Portretrecht op het terras

Wellicht naar aanleiding van Koninginnedag kreeg ik deze vraag:

Hoe zit het juridisch als ik een foto maak van het terras van ons café met diverse tafels met mensen eraan? De foto wordt gebruikt in een folder en website t.b.v. promotie van ons bedrijf. De mensen zijn niet groot in beeld maar je zou ze wel kunnen herkennen.

Als mensen herkenbaar op de foto staan, kunnen ze hun portretrecht gebruiken om publicatie tegen te gaan. Daarvoor moeten ze wel een redelijk belang laten zien op grond waarvan de publicatie niet terecht is.

Privacy is een veelgebruikt belang, maar dat zal niet snel opgaan bij een groepje mensen dat geniet van een terrasje. Maar ook commerciele exploitatie van het portret kan een redelijk belang zijn.

Zo hebben bekende Nederlanders een verzilverbaar commercieel belang: zij kunnen geld vragen voor portretfoto’s, en dan kunnen ze in principe bezwaar maken tegen “zomaar” gemaakte portretfoto’s.

Dat recht bestaat ook, tot op zekere hoogte, voor een gewone Nederlander. In het Discodanser-arrest oordeelde de Hoge Raad dat je je als geportretteerde in principe altijd kunt verzetten tegen gebruik van je portret in een commerciële reclameuiting.

De opname van een portret in een reclame voor een produkt of dienst heeft immers tot gevolg dat de geportretteerde door het publiek geassocieerd zal worden met dat produkt of die dienst, waarbij het publiek in het algemeen – en doorgaans terecht – ervan uit zal gaan dat het gebruik van het portret niet zal zijn geschied zonder toestemming van de geportretteerde en de opname van het portret in de reclame-uiting zal opvatten als een blijk van publieke ondersteuning van het produkt of de dienst door de geportretteerde. Op deze gronden is het op een dergelijke wijze gebruiken van een portret in beginsel aan te merken als een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de geportretteerde.

Toch een privacy-argument dus, maar net even anders.

En het is in zoverre zwakker dan het belang dat bekende Nederlanders hebben: die kunnen ook protesteren tegen nietcommerciele exploitatie van hun portret. Een ‘gewone’ Nederlander zal daar weinig aan kunnen doen.

Bent u nog gefotografeerd op het terras? Of alleen verregend?

Arnoud

9 reacties

  1. Interessant, -het Discodanser-arrest kende ik nog niet. Een vriendin trof zichzelf en haar familie (ongevraagd) in een vakantie-folder, http://marinalog.web-log.nl/marinalog/2006/12/duintopfamilie.html – nu is zoiets niet schadelijk, maar ze had zich dus van het product kunnen distantieren, begrijp ik nu.

    Ik vraag het me ook wel eens af bij (mijn eigen) foto’s van mijn zus, op mijn site of die van mijn vader. Haar (hertrouwde) weduwnaar wil nu geen foto’s meer van haar in zijn huis hangen, ondanks hun 3 kinderen. Soms vraag ik me af hoe ver zijn recht zou strekken, als hij mij of mijn vader dat onmogelijk zou willen maken. Zelf zweer ik bij diplomatie, maar er zijn in het verleden als eens ‘woorden gevallen’ over mijn site. Ik ga er maar van uit, dat een rechter zou zeggen dat hij of zijn tweede vrouw mijn site niet h?eft te bezoeken..

  2. Bij de site over die vakantiefolder lees ik dat ze gevraagd werden, en dat erbij werd gezegd dat de foto voor een folder bestemd was. Als je het dan toelaat, dan geef je toestemming voor die commerci?le exploitatie. Je kunt dan niet alsnog geld eisen. Maar inderdaad, ze hadden mogen weigeren.

    Bij je overleden zus ligt het lastiger. Daar spelen twee dingen: het auteursrecht van de fotograaf en het portretrecht van je zus. Wie heeft de foto gemaakt? Die kan de publicatie verbieden. Maar stel dat jij dat was, dan is dat natuurlijk geen probleem. Dan is de enige vraag nog wie het portretrecht ge?rfd heeft. Ik vermoed dat dat de weduwnaar is, maar dat hangt natuurlijk af van het testament. Hij kan tot 10 jaar na het overlijden van je zus optreden tegen de publicatie (artikel 20 Auteurswet). En omdat het hier gaat om een “portret in opdracht”, hoeft hij geen redelijk belang aan te tonen.

  3. Dat is het niet. De wet regelt expliciet dat nabestaanden tot 10 jaar na overlijden van de geportretteerde kunnen optreden, maar dat is een heel beperkte uitzondering.

    Een veelgebruikte truc is dat je iemand machtigt om namens jou je portretrecht uit te oefenen, en tegelijk belooft zelf niet meer tegen schendingen van je portretrecht op te treden. Dan heeft die ander weliswaar niet je portretrecht verkregen, maar de facto komt het op hetzelfde neer natuurlijk.

  4. Klopt, tenminste, ook ik vermoed dat hij als weduwnaar het portretrecht ge?rfd heeft ??? maar geldt dat ook voor foto’s door mij gemaakt, lang voordat ze hem kende? Gevoelsmatig zou ik zeggen van niet.. (dus die oudere, door mij gemaakte foto’s staan op mijn site) ..maar waarschijnlijk naar de letter van de wet w?l. Hier zie ik eigenlijk een hiaat in de wet: een weduwnaar heeft onevenredig veel portretrecht. Mijn vader heeft veel van die fotootjes zelf in haar kinder- of studietijd gemaakt, maar theoretisch zou de weduwnaar elke publicatie van die foto’s, als hertrouwde man die mijn zus wil vergeten, kunnen verbieden. Maakt hertrouwen geen einde aan zo’n recht?

    Oh en van die folder.. 🙂 dan heb ik naar de verkeerde pagina op Marina’s site verwezen.. ze stond ook ‘ns in een folder waarvoor ze -niet- gevraagd was. Maakt niet uit: ze vond het niet erg. Maar theoretisch klopte het dus niet, weet ik nu.

  5. Het portretrecht wordt volgens mij niet ge?rfd. De wet heeft het alleen over de “nabestaanden”. Onder nabestaanden worden verstaan “de ouders, de echtgenoot of de geregistreerde partner en de kinderen”. Wie bij testament als erfgenaam is aangewezen is hiervoor dus niet van belang.

    Jolie is geen nabestaande van haar overleden zus, dus heeft toestemming nodig van de nabestaanden. Iedere nabestaande kan zelfstandig deze toestemming geven (en intrekken, lijkt mij). Bij verschil van mening tussen de nabestaanden onderling kan de rechter een voor hen bindende beslissing geven (art. 25a Aw).

  6. Inderdaad, ik had niet van erven moeten spreken. De nabestaanden verwerven het recht om gedurende 10 jaar lang het portretrecht uit te oefenen, maar het is geen vermogensrecht zoals het (economische) auteursrecht dat wel is. Een auteursrecht kun je erven en verkopen.

  7. Ah, dankje Bona Fides en Arnoud, ik zal er rekening mee houden – feitelijk mag mijn vader zijn zelfgemaakte foto’s dus w?l plaatsen, maar zouden de andere nabestaanden daar bezwaar tegen kunnen maken. (Overigens vreemd dat ik (tot 2013) geen enkel wettelijk ‘portretrecht’ heb als het gaat om de persoon met wie ik de grootste genetische verwantschap had, mijn enige zus, en dat degenen met minder genetische verwantschap (alle ‘wel wettelijke’ nabetaanden,) dat wel hebben. Grappig dat er situaties zijn waarin je wel maker bent, negatieven van foto’s hebt, maar niet rechthebbende bent. (Enfin, ik zal er maar geen ophef over maken ;-)))

  8. Zowel afbeeldingen als film en geluids materiaal van mij wordt door een voormalig opdrachtgever van mij nog steeds gebruikt op haar website. Heb daar destijds een portretrecht verklaring voor ondertekend, tevens een relatiebeding. Het relatiebeding is tot ??n jaar na verbreking van de relatie van toepassing. Geld dat dan automatisch ook voor het verleende portretrecht? En zo ja, welke stappen kan ik ondernemen om de toenmalige opdrachtgever te dwingen het materiaal van zijn website te verwijderen? Ik ondervindt hierdoor schade omdat opdrachtgever een concurrent is en mij ter ore is gekomen dat zij nog steeds mijn diensten aanbieden wanneer daarnaar gevraagd wordt, op het laatste moment wordt dan iemand anders gestuurd met de mededeling dat ik niet beschikbaar was.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.