Een ringtone van Joran van der Sloot, mag dat?

Slechte smaak is niet verboden, al zou je soms willen van wel. De affaire-Joran van der Sloot maakte de nodige ‘creativiteit’ in mensen los. Nou mag er in principe een hoop bij zo’n actuele gebeurtenis met grote media-aandacht. Citeren uit de verborgencameraopnamen van het programma van De Vries, of het gebruik van een klein fotootje van Van der Sloot bij je eigen blogbericht over de affaire is bijvoorbeeld toegestaan – met bronvermelding uiteraard.

Dat hoeft natuurlijk niet 100% serieus te zijn allemaal. De poster hiernaast is een aardig voorbeeld van een toegestane parodie. Hier worden weliswaar portretten gebruikt, maar dat is geen inbreuk op het portretrecht. Wie zo in de schijnwerpers van de publiciteit staat, moet zich dit soort gebruik van zijn of haar portret laten welgevallen.

De bekendste grap is denk ik wel dat parodieliedje “Ik heb een boot” van DJ Sven van Radio Veronica. Ook dat mag gewoon. Zelfs als je er, zoals o.a. in dit Youtube-filmpje, een videoclip bijzet met de portretten van Van der Sloot, Van der Eem en De Vries.

Waar het twijfelachtig wordt, is wanneer er commerciële motieven een rol gaan spelen. Want bij elke gebeurtenis zijn er wel grapjassen die geld ruiken. Zo was er een zoekmachinemarketeer die zijn diensten aanprees via een Google-advertentie met als tekst “Eindig niet als Natalee – Wilt u wel gevonden worden?”. Moreel verwerpelijk maar legaal.

Over de grens gaat het t-shirt met die tekst “I know what you did” en een foto van Joran. Ze zijn trouwens niet meer te krijgen zie ik net (Google cache). Die shirts zijn puur als handel bedoeld, en iemands portret zo gebruiken om je tshirts te verkopen, is in strijd met het portretrecht.

Ook ringtones verkopen die gebaseerd zijn op dat liedje kunnen juridisch niet door de beugel. De Reclame Code Commissie is hier streng in: gebruik van iemands naam of gezicht in een commercial is vrijwel altijd verboden als die persoon daar geen toestemming voor heeft gegeven. Ook in de rechtspraak wordt commercieel gebruik van iemands portret of stem niet altijd toegelaten. Als je portret commercieel wordt gebruikt, kun je dat tegengaan met een beroep op je portretrecht. Het is immers aan jou om te beslissen aan welke reclames jij mee wilt werken.

Wie zich trouwens afvraagt hoe het zit met de legaliteit van de actie van Peter R. de Vries, verwijs ik graag naar de discussie bij Rechtenforum.nl.

Arnoud