Mag je bij een bakstenen winkel ook je aankoop retourneren?

winkel-surseanceEen lezer vroeg me:

Vorig weekend kocht ik wat bij kledingzaak Miss Etam, maar toen ik het wilde ruilen gisteren kreeg ik te horen dat dat niet meer mocht vanwege hun surseance van betaling. Maar zeiden ze, als ik via internet had gekocht dan had ik het wél mogen retourneren en dan had ik mijn geld teruggehad ook. Maar je mag toch ook gewoon altijd ruilen als je iets in een winkel koopt?

In bakstenen winkels heb je géén wettelijk recht van retour of ruilen. Koop is koop, en als het achteraf niet bevalt dan heb je pech. De enige uitzondering is als het product stuk is, niet werkt of om een andere reden niet conform de gewekte verwachtingen is: dan moet de winkel het product (gratis) herstellen of vervangen. En als dat niet lukt, moeten ze je geld teruggeven.

Soms hoor je wel dat ruilen “uit coulance” toegestaan wordt. Dat klopt echter ook weer niet. De regels over ruilen zijn juridisch gezien algemene voorwaarden, en daarmee gewoon deel van je koopovereenkomst. Je hebt dus afgesproken met de winkel of je mag ruilen en zo ja onder welke voorwaarden. Die voorwaarden staan dan op de kassabon of op een bordje bij de kassa. Pas als je buiten die voorwaarden vraagt om een retour, dan zou het coulance zijn.

Je kunt dus in principe een winkel gewoon dwingen een artikel retour te nemen als er zo’n retourregeling is afgesproken. Echter, de Miss Etam heeft surseance van betaling gekregen. Het bedrijf zit in zwaar weer, en met de surseanceregeling hoeven ze tijdelijk hun schuldeisers niet te betalen zodat er lucht ontstaat om een doorstart of reorganisatie mogelijk te maken. En mensen die kleding terug willen brengen, zijn juridisch gezien ook schuldeisers en die hebben dus net zo goed even pech.

Op internet is retouren een wettelijk recht. Vrijwel alles dat je online koopt, mag je binnen 14 dagen retourneren en dan heb je recht op je geld terug. Dus geen cadeaubon of tegoed of alleen omruilen voor wat anders, nee gewoon je geld terug. Het idee achter deze afwijkende regel is dat kopen op internet eng is, dus maken we het wat minder eng door een stukje zekerheid te geven aan de consument.

Miss Etam zegt op haar site dat je aankopen via internet inderdaad binnen 14 dagen mag retourneren:

Artikelen die gedurende de surseance via de website zijn gekocht, kunnen tot 14 dagen na levering worden geretourneerd, mits zij ongedragen en onbeschadigd zijn en de prijskaartjes er nog aan zitten. Aankopen in de winkel kunnen vanwege de surseance van betaling helaas niet meer worden geretourneerd.

Dit bevreemdt me alleen heel erg: juridisch gezien is er geen verschil tussen een retour op grond van de wet en een retour op grond van een afspraak met de winkel. Als je iets afgesproken hebt, dan is dat net zo bindend als wanneer de wet zegt dat je een bepaald recht hebt. De constructie om die afspraak af te dwingen, is exact dezelfde als het eenmaal bij de rechter komt. Dus ik snap niet waarom Miss Etam het onderscheid maakt tussen een online retour en een bakstenen retour. Volgens mij heb je in beide gevallen juridisch pech.

Arnoud

19 reacties

  1. Ik zou persoonlijk wat angstig zijn om online gekochte dingen te retourneren als ze al surseance hebben aangevraagd. Je komt dan toch gewoon óók op de lijst met schuldeisers te staan en de producten ben je al kwijt. Ik kan me niet voorstellen dat deze schuldeisers met voorrang betaald zouden mogen worden.

    Enige optie is misschien om de kleding in de winkel terug te brengen en direct cash te krijgen…

    1. Het retourneren in de winkel gaat dus juist niet. Dat heeft er mee te maken dat het retourneren van online aankopen in de winkel er voor zorgt dat de kas van het filiaal leeggetrokken wordt. Ik heb laatst begrepen dat winkels waren die met enige regelmaat een negatieve dagomzet hadden, alleen omdat er een hoop artikelen, vaak meerdere maten van hetzelfde artikel online aangeschaft, geretourneerd werd. In dat licht begrijp ik volledig dat ze nu in de winkel (die al in zwaar weer zit) geen retouren meer accepteren.

  2. Misschien is het een nuance verschil, maar de vraagsteller heeft het over ruilen, terwijl de geciteerde teksten van de winkel spreken van retourneren.

    Kan je ook ruilen weigeren onder het mom van surseance van betaling? (ruilen gebeurt met gesloten beurs, dus aan de financiele positie van de winkel veranderd niets)

    1. Scherp inderdaad 🙂 Ruilen voor hetzelfde artikel in een andere maat maakt volgens mij inderdaad geen verschil voor de financiële situatie van Miss Etam. Vind het in dat geval dan ook vreemd dat er in dat geval verwezen wordt naar de surceance (het is anders wanneer je geld terug zou willen krijgen)

    2. Kopen is toch ook ruilen (artikel tegen geld)? En geld terug vragen toch ook (geld tegen artikel)? Of heeft “geld” een speciale juridische status, waardoor voor kopen/verkopen andere regels gelden dan voor andere vormen van ruil (artikel tegen artikel)? Dat zou mij onwenselijk lijken, al is het maar omdat je dan lastige vragen krijgt over wat wel en geen geld is (bijv. Bitcoin).

      Is een transactie (koop/verkoop/geld terug/ruil) juridisch gezien atomair? Of ben je tussen het moment van inleveren van jouw artikel en het terugkrijgen van je geld / ander artikel heel even een schuldeiser? In het tweede geval zou je zomaar een probleem kunnen hebben, omdat je dan achterin de rij van andere schuldeisers mag aansluiten; het resterende deel van de transactie zal dan waarschijnlijk niet zomaar uitgevoerd mogen worden.

      1. Koop is de overeenkomst waarbij de een zich verbindt een zaak te geven en de ander om daarvoor een prijs in geld te betalen. (artikel 7:1 BW)

        Ruil is de overeenkomst waarbij partijen zich verbinden elkaar over en weer een zaak in de plaats van een andere te geven. (artikel 7:49 BW)

        Koop en ruil zijn wettelijk gezien dus wel iets anders. In de praktijk zal het weinig verschil maken omdat artikel 7:50 BW het volgende zegt: De bepalingen betreffende koop vinden overeenkomstige toepassing, met dien verstande dat elke partij wordt beschouwd als verkoper voor de prestatie die zij verschuldigd is, en als koper voor die welke haar toekomt.

      2. “Kopen is toch ook ruilen (artikel tegen geld)? En geld terug vragen toch ook (geld tegen artikel)? “

        Geld is een algemeen geaccepteerd (al dan niet door wet afgedwongen) ruilmiddel. Je geld kun je overal kwijt; je kleding niet. De winkel moet in dit geval dus zijn liquide geld weer teruggeven tegen de niet-liquide kleding.

  3. Ik denk dat het verschil wordt bepaald doordat je in de stenen winkel meteen boter bij de vis krijgt. Je geeft het artikel terug en je krijgt meteen je geld. Bij online retourneren stuur je het artikel terug en kunnen ze het opnieuw verkopen. Echter, je mag daarna aansluiten bij de overige schuldeisers en het kan dan lang duren voor je je geld krijgt. (Als ze niet helemaal failliet gaan.) Nu mag de wet wel garanderen dat je je geld terugkrijgt maar een kale (Etam) kip kun je niet plukken… Internet blijft dus eng…

  4. Nog een andere mogelijkheid: is de internetwinkel van Miss Etam wel dezelfde (juridische) onderneming als de bakstenen winkel(s)?

    Ik weet niet welk organisatiemodel men gebruikt, maar je ziet natuurlijk wel vaker dat de fysieke vestiging een (franchise-) ondernemer is met een eigen, afgescheiden rechtsvorm, terwijl de internetpagina gerund wordt door het moederbedrijf. In dat geval kan de fysieke keten Miss Etam misschien in surseance zijn, terwijl het internetbedrijf dat niet is en dus nog steeds gebonden is aan de reguliere koop-op-afstandregels (dus retourrecht).

    O, en ik bedenk me zelfs nog een andere (theoretische) optie: als internetklanten bij Miss Etam kunnen bestellen via betaling achteraf of op rekening. Als het bedrijf in surseance/faillissement raakt terwijl nog niet betaald is en de producten al wel geleverd zijn, dan zal het bedrijf op enig moment betaling eisen. Maar volgens mij heb je op dat moment als klant (mits je nog binnen de regels en termijnen van de wet Koop op afstand valt) nog steeds het recht om de koop te annuleren.

  5. Interessant onderwerp. Want dit roept meteen een nieuwe vraag op. Etam wil in de stenen winkel geen geld teruggeven ook al staat op de bon dat het wel mag. Goed, surseance van betaling, maar uitstel is niet hetzelfde als afstel. Wat als Etam weer opkrabbelt en aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen? Het lijkt mij dat mensen met de artikelen dan alsnog hun geld moeten kunnen krijgen en daar hoor ik Etam niet over. De klanten krijgen nu een soort helaas pindakaas verhaal, niet dat er uitstel van betaling is wat ook voor de klanten geldt. Je mag toch aannemen dat de schuldeiser (en op zo’n moment is een klant ook een schuldeiser) niet iemand is die voorgoed zijn rechten heeft verspeeld, ook als er later weer geld in het laadje komt.

    Dat ze nog wel internetretouren terugbetalen is logisch, anders koopt er natuurlijk geen hond meer via internet bij Etam. Dat is gewoon een manier om de zaak draaiende te houden. Etam handelt gewoon zoals het ze het beste uitkomt. Maar wie is er zo gek om nu een internetaankoop bij Etam te doen. Als faillissement wordt uitgesproken kun je alsnog fluiten naar je centen.

  6. Zul je zien dat ze pas over 5 weken een doorstart maken dan is van iedereen die voor 10 april iets heeft gekocht de bon niet meer geldig. Meer als 30 dagen ,ja ja zo gaat dat en ik zit met een jas van 90 euro die niet past, die ik voor mijn moeder heb gekocht 9 april. schandalig en dan zeggen ze klant is koning.

  7. Ik heb zelf sterk mijn twijfels over het verhaal van Arnoud, ik denk dat zijn stelling te kort door de bocht is.

    De vraag is of de koopovereenkomst van klanten nu ook onder surceance van betaling valt. Want hoe zit het met producten die onder non-conformiteit vallen? Is het op dit moment voor Etam toegestaan om ondeugdelijke waar te verkopen? En als er geen mogelijkheid is op vervanging of herstel (vaak het geval bij kleding), mag de klant dan de overeenkomst ontbinden, of is dat ook weer een helaas pindakaas verhaal? Dan zou de winkel nu de dwingende rechtregels mogen negeren en gewoon inferieure troep kunnen verkopen. Dan is de klant helemaal rechteloos gemaakt. Lijkt me zelfs oneerlijke concurrentie ten opzichte van andere winkels die wel verplicht zijn goede producten te leveren.

    Daarom is het natuurlijk ook onmogelijk om mensen geen herroepingsrecht te geven wegens surceanc van betaling. Dan zouden de dwingende rechtsregels over overeenkomst op afstand ineens niet meer gelden? Dat geloof ik gewoonweg niet, volgens mij moet een handelend bedrijf zich houden aan de wet.

    Ik hoop nog op een reactie van Arnoud…

    1. @ Jop: Als een product niet conform is en je gaat (uiteindelijk) ontbinden, dan ga je de koopovk ongedaan maken, jij brengt het gekochte terug en de verkoper moet terugbetalen. Jij hebt dan een vordering ter grootte van de betaalde koopprijs op de verkoper. Maar als die in surseance van betaling verkeert of intussen failliet is (zoals nu het geval) dan ben je concurrent schuldeiser en kun je naar alle waarschijnlijkheid fluiten naar je geld. Hetzelfde geldt m.i. voor een herroepingsrecht. That’s life of “het risico van deelname aan het economisch verkeer”. Had je maar een betrouwbaardere winkel moeten uitzoeken… Dat alles staat helemaal los van de vraag of een winkel rommel mag leveren en heeft ook niets te maken met oneerlijke concurrentie. In een faillissement of surseance van betaling gelden nou eenmaal andere regels dan bij een gezond bedrijf. en ja, dan kunnen ook dwingendrechtelijke regels opzij gezet worden, overigens allemaal op basis van de Faillissementswet, dus het kan niet “zomaar”.

  8. Ik zie dat Miss Etam inderdaad failliet is verklaard, dus daar kunnen de consumenten fluiten naar hun geld.

    Maar gelden dan bij surceance van betaling dezelfde regels als faillissement? Dat vroeg ik me af. Mag een webwinkel tijdens surceance van betaling het heroepingsrecht gewoon schrappen en doorgaan met het leveren van goederen? Dat kan ik me niet voorstellen.

    Ik bedoel natuurlijk niet dat Etam opzettelijk rommel zal leveren, maar ‘per ongeluk’ aangezien de klant geen recht meer zou hebben op geld terug. Die weg staat dan helemaal open.

    Bij een faillissement kan ik me dat nog indenken, want dan weet je als klant dat de zaak volledig hopeloos is. Maar bij surceance van betaling is er toch nog een sprankje hoop? Of is dat altijd de opmaat van een faillissement?

    Overigens erg voor de consumenten die toch nog in goed vertrouwen wat via de webshop hebben besteld en nu gebruik willen maken van hun herroepingsrecht, omdat die was toegezegd komt nu natuurlijk niets meer van terecht.

    1. Bij een surseance van betaling beslist de rechter dat een bedrijf (kort gezegd) tijdelijk zijn schulden niet hoeft te betalen. Als je voor uitspraak van de surseance een bestelling doet, en jij zou je herroepingsrecht inroepen dan mag het bedrijf je niet terugbetalen o.g.v. de Faillissementswet (dat zou immers niet eerlijk zijn t.o.v. de andere schuldeisers). En als je willens en wetens tijdens de surseance bestelt, dan moet je maar a)hopen dat het product geleverd wordt (als je vooruitbetaalt, wetende van een surseance, dan ben je sowieso niet slim bezig) en b) als het geleverd wordt, moet je maar hopen dat het conform je wensen is.

  9. Nu wordt het nog interessanter, na de sureeance mag een bedrijf (Etam) je zelfs niet terugbetalen als je gebruik wilde maken van je herroepingsrecht. Maar hoe kan het dan zijn dat Etam heeft gezegd dat zij het herooepingsrecht zullen respecteren en de webwinkel gewoo wilde laten draaien als altijd? Dat mag dan toch niet?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.