Mag je een foto imiteren?

Een lezer mailde me:

Ik ben fotograaf en verkoop onder andere foto’s van een standbeeld in mijn woonplaats. De manier waarop ik het heb gefotografeerd wijkt nogal af van hoe anderen het doen: ik fotografeer vanaf de achterzijde en gebruik ook een flinke telelens. Nu zag ik laatst bij een concurrent op de site een foto die wel heel sterk leek. Hetzelfde beeld, gefotografeerd vanuit hetzelfde standpunt en ook met telelens en ook nog eens op dezelfde manier uitgesneden. Het was wel een andere foto want er waren wolken te zien die er op mijn foto niet zijn. Is dit nu wel of geen inbreuk op mijn auteursrecht?

Het auteursrecht beschermt niet alleen tegen het letterlijk kopieren van een foto. Ook naschilderen van een foto is verboden. En dus ook het nabouwen van de compositie en het maken van dezelfde foto.

De lezer heeft alleen wel een ontzettend bewijsprobleem, want hoe kan hij laten zien dat de ander zijn foto heeft gebruikt ter “inspiratie” van zijn compositie? Is het gebruik van hetzelfde standpunt en een telelens voldoende bewijs, of zijn dat dingen die iedere fotograaf zou doen? Je kunt concurrenten niet verbieden de achterkant van een standbeeld te fotograferen lijkt me.

Arnoud

13 reacties

  1. De betreffende lezer moet zich niet zoveel zorgen maken over “gekopieerde ideeen”, de hele kunstwereld bestaat van gekopieerde ideeen. Beethoven kopieerde passages van Haydn, van Gogh kopieerde eens een Japanner, iedere Amerikaanse fotograaf wil de volgende Ansel Adams zijn. Auteursrecht is niet het recht om 50 (of 95) jaar op je reet te kunnen gaan zitten!

    Imitatie is het grootste compliment. Maak meer foto’s, zorg dat ze van goede kwaliteit zijn, zorg voor PR, en je komt vanzelf bovendrijven in de zee die fotografie heet.

    Vraag voor Arnoud: Is de eerste die een foto maakt vanaf een “Kodakpunt” (je weet wel, van die bordjes op toeristische plaatsen, ‘maak hier een foto!’) degene met het auteursrecht op de ter plaatse gemaakte foto? Lijkt me hetzelfde.

  2. Het is mij niet zo duidelijk dat hier meer is overgenomen dan alleen het “idee” van de foto. Op een idee zit geen auteursrecht.

    Als je niet meer kunt zeggen dat het een afbeelding van het standbeeld is “zoals het zich aldaar bevindt”, dan heeft de beeldhouwer er ook nog iets over te zeggen.

  3. Het auteursrecht op de foto ontstaat, omdat er iets oorspronkelijks van de auteur in de foto zit. Als je dat oorspronkelijke uit je schilderij laat en alleen de zakelijke voorstelling van zaken uit de foto gebruikt als inspiratie voor je schilderij, dan is er naar mijn idee geen sprake meer van inbreuk op het auteursrecht.

    Ook je conclusie dat je een compositie per definitie niet mag nabouwen, omdat je een schilderij ook niet mag kopi?ren, deel ik niet met je. De reden hiervoor is heel simpel, het auteursrecht zit hem op de foto en niet in de compositie. Enkel als het eindresultaat bijna het zelfde is, kan er sprake zijn van inbreuk, maar nu er ook wolken op de foto’s te zien zijn, kan al snel worden aangenomen dat de foto’s van de andere fotograaf ook een oorspronkelijk karakter hebben.

  4. @Arnoud: Nu volg ik je even niet meer. Op het Kodakpunt neemt iedereen dezelfde foto (een geweldig landschap/beeld/brug/whatever). Dezelfde compositie, etc. Hoe is dat anders dan de originele vraag, oftewel, waarom pleegt de tweede foto-van-de-achterkant-van-een-beeld volgens jou wel inbreuk op het auteursrecht van de eerste foto-vdaveb, maar de tweede foto-van-kodakpunt niet op de eerste foto-van-kodakpunt?

    (Kan zijn dat ik een strooien man probeer neer te zetten hoor, maar dat is dan niet bewust 😉

  5. @Mrten: ik zou niet durven stellen dat iedereen exact dezelfde foto neemt op zo’n Kodakpunt. Je kunt iets meer naar links of iets meer naar rechts richten, een langere/kortere belichting nemen, op je knie?n gaan zitten of juist op je tenen staan; genoeg variaties mogelijk om toch veel unieke foto’s te nemen.

    Het verschil met de oorspronkelijke casus is dat daar de eerste foto als sjabloon is gebruikt. De tweede is een zo exact mogelijke imitatie van de eerste foto. Dat is wat anders dan weer een foto van de achterkant van het standbeeld. Zeg maar het verschil tussen ook een boek over een jongetje op toverschool schrijven versus Harry Potter deel 1 overschrijven.

  6. @Arnoud: Excuus, ik was vergeten dat ik bij discussies met juristen altijd wat specifieker moet zijn 😉

    AANGENOMEN dat twee foto’s toch bijna gelijk zijn, wat dan? Ik probeer naar de oorspronkelijke casus toe te werken; de foto’s daar zijn ook niet exact gelijk (wolken). Geen enkel stel op een ander moment genomen foto’s is exact gelijk. Vraag maar aan Heisenberg 😉

    Wil je met de tweede alinea zeggen dat je naar de intentie van de tweede fotograaf probeert te raden? Dat lijkt me meer willekeur dan iets anders.

  7. @Mrten: de juridische vraag is of de originele foto is gekopieerd. Dat hoeft niet per se met een kopieerapparaat te gebeuren. Een foto naschilderen is ook inbreuk (net als een schilderij fotograferen). Aan dingen als exact hetzelfde camerastandpunt, belichting etc zou je dat kunnen afleiden.

    @Branko: nee, het moet creatieve inbreng van de fotograaf zijn. Een film van een bewakingscamera is nooit auteursrechtelijk beschermd, want daar zit geen creatieve inbreng van de bewakingsafdeling in. Hoe mooi op een zondagochtend ook de zon door het hek opkomt.

  8. De maker van het standbeeld moet je ook vragen of jij de foto’s daarvan commercieel mag gebruiken. Als je foto opduikt in een blad, dan heb je, als de kunstenaar die het beeld maakte dat wil, een probleem. Mocht iemand jou foto imiteren, dan kun je dat ook zien als een compliment. Een andere professionele fotograaf zal je niet snel imiteren, dan zou dat een flutfotograaf zijn, wie wil nou foto’s maken die op die van een ander lijken. Buiten dat, wellicht is er al eens eerder iemand geweest die net zo’n foto als jij gemaakt heeft. Wie weet. Het kan natuurlijk louter toeval zijn.

  9. Toch ben ik benieuwd of dat laatste wel het geval is. Als je een foto van een standbeeld maakt op straat, moet je dan vragen of je die commercieel mag gebruiken? Dan is het hek wel van de dam… Hoe zit het dan met reclameposters die in beeld staan, hoe zit het met architectuur?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.