dood. Heb google/amazon al bevraagd, maar kan de titel niet vinden.

    Het speelt wel als ik dit zie: http://www.frankwatching.com/archive/2011/09/08/event-yarden-symposium-dood-en-het-net/ http://www.nuvema.nl/over-nuvema/nieuws/nederlanders-willen-geen-eeuwig-leven-op-social-media http://blog.dirict.nl/2011/10/20/digitaal-doodgaan-en-de-rol-van-de-notaris/

  11. Zou het een goed idee zijn om iets te kunnen instellen dat als je bijvoorbeeld 2 maanden niet inlogt op je mail adres waar je dagelijks op kijkt dat er dan een voorgeprogrammeerde mail naar ouders/kids/zusjes/broertjes gaat? Daar zouden dan wachtwoorden in kunnen zitten en instructies?

    Uiteraard moet je niet vergeten dat te annuleren indien je mail adres veranderd.

  12. Interessante blogpost waar ik zelf ook over na heb zitten denken, zowel privé als zakelijk.

    Ik beheer een online spel dat door een paar honderd mensen gespeeld wordt. In de afgelopen jaren is er twee keer iemand overleden (waarvan we het te weten krijgen). Het is op die momenten altijd moeilijk om te bepalen wat je moet doen, omdat je niet weet wat diegene zelf zou willen. In beide gevallen heb ik een In Memoriam pagina aangemaakt. In beide gevallen heb ik ook ingesteld dat de accounts behouden blijven (terwijl accounts normaal na x dagen niet inloggen, verwijderd worden). Ik heb echter niet meegemaakt dat nabestaanden de inloggegevens wilden hebben en ik weet ook niet hoe ik hiermee zou omgaan als het wel gevraagd zou worden. Ik denk dat ik hier wel aan zou meewerken.

    Voor mezelf ben ik bezig met een document met daarin alle zaken die mijn ouders zouden moeten weten m.b.t. mijn online leven. Niet zo officieel als een testament, maar wel voldoende. Daarin staan contactgegevens van mensen die ik ken (o.a. via internet), inloggegevens van mijn website (plus de gegevens van iemand die weet wat hij ermee moet doen) etc.

  13. Hallo Arnoud, Een leuke en voornamelijk juridische kijk op het onderwerp wat ik, namens uitvaartverzekeraar Nuvema, al eens vanuit maatschappelijk oogpunt heb benaderd.

    Onderzoeksbureau Multiscope heeft in opdracht van Nuvema Uitvaartverzekering onder 1000 Nederlanders gepeild of en hoe men over dit onderwerp denkt. Lees het persbericht Nederlanders willen geen eeuwig leven op social media voor meer informatie.

    66% van hen heeft überhaupt nog nooit over dit onderwerp nagedacht en als ze dat wel doen dan wil ruim 6 van de 10 mensen gelijk alles (laten) verwijderen. Opvallend is dat 25% van de mensen alles aan hun nabestaanden over laat. Een lastige klus omdat men vaak niet weet waar iemand online actief was en wat er mee moet gebeuren. Daarom heeft Nuvema Uitvaartverzekering een handleiding geschreven waarmee nabestaanden de, vaak lastige, procedures rond het aanpassen of verwijderen van online profielen relatief simpel kunnen doorlopen.

    Voor mensen die het belangrijk vinden om hun online erfenis goed in kaart te brengen is een ???Social Media Testament??? ontwikkeld. Een simpele pdf waarin je kan aangeven waar je geregistreerd bent en wat er mee moet gebeuren na je overlijden.

  14. Matthijs Wensveen schreef op 7 mei 2012 om 14:14:

    Ik heb er overigens geen problemen mee dat als ik zelf naar /dev/null gepiped wordt, dat ook met mijn online data gebeurt.

    Ik heb het, om op alle eventualiteiten en ‘contingencies’ te zijn voorbereid, toch eerst maar even getest, maar het blijkt niet te mogen. Zelfs niet als root!

    mymachine# cat mylife | /dev/null cat: mylife: No such file or directory /dev/null: Permission denied.

    Geen kat en geen leven dus. Tragisch.

  15. Logisch, want een dergelijk testament is natuurlijk niet executeerbaar:

    ls -l /dev/null crw-rw-rw- 1 root wheel 0, 6 May 11 12:11 /dev/null

    Wat zou het gebeuren als je hem botweg wel executable maakt? Niks waarschijnlijk, het uitvoeren van per definitie nul bytes doet niks. Maar ik ga het toch even niet uitproberen op de echte server. Misschien later, op een probeercomputer waar toch niks belangrijks op staat.

  16. matthijs@cerebro:~$ ls -l niks -rwxr-xr-x 1 matthijs matthijs 0 May 11 12:46 niks matthijs@cerebro:~$ ./niks matthijs@cerebro:~$

    Er gebeurt dus helemaal niks als je een executable van 0 bytes uitvoert.

    Maar ik begon door dit artikel wel na te denken over aankopen via Steam. Zolang ze er geen lucht van krijgen dat ik niet meer besta mag wat mij betreft een van mijn nabestaanden wel doen alsof hij mij is, maar dat mag natuurlijk eigenlijk niet. Aan de andere kant zou ik nou ook niet echt interesse in de LP’s van mijn grootouders hebben. Waarschijnlijk hebben mijn kinderen of kleinkinderen ook geen interesse in de volledig achterhaalde games die in mijn steam account staan. Dus who cares? (Ik een beetje, maar dat is meer een vorm van hebzucht “ik heb het gekocht dus wil ik het houden, ook na mijn dood”).

  17. > Er gebeurt dus helemaal niks als je een executable van 0 bytes uitvoert.

    Inderdaad, dat is te verwachten. Het systeem kijkt of een magic number van een gecompileerde executable in staat, zo niet dan of er instructies in staan over welke interpreter te gebruiken (bijv. #! /bin/sh, wat je vaak zie in shellscripts), en zo niet dan zal het systeem het sciptje wel toch maar aan de Bourne shell voeren, die met niks gewoon niks doet. Einde verhaal.

    Allemaal heel rustige en laconieke types, daar in de digitale Unix-wereld. Raken niet snel in paniek, worden niet gauw boos. Alles wat niet verboden is, mag. Bijna als in het echte leven. Toch weer on-topic.

  18. Zolang ze er geen lucht van krijgen dat ik niet meer besta mag wat mij betreft een van mijn nabestaanden wel doen alsof hij mij is, maar dat mag natuurlijk eigenlijk niet.

    Voor je het weet heb je dan van die toestanden zoals met overledenen die nog jarenlang pensioen krijgen omdat niemand het gemeld heeft en geen ambtenaar het raar vindt als iemand al 127 is. Was dat niet in Japan laatst? Of in Italië of Griekenland? Ergens, in elk geval.

  19. Er is een mooie website die het een en ander voor je kan regelen: http://www.ikrip.nl/

    [off-topic] In de VS (waar anders?) is er een dienst voor Christenen die Atheïsten inhuren om voor hun huisdieren te zorgen na de Laatste Dag.

    Doet me afvragen, zijn er eigenlijk regelementen/voorwaarden die met bijbelse zaken rekening houden? Iets als: “Wij garanderen 99% uptime van je website behalve als het einde der tijden aanbreekt.”

    Voor mij als XS4ALL gebruiker wellicht irrelevant, maar de gemiddelde gebruiker van ZeelandNet wil toch weten of hij of zij nog op Hyves kan na de terugkeer van de Heiland. [/off-topic]

  20. Ik las een tijdje terug over een Amerikaanse provider die inderdaad die specifieke dienst aanbood. Ik weet niet meer zeker of het een grap was, maar ze garandeerden ook uptime na de Opneming (Rapture), mede door het specifiek aanstellen van zondaars op sleutelposities. Kan de site niet meer vinden, alleen nog After The Rapture Pet Care die je huisdier in zo’n geval komt verzorgen. Als verzorger moet je atheist of zwak-christelijk zijn zodat je niet wordt opgenomen.

  21. In veel voorwaarden in de VS staan uitzonderingen voor “Acts of God”. Nu wordt daar meestal gewoon een flinke natuurramp of zo mee bedoeld, maar ik denk dat de komst van de Heiland ook zou tellen.

  22. Dit is een van de redenen waarom de site http://www.yourafterlife.com is opgezet. De site biedt de mogelijkheid al je gegevens op te slaan en beschikbaar te houden tot generaties na je overlijden. Hierbij is het uitgangspunt dat informatie van mensen niet alleen van hen is gedurende leven, maar ook daarna. Borging van de continuiteit wordt mede geregeld door een onafhankelijk stichting die opgezet wordt om, ingeval Yourafterlife als bedrijf de dienst niet meer kan leveren, deze de dienstverlening doorzet.

    Vanzelfsprekend bestaat nalatenschap bij het leven. Vandaar dat Yourafterlife zich richt op een online levensmonument. Deze bouw je gedurende je leven op en maak je beschikbaar voor diegenen die je na zijn. En dat dus zolang als dat menselijkerwijs nodig is.

    Fred Hoekstra / Managing director Yourafterlife

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.