Hoe bewijs je dat je algemene voorwaarden al jaren op je site staan?

algemene-voorwaarden-kleine-lettertjes-tos-eulaIedere webwinkel en online dienstverlener heeft algemene voorwaarden, maar bewijs het maar eens. Beter gezegd: bewijs maar eens dat je voorwaarden in 2010 op je site stonden, iets dat van belang is als je nu ruzie hebt met een klant uit 2010 en hij je aansprakelijk stelt voor schade. En dat dat bewijzen niet meevalt, blijkt maar weer eens uit een vonnis waarin een bewijsopdracht over het aanbieden van algemene voorwaarden niet gehaald werd.

In deze zaak beriep het bedrijf Quantaris zich op de bekende FENIT-voorwaarden, waarin een beperking van aansprakelijkheid stond die voor haar erg belangrijk was: een klant claimde dik €36.000 aan schade (hoewel het vonnis niet precies meldt waarom). Met een beperking van aansprakelijkheid is dat te pareren, echter dan moet je wel bewijzen dat die voorwaarden deel waren van de overeenkomst. En natuurlijk dat ze correct ter hand zijn gesteld.

Dat ter hand stellen kwam hier neer op bewijzen dat de voorwaarden op de site stonden op 31 mei 2010, de dag dat de overeenkomst werd gesloten. De persoon die de website had gebouwd, verklaarde als getuige dat hij in 2010 een document had gehad en dat zonder te lezen op de pagina van de voorwaarden had gezet. Niet heel sterk, en bovendien was deze persoon óók nog eens directeur van Quantaris. Een partijgetuige, zoals dat heet, wordt niet zomaar geloofd als ze dingen verklaren in hun eigen voordeel.

Ook waren screenshots van de oude site (die ondertussen weer online waren gezet) in gebracht als bewijs, maar dat overtuigt de rechter nog minder:

[Er] kan uit die schermafdrukken op geen enkele wijze worden opgemaakt dat de FENIT-voorwaarden 2003 op de ten deze relevante datum 31 mei 2010 gemakkelijk toegankelijk waren via de site http://www.quantaris.nl. De schermafdrukken vermelden geen enkele, in dit verband relevante datum. Bovendien wijkt de schermafdruk van de website van Quantaris.nl af van de screendumps van de website van Quantaris.com die Quantaris als producties 18 tot en met 20 in het geding heeft gebracht.

En omdat niet bewezen is dat de voorwaarden online stonden, zijn ze geen deel van het contract met deze klant. En daarmee is er niets om de schadeclaim van de klant te pareren, maar gelukkig voor Quantaris mag de schadeclaim wel worden gepareerd met een aantal facturen als tegenvordering zodat men uiteindelijk niet meer dan een slordige 8.000 euro inclusief advocaatkosten hoeft te vergoeden.

Hoe zouden jullie bewijzen dat je wel degelijk voorwaarden had vijf jaar geleden? Even snel roepen “Google cache” en “Internet Archive” is onvoldoende: staan daar echt de voorwaarden uit 2010?

Arnoud

24 reacties

  1. Da’s een leuke. Als je zorgt dat je een version control system hebt, en een vastgelegde procedure voor deployment (die dan ook steeds een label in je VCS zet), die je steeds volgt, dan kun je met je version control system de site reconstrueren zoals die op een bepaalde dag was, en kun je daarmee aannemelijk maken dat de site er inderdaad zo uitgezien heeft. Moet je ook zorgen dat dingen die in een database staan volgens een vast stramien gebackuped en bewaard worden.

    1. Eigenlijk een goede om voor commerciële sites dus altijd statische sites te genereren voor alles wat niet expliciet dynamisch is (zoals comments of fora) en deze via een VCS op te slaan en te deployen. De algemene voorwaarden worden zo altijd bewaard, inclusief de methode hoe deze overhandigd worden.

      Ramon Vincken’s oplossing hieronder is ook een goede, in combinatie met een fatsoenlijk VCS. Als je hiermee het nog niet kan bewijzen houdt het wel op, ben ik bang :/

    1. Hoe bewijst zo’n depot dat je de voorwaarden hebt overhandigd aan je klant? Het is niet genoeg om te zeggen “onze AV zijn van toepassing, depot 123 bij de KVK”. Je moet een kopie of op zijn minst een hyperlink naar de AV meeleveren. Daarom is deze zaak zo’n lastige: je moet in het laatste geval bewijzen dat de hyperlink werkte toen je de offerte stuurde.

      1. Is hyperlink dan afdoende voor “ter hand” stellen? Mijn gevoel zegt van niet omdat je de AV ook downloadbaar moet maken. Enigste echte oplossing is bij contract wat ondertekend retour moet komen de voorwaarden mee zenden en op contract laten tekenen voor ontvangst voorwaarden. Dat scheel een hoop gelazer achteraf.

        “vinkjes” in database zijn ook allemaal goed, leuk, aardig en charmant maar leveren wellicht evenmin een sluitend bewijs voor “ter hand” stellen van de voorwaarden. Of je moet logfiles webserver etc ook permanent bewaren, dan kan je wellicht aantonen dat de AV daadwerkelijk gedownload zijn vanaf het IP wat de bestelling plaatste.

        Logfiles webserver zouden dan ook de enigste manier kunnen zijn om daadwerkelijk aannemelijk te maken dat de AV er destijds stonden.. Als je die beschikbaar hebt, uiteraard.

      2. Wie zegt dat als de link werkte de voorwaarden 5 jaar terug dezelfde zijn als nu geclaimd worden? Wie zegt dat de pdf met algemene voorwaarden die in de sourcecontrol / CMS staat (bij de laatste release voor die datum) degene is die op de server stond? Wie zegt dat als je getekent/gevinkt hebt dat je de AV hebt ontvangen, dit dezelfde AV zijn die nu geclaimt worden?

        Het is heel makkelijk claimen dat je geen AV hebt gehad en aangezien de meeste AV gewoon bewerkbare documenten zijn kan je net zo makkelijk de AV aanpassen en claimen dat je die hebt gedownloadbij de aankoop. Dat is fraude, maar bewijs maar eens dat het niet zo is. De enige oplossing die ik zie is de desbetreffende voorwaarden getekend retour laten zenden alvorens te leveren. De online shop die dat gaat eisen, haalt het einde van het jaar niet.

        Waarbij het natuurlijk ook nog eens een stap voor finaliseren van het koop proces moet zijn. Immers in de bevestigings e-mail is te laat, ze moeten voor aankoop ter hand gesteld of op zijn minst aangeboden zijn en dat moet je bewijzen. Niet dat je ze bij de bevestiging hebt meegestuurd.

        Gelukkig is dit civiel recht, ik verwacht dan ook dat als je de AV in je SC/CMS systeem staan bij een bepaalde release er een link in het systeem is om te downloaden voor de koop definitief is, dat jij aannemelijk hebt gemaakt dat aangeb0den zijn. En dat de last dan bij de klant ligt om aan te tonen dat dit niet zo was.

        Ik vrees echter met hoe web 1.0 werkte, dat er heel veel overeenkomsten zijn gesloten waarbij geen bewijs is van AV.

  2. > Even snel roepen (…) “Internet Archive” is onvoldoende: staan daar echt de voorwaarden uit 2010? Dan zal ik het iets minder snel roepen: the Internet Archive maakt snapshots, waaruit volgt ‘op datum X stond onder url Y bestand Z’. In het geval van quantaris:

    Toch vervelend, dat je vanwege je web 1.0 site in 2010 je in 2015 €36.000 kwijt bent.

  3. Ik snap dat Quantaris in deze moet bewijzen dat ze voorwaarden (met beperking van aansprakelijkheid) ter hand heeft gesteld. Maar andersom: Heeft die klant dan getekend voor iets zonder ook maar naar de algemene voorwaarden te kijken? Dat geloof ik niet en zoja: Dan een gedeelde verantwoordelijkheid voor de ontstane situatie. Zou er een contract getekend zijn waar deze beperking van aansprakelijkheid aan verbonden was? Als Quantaris een handtekening heeft onder een contract waar in de kleine letters staat: Op dit contract zijn onze Algemene Voorwaarden (beschikbaar op kantoor en op de website) van toepassing, ligt dan nog steeds de bewijslast bij Quantaris: Bewijs maar dat die Algemene Voorwaarden toendertijd bestonden?

    Erg zuur: Je hebt die beperking al jaren voor 2010 in je voorwaarden staan en dan ga je toch voor 42k het schip in. Leuke klant: geen Voorwaarden lezen en je boekhoudprogramma voor 42k schade laten maken (vast geen backups). Voortaan dus maar die algemene voorwaarden als een PDF attachment meesturen. Zorgt ook voor de nodige paper trail. Andersom zou ik het ook nog wel willen proberen: Bewijs maar dat u in 2010 klant bij ons was. Wij stellen altijd de algemene voorwaarden ter hand, dus als u deze niet heeft gezien, dan bent u geen klant geweest. Oh, u heeft onze software wel in bezit? Diefstal!

  4. Ik snap dat er technische beperkingen zijn ten aanzien van Google Cache en Internet Archive. Immers, zij archiveren niet alle resources, en linken soms met oude pagina’s naar live resources. Maar hier kun je als bedrijf op anticiperen. Zorg er dus voor dat je voorwaarden, naast in PDF resource formaat, ook in gewone ‘HTML’ zijn geschreven op je site en link er naar vanuit je home page. En ga naar de site en geef pro-actief de commando om de site alvast te archiveren (zowel home page als voorwaarden page). En uiteraard kun je nog altijd je voorwaarden gewoon ergens officieel deponeren en bij ieder mailtje er extra naar refereren.

    Ik zit nu zelf aan de andere kant, waarbij ik gegevens (database) van een site wil gaan gebruikten voor mijn eigen doeleinden. Op de data zelf berust naar mijn idee geen auteursrecht. En volgens de Ryan-Air uitspraak geldt dat die site dan voorwaarden mag hanteren om mij dit te verbieden. Echter, deze site heeft nergens voorwaarden staan. En dus zal ik, NAAST een archiveringsverzoek, ook gewoon printjes maken van hun home page en een van de pagina’s met de ‘data’, waarop duidelijk te zien is dat er geen voorwaarden worden aangeboden.

  5. Na een zeer kort moment Googelen kwam ik een pagina tegen die wat artikelen heeft verzameld waarin wordt uitgelegd hoe je de Wayback Machine in de VS gebruikt bij de rechtsgang. Ik heb niet al de gelinkte documenten gelezen, want samen vormen ze een juridische novelle en dat is wat teveel gevraagd, zo ’s ochtends bij de koffie.

    Maar in het kort kun je Wayback Machine blijkbaar nuttig inzetten bij de rechtsgang.

    1. Aanvulling: blijkbaar telt in de VS een schermafdruk van Wayback Machine pas als bewijs als iemand verklaart dat de schermafdruk een correcte weergave van de pagina is. Dat heeft Wayback Machine blijkbaar genoeg verzoeken opgeleverd dat ze er een hele FAQ aan wijden.

      In Nederland geldt die regel voor zover ik weet niet, maar kan de tegenpartij wel de echtheid van je schermafdruk in twijfel trekken.

      “Q: Does the Internet Archive’s affidavit mean that the printout was actually the page posted on the Web at the recorded time?

      A: The Internet Archive’s affidavit only affirms that the printed document is a true and correct copy of our records. It remains your burden to convince the finder of fact what pages were up when.”

  6. Is dit te voorkomen door de klant te laten verklaren dat hij de voorwaarden heeft ontvangen en gelezen? Als de klant dat namelijk bij de overeenkomst heeft verklaard, dan kan hij moeilijk gaan roepen dat hij ze nooit heeft kunnen inzien…

      1. Aangezien het in de case die Arnoud noemt de standaard voorwaarden van de Fenit zijn, lijkt dat mij redelijk gemakkelijk. Is het niet te bewijzen, dan is het toch zeer zeker aannemelijk te maken.

        Als je zelf een versie (met datum) bewaar van ieder versie voorwaarden, dan kan je die ten alle tijden tonen. Dan moet beperking aansprakelijkheid daar wel in staan en de andere partij moet niet met dezelfde voorwaarden op de proppen komen waar ze niet in staan.. Als je voorwaarden door een advocaat zijn gemaakt, dan kan die vanzelfsprekend ook een verklaring opstellen omtrent een bepaald deel van de inhoud.

  7. Ik weet niet wat ik hier nu van moet denken. Een winkel die de AV op papier in de winkel heeft liggen, de klant daarop attent maakt en op verzoek overhandigt kan ook nooit ‘bewijzen’ dat ze dat een specifieke klant daarop attent hebben gemaakt (of dat het op die specifieke dag op een mededelingen bord stond) en dat niet toevallig die dag de exemplaren op waren.

    Er is nu een onmogelijke bewijs situatie ontstaan van het kaliber “Bewijs dat je 5 jaar geleden op deze specifieke datum alleen thuis in bed lag te slapen”. Dit kan je in alle redelijkheid niet eisen.

  8. Daarom dus inderdaad version control. Maar dan moet de link niet in een database (CMS) opgeslagen zijn. Daar heb je natuurlijk ook wel backups van. Maar op de langere termijn kunnen veranderingen wegvallen.

    Je zou per ‘bestelling’ de checksum (en naam) van het bestand op kunnen slaan. Dan moet je natuurlijk wel alle versies blijven bewaren.

  9. Even snel roepen “Google cache” en “Internet Archive” is onvoldoende: staan daar echt de voorwaarden uit 2010?

    Zou je dat kunnen toelichten? Ik zou geen enkele reden weten om te twijfelen aan een uittreksel van The Internet Archive. In dit specifieke geval kon er geen gebruik van gemaakt worden omdat de voorwaarden überhaupt niet gearchiveerd waren. Waren ze dat wel geweest, dan lijkt mij dat een sterk argument in een rechtzaak. Of zie ik iets over het hoofd?

  10. Lijkt me logisch om in een webshop altijd aan te vinken bij bestelling accepteert men algemene voorwaarden. Voorkomt veel gedoe. Je hostpartij of webdesigner moet hier ook verantwoordelijk voor zijn bij het bouwen van een site vind ik.

    1. Ik citeer uit de “Terms & Conditions” van een (verder anoniem te laten) web-schoenenwinkel, zoals getoond in mijn webbrowser:

      Terms & Conditions
      The standard Lorem Ipsum passage, used since the 1500s
      “Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. […]
      Hoe maak je aannemelijk dat er op de algemenevoorwaardenpagina van jouw website jouw algemene voorwaarden gestaan hebben en niet een placeholder?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.