Soms moet je mensen even porren om ze weer aan het bloggen te krijgen, en klaarblijkelijk is me dat bij Menno Weij gelukt.:) Hij reageerde gisteren op een opmerking in mijn blogpost over licenties en contracten waarin ik stelde dat wie software legaal downloadt, geen EULA hoeft te aanvaarden om deze te mogen gebruiken.
Menno zegt daarover:
Dit is naar mijn stellige overtuiging onjuist. Immers, je kunt er donder op zeggen dat de EULA overeenkomst bepaalt dat de software niet gebruikt mag worden indien men de EULA overeenkomst niet wenst te accepteren.
Ik geef toe dat mijn opmerking niet bepaald een mainstream uitleg van de Auteurswet is, maar deze redenering gaat me ook weer wat te snel. Als ik de EULA niet aanvaard, dan heb ik verder niets te maken met wat er in de EULA staat. Dus of daar nou staat dat ik de software niet mag gebruiken, is voor mij dan irrelevant. De auteursrechthebbende zal op grond van zijn auteursrecht tegen mij in actie komen, maar de inhoud van de EULA is daarbij volstrekt irrelevant.
Maar als ik de EULA niet aanvaard, mag ik de software dan gebruiken op grond van art. 45j? Menno vindt van niet:
Indien [de EULA niet aanvaard is], dan mag de software niet gebruikt althans gedownload worden. Immers, voor dat gebruik is alsdan geen toestemming verkregen van de auteursrechthebbende op die software. Je kunt dus ook niet teruggevallen op de wettelijke gebruiksrechten voor software in de Auteurswet, want je bent geen rechtsgeldig gebruiker.Dat lijkt mij dan weer volstrekt onjuist. Het downloaden van software gebeurt voordat ik de EULA zelfs maar te zien krijg. Het is niet mogelijk om mijn downloadhandeling bij nader inzien alsnog te onderwerpen aan voorwaarden die ik pas na de download te horen krijg.
Natuurlijk zou de rechthebbende de EULA voorafgaande aan de download kunnen tonen, en zelfs expliciet een akkoordklik kunnen eisen voordat de download in gang gezet wordt. In dat geval is de download wel onderworpen aan de EULA. Maar dat is op internet de uitzondering en niet de regel.
Gebruikelijk is: je vindt een leuk stukje software, je downloadt het en dubbelklikt op het Installeren-icoon (hopelijk na een viruscontrole) en dan krijg je het bekende scherm met de EULA voor je neus. Of de EULA staat ergens in een tekstbestandje bij de andere programmabestanden.
Mijn stelling is dus dat ik in die gebruikelijke situatie (EULA na download pas aan mij getoond) een rechtmatig verkrijger in de zin van art. 45j Aw ben. Ik mag dan de software gebruiken binnen de grenzen van datzelfde art. 45j.
Spoor/Verkade/Visser lijken het hier op p. 597 met mij eens te zijn:
Rechtmatig verkrijger is iemand aan wie de rechthebbende of zijn (daartoe bevoegde) licentienemer het programma ter beschikking heeft gesteld. De wijze waarop dit is geschied doet niet ter zake: het kan zijn door verkoop, uitlenen of verhuur van een exemplaar, maar ook on-line.
Bovendien zegt dit artikel 45j “tenzij anders is overeengekomen”. Als een verkrijger pas rechtmatige verkrijger is nadat hij de EULA heeft aanvaard, zou deze bijzin geen betekenis meer hebben. Er moeten dus situaties zijn waarin men de licentieovereenkomst niet heeft aanvaard maar toch rechtmatige verkrijger is.
Arnoud<br/> De foto van de CD uit de envelop is gemaakt door Wellington Grey en is beschikbaar onder de Creative Commons 3.0 BY-SA licentie.
Ja, wat is het nou? Een licentie geldt of je deze aanvaard of niet, en of je hem nu gelezen hebt of niet. Volgens jou is een licentie daarenboven ook nog eens een contract: daar kunnen dus ook voorwaarden in staan over het gebruik. 45j bepaalt alleen dat gebruik geen inbreuk op het auteursrecht is; volgens jouw redenering zou het nog wel contractbreuk zijn, en mag je de software dus niet gebruiken als dat expliciet zo bepaald is in de EULA.
Nee, een licentie geldt niet als je die niet aanvaardt! Waar haal je dat vandaan? Jij kunt mij niet eenzijdig plichten opleggen. Je kunt me tegenhouden als ik inbreuk maak op een exclusief recht, en schadevergoeding eisen als mijn inbreuk schade oplevert.
Stel ik bevind mij zonder toestemming op een privaat naaktstrand, dan mag men mij verwijderen van dit terrein. Ik pleeg huisvredebreuk. Men kan mij niet verplichten dat ik me ontkleed, hoewel dat een huisregel is voor bezoekers van dat naaktstrand. Ik ben niet akkoord met die verplichting.
Arnoud
Uiteraard geldt een licentie ook als je die niet aanvaard. Een licentie is een vrijwillige eenzijdige vermindering van de rechten van de auteursrechthouder. De gebruiker van het werk is daar geen partij in. Misschien zat jij aan een contract te denken? 🙂
Dan heb jij een andere definitie van “gelden” dan ik. 🙂 Bij “gelden” denk ik aan “de licentienemer kan er aan gehouden worden, desnoods via een rechtszaak”. Als jij mij een aanbod doet, en ik zie daarvan af, dan vervalt jouw aanbod. Ik kan later niet alsnog zeggen “oh eigenlijk klonk dat wel leuk, doe alsnog maar”. En jij kunt me niet voor de rechter slepen en me dwingen het te accepteren. Natuurlijk mag jij best anderen hetzelfde aanbod doen, en als die het accepteren dan zitten zij eraan vast. Het ‘geldt’ dan tussen jou en die anderen.
Arnoud
Hoe zit dit dan met algemene voorwaarden op een website? Indien een persoon wil reageren moet hij vaak een account hebben en in die signup kan ik hem verplichten om in te stemmen met die bepalingen. Als hij dat niet doet dan krijgt hij geen account. Maar stel je wilt bepalingen opleggen aan het gebruik van een website waarbij dat geldt voor elke bezoekers die de site gebruikt/leest? Is het dan voldoende om overal onderaan te zetten een linkje naar de bepalingen? Dit is mogelijk wat off topic overigens.
Juridisch is het een lastige vraag of bezoekers van een website gebonden zijn aan algemene voorwaarden waarnaar je alleen maar in een hyperlink onderaan de pagina verwijst.
Aan algemene voorwaarden zit je vrij snel vast, maar je moet wel kunnen bewijzen als sitebeheerder dat je een aanbod hebt gedaan en daarbij naar de elektronisch beschikbare AV hebt verwezen. Welk aanbod doe je als je een webpagina online zet? Aanbod tot lezen? Dan is het wat lastig dat de voorwaarden pas te zien zijn als ik de pagina in zijn geheel gelezen heb. 🙂
In de NTS/Netwise-zaak werd een professionele gebruiker van een site gehouden aan de algemene voorwaarden van die site. Maar die ging verder dan het alleen lezen van pagina’s: hij had de e-mailadressen uit de e-mailgids van Netwise opgevraagd en stuurde daar spam heen. Dat was tegen de algemene voorwaarden.
Arnoud
Arnoud, je reactie op de reactie lijkt me juist. Logisch nadenken leidt meestal wel tot een juiste conclusie en zo ingewikkeld is het recht nu ook weer niet!
Ik kan ook niet anders dan Arnoud gelijk geven in dit bijzondere geval.
Vooral dat voorbeeld met het naaktstrand is een goede vergelijking.
Ik volg de redenatie van Arnoud, tot het punt waar de software tijdens de installatie vraagt of hij accoord gaat. Als hij niet de ‘ik ga accoord’ button aanklikt wordt de software niet ge?nstalleerd. Is hij dan niet alsnog (na het downloaden) gehouden aan die licentie?
Zeg maar; als er een bewaker bij de ingang van het strand staat die vraagt ‘kleed u zich direct uit?’ en je alleen maar doorlaat als je ‘ja’ zegt; ben je dan verplicht om dat te doen?
@Gerben: waar het om gaat, is of je de voorwaarde te horen/lezen hebt gekregen voordat je akkoord bent gegaan met het aanbod. Dus ja, bij je strandbewaker ben je verplicht je uit te kleden. Maar de bewaker kan je niet met geweld ontkleden, hij kan je alleen verwijderen van het naaktgedeelte. Als het bordje “u dient naakt te zijn” niet vanaf de ingang zichtbaar is, dan kun je er niet aan worden gehouden en mag de bewaker je niet verwijderen van het terrein.
Bij software is dit het discussiepunt. Is die licentietekst wel op tijd getoond? Ik heb de software immers al eerder gekocht, dus het is een beetje laat om nu pas te vragen of ik de licentie wel accepteer. Wat heb ik gekocht als dat geen licentie is? Zeker bij een download zou ik het niet weten.
@Arnoud – Ah, natuurlijk, gekochte software. Ik nam bij ‘downloaden en installeren’ meteen aan dat het om gratis software ging. Vandaar mijn vraag of dan de licentie niet inderdaad bij het installeren getoond kan worden. Voor betaalde software heb je een overeenkomst afgesloten en dan mogen niet naderhand de voorwaarden gewijzigd worden. Als jij toegangsgeld betaalt voor het strand, en je hoor daarna pas dat je je kleren uit moet trekken, denk ik dat je ze prima aan mag houden.
Voor mijn afstuderen ben ik ook bezig om een stuk te schrijven over licenties. Ook heb ik nagdacht over jouw stelling dat je software mag gebruiken zelfs wanneer je de EULA niet hebt geaccepteerd. Ik ben tot een conclusie gekomen, welke anders is dan die van jouw en welke ik nog niet echt ergens heb gelezen.
Naar mijn mening zijn het twee werken. Het eerste werk is bedoelt om het tweede te installeren. Het beoogde gebruik is bij het eerste werk, volgens artikel 45j, het installeren van het tweede. De licentie die je impliciet krijgt voor het eerste programma volgt uit het feit dat de maker deze online beschikbaar heeft gezet. Als je vervolgens de EULA niet accepteerd tijdens het uitvoeren van het eerste werk, mag je het tweede werk dus volgens artikel 45j niet gebruiken. Nu ga ik ook even hetzelfde stukje Spoor/Verkade/Visser citeren: “Rechtmatig verkrijger is iemand aan wie de rechthebbende of zijn (daartoe bevoegde) licentienemer het programma ter beschikking heeft gesteld.”
Het eerste werk is beschikbaar gesteld om het tweede werk te installeren. Het tweede werk wordt beschikbaar gesteld, mits je aan de voorwaarden uit de EULA accepteerd.
Intrigerend. Echter, dit vereist wel dat ik de EULA van het tweede werk moet hebben gelezen alvorens dit werk in mijn bezit komt. Immers, ik kan niet gebonden zijn aan een EULA die ik pas ná verkrijging van de software kan lezen. Of anders gezegd, als ik het tweede werk in gebruik kan namen voordat die EULA in beeld komt, dan ben ik al rechtmatig verkrijger krachtens 45j Aw.
Verder zijn er programma’s (bv. Flashspelletjes) die je verkrijgt zonder deze tweetrapsraket. Daarvoor vind je dan wel dat je een wettelijk gebruiksrecht krijgt en je de licentievoorwaarden mag negeren?
Hoe ga je in jouw analyse om met het feit dat de EULA pas bij het installeren in beeld komt? Vind je dat op dat moment een overeenkomst gesloten wordt, of hoe ga je dan om met art. 6:234 BW? Als het geen overeenkomst is, welke rechtsfiguur hanteer je dan om de EULA bindend te verklaren?
In feite hebben jij en Menno Weij voor de helft gelijk. Er zijn volgens mij drie mogelijkheden waarop software via het internet aangeboden kan worden. Ten eerste kan de EULA voor het downloaden worden geaccepteerd. Ten tweede kan het zijn dat de EULA voor het installeren van het tweede werk moet worden geaccepteerd. Ten derde kan de EULA na het installeren worden getoond.
In jouw blogpost zeg je dat alleen tijdens de eerste mogelijkheid de EULA van toepassing kan zijn. Bij de tweede mogelijkheid kan worden gezegd dat de EULA voor het in gebruik nemen van het tweede werk wordt getoond, je moet inderdaad de EULA van het tweede werk hebben gelezen voordat je het tweede werk kan installeren. Hier bestaat echter nog de mogelijkheid op een situatie waarbij de software een knop toont met de tekst “Ik heb de EULA gelezen en ga ermee akkoord”. Als je nu de EULA niet accepteert maar wel op de knop drukt, ben je m.i. niet een rechtmatige verkrijger.
De derde mogelijkheid ben ik het met je eens dat deze niet van toepassing is, de overeenkomst is namelijk al gesloten.
Verder ben ik van mening dat de EULA in de meeste gevallen niet onder algemene voorwaarden vallen. Meestal is wel aan de bestemmingscriterium voldaan, de EULA wordt vaak in alle software van die partij opgenomen. Alleen is het de vraag of deze bedingen niet de kern van de overeenkomst behelzen. Als je bedenkt dat de de kern van de overeenkomst de wijze van gebruik behelst, denk ik dat het geen algemene voorwaarden zijn maar een overeenkomst.
Inderdaad, het artikel dat de scope van de licentie bepaalt (u mag dit en dit) lijkt me een kernbeding. Een licentie die niet zegt wat zijn scope is, lijkt me onvoldoende bepaald. Maar de meeste andere bepalingen kunnen in theorie worden weggedacht (je mág aansprakelijkheid aanvaarden als licentiegever; de duur hoeft niet te worden bepaald; je hoeft niets over updates of mogen wijzigen van de overeenkomst te zeggen) en zijn daarmee dus algemene voorwaarden. De term kernbeding moet zeer beperkt worden uitgelegd.
Wat is volgens jou de positie van de verkrijger in geval de software na betaling werd gedownload? Dus: hij betaalt, hij downloadt en pas bij het installeren komt de EULA op. Ik zou zeggen: te laat, pech voor de EULA. Jij zegt: op tijd want de EULA betreft het tweede werk. En als ik dan die licentie verwerp, ontbind ik dan de eerste overeenkomst (strekkend tot betaalde download)? Op grond van dwaling?
Dat ligt natuurlijk per geval anders. Als er staat, voor gebruik van het programma X dient u 5 euro te betalen, ik betaal en download het. Vervolgens start er een installatieprogramma Y en installeert het programma X. Daarna start ik X op en wordt een EULA getoont. Dat is natuurlijk te laat, ik ben nu al een rechtmatige gebruiker.
Mocht er voor de tijd staan, voor het downloaden dient u 5 euro te betalen dan geldt dat m.i. voor programma Y en is de EULA wel van toepassing.
Waarom ben ik dan al rechtmatig gebruiker? Omdat ik betaald heb? Maar betalen is op zichzelf toch geen licentieverstrekking?
Vergelijk deze situaties: A) Reclametekst “Gratis download programma X”. Ik download, zie installatieprogramma Y, start dit, dit gaat X installeren en legt me een EULA voor. B) Reclametekst “Download voor 5 euro programma X”. Ik betaal, ik download, zie installatieprogramma Y, start dit, dit gaat X installeren en legt me een EULA voor.
In beide situaties is het vanaf het downloaden identiek. Jij zei daarover “Als je vervolgens de EULA niet accepteerd tijdens het uitvoeren van het eerste werk, mag je het tweede werk dus volgens artikel 45j niet gebruiken.”
Waarom verandert de voorstap van het betalen deze conclusie?
Klopt, betaling dient ook slechts als voorwaarde voor het sluiten van de overeenkomst (een voorwaardelijke verbintenis denk ik?). De twee situaties die jij schetst zijn m.i. ook identiek. Het gaat erom wat er staat.
Voorbeeld: A) Reclametekst “Gratis downloaden programma X” B) Reclametekst “Gebruik voor 5 euro programma X” C) Reclametekst “Gebruik voor 5 euro programma Y” D) Reclametekst “Download voor 5 euro programma Y”
Alle keren komt er voor het installeren van programma y een EULA. Bij A is het wel van toepassing, er is nu alleen nog maar een overeenkomst om programma X te downloaden. Bij B is de EULA ook van toepassing op programma Y, er is nu ook alleen nog maar een overeenkomst om programma X te gebruiken, dit mag natuurlijk alleen mits ik 5 euro heb betaald.
Bij C sluit ik twee overeenkomsten. Als eerste sluit ik impliciet een overeenkomst om het programma X te gebruiken om Y te installeren. Daarnaast sluit ik een overeenkomst om programma Y te gebruiken, mits ik 5 euro heb betaald. Ik ben nu dus een rechtmatige gebruike van X maar ook van Y.
Voorbeeld D is denk ik hetzelfde als C. De maker van de software heeft de wil om de wederpartij een een gebruiksrecht te verlenen op het programma Y.
Mijn punt is dat er al een overeenkomst is gesloten waarin ik als gebruiker het gebruiksrecht verkrijg voordat de EULA wordt getoond. Dit is het geval bij C en D. Bij A en B is de EULA nog wel van toepassing.
Betalen is geen voorwaarde om een overeenkomst te sluiten. Het is een verbintenis die volgt uit de overeenkomst, net als het gebruiksrecht. Afijn.
Ik ken geen enkele site waar ze apart adverteren dat je een installatieprogramma kunt downloaden en gebruiken(*). Als je software kunt downloaden, wordt altijd gemeld welk programma je uiteindelijk wil gaan installeren, en niet het installatieprogramma zelf. Je krijgt zelden zelfs maar te horen dát er een installatieprogramma aan vast zit. Ik zie dus niet hoe jouw situaties A en B ooit in het echt kunnen voorkomen. Heb je daar voorbeelden van?
Je hebt theoretisch wel gelijk dat als ik programma X download (en/of koop), en daarin zit een knop “installeer nu ook programma Y, maar wel eerst akkoord met deze EULA gaan”, de EULA bindend is bij mijn gebruik van Y. Het doet me denken aan de situatie dat je eerst een EULA moet aanvaarden en dan pas een download in gang gezet krijgt. Ook dan is de EULA bindend.
Ik verdedig dus niet dat een EULA nimmer geldig kan zijn. Ik stel alleen dat je zonder EULA kunt werken op grond van het wettelijk gebruiksrecht. Maar dat gebruiksrecht is grotendeels weg te tekenen met een EULA, mits er vaststaat dat de EULA is aanvaard.
(Een leuke zijstap: hoe bereikt de mededeling inhoudende aanvaarding de licentiegever van het programma? Oftewel hoe weet hij dat er geklikt is?)
(*) Nou ja, afgezien van sites waar ze installatieprogramma’s verkopen aan ontwikkelaars, maar dat telt niet. 😉
Het installatie programma kan op twee manieren werken. Historisch gezien is de tweede mogelijkheid om het tweede werk te downloaden na de accepatie van de EULA. De eerste mogelijkheid is dat beide werken reeds in je bezit zijn.
Mijn ervaring is dat EULA’s juist vaag erg langdradig zijn omdat allerlei zaken instaan, die naar Nederlandse normen normaal gebroken in een appart document staat.
Uit het Havitext arrest volgt dat het niet slechts gaat om de taalkundige betekenis. De downloader zal dit zo opvatten dat hij een gebruiksrecht krijgt.