Drm Archives - Ius Mentis

Nu zitten er ook al EULAs op wc-papier, of toch niet?

Geplaatst op 11 juli 20198 juli 2019 in Intellectuele rechten, 3 reacties

De EULA van deze wc-papierhouder verbiedt het navullen met ander papier dan van de eigen leverancier, zo las ik bij Boing Boing. Het doet een tikje bizar aan, hoezo mag je in een zelf gekochte papierhouder niet papier steken dat je ergens anders zelf koopt? En belangrijker, hoe hang je rechtsgeldig een EULA aan zo’n papierdispenser? Het is natuurlijk een tikje clickbait om mensen boos te krijgen over EULAs en DRM, maar laten we toch eens kijken wat hier achter zit.

Juridisch is het in dit geval vrij simpel. Deze papierhouders zijn voor de zakelijke markt, en die koop je niet maar huur je. Tegen een lage prijs (of misschien zelfs gratis) en in ruil daarvoor teken je voor het uitsluitend afnemen van papier van de leverancier. Dat is dan de deal, zo betaal je voor het gebruik en heb je zonder grote initiële uitgave je hele pand voorzien van goede papierhouders. Zakelijk lijkt me dat geen slechte deal; als particulier is dit natuurlijk onzinnig.

Het doet wat raar aan om dan op de papierhouder zelf nog zo’n juridische sticker te plakken. Je kunt immers gewoon via het contract de klant aanspreken die het niet-afgesproken papier gebruikt. Is die sticker an sich bindend? Nee, natuurlijk niet. Als er een afspraak is in het leveringscontract, dan is de sticker overbodig. En als er geen afspraak is, dan is de sticker betekenisloos. Maar het kan helpen om een twijfelende klant bij de les te houden, waarschijnlijk komt het daar vandaan.

BoingBoing haalt dan nog DRM erbij: dat is inderdaad de manier om in de ICT-wereld zo’n betekenisloze sticker te vertalen naar een afdwingbaar recht. De papierhouder zou in dat geval dus technisch niet meer werken als je het verkeerde papier erin doet, en als je pech hebt ook nog een seintje sturen naar de leverancier dat er ongeautoriseerde piraterij plaatsvindt.

Is dat nu afdwingbaar? Juridisch gezien is dat onduidelijk, niemand die het echt weet. Het onderliggende argument is dat het omzeilen van zo’n DRM constructie onrechtmatig is, dat staat in de Auteurswet. Maar die wet gaat eigenlijk over het opheffen van kopieerbeveiligingen van muziek, software en films om zo deze illegaal te verspreiden. Niet om het willen gebruiken van eigen wc-papier, koffiecups of printerinkt of iets dergelijks. Alleen: naar de letter van de wet stáát dat er niet bij, dat het alleen gaat om illegaal verspreiden van bits.

Maar in ieder geval is het praktisch afdwingbaar want niemand gaat een rechtszaak beginnen om zoiets omver te krijgen. Dit is wel een ergerlijke frustratie.

Arnoud

Internet der dingen gaat dood door DRM?

Geplaatst op 4 januari 20163 januari 2016 in Innovatie, 35 reacties

robot-wet Het internet der dingen kan ten onder gaan aan DRM, schreef Bruce Schneier onlangs. Steeds meer apparaten worden slim en hangen aan internet, maar iedere fabrikant lijkt de neiging te voelen een stukje controle in te bouwen en dat via DRM-wetgeving of gewoon botweg veranderingen aan de firmware af te dwingen. En dat gaat in tegen de kerngedachte van internet: alles praat met elkaar, bedient elkaar en wisselt informatie uit. DRM als dood voor dingen?

Het meest recente geval betrof de Zigbee-lampen van Philips. Via het Zigbeeprotocol kunnen lampen op afstand worden bediend in een netwerk. Een recente firmwareupdate van Philips zorgde er echter voor dat dit niet meer werkte met lampen van andere fabrikanten, ook al waren die lampen compliant met het protocol. Met de marketingmeelbal over iets met gebruikskwaliteit werd dit teruggedraaid, maar de boosheid bij gebruikers zal nog wel even blijven hangen.

Dit was dus een ingebouwde wijziging (firmware update), hij doet het gewoon niet meer. Andere fabrikanten gebruiken DRM: beveiligingsroutines die bepaald gebruik afdwingen of juist blokkeren. Schneier noemt het voorbeeld van de Keurig koffiecups. Het koffiezetapparaat van het bedrijf herkent cups als al dan niet authentiek van henzelf, en weigert dienst als die herkenning mislukt. Hetzelfde is bij diverse printers bekend met inktcartridges van andere fabrikanten. Alsof je Senseo geen koffie van Perla-pads meer wil zetten omdat “een perfecte gebruikservaring niet kan worden gegarandeerd”.

Dergelijke routines zijn te omzeilen. Die cups hebben een chipje aan boord met daarin een of ander controlegetal. Achterhaal dat getal (of hoe je dat maakt) en stop in je eigen cups een vergelijkbaar chipje met hetzelfde getal, en hoepla alsnog perfecte gebruikservaring. Alleen: dat mag niet, want DRM.

Digital Rights Management (DRM) is eind jaren negentig als concept opgekomen om muziek en films te beschermen tegen ongeautoriseerd kopiëren. In de basis komt het erop neer dat software bepaalde acties met die muziek of films blokkeert, en omdat het wettelijk verboden is die software uit te schakelen of te omzeilen, is het probleem van ongeautoriseerd kopiëren dan opgelost. Ahem, ja ik weet het.

Ergens begin jaren nul hebben wat slimme advocaten bedacht dat DRM-wetgeving niet alleen over muziek en films gaat. Er staat in de wet “ongeautoriseerde toegang tot een beschermd werk” en daaronder kun je ook de firmware van een apparaat rekenen. Je bent dus illegaal bezig als je een printercartridge maakt die in andermans printer werkt, want jouw chipje met nummer is een ongeautoriseerd toegangsmiddel. Er wordt nu immers toegang verkregen tot de routines uit de firmware die het printen mogelijk maken, terwijl die routines alleen benaderd mochten worden door cartridges van de fabrikant zelf. Ja, die is heel gezocht. Specifiek voor printers té gezocht, want in 2004 verklaard een Amerikaans beroepshof deze interpretatie van printerfabrikant Lexmark als in strijd met de wet.

Lexmark was lang niet de enige die het probeerde. Anderen riepen (en roepen) hetzelfde, met wisselend succes bij de rechter. En dan krijg je te maken met een beetje vervelende bug uit het Amerikaanse recht: ook al denk je dat je gelijk hebt, het duurt zó lang en het is zó duur om je recht te halen dat het meestal niet de moeite waard is. Nog afgezien van de kans dat je verliest. Dus als tractorfabrikant John Deerde dan roept dat je je tractor slechts in licentie hebt en je de DRM schendt door het ding te tunen, wat kun je dan?

Dit gaat dus niet werken. Als je werkelijk een Internet der Dingen wil, dan moeten Dingen met elkaar Inter-operabel zijn. Dat vereist protocollen die gezamenlijk afgesproken zijn en door iedereen te implementeren. Geen eenzijdige controle vanuit één fabrikant, en geen technisch/juridische Frankenstein-constructies die dat tegen kunnen houden (of die indruk kunnen wekken). Maar omdat het voor veel fabrikanten eenvoudig en logisch lijkt om iets dicht te timmeren, zie ik dat er niet snel van komen. Hoe veranderen we dat?

Arnoud

Wanneer is een kopieerbeveiliging ‘doeltreffend’?

Geplaatst op 26 augustus 201327 augustus 2013 in Intellectuele rechten, Security, 12 reacties

Een lezer vroeg me:

In de auteurswet staat dat je een ‘doeltreffende’ kopieerbeveiliging niet mag kraken of omzeilen. Maar wanneer is een beveiliging nu doeltreffend?

Inderdaad, artikel 27a Auteurswet: doeltreffende technische voorzieningen omzeilen is onrechtmatig. De vraag is dan wat ‘doeltreffend’ is. Op het eerste gezicht is daar maar één fatsoenlijke invulling van en dat is “kan niet worden omzeild”, maar dan heb je dat wetsartikel niet nodig want zo’n voorziening kún je niet omzeilen. Dat kan dus niet de bedoeling zijn (want de wetgever is niet dom, is een juridisch axioma).

Het is dus mogelijk dat er een voorziening is die te omzeilen is en die we toch doeltreffend vinden. Wellicht de analogie dat een fietsslot te forceren is met de nodige moeite maar we dat toch een stevig slot vinden? Een politiekeurmerkslot is te openen, toch hechten verzekeraars waarde aan dat keurmerk. Dus enig doel treft zo’n slot wel.

In 2007 heeft een Finse rechter gezegd dat DeCSS niet doeltreffend (meer) was omdat die crack van Jon Johansen zo wijdverbreid was dat iedereen ‘m kon vinden. Dat vind ik wel een aardige: het uitbrengen van een crack is dan onrechtmatig, maar als deze wijd beschikbaar is dan niet meer. Te laat.

In hoger beroep werd dat teruggedraaid: het was niet de bedoeling van de wet dat een tool als DeCSS legaal zou zijn, dus is deze dat niet. Eh. Juist. Bovendien was er speciale software nodig, en dat bewijst dat de beveiliging normaal juist wel doeltreffend is. Alleen dat wat een gemiddelde consument “out of the box” en zonder hulpmiddelen zou kunnen omzeilen, is dan niet doeltreffend.

Poeh. Dat gaat me óók weer wat hard, en het introduceert een onmogelijke bewijslast: de tool moet voor de gemiddelde consument zó direct beschikbaar zijn dat het geen los hulpmiddel meer is. Iedere consument moet het in huis hebben dus. Maar dat zal niet snel gebeuren, dus dan zou het altijd een verboden hulpmiddel blijven? Wat voor tool zou dan nog wél legaal kunnen worden?

Arnoud

Mag je de DRM van ebooks kraken?

Geplaatst op 19 januari 20128 september 2012 in Security, 45 reacties

Een lezer wees me op een discussie bij Fok! over ebooks en DRM daarop:

volgens mij mag je best je eigen drm eraf slopen. weet niet of FOK daar posts over wilt zien ivm de discussie die kan ontstaan, maar drm is vaak reteirritant.

Dat het irritant is, klopt zonder meer. Maar dat je het eraf mag slopen, nee, dat niet.

De Auteurswet kent speciale artikelen over het omzeilen of uitschakelen van kopieerbeveiligingen. Het belangrijkste is artikel 29a: het bewust omzeilen van “doeltreffende technische voorzieningen” is onrechtmatig, oftewel kan leiden tot schadeclaims van de rechthebbende. (Het is niet strafbaar en je krijgt dus geen boetes of celstraf.)

Er is bij de invoering van dit wetsartikel niet heel uitgebreid ingegaan op wanneer een beveiliging nu “doeltreffend” is. De minister liet het bij de opmerking dat het “uiteindelijk aan de rechter” is om dit te toetsen. Het proefschrift van Kamiel Koelman over auteursrecht en technische voorzieningen (PDF, 1,5MB, pagina 88 e.v.) gaat er iets dieper op in maar begint al meteen met “Het is echter onduidelijk wat ermee wordt bedoeld”.

Tot nu toe is er in Europa één vonnis geweest over dit onderwerp, en wel in Finland. De Finse rechter oordeelde toen dat de CSS beveiliging van DVD’s niet doeltreffend was, omdat de crack zó wijd en zijd bekend was dat iedereen deze meteen kon downloaden en toepassen.

Bij ebooks is het meestal niet zó eenvoudig om die beveiligingen eraf te halen, dus ik denk dat de rechter die best nog eens “doeltreffend” zou kunnen vinden.

Natuurlijk heb je het recht om kopieën voor eigen gebruik te maken van werk. Maar a) dat geldt niet voor boeken en b) artikel 29a maakt geen uitzondering voor het geval dat je dat recht zou willen uitoefenen. Oftewel, het blijft onrechtmatig om een doeltreffende beveiliging te omzeilen als je dat doet voor een legitiem doel.

De wet heeft een mogelijkheid voor de minister om nadere maatregelen te stellen als blijkt dat er daadwerkelijk problemen ontstaan met dit verbod. Daarmee kan de minister rechthebbenden verplichten aan de gebruiker van een werk middelen te verschaffen om van de wettelijke auteursrechtbeperkingen te profiteren, ondanks de beveiliging.

Ik zie het niet snel gebeuren dat zo’n verplichting er komt, want dit is een té obscuur probleem. Een klein stukje citeren uit een ebook kun je ook door overtypen, en dat is zo ongeveer de enige auteursrechtelijke uitzondering die Kamerleden direct zullen snappen. De meeste noobs hebben geen echte last van DRM, want ze denken dat dat gewoon zo hoort.

Arnoud

Rechteninformatie in lettertypes: wat moet ik ermee?

Geplaatst op 18 augustus 20108 september 2012 in Intellectuele rechten, 6 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik ben systeembeheerder en bouw veel applicaties met het Zend Framework. Bij de PDF-component zit echter een probleem. Deze component weigert lettertypes (fonts) in een PDF te embedden als er in de metadata van het font “embeddable=false” staat. Dit zou in verband met de auteurswet zijn. Maar is zo’n tekstje metadata dan ook een kopieerbeveiliging?

Nee, die tekst is geen kopieerbeveiliging want de tekst voorkomt niet dat er iets wordt gekopieerd. Dat is ook niet het doel van zulke metadata.

Dergelijke indicatoren staan bekend als “elektronische informatie betreffende het beheer van rechten”. Zulke informatie mag je niet verwijderen als je daarmee “weet of redelijkerwijs behoort te weten dat je zodoende aanzet tot inbreuk op het auteursrecht” (artikel 29b Auteurswet).

Opmerkelijk genoeg zie ik nergens een verbod richting aanbieders van software waarmee rechteninformatie verwijderd kan worden uit werken. Het gaat alleen om het verwijderen van rechteninformatie zelf of het verspreiden van werken waar je die informatie uit gesloopt hebt. Je mag dus geen copyrightvermeldingen, watermerken met “(C) 2010” of tellertjes die het aantal keer gebruiken van een werk bijhouden, verwijderen.

Het lijkt me nogal een gat in de wet, maar ik zie dus geen verbod om die Zendframeworkcomponent aan te passen zodat ‘ie elk font embedt, of de rechteninformatie in het font dat nu toestaat of niet.

Het is wel verboden om fonts aan te passen om die rechteninformatie te wissen. Ook blijft het na zo’n aanpassing aan de Zendframeworkcomponent natuurlijk verboden om fonts te embedden (en in embedded vorm te verspreiden) wanneer daar geen geldige licentie voor is.

Arnoud<br/> Foto: Beginning Zend Framework door Armando Padilla, Apress 2009.

Afscherming online archieven omzeilen, mag dat?

Geplaatst op 4 maart 20108 september 2012 in Security, 20 reacties

De afscherming van online archieven blijkt makkelijk te omzeilen, meldde Webwereld gisteren. Dit geldt voor bijvoorbeeld het Haags Gemeentearchief, maar ook voor de Financial Times en Elsevier. Zoekmachine-expert Henk van Ess ontdekte het lek en publiceerde de truc in een aantal filmpjes. De trucs blijken simpel:

Zo is met een bookmark-truc het online-ontoegankelijke deel van het Haagse Gemeentearchief toch gewoon in te zien. Voor het maximum van zes leesbare artikelen bij opinieweekblad Elsevier is het nog eenvoudiger. Het uitschakelen van JavaScript volstaat om meer artikelen te kunnen zien.

U voelt ‘m al aankomen: mag dat eigenlijk wel, zo’n beveiliging kraken en uitleggen hoe dat kan? Het gaat immers om beveiligingen wegens auteursrechten, en artikel 29a Auteurswet zegt dat het omzeilen van “doeltreffende technische voorzieningen” onrechtmatig is.

Bij de Elsevier-truc heb ik daar geen twijfel over: ja, dat mag. Het aan- of uitschakelen van Javascript is een doodnormale handeling. Ik kan dat moeilijk als omzeilen van een beveiliging zien. Ok, als je het doet specifiek om de Elsevier-‘beveiliging’ te omzeilen wordt het misschien iets anders, maar dan zou ik graag dat woord “doeltreffend” eens willen benadrukken in artikel 29a.

Het verdrag waar de bepaling uit komt, eist dat de beveiliging “de beoogde bescherming bereikt”. Een cirkelredenering natuurlijk: een beveiliging is doeltreffend als hij beveiligt. Maar uit de literatuur blijkt dat als het doorbreken “geen bijzondere inspanning vergt” of als de ‘beveiliging’ slechts een “signalerend of waarschuwend effect” produceert, er geen sprake kan zijn van doorbreken.

In 2007 oordeelde een Finse rechter als eerste (en tot dusverre als enige) over het kraken van zo’n beveiliging. Uit het door Ars Technica vertaalde vonnis:

[S]ince a Norwegian hacker succeeded in circumventing CSS protection used in DVDs in 1999, end-users have been able to get with easy tens of similar circumventing software from the Internet even free of charge,” wrote the court. “Some operating systems come with this kind of software pre-installed…. CSS protection can no longer be held ‘effective’ as defined in law

Oftewel, als de kraak wijd en zijd bekend is en zelfs gewoon standaard met Linux meekomt, dan kan niet langer sprake zijn van het doorbreken van een ‘doeltreffende’ voorziening. Ik zou zeggen: deze ‘kraak’ is evenzo gebaseerd op standaardfunctionaliteit van webbrowsers en kan dus met de beste wil van de wereld niet onrechtmatig zijn.

In het filmpje over toegang tot het Haagse Gemeentearchief wordt aan de bookmark een code toegevoegd die links naar afbeeldingen herschrijft. Henk legt niet uit hoe dat werkt maar ik vermoed dat het een dieplink is naar de afbeeldingen die dus zelf niet beveiligd zijn. Dit is een bekende dommigheid: men beveiligt wel de webpagina waar de afbeelding op moet verschijnen maar niet de afbeelding zelf.

De redenering lijkt me dezelfde. Je kunt zelfs zeggen dat er geen beveiliging wordt doorbroken omdat de afbeeldingen zelf onbeveiligd online staan. Wie de URL weet van zo’n afbeelding, kan deze intypen en het plaatje zien. Hoe is dat onrechtmatig?

Arnoud

De (il)legaliteit van audio/video codecs

Geplaatst op 2 juni 20098 september 2012 in Intellectuele rechten, Ondernemingsvrijheid, 17 reacties

Op het NedLinux forum mailde men mij over een interessante vraag:

De vraag is alleen (wat me bezig houdt), in hoevere is de codecs die niet officieel aangeschaft zijn illegaal ? Ik bedoel…. hoe is dat geregeld in Nederland ? Ik zie dat Frankrijk al erg moeilijk doet als je VLC gebruikt of Mplayer.

Een codec is een stuk software waarmee audio of video ge(de)codeerd kan worden. Wie alleen naar de radio luistert en DVD’tjes koopt in de winkel en die afspeelt op zijn DVD-speler, heeft daar niet zo veel mee te maken. Maar als je muziek en films gaat downloaden dan kom je allerlei rare formaten tegen en moet je de bijbehorende codecs gaan installeren. Sommige codecs zijn makkelijk te vinden, voor anderen moet je op vage Russische sites rondspeuren.

Maar mag dat nou zomaar? Dat is een moeilijke vraag, want er spelen een heleboel aspecten mee.

Auteursrecht op de codec<br/> Ten eerste is er de vraag of die codec zelf (de DLL dus) wel legaal verspreid mag worden. Er zijn gevallen genoeg bekend van simpelweg gestolen codecs: mensen kopen software waar codecs bij zitten en zetten die gewoon op internet. Zo zijn er complete collecties met Windows Media A/V codecs, die echter gewoon uit de C:WindowsSystem directory van iemands Windows-PC afkomstig zijn. Ook enkele Quicktime-codecs zouden op die manier verkregen zijn.

Wordt een codec op die manier verspreid, dan is het niet toegestaan om die te downloaden en te gebruiken. De thuiskopie-uitzondering geldt niet voor software en dus ook niet voor codecs. Dat je toevallig ergens een Windows-licentie hebt liggen, verandert daar niets aan lijkt mij; die hoort bij jouw aangeschafte Windows en kun je niet zomaar van toepassing verklaren op alle Microsoft-software die je downloadt.

Octrooien op de algoritmen<br/> Ten tweede implementeren veel codecs namelijk beschermde algoritmen. De octrooihouders hebben geen licenties gegeven voor die codecs, zodat vrije verspreiding niet zomaar mogelijk is. Voor persoonlijk niet-commercieel gebruik hoef je je geen zorgen te maken, octrooi-inbreuk is alleen mogelijk als je commercieel bezig bent.

Ik hoor nu een aantal mensen “jamaar softwarepatenten zijn niet geldig in Europa” denken. Nou is dat een heel grijs gebied, maar als we het hebben over audio/video-coderen zit je toch aan de witte kant van dat gebied. Het manipuleren van audiovisuele signalen is een vorm van technologie en valt daarmee onder de octrooiwetgeving. Er zijn dan ook genoeg octrooien op dit gebied, die in rechtszaken ook gewoon overeind blijven. Het verkopen van audio/video-afspeelsoftware of apparaatjes met zulke codecs erin betekent dus dat je een octrooilicentie moet kopen.

En ja, open source codecs hebben daar een probleem. Want de meeste van die octrooilicenties voorzien niet in de mogelijkheid dat de licentienemer de codec gaat doorleveren aan derden die ook weer kopieën van de codecs gaan maken. En de GPL heeft weer een bepaling dat die octrooilicentie daar wél toestemming voor moet geven, anders mag je de software in het geheel niet verspreiden. Een soort van Mexican standoff dus.

Kopieerbeperkingen omzeilen<br/> Ten derde willen sommige codecs nog wel eens kopieerbeperkingen negeren. Het beroemdste voorbeeld is DeCSS, waarmee de beveiliging op DVD-inhoud omzeild kan worden. Nu is dat strikt gesproken geen codec, maar als je een codec voor DVD content wilt gebruiken, kom je niet ver zonder deze functionaliteit.

Het omzeilen of uitschakelen van “effectieve” kopieerbeveiligingen is verboden, net als het verspreiden van hulpmiddelen die daar speciaal voor gemaakt zijn. Volgens een Finse rechtbank zou DVD-beveiliging CSS niet effectief zijn omdat het zo eenvoudig te breken bleek. Daarom was DeCSS niet verboden.

Oh ja, dat verbod geldt zowel in Amerika (onder de DMCA) als bij ons in Europa onder de Auteursrechtenrichtlijn en artikel 29a Auteurswet.

Sommige codecs voor Windows Media (WMV/WMA) omzeilen de DRM-functies die Microsoft er in gebouwd heeft. Dat was in één geval in ieder geval aanleiding voor Microsoft om een rechtszaak te beginnen, maar een jaartje later trokken ze die weer in. Overigens zonder uit te leggen waarom, dus dat schiet niet erg op.

Er is dus niet een duidelijk ja/nee-antwoord te geven op deze vraag. Het hangt af van de codec, waar deze vandaan komt en welk algoritme er gebruikt wordt. Codecs die bv. bij Fluendo te koop zijn, mag je legaal gebruiken. Die zijn door het bedrijf zelf ontwikkeld, zodat je voor auteursrechtschendingen niet bang hoeft te zijn. Die codecs komen ook met een octrooilicentie en omzeilen geen kopieerbeveiligingen.

Ook de Ogg Vorbis- en Theora-codecs zijn legaal, om dezelfde redenen. Al heeft niemand ooit kunnen bewijzen dat deze technieken octrooivrij zijn.

Download je van voornoemde vage Russische site een gratis exemplaar van de commercieel verkochte DivX-codecs, dan zit je in het donkergrijs tot zwarte gedeelte van dat grijs gebied. En heb je waarschijnlijk ook een Trojan of drie op je PC.

Arnoud