‘Algemene voorwaarden simpeler met pictogram’

icoon-6-maanden-bewarenDe algemene voorwaarden waar mensen bij gebruik van diensten op internet akkoord mee moeten gaan, zijn nu veel te onduidelijk, te lang en te ingewikkeld. Dat las ik bij Nu.nl. Hear hear en zo. Maar de oplossing die de Nationale DenkTank bepleit – een set standaardiconen die zeggen waar het op staat – gaat hem echt niet worden. Grmbl. En dat op mijn verjaardag. (Jaja, 0x28 alweer.)

De iconen moeten in het voorstel vijf onderwerpen dekken: hoe lang wordt je data bewaard, wordt je data met derden gedeeld, wordt je data voor advertentiedoeleinden ingezet, blijft je data in Nederland en wordt er een persoonlijk profiel gemaakt. Het doet me nogal arbitrair aan en bovendien gaat dit eigenlijk allemaal over privacy-zaken; allemaal dingen die nu net niet in algemene voorwaarden geregeld kunnen worden. Er zou dus geen pictogram nodig moeten zijn dat zegt dat mijn data voor advertenties gebruikt wordt – ik moet gevraagd zijn om toestemming om dat te mogen doen.

Sowieso is het idee niet nieuw. Volgens mij komt er elk jaar wel een initiatief voorbij dat zegt, je moet standaardiconen introduceren zodat mensen al die lange lappen tekst niet hoeven te lezen. En elke keer krijg je precies dezelfde discussie: wélke iconen, hoe symboliseren die het onderwerp en waarom nu net die onderwerpen en niet anders?

Ik zou zelf bijvoorbeeld graag iconen zien over welk gebruiksrecht men opeist op je data, hoe vaak de voorwaarden gewijzigd worden, hoe sterk men garandeert dat de dienst beschikbaar is, of export van data in een standaardformaat nodig is en of betalende klanten hun geld terug krijgen bij problemen met de dienst. Dát lijkt me qua algemene voorwaarden iets relevanter dan “niet nader genoemde derden doen iets met je data voor advertenties”.

Maar nog iets fundamenteler: ik denk niet dat het zin heeft met iconen te werken. Ook al heb je de perfecte set en de perfecte symboliek. Er is gewoon te veel ruimte voor bedrijven om binnen de wet allerhande zaken te doen waar consumenten toch ahem enigszins van opkijken. Dát zou ik nu eens een leuk verjaardagskado vinden: de wet op de online dienstverlening, die bepaalt wat een internetbedrijf in haar algemene voorwaarden mág zetten. Webwinkels hebben dat al, waarom webdiensten niet?

Ik denk dan aan:

  • Gebruiksvoorwaarden mogen slechts eens per kalenderjaar gewijzigd, met drie maanden vooraankondiging
  • Een in algemene voorwaarden opgeëiste gebruikslicentie onder auteursrechten is beperkt tot het strikt noodzakelijke voor de dienst (en geen andersoortige exploitatie)
  • Opgeslagen data moet zonder meer kosten kunnen worden gedownload
  • Opzegging van gebruikersaccounts mag alleen met gegronde reden die in de voorwaarden genoemd moet zijn (behoudens zeer ernstige overige situaties

Er is vast meer maar als ik dit voor m’n volgende verjaardag kan krijgen dan zou ik zéér tevreden zijn. Jullie?

Arnoud

13 reacties

  1. Van harte, op naar de 0x32!

    Icoontjes zullen zeker niet gaan werken, mensen interesseert het te weinig en er is vaak te weinig keuze om er dan een te vinden die wél de goede icoontjes heeft. Het enige voordeel van iconen is dat er wellicht een beetje meer bewust zijn komt.

    Er zullen dus inderdaad wetten moeten komen die de consument verder beschermen, ik ben alleen bang dat dat nog heel lang gaat duren en je dit niet voor je 0x29e krijgt…..

  2. Allereerst van harte gefeliciteerd!

    Voor wat betreft de iconen, het laten-we-het-in-vredesnaam-wat-leesbaarder-maken-idee vind ik goed. Ik heb vaak genoeg geprobeerd algemene voorwaarden en privacyvoorwaarden en dergelijke te lezen om te weten dat ze verrékte onleesbaar zijn, en dan heb ik nog wel HTS achter de kiezen. De gemiddelde vmbo-of-lager-opgeleide snapt er geen laars van, en moet er maar op vertrouwen dat ’t allemaal wel zal kloppen. Een goed ontworpen icoontje zou daarbij enorm kunnen helpen.

    Dat de gemiddelde voorwaarden voorwaarden bevatten die tegen de wet zijn, daar gaat ’t inderdaad niet bij helpen. Maar je moet ergens beginnen en icoontjes-voor-de-bewustwording lijken een goede plek. Dat helpt in ieder de mensen bij het zich bewust worden van al dit soort dingen.

    Blijven prediken voor eigen parochie dat ’t tegen de wet is heeft niet zoveel zin, want wie gaat zo’n enorm groot bedrijf met zoveel juristen nou aanklagen? Da’s immers veels te duur! Dáár zouden we met ons alle zeventien miljoen nederlanders nou eens wat op moeten bedenken, want veel van de blogs die ik ook hier zie langskomen draaien uiteindelijk toch om in je recht staan versus je recht daadwerkelijk kunnen halen (kopen is misschien accurater hier, recht kopen middels het kopen van dure tijd van goeie advocaten…).

    1. Beter leesbaar en korter werkt voor mij wel. Ik heb sinds een paar jaar de tosdr.org (Terms of Service; Didn’t Read) plugin voor mijn browser, en een enkele keer kijk ik daar nu in wat voor voorwaarden er zijn: wat goed is en wat niet goed is.

      Maar om eerlijk te zijn, ik laat me nog steeds erg leiden door berichtgeving over hoe bedrijven hun gebruikers bejegenen. Dus nadat Twitter moeite had gedaan om gag orders te openbaren, heb ik sindsdien een Twitter account. En ik heb geen Facebook account. Maar dan wel weer een Google account.

  3. Opgeslagen data moet zonder meer kosten kunnen worden gedownload

    Wat dit betreft begint het allemaal langzamerhand wel wat beter te gaan – veel diensten die ermee ophouden bieden tegenwoordig een exporteer-knopje aan. Dat was een aantal jaar geleden wel anders…

  4. Proficiat Arnoud!

    Ik denk inderdaad dat een AV te uitgebreid en te specifiek kan zijn om hier iconen voor te gaan verzinnen. Anderzijds zijn er zoveel AV die 95% hetzelfde zijn en veel te lang zijn om te lezen.

    Wat me iets praktischer zou lijken is een generator van AV, waarbij mensen door een vragenlijst geloosd worden en waar kant en klare paragrafen uitgegooid worden (net als jou generatoren Arnoud). Het verschil gaat hem er in zitten dat wanneer je AV gegenereerd is door 1 van deze generatoren, je een soort keurmerk kan krijgen waardoor men kan zien dat je AV volgens een bepaalde standaard, eerlijkheid richting de gebruiker, gegenereerd is.

  5. Algemene voorwaarden zijn gewoon een stuk verbose tekst waar vaak de zelfde dingen in zitten als in andere algemene voorwaarden. Dus: * Je kunt het maken van AVen, in ieder geval gedeeltelijk, overlaten aan een stukje generator-software * Je kunt AVen uitstekend comprimeren: in feite is dit de inverse van de generator. Dit werkt alleen goed bij AVen die door een generator zijn gemaakt: handwerk van een jurist wordt waarschijnlijk meestal niet goed door software ingelezen. * Je kunt zo’n generator ook best een machine-leesbaar document laten genereren, bijvoorbeeld een gestandaardiseerd XML-formaat.

    Wat is nu de volgende stap? Je zou een browser-plugin kunnen maken die bij elke site die je bezoekt de machine-leesbare AVen probeert op te halen. Vervolgens worden die gematcht met een aantal profielen, en met pictogrammetjes wordt zichtbaar gemaakt wat het resultaat van elke match is. Er kan een aantal standaard-profielen meegeleverd worden met de plug-in, en de gebruiker kan zelf profielen aanpassen/toevoegen/verwijderen. Bij belangrijke mis-matches kan een pop-up-waarschuwing gegeven worden; waarschuwingen kunnen per site door de gebruiker onderdrukt worden, zodat ze er niet compleet gek van worden. AVen worden door de plug-in onthouden, zodat er een waarschuwing komt zodra ze wijzigen.

    Afwezigheid van machine-leesbare AVen leidt natuurlijk tot een mis-match op alle profielen. Bij een mismatch op een profiel kan de gebruiker op het pictogram klikken voor details waarom er een mismatch is.

    Overheden, consumentenbonden en internetjuristen kunnen zich nuttig maken door hun eigen AV-profielen te definiëren voor zo’n browser-plugin, en vrij beschikbaar te stellen aan consumenten.

  6. Gefeliciteerd met je 050e verjaardag! 🙂 (In octal ben je al een Abraham!)

    Ik denk dat met algemene voorwaarden iets vergelijkbaars moet komen als met open-source licenties. Een verzameling vaste varianten met bijbehorende versienummers (GPL 2.0, CC-BY-SA 3.0, etc.) waar webwinkels naar kunnen verwijzen zodat bezoekers niet steeds hoeven na te lezen wat de voorwaarden precies zijn. Voor de webwinkels zelf is dat ook practisch omdat ze dan niet over de teksten hoeven na te denken. De vraag is alleen waarom er nog geen duidelijke standaarden voor AV’s zijn. Overigens kunnen bedrijven dan nog steeds hun eigen AV’s hanteren in plaats van een standaard-versie, maar consumenten kunnen dan invloed uitoefenen door juist de sites te bezoeken met de standaard AV’s.

  7. @Arnoud,

    Maar nog iets fundamenteler: ik denk niet dat het zin heeft met iconen te werken. Ook al heb je de perfecte set en de perfecte symboliek. Er is gewoon te veel ruimte voor bedrijven om binnen de wet allerhande zaken te doen waar consumenten toch ahem enigszins van opkijken.

    Bedoel je hiermee dat AV sowieso geen nut hebben of dat er te veel “andere” regels in de AV kunnen staan waardoor ze dingen kunnen doen waar de consument van op kijkt?

    Ik vind bovengenoemde reacties namelijk erg interessant over een soort standaard AV waar iedereen naar kan verwijzen alla CC. Ben benieuwd wat jou reactie hierop is vanuit jou ervaring met het opstellen van AV’s.

    1. AV’s kunnen nut hebben, maar wat mij betreft wordt het specifiek bij online diensten voor consumenten tijd voor een set standaardregels in de wet. Net zoals we dat hebben voor koop van producten, waar bv. wettelijk verplicht bij internet 14 dagen retourtermijn op zit, een verplichting tot herstel of vervanging en geen uitsluiting van je productaansprakelijkheid.

      Het is van de zotte dat iedereen op zijn eigen manier zegt “ik ben zo min mogelijk aansprakelijk” – nog los van dat het zot is dát je niet aansprakelijk hoeft te zijn voor je internetdienst. Waarom is UPC wél aansprakelijk voor hun televisie via decoder en Netflix niet voor hun televisie via internet?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.