Is “ik ben erbij” klikken op Facebook juridisch bindend?

create-event-facebookEen lezer vroeg me:

Ik heb een event gemaakt voor een boottocht met collega’s. Ik had 60 mensen nodig, en al na drie weken had ik via Facebook genoeg aanmeldingen om te boeken. Op de dag zelf bleek echter nog niet de helft op te komen dagen, en nu zit ik met een financiële strop want ik heb de reservering voorgeschoten. Kan ik de rest nu aanklagen wegens contractbreuk?

Om mensen aan te spreken op contractbreuk, is allereerst vereist dat er een contract (overeenkomst) is. Juridisch gezien is dat vrij makkelijk: is er een aanbod gedaan en heeft de ander daar akkoord op gezegd? De manier waarop, doet er niet toe. Akkoord gaan kan met een creatieve inktkrabbel op papier maar ook langs iedere andere weg. Zolang maar duidelijk is dát je akkoord wilde gaan en waarméé je akkoord wilde gaan.

Op de knop “Ik ben erbij” klikken bij een feestuitnodiging op Facebook lijkt me een prima manier om akkoord te gaan met het aanbod een evenement bij te wonen. Als er gezegd is dat daar kosten aan verbonden zijn, dan moet je die dus betalen.

Echter, de vraag is wel hoe serieus je zo’n aanmelding moet opvatten. Het is bekend dat mensen dit nog wel eens zien als een niet-bindend iets, “ik kom” betekent in de praktijk “ik denk dat ik kom maar weet het niet zeker”.

En dat is juridisch relevant: wanneer het ‘gebruik’ of de gewoonte in een bepaalde situatie wat anders is dan wat je puur taalkundig of juridisch zou concluderen, dan wint dat gebruik. Op de veemarkt koop je pas die koe als er handjeklap is gedaan, ook al ben je het meteen eens over de prijs. Als het dus een gebruik is op Facebook dat iedereen “ik kom” zegt en bedoelt “misschien”, dan mag je uit een aanmelding niet concluderen dat men werkelijk wil komen. Je zult dan moeten nabellen of mailen om een expliciet akkoord te krijgen.

Compleet niet-wetenschappelijk of representatief onderzoek: Hoe zien jullie een “Ik ben erbij” op Facebook?

Arnoud

34 reacties

  1. Ik vind Facebook wel erg vrijblijvend, hoor. Ja, je klikt op “ik ben erbij” maar voor mij betekent dat ook dat ik op het laatste moment kan zeggen, “ik ben er niet bij”. Facebook is sowieso van de vrijblijvendheid: like dit, like dat.

    Ook heb ik zelf boottochten georganiseerd en ik was zelf een stuk strenger 🙂 Ik huurde een boot met ietsje te weinig zitplaatsen en betaalde vooruit. Dan zei ik: “er zijn helaas slechts 24 plekken, een grotere boot was niet beschikbaar. Een plek is gereserveerd als bedrag XX is overgeboekt.” En reken maar dat die boot binnen een paar dagen volledig betaald was.

  2. Facebook heeft toch al lange tijd een “misschien” optie? Dus als ik ja zeg, bedoel ik dat.

    Natuurlijk kun je op het laatste moment altijd verhinderd zijn. Dat betekent niet dat je de consequenties daarvan niet zou moeten dragen. Die gevolgen mag je niet op de organisator af wimpelen. Geldt daar een reisverzekering ook voor?

  3. Ligt er aan. Ik zou op zijn minst een regeltje toevoegen in de geest van. “Aan deze trip zijn kosten verbonden en als je aangeeft dat je mee gaat dan betaal je ook mee aan die kosten”. Als je daarna nog steeds klikt met het iedee we zien wel dan is het m.i. je eigen risico.\

  4. Ik weet niet wat “ik ben erbij” betekent, dat heb ik nog nooit gezien (behalve in politieromans van vóór de jaren 1960). Mijn Facebook geeft me de opties “join”, “maybe” en “decline”. Misschien geeft Facebook in andere talen weer totaal andere opties met hun eigen dubbelzinnigheden.

    “Join” en “maybe” zorgen ervoor dat je op de Event-pagina berichten mag achterlaten. Voor mij betekenen die knoppen dus in eerste instantie “verschaf me toegang tot de evenementenpagina”, waarbij “join” “ik ben van plan te komen” betekent en “maybe” “ik weet het nog niet”.

    Een voorbeeld. Het Nederlands elftal speelt een belangrijke finale. De KNVB maakt een Facebook-event voor die wedstrijd. Vijf miljoen enthousiaste Nederlanders klikken “ik ben erbij”. Kassa! Of toch niet? Hoe wil de KNVB vijf miljoen mensen in een stadion verstouwen?

    Als vrijwillige medewerker aan betaalde evenementen heb ik de afgelopen jaren vaak op “join” geklikt en aan het fysieke evenement meegedaan zonder een cent te betalen. Als medewerker doe ik namelijk ook aan het evenement mee. Als voor jouw vraagsteller “ik ben erbij” betekent dat je een kaartje koopt, is het voor vrijwilligers dan verboden om “ik ben erbij” te klikken (tenzij ze de toegangsprijs alsnog willen betalen)? Dat lijkt me raar, dat je standaard Facebookfunctionaliteit niet mag gebruiken puur omdat een derde partij dat zegt.

    Ten slotte, als ik op facebook.com/events kijk, dan zie ik een lijst met evenementnamen, -datums, -lokaties, -erbijzijners en de knoppen “join” en “invite”. Nergens is er plek voor voor een contract. Er zullen nog wel varianten (denkbaar) van deze pagina zijn waar alles nog summierder is. Ik kan me voorstellen dat je de titel van het evenement “Betalen als je meedoet” maakt (langer, en Facebook gaat met puntjes afkorten), maar is het dan nog een overeenkomst? Kun je dan nog over een wil spreken?

    Ik zou me echt ontzettend opgelicht voelen als ik zou moeten betalen voor simpelweg op “join” klikken, maar ik kan me voorstellen dat dat in bepaalde gemeenschappen de gewoonte is. Ik ben echter nog nooit anders tegengekomen dan dat “join” volstrekt vrijblijvend is. Ik vraag me zelfs af of die vragensteller van jou echt is of dat je deze vraag verzonnen hebt (komkommertijd en zo), zo absurd is de vraag. Ik ruik bijna de kroketten uit de Wim Sonneveld-sketch.

    1. De vraag is echt en ik krijg ‘m elke paar maanden. Natuurlijk is het niet zo dat men denkt achteraf geld te mogen vragen enkel omdat iemand op “join”/”ik ben erbij” klikt. De prijs is genoemd in de omschrijving van het evenement, dus wie dat leest, zou moeten weten dat er kosten verbonden zitten aan bijwonen van het evenement. En in die situatie zou ik het wel gerechtvaardigd vinden om die kosten in rekening te mogen brengen.

      Als ik zeg “reageer op deze reactie en je mag naar mijn speciale lezing, kosten slechts €99”, en jij reageert op deze reactie, dan stem je toch ook in met die kosten?

      1. Maar moet de instemming niet ondubbelzinnig zijn? Als ik zeg ‘Ik wil wel naar je lezing maar kan dat ook voor €50?’ dan lijkt me dat niet automatisch een instemming met de door jou genoemde kosten. 🙂

        1. Inderdaad. Wat jij doet, is juridisch een afwijzing en een tegenbod. Ook reageren met “ik wil niet komen en ik wilde even zeggen dat ik het stom vind, akkoord gaan door te reageren” zal niet leiden tot aanvaarding. Terwijl “oh gaaf ik ben er” echt wel een aanvaarding is.

          Interessanter wordt het met iets als “oh gaaf die lezing, wat tof dat je dat aanbod doet”. Zegt dat nu impliciet ook, ik ben erbij?

      2. Maar jij zegt daadwerkelijk “reageer op deze reactie en je mag naar mijn speciale lezing, kosten slechts €99”, dacht je nou echt dat ik ging dokken? Uit de context is wel duidelijk dat het geen echt aanbod is … vooralsnog. Je kunt achteraf altijd je comment aanpassen.

        Zoals ik al aangeef zijn er omstandigheden waar je het aanbod niet ziet, alleen het evenement, zoals de pagina facebook.com/events. Er staan daar genoeg evenementen waar ik zonder de omschrijving te lezen, meteen op “join” klik. Het enige wat de organisator ziet, is dat er 54 Facebookaccounts “erbij” zijn, niet welk voorstel ze hebben gezien toen ze op een knop klikten die voor de organisator aanvaarding van een aanbod betekent.

        Als Facebook een mechanisme zou aanbieden waarbij je altijd te zien krijgt wat je toezegt als je op een bepaalde knop klikt, en wat je daarvoor ontvangt, soit. Facebook doet dat overigens al deels met evenementen; als je een evenement aanmaakt, is er een veld waar je de link naar de kassa in kunt plakken.

        1. Natuurlijk kan ik achteraf een comment aanpassen, maar dat is een bewijsprobleem en die tasten de juridische situatie als zodanig niet aan. Wim kan ook niet bewijzen dat ik gisteren mondeling tegen hem heb gezegd dat hij voor €45 naar mijn lezing mag.

          Vind jij dat de omschrijving van een evenement niet genoeg is om een aanbod te doen? Dus als ik daarin zet “Dit evenement kost geld, join=dokken” dan is dat per definitie niet genoeg?

          Ik heb daar een beetje moeite mee, want het voelt als het elimineren van een kanaal omdat het onduidelijk kán zijn. Dat doen we nergens in het recht. Je mag mondeling dingen afspreken, dat is rechtsgeldig. Je mag aanvaarding koppelen aan een handeling “In dit gebouw gelden onderstaande huisregels” en ook dat is rechtsgeldig. Natuurlijk zijn er mensen die dat bordje niet lezen, maar zolang het duidelijk genoeg ergens bij de ingang hing en goed leesbaar was, vinden we dat genoeg. Waarom dat wel en een Facebook-eventtekst niet?

        2. Ik moet opeens aan TV-reclames voor SMS-abonnementen denken. Ik hoor deze vaak op de achtergrond terwijl ik sta af te wassen. Je kent de tekstvarianten wel: in grote letters staat wat het vermeende aanbod is, in kleine letters het eigenlijke aanbod (bijv. 3 SMS-jes tegenover een jaar lang een abonnement van 3 SMS-jes per dag).

          De TV-variant is dat je het vermeende aanbod hoort, maar het daadwerkelijke aanbod alleen ziet (als je geen TV-toestel van voor 1995 hebt). Stel dat ik vanuit de keuken het eerste aanbod hoor en daarop reageer, dan ben ik toch ook alleen daaraan gebonden?

          Zoals ik al aangaf in mijn eerste bericht, is er niet een enkele, ondubbelzinnige view op het evenement dat door Facebook wordt aangemaakt. Het is niet als een krantenadvertentie waar de adverteerder een vrijwel goddelijke controle heeft over hoe het aanbod wordt getoond. Dankzij de manier waarop het web werkt en de manier waarop Facebook werkt, kun je het evenement op haast ontelbaar verschillende manieren zien.

      3. Nee. Door te reageren geef jij me het recht om een kaartje te kopen voor slechts €99. Dit klinkt flauw, maar jouw zin is te lezen op dezelfde manier als alle ‘Like ons en win €1000.’ Ik moet dus apart nog de actie nemen het kaartje te kopen.

        1. Goed goed, “reageer op deze reactie om je aan te melden voor mijn speciale event van 10 juli, je verbindt je tot betaling van kosten slechts €99”. Is dat genoeg?

          Meer fundamenteel, vind jij dat het apert onmogelijk moet zijn om akkoord te geven via informele/rare kanalen zoals “reageer op deze reactie” of “lees de eventbeschrijving voor de voorwaarden”?

          1. Nee, ik vind wel dat dat mogelijk moet zijn, maar dan wel met de duidelijkere bewoordingen. Facebook events worden niet alleen gebruikt voor daadwerkelijke aanmeldingen, maar ook gewoon als marketingtool : Ik vind jou wel aardig, maar kan niet tijdens die lezing. Door toch op ‘Ik ben er’ te klikken, krijgen al mijn vrienden ook te zien dat jij iets organiseert, en dat ik dat interessant en de moeite waard vind. Dat helpt jouw lezing sneller volkomen. (En ja, dit kan ook met de ‘misschien’ knop, maar die is minder enthousiast)

          2. Meer fundamenteel, vind jij dat het apert onmogelijk moet zijn om akkoord te geven via informele/rare kanalen zoals “reageer op deze reactie” of “lees de eventbeschrijving voor de voorwaarden”?

            Onmogelijk niet, maar je mag er op het moment dat je een raar kanaal gebruikt ervan uitgaan dat er dingen misgaan. Mensen die zich per ongeluk aanmelden door in een verkeerde thread te reageren of gewoon denken “jaja zal wel loslopen ik zie wel”. Dan kun je in je recht staan, maar je had ook een geschikter kanaal kunnen kiezen. En dat laatste lijkt me een beetje je plicht op het moment dat je betalingen verlangt. Facebook is op zich niet een heel raar kanaal (voor facebookmensen, denk ik), maar is niet specifiek in de markt gezet om evenementen tegen betaling te faciliteren.

      4. Ik lees hem zo. Ik MAG naar jouw lezing, en als ik besluit om daadwerkelijk te gaan dan betaal ik aan de deur de 99 euri.

        “Reageer op deze reactie en je verplicht je 99 euro te betalen voor 1 maal toegang tot mijn lezing”?

        Edit: LOL je had hem al dicht getimmerd

      5. Verwijder deze reactie en je mag naar mijn speciale lezing, kosten slechts €99!

        [spam hier, of auteursrechtschendingen, of andere goede redenen voor jou als moderator om deze reactie te moeten verwijderen]

        Ik kan wel zeggen dat ik speciale waarde hecht aan acties die jij onderneemt, maar dat maakt het toch pas een bindende overeenkomst als jij instemt met deze interpretatie? Zo niet, dan kan ik jou arbitraire acties verbieden door te zeggen dat ik ze ga interpreteren als een overeenkomst voor het een of ander. Dat brengt ons in “by accepting this brick through your window” gebied.

        Het is anders als we het hebben over acties waartoe ik jou een mogelijkheid bied en die je anders niet zou kunnen ondernemen, zoals het klikken op vinkjes (dit vinkje is er alleen omdat ik hem jou aanbied voor het doel om een overeenkomst te sluiten). Maar voor een reactie zoals hier gaat dat niet op, omdat het reactiesysteem een veel bredere functie heeft.

      6. Ik mag naar jouw speciale lezing als ik een reactie geef. Als ik daarna besluit daarnaartoe te gaan kan ik ervan uitgaan dat ik €99 moet betalen aan de deur of na mijn reactie de keuze krijg om een kaartje te kopen voor €99. Mijn reactie op jouw bericht met “Je mag naar mijn speciale lezing”, bindt mij in geen enkele wijze om daar ook daadwerkelijk naartoe te gaan.

        /Edit: Spuit11, je hebt je bericht al aangepast.

        1. Als ik in zo’n context “mag” zeg, dan bedoel ik “je bent uitgekozen en staat op de lijst”, niet “je hebt de optie, gebruik hem of niet”. Net zoals wanneer de dokter zegt “je mag nu even je mouw opstropen voor de injectie”. Je mouw dicht laten is dan niet echt de bedoeling, de frase is puur beleefdheid.

          En huh? Ik heb mijn bericht niet aangepast.

      7. Dat het (ergens) in de tekst vermeld wordt is onvoldoende, omdat het daarmee nog niet zo duidelijk gecommuniceerd wordt dat het direct duidelijk is. Een doosnee consument kan denken leuk een feetje in Haren en dan op join klikken en de tekst nooit lezen. De aanbieder moet zo duidelijk zijn dat hier geen misverstanden over kunnen ontstaan.

        Als ik zeg “reageer op deze reactie en je mag naar mijn speciale lezing, kosten slechts €99?, en jij reageert op deze reactie, dan stem je toch ook in met die kosten?

        Nee, ik aanvaard geen aanbod door te reageren. Je hebt toegezegd dat ik mag komen, maar ik heb niet toegezegd dat ik zal komen of betalen.

      8. Deze hele draad illustreert mooi de flexibiliteit van taal. Mooi om over van alles en nog wat te praten, maar vaag genoeg om zelfs in dit soort simpele dingen verkeerd gehoord/gelezen/begrepen te worden.

        Voor wat betreft het ja/nee/misschien: ik heb eens in mijn kennissenkring rondgevraagd, en er is niet bepaald veel consensus over. Het varieert van heel strikt “ja=komen” tot aan “ja=misschien of zelfs eigenlijk nee maar ja klikken staat beter en het valt toch niet op als je niet komt”. Ik blijf erbij dat een extra verificatie toch wel handig is zodra ’t om vooraf centen betalen voor reserveringen gaat.

  5. Een boot afhuren puur op basis van ik ben erbij op facebook vind ik toch ronduit niet echt slim. Op de knop drukken is immers wel erg snel gedaan. Zou eerder een extra handeling vragen zoals een pb sturen als aanmelding.

    1. Dat niet alleen, je kunt ook ieder moment weer van gedachten veranderen en op “misschien” of “ga niet” klikken. Ik snap dat mensen denken dat ze zoiets onder elkaar als goede vrienden kunnen regelen, maar een extra verificatie in de zin van “alleen voor degenen die voor <insert datum> betaald hebben wordt een plek gereserveerd” is wel handig. Helemaal als ’t voorschot bedragen van drie cijfers of meer gaat bedragen.

  6. Goed goed, “reageer op deze reactie om je aan te melden voor mijn speciale event van 10 juli, je verbindt je tot betaling van kosten slechts €99?. Is dat genoeg?
    Dit is naar mijn mening niet duidelijk genoeg ALS je besluit om toch niet te gaan. Het is wel heel duidelijk dat je het geld moet betalen als je daadwerkelijk komt. De meeste mensen zullen verwachten niet te hoeven betalen als ze een bioscoop bellen om een plaats te reserveren voor een film en uiteindelijk niet komen opdagen, tenzij dit heel specifiek wordt aangegeven of verteld bij de reservering.

  7. Voor mij is ‘ik ben er bij’ een vrijblijvende intentieverklaring: ik ben van plan om te komen. Als mijn plannen veranderen, verander ik mijn status (tenzij ik dat vergeet natuurlijk). Bij mij mag dat zeker niet worden opgevat als een contract.

  8. Mij lijkt het ook afhangen van het soort event.

    Bij een popconcert, waar je de organisatie niet of nauwelijks perssonlijk kent is het vrijblijvender dan een boottocht met een kleine groep collega’s waarbij ook nog eens sprake is van een vast aantal plaatsen.

  9. Ik zou er echt van opkijken als die optie bindend zou zijn. De betreffende optie is namelijk ervoor bedoeld dat andere facebook gebruikers kunnen zien wie er allemaal “waarschijnlijk” gaat. Waarom zeg ik waarschijnlijk ? Omdat als men verhinderd is of zich om de één of andere reden bedenkt, er geen voorwaarden zijn waar men mee akkoord is gegaan. Dus waarom zou het dan een verplichting zijn ? Daarnaast maak je gebruik van een dienst die Facebook aanbied, zou dan niet in de voorwaarden van Facebook moeten staan dat die optie bindend is ?

    1. Dat laatste hoeft echt niet. In de voorwaarden van Gmail staat ook niet dat je per e-mail bindende overeenkomsten kunt aangaan. Toch kan dat wel degelijk: mail mij maar eens “Ik bestel hierbij ‘De wet op internet, editie 2013’ voor €29,95 plus verzendkosten” en je hebt een bindende bestelling bij mij gedaan.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.