Doet u aan oneerlijke handelspraktijken? Nee, natuurlijk niet, zult u denken. U bent een eerlijke handelaar – het zijn juist de concurrenten die met rare trucs en misleidende reclame de klant proberen te bedotten. Voor u zal er dan ook weinig veranderen nu vorige week de nieuwe wet tegen oneerlijke handelspraktijken ingevoerd is. Als het goed is.
De spelregels in het handelsverkeer zijn met die nieuwe wet een stuk strenger geworden. Niet alleen misleidende reclame en verkooptrucs zijn verboden, maar elke handeling die oneerlijk, misleidend of agressief kan zijn naar een consument toe. Dit is het gevolg van een Europese richtlijn (die al een hele tijd geleden ingevoerd had moeten zijn, maar goed). Allerlei misschien wat schimmige maar tot nu toe legale praktijken zijn daarmee ineens tegen de wet. Mensen “gegarandeerd†prijzen laten winnen, of binnenlokken met een stuntaanbieding die helaas toevallig net uitverkocht is (â€maar we hebben nog wel een andere die ook heel goed isâ€) mag niet meer. Oh ja, en een advertorial laten lijken op redactionele inhoud is ook keihard verboden straks.
Het idee achter deze wetgeving is de consumentenbescherming in het handelsverkeer flink uit te breiden. Vroegere wetgeving regelde alleen zaken rond de koopovereenkomst zelf. Mensen dronken voeren op vakantie en ze dan een timeshare aanpraten tot 2031, gratis ritjes op een kameel waarbij het afstappen 50 euro kost, of gewoon een oude auto verkopen als ZGAN-alleen-door-omaatje-gebruikt: het was allemaal verboden. Maar mensen zijn slim, zeker als er geld mee te verdienen valt. Dus er kwamen heel wat trucs bij die net buiten deze regels stonden, maar wel behoorlijk laakbaar waren.
Dat is nu afgelopen: er is een breed verbod op oneerlijke handelspraktijken geïntroduceerd. Dit wordt uitgelegd als elke misleidende en elke agressieve handelspraktijk. Misleiding gaat om het weglaten of vals voorstellen van zaken, en agressief gaat –inderdaad- over agressieve tactieken. Zo zijn de reclames voor de Bio-stabil niet meer mogelijk: die laten weg dat de werking van die dingen niet aangetoond is. Ze zijn daarmee misleidend. Zeggen dat je failliet gaat als de klant het product niet koopt, is agressief en mag dus ook niet. Een paar andere voorbeelden uit de prachtige folder van de EU:
- Lokkertjes: de consument verlokken tot kopen door reclame te maken voor een product tegen een zeer lage prijs zonder dat daarvan een redelijke voorraad aanwezig is.
- Zogenaamde “gratis†aanbiedingen: een product als “gratisâ€, “voor nietsâ€, “kosteloos†en dergelijke omschrijven als de consument iets anders moet betalen dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het product af te halen dan wel dit te laten bezorgen.
- Advertorials: redactionele inhoud in de media, waarvoor de handelaar heeft betaald, gebruiken om reclame te maken voor een product, zonder dat dit duidelijk wordt uit de inhoud.
- Prijzen: de bedrieglijke indruk wekken dat de consument een prijs heeft gewonnen als er in feite geen sprake is van een prijs, of als het ondernemen van stappen om in aanmerking te kunnen komen voor de prijs afhankelijk is van de betaling van een bedrag door de consument of indien daaraan voor hem kosten zijn verbonden.
- Misleidende voorstelling van de rechten van de consument: wettelijke rechten van consumenten voorstellen als een onderscheidend kenmerk van het aanbod van de handelaar.
- Beperkte aanbiedingen: bedrieglijk beweren dat het product slechts gedurende een zeer beperkte tijd beschikbaar zal zijn om de consument onvoldoende tijd te geven een geïnformeerd besluit te nemen.
Mooi voor de consument, maar wat moet u als marketeer of ondernemer er mee? Nou, deze nieuwe wet geeft u het recht om op te treden tegen oneerlijke reclamepraktijken van concurrenten. Niet alleen vergelijkende reclame, maar ook “gewone†reclame waarin zijn klanten (en dus ook de uwe) misleid of agressief bejegend kunnen worden. Dat is per definitie onrechtmatig tegen u, en u kunt via de rechter een verbod of schadevergoeding eisen.
Daarnaast kunnen organisaties zoals de Consumentenbond een collectieve rechtszaak beginnen tegen bedrijven die dit soort praktijken hanteren. En natuurlijk hebben we de Consumentenautoriteit die bevoegd is boetes op te leggen bij schendingen van deze nieuwe wet.
(Dit artikel verscheen eerder bij Marketingfacts)
Arnoud
Allereerst mooi dat deze regels er zijn, hiermee kan er behoorlijk wat rotzooi worden opgeruimd.
Met name bij punt ??n zie ik wel problemen in de handhaving. Wat is een redelijke voorraad? Wanneer je een 40″ LCD televisie voor ??? 400,00 aanbiedt kan ik me voorstellen dat een voorraad van 4 stuks niet voldoende is. Maar wat nu als er 100 zijn? Of 200?… M.a.w. waar ligt de grens?
Ik vind dat gedeelte ook vaag. Er kunnen immers rare dingen gebeuren in je webwinkel. Stel je hebt een kleine webwinkel in gadgets. Je doet wat ordertjes per dag en verdient daar een klein centje mee. Op een dag doe je een goede inkoopdeal en koopt 20 leuke gadgets voor weinig. Je stunt daar mee omdat je ze zo snel mogelijk wil wegzetten. Je weet niet dat er relatief veel mensen op dat produkt zoeken en dat je site behoorlijk goed wordt geindexeerd door Google. Kortom: Je bent binnen een uur leeg. Is dat dan oneerlijk jegens de klanten die achter het net vissen?
Bram, ik denk in jouw voorbeeld dat de rechter daar soepel mee om zou gaan. Een situatie waarin een grote winkelketen met eenzelfde voorraad van 20 stuks en dan een grote campagne voert zou wel onrechtmatig zijn. Maar de vraag is wel terecht: waar trek je de lijn?
Mij is niet duidelijk op welke grond individuelen een verbod kunnen eisen. Vergelijk dit eens met bedingen in de algemene voorwaarden die onredelijk bezwarend zijn omdat ze tegen dwingend recht in gaat. Deze bedingen kunnen alleen ook via een collectieve actie worden verboden.
Het voorbeeld van Bram is iets dat volgens mij een normaal risico is dat een ondernemer aanvaard op het moment dat hij een dergelijk aanbod doet. Maar… De consument heeft echter geen schade, dus die heeft geen rede om naar de rechter te gaan. De consumentenautoriteit kan een boete opleggen, maar zij wil het belastingsgeld goed besteden dus gaan alleen achter de grote vissen aan. En iets soortgelijks zal gelden voor een collectieve actie.
De grens zou je kunnen trekken daar waar het aantal klanten dat zonder product weg gaan even groot is als het aantal klanten dat met het product weg gaan. Is de laatste groep kleiner dan de eerste dan is het een onredelijke handelspraktijk.
@Alex: als een gebruiker jegens mij AV hanteert die in strijd zijn met dwingend recht, dan kan ik die echt gewoon vernietigen hoor. Daar is echt geen collectieve actie voor nodig!
Wat betreft die lokkertjes, hoe verhoudt het nieuwe art. 6:193g sub e BW zich tot het al langer bestaande art. 6:194a lid 3 BW?
Uit deze laatste bepaling lijkt te volgen dat de aanbieder die adverteert met “normaal ??? 400,- nu voor ??? 100,-” ermee weg komt door het toevoegen van een regel “op=op”.Art. 6:193g sub q BW is ook interessant. Misleidend is:
Jomanda heeft nog een probleem 😉@Arnoud: Ik vatte het woord verbod op als vragen aan de rechter om het bedrijf te verbieden om een bepaald beding in haar algemene voorwaarden te hanteren.
bona fides; je bedoelt naast haar geestelijke beperkingen?
@Dennis: ik bedoelde vooral de strafzaak die 20 oktober van start is gegaan (en daarnaast dus art. 6:193g sub q BW).