Iemand die op de foto gezet worden, kan daar met zijn portretrecht tegen optreden. Daar zijn natuurlijk wel de nodige eisen voor. De belangrijkste is dat de geportretteerde moet aantonen dat hij een redelijk belang heeft om de publicatie te verbieden.
Een recent gepubliceerd maar oud vonnis (1996!) geeft mooi aan hoe die analyse in zijn werk gaat.
In deze zaak werd een vrouw gefotografeerd bij een Wasteland-party in Amsterdam. De vrouw was op de foto te zien “met één been over de reling van de loopbrug geslagen waarbij haar jurk openvalt. Voor haar bevindt zich een gehurkte man die zijn gezicht tegen haar schaamstreek drukt.”
De foto werd vervolgens in de Nieuwe Revu gepubliceerd. De foto illustreerde een artikel met als opschrift: SEX. HET JAAR WAARIN ALLES KAN, en bijschrift “Van incestplegers tot fistfucken op TV. Van SM op Internet tot openbare sex op de Amsterdamse Wasteland-parties. 1995 is het jaar waarin alles mag, kan en moet. Waarom?”
De vrouw wilde dit laten verbieden, omdat de publicatie van deze foto een ernstige inbreuk op haar privacy zou zijn. Zo pleitte haar advocaat:
Zij heeft er grote bezwaren tegen dat haar wijze van feestvieren buiten de kring van de aanwezigen op het feest bekend wordt, omdat bekenden van haar en anderen in haar omgeving haar gedrag zedeloos zullen vinden. Zij waande zich echter veilig in de beschermde omgeving van dit volgens haar besloten feest, tussen gelijkgestemde zielen.
Hoe ging de rechtbank hier nu mee om?
De eerste vraag is of er wel sprake is van een portret. Een afbeelding is een “portret” wanneer er een persoon herkenbaar op afgebeeld is. Dat betekent niet dat het gezicht er op moet staan. Een persoon kan ook door een karakteristieke lichaamshouding herkenbaar zijn.
Anders dan De Geïllustreerde Pers c.s. menen zijn van het gelaat van eiseres op de foto karakteristieke en daarmee herkenbare trekken te zien, zoals de haardracht, de neus, een gedeelte van de oogpartij en de bril. Het is, naar de rechtbank ter zitting heeft kunnen waarnemen, wel degelijk mogelijk dat aan het gelaat herkend wordt van de afbeelding, ook door onbekenden.
De eiseres had dus een portretrecht op de foto.
De volgende vraag is welk redelijk belang zij kon aanvoeren tegen publicatie. Privacy (persoonlijke levenssfeer) is in principe zo’n belang. Maar in dit geval was de foto buiten genomen, op de openbare weg waar het feest ook gehouden werd. De eisers zeiden
dat vrijwillig in de openbaarheid is getreden, op een publiek schavot, in het kader van een exhibitionistisch evenement, ten overstaan van toeschouwers, fotografen en cameraploegen, met in seksueel opzicht grenzeloos gedrag.
Maar dat was niet overtuigend, vond de rechtbank. Op de openbare weg dingen doen, betekent nog niet dat je helemaal geen privacy hebt.
De persoonlijke levenssfeer [kan] zich immers ook uitstrekken tot bepaalde gebeurtenissen die – gedeeltelijk – in het openbaar plaatsvinden. De omstandigheid dat eiseres zich boven de openbare weg bevond toen de foto werd genomen en dat personen die zich op dat moment in de Reguliersdwarsstraat bevonden haar – al dan niet conform haar bedoeling – mogelijk konden zien, vormt voor De Geïllustreerde Pers c.s. nog geen vrijbrief om zonder haar toestemming een foto van haar in een compromitterende pose te publiceren in een landelijk weekblad.
Het bordje bij de ingang van het feest met de mededeling dat binnen foto’s werden gemaakt, was daarbij niet relevant. Dat waarschuwt alleen dat er foto’s worden gemaakt en zegt nog niets over publicatie van die foto’s.
Degene die de foto publiceert, zal dus met een eigen belang moeten komen dat pleit vóór publicatie. Nu ging het om een foto in een weekblad. Verslaggeving en vrije nieuwsgaring is een groot goed, en privacy moet soms wijken als een foto nieuwswaarde heeft.
Er moet dan beoordeeld worden of het belang van de geportretteerde bij bescherming van haar persoonlijke levenssfeer opzij gezet moet worden voor het belang van het tijdschrift bij de onbelemmerde uitoefening van hun recht op vrijheid van meningsuiting.
In dit geval vond de rechtbank dat de privacy toch voorging, om een aantal redenen:
- De foto was “geruime tijd” voor publicatie van het artikel gemaakt. Het ‘nieuws’ op de foto was dus niet echt actueel.
- De geportretteerde was geen bekende persoon. Bekende personen hebben veel te dulden, maar “gewone” mensen niet.
- De fotograaf had kunnen vragen om toestemming.
- Het gezicht van de vrouw had onherkenbaar gemaakt kunnen worden. Het ging tenslotte niet om háár als persoon, maar om een sfeerbeeld.
Wel werd de schadevergoeding verlaagd omdat de vrouw zelf het risico had genomen dat iets als dit kon gebeuren.
Gevonden via Boek 9.
Arnoud
Heeft een agent ook portret recht ivm zijn functie in het publiek domein (op straat)? Een agent kan er natuurlijk belang bij hebben als het naast die functie, of op een later tijdstip in zijn carriere tevens lid is van een arrestatieteam, recherche, of andere politiefunctie in burger.
Hij is geen bekende nederlander, dus minder te dulden. En op het moment van nemen van een foto, weet de betrokken persoon (agent of burger) niet wat daar later mee gaat gebeuren. Dus kan je hoe dan ook bij het nemen al vermoeden dat de foto later in een ongewenste situatie misbruikt gaat worden, dus iets verlangen van de maker?
Over portretrecht voor de politie heb ik elders al geschreven. Ja, ook agenten hebben portretrecht, maar ze moeten in beginsel dulden dat ze (in functie zijnde) worden gefotografeerd.
We zitten nu ook met hetzelfde probleem.
We hebben een opening gehad van een homo cafe te Alkmaar. Er was pers uitgenodigd en andere div media. In het ledenblad van het homocafe hebben we een foto geplaatst (250 leden)waar de persoon afgebeeld staat in een act waarbij hij aan mee deed.Hij tilde een bekende travestie op. Deze man heeft na 3 maanden een klacht ingediend en wil dat we alle oplages terug halen. En een schaden vergoeding.
Ook wij hebben bij de deur opgehangen dat er gefotografeerd kon worden en geplaatst konden worden voor publiciteit…
kan dit zomaar?
Als op het bordje ook stond dat de foto’s in publicaties gebruikt kunnen worden, lijkt het me dat de man meer rekening had moeten houden met deze situatie. Verder zal het bv. afhangen van of hij op het podium klom of ergens in een hoekje dit deed. Als je op het podium klimt en zo ‘inbreekt’ in de hoofdact, lijkt me dat je weinig privacy kunt verwachten. Verder lijkt me de schade nogal beperkt, want het is alleen onder leden van het cafe verspreid en dat is heel wat anders dan de Nieuwe Revu (waar deze blogpost over ging). Dus heel veel kans geef ik hem niet.
De portretrecht in Nederland stel niks voor. Iedereen zet elkaar lekker voor schut op Youtube of Dumpert (vaak met grote gevolgen) Ik vindt dat zowel een foto als een video van een persoon onrechtmatig verspreiden, zeker niet kunnen. We hebben allemaal onze rechten, dus ook onze privacy, of je nou een BN
r bent of een marktkoopman of arbeider of wie dan ook, mensen een beetje belachelijk maken via internet is LAF. (voor criminelen heb ik er niet zon moeite mee)Er zal een behoorlijke geldboete per foto of video moeten komen van min een paar duizend euro of mischien verbod op camera telefoon, ik had dit zien aankomen sins de geboorte van Gsm met camera. Maar aangezien een verbod op dit soort telefoons onhaalbaar is, moet er gewoon een enorme geldboete voor komen. Zelf hoop ik nooit geen slachtoffer te worden van zo iets. want je bent sneller beroemd dan je denkt.
Mvg,
Edwin
Hallo,
Wat als ik mij niet prettig meer voel als ik in de stad loop omdat ik weet dat er twee fotografen rond lopen die mensen fotograferen in hun dagelijkse bezigheden en ik al eens eerder gefotografeerd ben door 1 van de fotografen. Ik wil absoluut niet op het internet komen met een foto en daarom maak ik zelf geen gebruik van social media en dergelijken.
Zij zijn dagelijks bezig met het fotograferen van mensen om vervolgens de foto’s online te plaatsen op flickr.com. Op het moment is het wel zo erg dat dit mij ervan weerhoud om de stad in te gaan. Wat kan ik hiertegen doen?
Met vriendelijke groet
Niets, lekker achter de geraniums gaan zitten en wachten tot het einde van de wereld….