Je eigen werk publiek domein maken, kan dat?

Drie lezers vroegen me vorige week of het nu echt niet mogelijk is om je eigen werk in het publiek domein te plaatsen. Dus toch maar even een blogpost eraan gewijd.

Nee, dat kan niet. Auteursrecht is overdraagbaar, en je kunt het in licentie geven, maar het opheffen, intrekken of laten vervallen is niet mogelijk. Natuurlijk kun je wel eenzijdig verklaren dat je je auteursrecht tegen niemand zult inzetten, en anderen kunnen je dan aan die verklaring houden. Maar daarbij speelt altijd nog het recht om je te verzetten tegen verminking van je werk (artikel 25 Auteurswet). Van dat recht kun je geen afstand doen, en dus ook niet in zo’n eenzijdige verklaring.

Spoor/Verkade/Visser schrijven ook dat het niet mogelijk is om je auteursrecht volledig te laten vervallen. Dat gebeurt echt pas 70 jaar nadat je dood bent. Zij noemen ook een praktische reden: waar laat je de akte of ander bewijs dat dit gebeurd is?

Waarom zou je eigenlijk je werk publiek domein maken in plaats van een heel liberale licentie erop te zetten?

Arnoud

23 reacties

  1. Wat is het verschil tussen het door een prijsgeven aan het publieke domein bedoelde laten vervallen van je auteursrecht (afgezien dan van sommige morele rechten waar je inderdaad geen of slechts beperkt afstand van kunt doen), en de door Arnoud aangeduide op Artikel 6:2 BW gebaseerde rechtsverwerking? Artikel 6:2(2) BW is immers vrij sterk geformuleerd (t.w. “regel is niet van toepassing”) hetgeen erop neerkomt dat de uit de Auteurswet voortvloeiende verbodsrechten (behalve dan weer sommige morele rechten) niet meer van toepassing zijn als een auteur op zijn werk zet dat het werk is prijsgegeven aan het publieke domein. Een auteursrecht zonder verbodsrechten is m.i. equivalent aan het niet meer bestaan van het auteursrecht.

  2. Ik zou de werking van zo’n eenzijdige verklaring niet op art. 6:2 BW baseren, maar op toestemming als rechtsvaardigingsgrond voor inbreuken op het auteursrecht. Een verschil met het laten vervallen van het auteursrecht is dat strikt genomen de verklaring de persoon die inbreuk maakt moet hebben bereikt voordat hij inbreuk mag maken. (En in principe kan de verklaring/toestemming later weer worden ingetrokken.)

    Art. 6:2 BW ziet niet op de verhouding rechthebbende – willekeurige derde.

  3. “Misschien omdat jij (of je erfgenaam) die licentie mogelijk nog eens zou kunnen intrekken.” Maar wat is het nut van dat intrekken indien er in de periode daarvoor vele verveelvoudigingen zijn gemaakt die op hun beurt weer onder diezelfde liberale licentie door een ieder verspreidt mogen worden? Als de liberale (bijv creative commons) licentie verspreiding door derden toestaat dan heeft intrekken, of beter wijziging van de licentie, geen praktisch effect meer. Zie bijv. de case van de MS corefonts.

  4. Waarom zou je eigenlijk je werk publiek domein maken in plaats van een heel liberale licentie erop te zetten?

    Het kan hierbij om een idealisme gaan
    En zo is het bij mij. Arnoud heeft vaker van die ‘mierenneukerige’ vragen over het publiek domein gehad van mij. Waarom ik het vrijgeven van werk in het publiek domein een goed idee vind? Voor (onder andere) de zelfde rede waarom ik liever kies voor een BSD-licentie i.p.v. GPL. Ik ben een minimalist, en al helemaal als het gaat om dingen die mij niet interesseren (of interesseert het me toch wel…?) Ik wil geen licenties bestuderen.

    Maargoed. Een werk een BSD-achtige-licentie geven(een ‘permissive license’, volgens Wikipedia) is nog altijd ‘praktischer’ (duidelijker) dan een werk in publiek domein te plaatsen.

    Eigenlijk… auteursrecht voelt gewoon niet goed aan.. Maar of ik het beter weet??

    Owja, en trouwens, ziehier: http://www.xs4all.nl/~pjhv/plog/080414-auteursrechtenpubliekdomein (niet lachen als er iets stoms in staat hoor! >:-| ) Ik was zomaar benieuwd na het antwoord wat ik zou krijgen:-) Iemand ge?nteresseerd?

  5. @mathieu: misschien heeft het intrekken in veel gevallen geen praktisch effect wegens bewijsproblemen, maar niet iedereen wil erop vertrouwen dat de tegenpartij het bewijs niet zal kunnen rondkrijgen. Bovendien zullen er gevallen zijn waarin kan worden aangetoond dat het programma n? het intrekken van de licentie is gekopieerd.

    Als het mogelijk is om de GPL op een bepaald programma in te trekken, dan mag het programma niet langer in al dan niet gewijzigde vorm worden gedistribueerd. Dat zou grote gevolgen hebben. Het is mij niet duidelijk dat de GPL naar Nederlands recht niet kan worden ingetrokken.

    Op Groklaw lees ik: “No. One can’t retroactively revoke licenses previously granted, unless the license terms allow you to do so. The most you can do is stop granting new licenses.” Over het eerste twijfel ik een beetje. In beginsel kun je m.i. naar Nederlands recht wel degelijk een reeds gegeven toestemming intrekken (of een voor onbepaalde termijn gesloten overeenkomst met inachtneming van een redelijke opzegtermijn opzeggen), maar uit de aard van de GPL zou wel eens kunnen volgen dat dit niet kan.

    De laatste zin van de quote heeft echter ook ingrijpende gevolgen. Als de rechthebbende geen nieuwe licenties meer uitdeelt, dan hebben alle nieuwe gebruikers pech.

    Dat de GPL op code die eenmaal onder de GPL is gepubliceerd niet meer kan worden ingetrokken klinkt op het eerste gezicht logisch, maar klopt volgens mij niet. Het zou erop neerkomen dat het auteursrecht op die code voorwaardelijk wordt prijsgegeven jegens een ieder, en dat kan nu juist niet.

    In praktische zin kan de ontvanger van (voorheen) GPL’d code misschien nog op de bijgevoegde licentie wijzen en zich erop beroepen dat hij gerechtvaardigd op die mededeling van de rechthebbende mocht vertrouwen (art. 3:35 BW). Maar als de rechthebbende kan aantonen dat die ontvanger er al eerder van op de hoogte was dat de licentie was ingetrokken, dan zal de rechthebbende het winnen.

    (Als je vindt dat GPL licentie=overeenkomst, dan lijkt het me helemaal duidelijk dat een nieuwe ontvanger van het programma die overeenkomst niet meer kan sluiten met de rechthebbende als die ontvanger vooraf al weet dat de rechthebbende daar geen zin meer in heeft.)

  6. Ik zie nu dat Groklaw schrijft “One can???t retroactively revoke licenses previously granted”. Inderdaad, met terugwerkende kracht je toestemming intrekken zodat gedragingen uit het verleden opeens illegaal worden zal niet kunnen. Maar als A aan B vandaag toestemming geeft om inbreuk te maken op een recht van A, dan kan A in beginsel die toestemming volgende week weer intrekken. Dan mag B vanaf volgende week geen inbreuk meer maken op dat recht van A.

    Ik heb het idee dat Groklaw van mening is dat een eens verleende niet-exclusieve licentie op een programma aan de kopie van dat programma (en aan nieuwe kopie?n ervan) blijft “plakken”. Naar Nederlands recht is dat niet het geval en ik vermoed naar Amerikaans recht ook niet. Naar Nederlands recht “plakt” de licentie aan de persoon die haar ontvangt.

  7. bona fides, als een auteur op elk willekeurig moment zijn GPL-licentie in zou kunnen trekken zou dat een bijzonder groot probleem zijn voor mensen die de code van andere mensen deel van hun systemen hebben gemaakt. Voorbeeld: ik schrijf een bibliotheek — GPL licentie — een ander bouwen daar een programma nieuw van, dat ook weer GPL wordt. Vervolgens komt een derde persoon, en die bouwt weer een nieuw programma op basis van de code van de tweede persoon. Tien jaar later bedenk ik me en zeg, sorry, maar ik trek mijn licentie in.

    Als ik van jouw theorie uitga, mag persoon 2 mijn code niet meer onder de GPL uitgeven, dus is zijn programma niets meer waard. Hetzelfde geldt voor persoon 3.

    Volgens deze logica blijft er niet zoveel meer over van de GPL als mensen hun licentie in kunnen trekken.

  8. @Bastiaan: dat dit niet goed is voor de werking van de GPL is duidelijk, maar dat kan de regels niet opzij zetten. Het kan wel een rol spelen bij de beoordeling van hoe de regels moeten worden toegepast.

    Het Nederlandse recht heeft geen speciale regeling voor niet-exclusieve licenties. Zo’n licentie moet je dus behandelen volgens de normale regels van het privaatrecht. En dan kom ik uit op het bovenstaande.

    In het geval de GPL sluit ik niet uit dat een rechter zal oordelen dat die licentie gezien strekking en inhoud niet kan worden ingetrokken/herroepen. Maar ik zie niet hoe dat personen zou helpen die het programma nog niet eerder onder licentie hebben ontvangen.

  9. @bona fides: in de GPL staat dat iedere ontvanger van de oorspronkelijke auteur een licentie krijgt, ongeacht de status van de distributeur (GPLv2 artikel 6, GPLv3 artikel 10 eerste alinea).

    Die belofte maakt m.i. dat ik op elk moment een licentie kan eisen van de auteur, ongeacht wat er eventueel al ingetrokken is.

  10. @Arnoud: een belofte die de ontvanger pas bereikt n? of gelijktijdig met de intrekking van die belofte, heeft geen werking (art. 3:37 lid 5 BW). Wat er in de GPL ook staat, daar kun je m.i. niet omheen werken.

    Analoog aan art. 6:219 lid 1 BW lijkt het me wel denkbaar dat een eenmaal ontvangen GPL niet meer kan worden herroepen. Maar dat geldt dan alleen voor personen die de licentie hebben ontvangen voordat zij de intrekking ontvangen.

  11. Wat je zou willen is een manier om aan het auteursrecht op een bepaald werk een licentie te verbinden die (direct) jegens een ieder werkt, net zoals het auteursrecht jegens een ieder werkt. Zoiets kan voor zover ik weet echter niet in het Nederlandse recht.

  12. @bona fides: daar heb je natuurlijk gelijk in, maar ik ben toch heel benieuwd hoe die mededeling van de intrekking mij dan zal bereiken. Of preciezer gezegd, hoe de auteur dat gaat bewijzen als ik stellig ontken deze ontvangen te hebben.

    Een stukje GPL software is op bijzonder veel plaatsen te krijgen. De auteur zal er een hele kluif aan hebben om al die plaatsen te verzoeken de software te verwijderen.

    (edit) Wat natuurlijk wel kan, is uit de redelijkheid & billijkheid afleiden dat publieke licenties zoals de GPL niet ingetrokken kunnen worden.

  13. @Arnoud: natuurlijk, er zijn bewijsproblemen. Wil je er een slaatje uit slaan, dan zul je je pijlen goed moeten richten of de bewijslast verschoven zien te krijgen (zie het artikel van Dan Heller waar deze post over ging).

    Met redelijkheid en billijkheid kun je m.i. niet om art. 3:37 lid 5 BW heen. Misschien kan misbruik van recht van pas komen, maar dat zal dan wel afhangen van de precieze omstandigheden.

    Praktisch gesproken zal het allemaal wel los lopen, maar theoretisch werkt de GPL volgens mij niet zoals Moglen het wil doen geloven. Maar ja, wie weet zijn rechters bereid om merkwaardige constructies te bedenken (of de problemen gewoon te negeren) zoals dat bij domeinnamen volgens mij ook gebeurt.

  14. In zijn artikel geeft Heller trouwens hetzelfde argument:

    The general (erroneous) belief is that once you assign a photo a CC-license, it is permanent???that you cannot revoke the CC. Well, that’s not precisely true. (…)

    The source of the misunderstanding centers around what the CC is attached to. It’s not the photo, but user of the photo. Or rather, the terms of use that were in place at the time they acquired the image. The language says, “you cannot stop someone who has obtained your work under a CC license.” It’s the someone that you can’t revoke the license from, not the photo.

  15. Analoog aan art. 6:219 lid 1 BW lijkt het me wel denkbaar dat een eenmaal ontvangen GPL niet meer kan worden herroepen. Maar dat geldt dan alleen voor personen die de licentie hebben ontvangen voordat zij de intrekking ontvangen. In dit geval kan de ontvanger het werk dan weer naar andere mensen zenden (en publiceren), volgens de GPL. Dus in dit geval (en dit is ongetwijfeld het gebruikelijke geval) kan de auteur er weinig aan doen dat zijn werk beschikbaar blijft onder de GPL.

  16. @Bastiaan: de GPL geeft je het recht om onder bepaalde voorwaarden een programma te gebruiken. Als jij dat recht hebt als ontvanger van de GPL, hebben derden dat nog niet.

    Art. 6 GPL moet m.i. worden uitgelegd als “de rechthebbende verleent de GPL ook aan personen die het programma via jou ontvangen”. Maar voor derden die voordat ze de GPL van jou ontvangen al van de rechthebbende zelf te horen hebben gekregen dat die verklaring is ingetrokken, heeft dat geen betekenis meer (art. 3:37 lid 5 BW).

    Een andere constructie is om art. 6 GPL te zien als het verstrekken van een volmacht aan de ontvanger van de GPL om in naam van de rechthebbende nieuwe licenties te verstrekken. Op die manier zou potentieel om art. 3:37 lid 5 BW kunnen worden heengewerkt (want op deze manier is het doorgeven van de GPL een nieuwe verklaring names de rechthebbende, die dus nog niet door de rechthebbende is ingetrokken). Dan geldt echter wel art. 3:72 sub c BW: een volmacht eindigt door herroeping door de volmachtgever (en ik kan mij niet voorstellen dat uit de verklaring waarin de volmacht is verstrekt kan volgen dat een volmacht niet herroepbaar is, want dat zou erop neerkomen dat iemand zijn vrije wil zou kunnen prijsgeven). Bovendien geldt dan art. 3:72 sub a BW: een volmacht eindigt door de dood van de volmachtgever. Art. 6 GPL zou dus ten eerste herroepen kunnen worden, en ten tweede zijn werking verliezen door de dood van de volmachtgever. Ik denk daarom dat de constructie in mijn vorige alinea beter werkt / meer correct is (en tegen art. 3:37 lid 5 BW aanloopt).

  17. Wat geldt er als A een kopie van een programma onder een licentie aan B verstrekt en A vervolgens het auteursrecht op het programma overdraagt aan C?

    Volgens mij kan C dan verbieden dat B het programma wijzigt en verspreidt. Ik zie niet hoe B jegens C rechten kan ontlenen aan zijn van A ontvangen licentie. (B kan mogelijk A aanspreken, maar dat is wat anders.) Een regel analoog aan “koop breekt geen huur” bevat de wet niet.

    Als dit klopt is dat nog een reden om ervoor te pleiten dat een werk in het publieke domein kan worden geplaatst. Als A het auteursrecht zou kunnen laten vervallen, kan A dat auteursrecht later ook niet meer overdragen aan C.

    Of meer algemeen, het zou mogelijk moeten zijn om het auteursrecht op een werk ‘voorwaardelijk’ prijs te geven: onder de voorwaarden van een licentie. Die licentie plakt dan aan het auteursrecht. Maar uitgevers zouden dat vermoedelijk weer niet leuk vinden. Een aan een uitgever overgedragen auteursrecht zou dan naar achteraf blijkt al deels (of geheel) kunnen zijn prijsgegeven v??r de overdracht. (Op zich kan dit natuurlijk nu ook al gebeuren: eerst draag je het auteursrecht via een daartoe bestemde akte over aan uitgever X, vervolgens doe je dat opnieuw aan uitgever Y. Die tweede overdracht heeft geen effect wegens beschikkingsonbevoegdheid (art. 3:84 BW), maar daar zal Y pas later achterkomen.)

  18. @bona fides: op zich heb je daar gelijk in denk ik. Ik ken ook geen rechtsregel die C ertoe verplicht de door verkoper A verleende licenties te respecteren. Wel heb je als B natuurlijk een flinke schadeclaim jegens A, die niet nakomt in zijn verplichting om een licentie te (blijven) geven en daardoor B opzadelt met een grote kostenpost voor inbreuk (met proceskosten als het even tegenzit).

    Maar de oplossing daarvoor hoeft niet te zijn dat het werk publiek domein gemaakt moet worden. B kan bedingen dat A het auteursrecht slechts zal overdragen als hij tevens C met de licentie opzadelt.

  19. @Arnoud: B kan dat inderdaad bedingen (en ik denk dat je zo’n beding al snel impliciet mag aannemen), maar als A zich daar niet aan houdt heeft B nog steeds slechts een vordering op A. Zo’n beding lost het probleem dus niet op.

  20. Nog even een aanvulling. Creative Commons raadt nu CC0 aan als een alternatief voor public domain.

    The person who associated a work with this document has dedicated this work to the Commons by waiving all of his or her rights to the work under copyright law and all related or neighboring legal rights he or she had in the work, to the extent allowable by law.

    (er is nog geen nederlandse vertaling)

    In de uitleg staat onder andere:

    Dedicating works to the public domain is difficult if not impossible for those wanting to contribute their works for public use before applicable copyright term expires. Few if any jurisdictions have a process for doing so easily. (…)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.