Kroniek internetrecht 2012/13

Helaas eind 2012 geen gelegenheid gehad voor een kroniek van dat jaar, vandaar dit jaar een dubbele editie. Wat is er allemaal gebeurd in internetrechtland in de afgelopen twee jaar?

Auteursrecht In 2012 bestond de auteurswet 100 jaar, dus het lijkt passend om af te trappen met auteursrecht. En het was me een jaar voor het auteursrecht. Veel discussies over of we nou wel of niet een downloadverbod moesten instellen en wat dat zou betekenen voor de thuiskopieheffing. Controversieel: embedden is openbaar maken, volgens de rechtbank in de Nederland.FM zaak. Dit leidde tot veel ophef bij internetradioportals.

Minstens zo controversieel: een hyperlink naar Britts blootfoto’s zou auteursrechtinbreuk zijn. In hoger beroep werd dit teruggedraaid: linken is geen auteursrechtinbreuk, maar het was wél onrechtmatig. Net als de wiskundeleraar die links naar antwoorden op lesmethodesommen plaatste. Daarmee werd de eerdere Brein-jurisprudentie afgezwakt; de eis dat je “structureel en systematisch” verzamelingen links moest hebben, was hier niet aan de orde.

Een kleine revolutie in software-auteursrechtland: software kun je kopen, als het gaat om standaardsoftware tegen een als koopprijs bedoelde prijs in ieder geval. En, lekker puh, gedownloade software mag worden doorverkocht van onze Hoge Raad. In beide gevallen vanwege de redenering dat als je iets op de markt brengt tegen een faire prijs, je rechten dan uitgeput behoren te zijn waarna de tweedehandsmarkt zijn werk mag doen. Oh, en auteursrecht op programmeertalen kan niet.

De strijd tegen The Pirate Bay kreeg een voorlopig hoogtepunt in de providerblokkade die begin januari 2012 werd opgelegd. Geheel des internets sprongen overal Pirate Bay mirrors op, die Brein ex parte aanpakte, want met terroristenpiraten wordt niet onderhandeld. Veel geholpen heeft het echter niet, zo zouden we begin 2014 ontdekken.

De aansprakelijkheid van forums kreeg twee nieuwe uitspraken: een nieuwssite mag gebruikers foto’s laten tonen maar een nieuwsforum met gebruikersfoto’s was daar zelf voor aansprakelijk. Het doen van schadeclaims met een hark bij dergelijke inbreuken kun je overigens vergeten: het Gerechtshof bevestigde in 2013 dat je schade toch echt de gemiste licentievergoeding is plus de kosten van opsporing (te schatten als 25% van die licentievergoeding), en niet drie keer de licentievergoeding.

De wonderlijkste uitspraak vond ik nog dat Antigua auteursrechten mocht gaan schenden van de Wereldhandelsorganisatie. Dit bij wijze van compensatie voor een blokkade ingesteld vanuit de Verenigde Staten die Antigua’s internetgokhandel dupeerde.

En in het kader van het bestrijden van illegaal downloaden: Netflix kwam naar Nederland en introduceerde zo legaal aanbod via internet. Ondanks dat illegaal downloaden legaal is. Keurig van Netflix was ook het proefabonnement, hoewel de vraag nog wel even was of ze dat stilzwijgend mochten verlengen. Wat me meteen brengt op het volgende onderwerp: e-commerce en consumentenrecht.

Elektronische handel De Europese consumentenwetgeving werd herzien, en per juni 2014 wordt deze ook in Nederland van kracht. Opmerkelijkste nieuwe feature: de verplichte knoptekst “Bestelling met betaalplicht” omdat mensen anders niet snappen dat ze een bestelling moeten betalen. Of zo.

Helaas lost deze wet het conflict tussen bestemmingsplan en webwinkel niet op: mag je een webwinkel vestigen in een woonwijk? En hoe zit het met de winkeltijdenwet eigenlijk?

Ik werd blij van het vonnis dat de Wet Van Dam ook geldt voor verlengingen van voór inwerkingtreding.

Minder blij werd ik van de uitspraak dat Marktplaatsoplichting geen oplichting is: enkel opzettelijk niet leveren is nog geen “listige kunstgreep” zoals de strafwet vereist. Marktplaats bleek zelf ook niet aansprakelijk voor illegale handel. Ook het proefproces over acquisitiefraude was helaas geen succes.

De kansspelwetgeving (is dat handel?) ging op de schop. Het wettelijk verbod op internetgokken dat we in Nederland hebben, was volgens de Hoge Raad legaal. Maar toch wilde men meer ruimte voor (internet-)gokken. Met de instelling van de Kansspelautoriteit en een aangekondigde versoepeling van de wet ben ik heel benieuwd hoe dit zich gaat ontwikkelen.

En de bijzonderste categorie webwinkel was die van de Taskforce Vuurwerkbommen, die met een nepwinkel en slimme marketing veel aandacht wist te krijgen voor de handel in illegaal vuurwerk.

Privacy De meeste ophef op privacygebied kwam vanuit de cloud. Logisch, want de Amerikaanse en Europese opvattingen rond privacy liggen op ramkoers. Zeker gezien alle NSA onthullingen natuurlijk. Het gebruik van Safe Harbor bleek niet genoeg, hoewel ook Nederland mag graaien in clouddata (mits ze er fysiek bij kan natuurlijk).

Het NSA datagraaien maakte veel los, ook veel creativiteit zoals de dodemansknop. Maar of er nu echt wat aan gaat veranderen?

In januari 2012 consolideerde Google haar privacybeleid, waarvoor zij onder meer in Nederland op de vingers werd getikt.

Eind 2012 werd nog voorgesteld een telecomgeheim in de Grondwet op te nemen, om zo de burger beter te beschermen tegen datagraaien en afluisteren. Ook wordt er gewerkt aan een datalekmeldplicht en aan plannen om identiteitsfraude strafbaar te stellen. Bij beide voorstellen zijn grote vraagtekens te zetten over de handhaafbaarheid.

Cybercrime Ook voorgesteld en veel bediscussieerd: het hackvoorstel van Opstelten, dat nog steeds ’terughacken’ wordt genoemd hoewel het er echt om gaat dat Nederlandse agenten overal ter wereld in mogen breken in de strijd tegen cybercrime (tenzij ze weten in welk land de server staat). Ook gaat dat wetsvoorstel een ontsleutelplicht voor verdachten introduceren, is het plan.

Virtuele goederen, belminuten en credits zijn te stelen, zo bleek uit een baanbrekend arrest van de Hoge Raad. Ook deed de hoogste rechter uitspraak over meesurfen met de buren: dat was ook strafbaar, in tegenstelling tot wat het Gerechtshof eerder had bepaald.

Niet strafbaar is het hebben van een brakke beveiliging, maar het hacken van zo’n beveiliging is dat dan weer wel, zo ondervond Henk Krol met zijn EPD-hack. Wel kwam er een Leidraad responsible disclosure en een dikke maand later Richtsnoeren van het CBP over beveiligen van persoonsgegevens.

Oh, en de banken stelden nog nieuwe regels over internetbankieren. Dat maakte veel los, want de regels zijn breed en eenzijdig. Plus ze lijken de bewijslast om te draaien ten opzichte van wat in de wet staat.

Meningsuiting Van cybercrime naar meningsuiting: de grootste DDoS-aanval in de geschiedenis was het gevolg van een meningsuiting van antispammer Spamhaus. Ook kreeg een provider een dwangbevel tegen een serie websites vanwege een rare spotprent over Hare Majesteit.

Het Europese Mensenrechtenhof stelde beheerders van discussiesites aansprakelijk, omdat zij modereren wat er zoal wordt gezegd. Een zorgelijke ontwikkeling: goed modereren hoort je aansprakelijkheid juist te verminderen.

Netneutraliteit kwam in de wet, hoewel met enige discussie over ideologische filters.

Oh ja, Project X. Waren de social media aansprakelijk? Het leek er wel op, maar ik begin me steeds meer te ergeren aan dat label. Hoezo Facebookmoord bijvoorbeeld?

Sociale media De sosjale miedia moest maar eens een apart kopje krijgen denk ik. Want het begint een ding te worden, wat dat voor juridische implicaties heeft. Terwijl ik ergens denk, wat is er zo bijzonder aan? Maar goed, het is nieuw en doet iets met computers, dus is het spannend en bijzonder.

En sommige dingen zijn ook wel opmerkelijk: zo mocht een verzekeraar verzekeringsclaims googelen, en mocht de Belastingdienst kijken in iemands achtertuin met Google Earth. Openbare bronnen zijn openbaar.

Een smaadpleger kreeg een socialemediaverbod: hij maakte het online zo bont dat hij een jaar lang geen beheerder of gebruiker van enige sociale media mocht zijn. Een digitaal gebiedsverbod zeg maar. En een leerlinge werd van school gestuurd na een aantal incidenten, waaronder raar getwitter.

Arbeidsrecht Ook het arbeidsrecht moest maar eens een categorie worden op mijn blog. Want ook daar komen steeds vaker ICT-gerelateerde vraagstukken langs. de vraag Is een iPad een telefoon of een computer?. Een belangrijke, vanwege de verschillende behandeling die de Belastingdienst die dingen geeft. Of – en hela, een mix met sociale media – dingen als ontslag vanwege Facebookpostings of overtredingen van een relatiebeding op Facebook. Een hele aparte is nog de ziekmelding per WhatsApp, met enkele opmerkelijke bijdragen van de werkgever.

Octrooien Apple. Samsung. Moet ik nog meer zeggen?

Vrij weinig nieuws eigenlijk, afgezien van die gigantische patentoorlog. Patenttrollen zijn er nog steeds, en er is nog steeds weinig tegen te doen. Wel gaat patenteren van software ietsie moeilijker in de VS sinds een tijdje. En bij het Europees Octrooibureau is nu een uitspraak over wanneer een internetpublicatie publiek (prior art) is in de zin van de octrooiwet.

De cookiewet Oké en als afsluiter de cookiewet. Oh, écht. Wat een discussie gaf dat: mag Google Analytics nog wel, wat doen we met affiliatemarketing en browser fingerprinting. En mogen cookiemuren, zeker als het gaat om publiek geld.

Eigenlijk had de oplossing een wettelijk afdwingbaar Do Not Track-systeem moeten zijn. Maar dat werd te ingewikkeld denk ik. Ondertussen zitten we nog maar mooi met het misbaksel. (Haha hij zei ‘baksel’ en het gaat over koekjes.) Om de problemen enigszins te dempen, kondigde de minister aan dat first party analytics toegestaan zou gaan worden. Maar ondanks diverse beloftes is de wet nog steeds hetzelfde, hoewel vrijwel niemand zich er meer wat van aantrekt.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.