In een virtuele wereld kun je ook stelen

runescape-diefstal.jpgEen amulet in een virtuele wereld blijkt een zaak die je kunt stelen, zo vonniste de rechtbank Leeuwarden eergisteren. Twee jongens wisten september vorig jaar van hun slachtoffer enkele virtuele goederen in de online roleplaying game Runescape af te pakken. (Dit is dus niét de Habbo-zaak waarover ik in november vorig jaar berichtte) Het slachtoffer werd met geweld gedwongen om naar het huis van één van de daders te gaan, waar men inlogde op Runescape en het slachtoffer verplicht werd om in te loggen zodat men de controle over zijn account over kon nemen en al zijn virtuele goederen naar hun eigen avatars kon overzetten. Ook dit ging gepaard met het nodige fysieke geweld.

Het is duidelijk dat hier sprake was van bedreiging met en gebruik van geweld, maar het opmerkelijke aan deze zaak was dat men diefstal van de goederen ten laste had gelegd. Het is namelijk geen uitgemaakte zaak dat je dergelijke virtuele zaken kúnt stelen.

Waarom was dit dan wel diefstal? De rechtbank formuleert een aantal eisen. Zo moet de bezitter waarde hechten aan het item, maar dat hoeft geen financiële waarde te zijn. Dat was in deze zaak duidelijk het geval. Ook moet je de feitelijke macht erover kwijt kunnen raken, en dat kan bij dit soort virtuele zaken natuurlijk prima.

De belangrijkste eis is echter dat sprake moet zijn van “voor menselijke beheersing vatbare objecten”. En dat is een lastige als het gaat om dingen die geen pijn doen als ze op je voet vallen. Computergegevens zijn bijvoorbeeld geen zaken die je kunt stelen, en bandbreedte ook niet. Elektriciteit dan weer wel, wat voor de fysici onder u misschien moeilijk te verteren is, maar dat mag u in de comments kwijt. In ieder geval, de rechtbank is daar vrij makkelijk in:

De virtuele amulet en het virtueel masker als bedoeld in de onderhavige zaak zijn geen stoffelijke goederen, alhoewel ze wel waarneembaar zijn. Gelet op de bedoelde jurisprudentie is dat geen beletsel om ze als goed als bedoeld in artikel 310 van het Wetboek van Strafrecht aan te merken.

Daarmee is de strafbaarheid gegeven. Vanwege de jonge leeftijd van de verdachten (14 jaar ten tijde van de diefstal) krijgen ze een werkstraf van 160 uur.

Dit is een baanbrekend vonnis, dat bij mijn weten één van de eerste keren vormt dat in Europa een virtueel item als steelbaar aanmerkt. Wat mij betreft een goede ontwikkeling. Wat offline moet online gelden heet het altijd, en het wegnemen van virtuele goederen is in principe net zo kwalijk als het wegnemen van “echte” goederen.

Natuurlijk betekent dat niet dat elke kopieeractie nu diefstal is. Het uploaden van muziek valt dus niet onder 310 Strafrecht (lees je mee, Tim?), want daarmee raakt de uploader noch de rechthebbende de feitelijke macht kwijt over de muziek. Dit vonnis gaat over situaties waarin één specifiek persoon de macht heeft over een object, en die kan overdragen. Het zal dus vooral voor virtuele werelden zoals Runescape, maar ook Habbo Hotel of World of Warcraft van belang zijn.

Update (12 november 2009): bevestigd in hoger beroep.

Ik twijfel of het ook opgaat voor domeinnamen. Ook die zijn maar door één persoon tegelijk te gebruiken, en je kunt op dezelfde manier als deze jongens deden zorgen voor de overdracht van een domeinnaam. Wat denken jullie? En waar zou dit vonnis nog meer toepassing vinden?

Arnoud

40 reacties

  1. Minstens net zo belangrijk als de eis die jij noemt lijkt mij:

    Voorts blijkt uit de jurisprudentie dat een belangrijk kenmerk van een goed in strafrechtelijke zin is dat de wegnemer bij diefstal de feitelijke macht over het gestolen goed verkrijgt en de bestolene de feitelijke macht door het wegnemen daarover verliest.
    Dit is waarom abstracte gegevens in het algemeen g??n goed vormen, maar het virtuele object wel. Ook bandbreedte(capaciteit) kun je niet wegnemen, zoals je een knikker of een virtueel object wel weg kunt nemen.

    En dan formuleert de rechter nog de eis dat het ding “voor de bezitter ervan waarde heeft”, die overigens niet in geld uitgedrukt hoeft te kunnen worden! Hmmm, ik vraag me af of dat niet een te subjectief criterium is. Het lijkt mij voor niet-tastbare goederen logischer om de eis te stellen dat ze een objectieve economische waarde hebben (hoe klein ook). In het “giraal geld”-arrest wees de HR op de belangrijke functie van giraal geld in het maatschappelijk verkeer. (En de rechter lijkt hier ook voor virtuele goederen op uit te komen.)

    In ieder geval een mooi gemotiveerd vonnis. Ik ben benieuwd of er een hoger beroep volgt.

    Weet iemand hoe het met de Habbo-zaak staat?

  2. @bona fides: waarom kun je bandbreedte niet wegnemen maar elektriciteit wel? Beiden worden in principe in oneindige hoeveelheid geleverd door een dienstverlener. Aan beiden zijn kosten verbonden, die per eenheid (kWh of MB/dag) berekend kunnen worden. Sterker nog, (verbruikte) bandbreedte is elektriciteit als je het natuurkundig bekijkt.

  3. Netwerkverkeer brengt inderdaad elektriciteitsverbruik met zich mee. Het is volgens mij zelfs zo dat m??r netwerkverkeer ook m??r elektriciteitsverbruik met zich meebrengt, zodat het illegaal gebruik van iemands netwerkverbinding in zekere zin neerkomt op het aftappen van elektriciteit. Langs die weg zou je inderdaad mogelijk op diefstal uit kunnen komen, maar dat is dan diefstal van elektriciteit en niet van bandbreedte. Zoals joyriden diefstal van benzine is, en niet van een auto (want het oogmerk van wederrechtelijke toe?igening ontbreekt) of van vervoerscapaciteit. (Het ligt overigens meer voor de hand om bij joyriden art. 11 WVW ten laste te leggen, maar dat terzijde.)

    Toch betwijfel ik dat het tenlasteleggen van diefstal van elektriciteit zou slagen. Zoals ik hier schreef, het versturen van spam lijkt me geen diefstal van elektriciteit van de ontvanger. Een actieve netwerkverbinding verbruikt nu eenmaal een per tijdseenheid vari?rende hoeveelheid elektriciteit. De beheerder van de apparatuur behoudt de controle over dat verbruik, en kan de apparatuur bijvoorbeeld uitschakelen. Ik zou zelf liever op dat niveau naar “diefstal van elektriciteit” kijken dan op het niveau van de elektronen. Ik weet niet hoe ik precies de grens zou moeten omschrijven, maar een te ruime uitleg van diefstal van elektriciteit lijkt me tot ongerijmde resultaten te leiden.

    Hoe dan ook, als diefstal van bandbreedte ten laste is gelegd, is het m.i. niet voldoende om te beredeneren dat er elektriciteit is gestolen.

  4. Verder denk ik dat uit de manier waarop de HR in 1921 naar elektriciteit keek, inderdaad volgt dat je elektriceit kunt “wegnemen” door van de bestolene de feitelijke macht over te nemen:

    dat afgescheiden van de vraag, wat onder electrische energie moet worden verstaan, aan deze een zeker zelfstandig bestaan niet kan worden ontzegd; dat toch deze energie, al moge hare aanwezigheid slechts vastgesteld kunnen worden in verbinding met een lichamelijke zaak, door menschelijk toedoen op een andere zaak kan overgebracht worden en zelfs geaccumuleerd kan worden; dat zij voorts door toedoen van den mensch kan opgewekt worden en ter beschikking kan blijven van hem, die haar opwekte; dat zij voor deze een zekere waarde vertegenwoordigt, eenerzijds omdat hare verkrijging voor hem gepaard ging met kosten en moeite, anderzijds omdat hij in staat is haar, hetzij ten eigen bate te gebruiken, hetzij tegen vergoeding aan anderen over te dragen;
    Het moet dus gaan om iets met een enigszins permanent karakter en het moet mogelijk zijn om er soort van macht over uit te oefenen. Het lijkt me dat de HR hier wel wat makkelijk doet over de mogelijkheid om elektriciteit op te slaan, maar het ging in feite natuurlijk ook om een doelredenering.

    Opgewekte bandbreedte kun je in natuurkundige zin niet bewaren. Je gebruikt de bandbreedte of je gebruikt de bandbreedte niet. Bandbreedtecapaciteit heeft wel een meer permanent karakter, maar die capaciteit wordt door wederrechtelijk gebruik niet weggenomen. Stopt het gebruik, dan is staat de bandbreedtecapaciteit weer volledig ter beschikking.

    Het dichtst in de buurt van diefstal kom je denk ik als er voor het gebruik van de verbinding per verstuurde byte moet worden betaald. Extra verkeer genereert dan extra kosten. Maar, ja dan ben je ook snel klaar met diefstal van elektriciteit (want elektrische energuie kost geld) en in feite valt iedere onrechtmatige daad waarbij vermogensschade wordt veroorzaakt dan onder diefstal. Dat is niet de bedoeling van het diefstalartikel.

  5. Ik bedoelde niet dat je bij het gebruiken van bandbreedte ook elektriciteit (bv. stroom in het routertje) gebruikt. Datatransmissie gebeurt door elektrische signalen te sturen, stroompjes dus. Waarom is het wel diefstal als ik een stroompje aftap dat 220V/16Am is, en niet als ik een stroompje aftap dat 5V/0.1A is (of wat een netwerkkabel ook maar gebruikt)?

    De capaciteit kan inderdaad niet worden gestolen. Wel kan daarvan worden geprofiteerd, zodat de gerechtigde daar niet meer van kan profiteren. Als mijn buurman op mijn draadloos netwerk gaat Bittorrenten, kan ik mijn mail niet meer ophalen. Of in ieder geval alleen veel trager. Dat is wegnemen van bruikbare capaciteit. Ik kan daar niet meer over beschikken, net zo min als die buurman van de elektriciteittappende tandarts over de stroom.

    Het gaat mij ook te ver om alle vermogensschade als wegnemen van een goed (in de zin van 310) te betitelen. Maar bandbreedte neem je op dezelfde manier weg als elektriciteit, en het kost net zo goed geld. Zelfs als je een vast bedrag betaalt – meer bandbreedte kost meer geld dan een afgeknepen pakket.

  6. Diefstal van bandbreedte vind ik wat moeilijk voorstelbaar. Maar serverruimte (opslagcapaciteit) zou naar mijn idee wel gestolen kunnen worden. Stel een provider heeft x Terabyte aan schijfruimte die gehuurd kan worden, dan kan iemand daar een deel van inpikken.

  7. Ik zie niet hoe er van de netwerkkabel stroom zou worden afgetapt. Ik zie wel dat het stroomverbruik wat toeneemt door het vaker switchen tussen nullen en enen. Zie mijn vorige post, waarin ik trouwens ook dacht aan stroom die over de netwerkkabel loopt. Die stroom is natuurlijk afkomstig uit de apparatuur die is aangesloten, dus je kunt je m.i. beperken tot de router (waarin net zo goed stroom wordt verbruikt).

    Je schrijft data capaciteit niet gestolen kan worden, dus we zijn het blijkbaar eens dat wederrechtelijk profiteren nog geen diefstal is. Zoals een joyrider ook geen “vervoerscapaciteit” steelt.

    Capaciteit kun je ook niet “wegnemen”. In termen van elektriciteit is capaciteit vermogen. Wat je weg kunt nemen is elektrisch vermogen x tijd = elektrische energie, omdat de HR blijkbaar van mening is dat elektrische energie kan worden beheerst (je kunt het opslaan, overbrengen naar een ander apparaat, overdragen aan een ander, etc.). Maar bandbreedte die niet is benut is echt weg, je kunt het niet opsparen. (Zodra je per byte gaat afrekenen kun je dit zoals gezegd misschien anders zien.)

    Dat je op dezelfde manier van iemands netwerkverbinding als van iemands elektriciteitnetverbinding gebruik kunt maken (nl. door ergens een stekker in te steken) is wel een goed punt. Puur als gedraging zijn de overeenkomsten duidelijk. Directe vermogensschade is er bij bandbreedte niet altijd, maar bij betaling per byte weer wel. (Dat meer bandbreedte meer geld kost is juist, maar die bandbreedte was er al.) En daarnaast moet er nog wel een “goed” zijn.

    Zie natuurlijk ook rov. 3.6 van het vonnis van een tijdje terug. Laten we hopen dat beide zaken de Hoge Raad gaan bereiken.

  8. @Johan: stel je hebt een persoonlijke parkeerplaats en ik parkeer er mijn auto. Maak ik me dan schuldig aan diefstal? Ik zou zeggen van niet, en ik zie niet zoveel verschil tussen een parkeerplaats die mij niet toekomt en opslagcapaciteit die mij niet toekomt.

    Als ik in het kadaster inbreek en jouw parkeerplaatsperceel op mijn naam zet, dan lijkt me dat wel een vorm van diefstal. Een parkeerplaats is overduidelijk een goed. Parkeercapaciteit lijkt mij geen goed.

  9. Interessant is ook Hof Amsterdam 18 januari 2008, LJN BC3449 over de mogelijkheid van diefstal of verduistering van belminuten:

    Telefoongesprekken worden tot stand gebracht door elektrische impulsen vanuit een telefooncentrale en duren zolang de verbinding met de centrale open blijft. Telefoongesprekken worden in belminuten – of delen daarvan – geregistreerd. Deze geregistreerde gesprekseenheden dienen als rekeneenheden om de telling van gesprekseenheden te sturen. De gesprekseenheden zijn derhalve slechts hulpmiddelen ter vaststelling van de gespreksduur die wordt gebruikt als basis voor de tariefstelling. Telefoongesprekken en belminuten hebben dientengevolge geen zelfstandige functie in het economisch of maatschappelijk verkeer en kunnen – anders dan de advocaat-generaal als zijn standpunt heeft verwoord – derhalve niet worden aangemerkt als een ‘goed’ dat als ’toebehorende’ aan een ander vatbaar is voor ’toe-eigening’, zoals bedoeld in de artikelen 310, 321 en 322 Sr, door de verdachte.
    Aan de ene kant hebben belminuten wel wat weg van per byte afgerekend dataverkeer, dus ben ik het wel eens dat belminuten geen ‘goed’ vormen.

    Aan de andere kant lijkt een tegoed aan belminuten toch ook veel op een banksaldo. Het hof lijkt hier onderuit te komen door belminuten zuiver als een administratief hulpmiddel te zien om een “gestolen” gesprek mee af te rekenen.

    Ik ben benieuwd wat het Hof van een sms-tegoed zou vinden!

  10. Wat mij nogal vreemd voor kwam is het volgende; De rechtbank overweegt het volgende:

    “Voorts blijkt uit de jurisprudentie dat een belangrijk kenmerk van een goed in strafrechtelijke zin is dat de wegnemer bij diefstal de feitelijke macht over het gestolen goed verkrijgt en de bestolene de feitelijke macht door het wegnemen daarover verliest. Het bezit van het goed moet van de een naar de ander kunnen overgaan. Met strafrechtelijk bezit wordt bedoeld het hebben van feitelijke macht. In de jurisprudentie is uitgemaakt dat het voorgaande niet het geval is bij een pincode, computergegevens en belminuten van een telefoonabonnement.”

    Dit is te bevatten. Gegevens zijn in die zin ‘multipel’ en kunnen dus door meerdere personen beheert worden. Maar in hoeverre is een virtueel amulet iets anders dan een computergegeven? Ik denk helemaal niet, afgezien van het feit dat dit virtueel amulet niet multipel is, en slechts door ??n persoon beheert kan worden.

  11. Ik denk dat het precies dat aspect was waardoor men hier tot “diefstal” kwam. Computergegevens worden normaal niet weggenomen maar gekopieerd. Dat is geen diefstal want de oorspronkelijk eigenaar heeft ze dan nog. Bij zo’n amulet is het systeem zo gebouwd dat de gegevens bij jou weg zijn als een ander ze verkrijgt. En dat maakt het dan diefstal. Ik vind daar wel wat voor te zeggen. Hoewel het wel de vraag oproept: als ik gegevens kopieer en vervolgens wis op de oorspronkelijke lokatie, heb ik ze dan gestolen?

  12. Je kunt gegevens kopi?ren en dan de originele gegevens wissen, maar dat maakt het nog geen eigenschap van “gegevens” dat als de ene persoon ze meeneemt, de andere persoon ze verliest.

    Een virtueel object heeft die eigenschap wel, in ieder geval binnen die virtuele wereld.

    Buiten die wereld kan het object trouwens niet bestaan; je kunt het niet op een diskette zetten of naar iemand mailen. Met “gegevens” kan dat wel. Het object bestaat alleen als een stel co?rdinaten (plus wat andere attributen) in het geheugen van de server. Meenemen doe je door manipulatie van die co?rdinaten.

    Maar stel nu dat de spelserver iedere dag wordt gereset. Zou zo’n virtuele object dan nog steeds een “goed” zijn?

  13. In juridische zin kun je bij virtuele objecten toch al niet van “eigendom” spreken, want een virtueel object is geen zaak in de zin van art. 3:2 BW. (En de Runescape-speler die een virtueel amulet wel een zaak vindt zal het toch wel eens zijn dat een banksaldo dat niet is.)

    Misschien bedoel je het in meer economische zin, en dan kan ik me er wel in vinden. Ik dacht namelijk zelf dat een virtueel object met slechts een heel tijdelijk bestaan geen waarde vertegenwoordigt, en om die reden geen goed is (de redenering in het vonnis volgend).

    Maar als we het nu eens vergelijken met het “stelen” van geld binnen een “echt” spelletje Monopolie (door bijv. een bankbiljet weg te graaien als de andere spelers even niet kijken). Na afloop van het spel gaat alles weer terug in de doos. Is hier sprake van diefstal? Ik denk het niet. Maar de redenering van hiervoor gaat niet op: wellicht heeft Monopoliegeld geen waarde, maar zo’n fysiek biljet is onmiskenbaar een zaak en dus een “goed” in de zin van art. 310 Sr. Op welk bestanddeel van dit artikel loopt het dan mis? Het ontbreken van wederrechtelijkheid valt wellicht te verdedigen, maar sterker is misschien dat er geen sprake is van toe-eigenen. (Eigenlijk net zoals er bij joyriden geen sprake is van toe-eigenen.) Datzelfde argument zou dan opgaan bij het “stelen” van een virtueel object in een server die elke dag wordt gereset.

  14. Om nog maar even te reageren op je laatste vraag; ik ben van mening dat dit vonnis ook kan worden toegepast op het afhandig maken (zo u wilt: diefstal) van domeinnamen. De feiten blijven namelijk hetzelfde; een domeinnaam kan (zoals zo vaak voorkomt) een gewichtig belang vertegenwoordigen. Daarnaast is de domeinnaam niet stoffelijk, maar kan de domeinnaam wel slechts door ??n persoon beheert worden. Waarom zou er geen sprake kunnen zijn van diefstal van domeinnamen?

  15. De vraag of een domeinnaam een ‘zaak’ is die je kunt bezitten, is nog niet echt beantwoord, maar ik geloof dat de geleerden er naar neigen dat dit wel zo is.

    Ik kan me alleen moeilijk voorstellen dat iemand mij een domeinnaam kan afpakken. Voor diefstal is toch echt het element “wegnemen” (met het oogmerk het zich wederrechtelijk toe te eigenen) nodig. Hoe neem je mijn domeinnaam weg?

    Ik zou eerder uitkomen bij fraude wanneer iemand bv. vervalste SIDN-formulieren opstuurt.

  16. Maar een virtueel amulet is toch ook geen ‘zaak’? Daargelaten of een domeinnaam een zaak is of niet, is het mogelijk om een domeinnaam aan iemand over te dragen? Net zoals dat ik het virtueel amulet ‘over draag’ of ‘geef’ aan een vriend van mij? Anders gezegd; waarom kan ik een virtueel amulet wel wegnemen, maar een domeinnaam niet?

  17. In deze uitspraak werd juist bepaald dat een virtueel amulet w?l een zaak is.

    Bij “wegnemen” zou ik een of andere handeling verwachten waardoor jij ineens de domeinnaam onder je macht hebt. Dat zie ik niet zo bij domeinnamen. De manier om die over te dragen, is door aan SIDN door te geven wie de nieuwe eigenaar wordt. SIDN update dan de database. Neem je dan iets weg? Als ik bij het kadaster een vervalste akte van eigendom neerleg, heb ik dan jouw huis gestolen?

  18. In deze zaak hadden ze het slachtoffer gedwongen om in te loggen en diens poppetje zo te bedienen dat die de amulet afgaf aan het poppetje van een van de daders. Ik mis het vergelijkbare bij domeinnamen.

    In deze zaak ging het over overdragen van een domeinnaam onder dreiging met geweld. Dat werd gezien als afpersing. Vrijspraak omdat er onvoldoende bewijs was, maar de rechter merkt nog op dat het de vraag was of “het tekenen van het wijzigingsformulier wel gekwalificeerd kan worden als de afgifte van enig goed dat geheel of ten dele aan deze of aan een derde toebehoort”. Dat zou ook bij diefstal de grote vraag zijn.

  19. Ok, ik begeef me hier op glad ijs merk ik wel weer. Komt misschien ook wel omdat ik niet helemaal helder voor ogen heb hoe de overdracht van een domeinnaam helemaal precies werkt. Maar is het element van het gebruik van avatars nu daadwerkelijk belangrijk? In de Runescape zaak werd inderdaad gebruik gemaakt van de avatars om dingen over te dragen, maar dat is dus niet vergelijkbaar bij het overdragen van een domeinnaam (onder geweldsdruk) van de ene persoon naar de andere persoon?

  20. Het is ook lastige materie. Je moet de macht over de zaak kwijtraken omdat die ander hem afpakt. Het is meer mijn gevoel dan iets anders hoor dat dat bij domeinnamen wringt. Met een avatar die het oppikt en ermee wegloopt zie ik dat wel, met een formulier dat je gedwongen moet invullen niet. Maar het is bepaald geen uitgemaakte zaak!

  21. Aan de andere kant zou je misschien kunnen zeggen dat in de Runescape zaak ‘ingame’ ook weinig mis lijkt te gaan. De ene avatar geeft de andere avatar iets. Dat is geen diefstal, echter IRL is het wel diefstal daar dit ‘geven’ van de avatar onder andere d.m.v. geweldsdruk plaats had gevonden. Als iemand jouw dwingt tot het afgeven van je domeinnaam en dus een handtekening en alles laat vullen op papier, heeft dat als gevolg dat ‘online’ er niks aan de hand lijkt te zijn. Voor buitenstaanders lijkt het niet meer dan een doodnormale overdracht. IRL verlies je echter de macht over de domeinnaam en gaat de derde er dus vandoor met jouw domeinnaam, en zou je dat als diefstal kunnen/willen kwalificeren. Is dat dan niet genoeg voor het bestandsdeel ‘wegnemen’?

  22. Hmm…zeer interessante materie dit. Ik ben bezig met een klein onderzoek naar dit onderwerp voor mijn opleiding en ik stuit op het volgende probleem. Stel ik ben producent van een spel waarin ik ook items cre?er die gebruikt kunnen worden door de spelers. Speler A krijgt vervolgens na het bereiken van level 400 het magische zwaard. Speler B wil dit zwaard graag hebben, en dwingt A (IRL) om het zwaard te overhandigen aan de avatar van B. A bezwijkt aan de druk en laat zijn avatar het zwaard overhandigen aan de avatar van B.

    Feitelijk dus precies dezelfde casus. Maar de producent is eigenaar van het zwaard, hij heeft het gemaakt en geeft het slechts in bruikleen aan speler A. Van speler A wordt nu het zwaard ‘ontnomen’, maar van de producent (die als oorspronkelijk eigenaar geldt) wordt helemaal niets ontnomen. Het zwaard blijft gewoon in het spel, zij het slechts bij een andere speler.

    Is er nu toch nog voldaan aan diefstal ingevolge art. 310 Sr? In het vonnis van de Runescape zaak wordt namelijk gezegd dat met strafrechtelijk bezit feitelijke macht wordt bedoelt. Speler A heeft inderdaad feitelijke macht over het zwaard, maar het zwaard behoort hem toch niet toe? Of rechtvaardigt de bruikleen overeenkomst (tussen de producent en speler A) het gegeven dat het zwaard wel aan A toebehoort?

  23. Als ik een fiets leen van jou, en iemand neemt die fiets weg uit mijn schuur, dan is dat nog steeds diefstal. De vraag waar de eigendom ligt, is niet allesbepalend. Het gaat erom dat de dief zich de feitelijke macht toe-eigent.

    Ik zit me nu wel even af te vragen wie aangifte moet doen, jij of ik.

  24. Oh, het is zeker diefstal. Alleen in de casus van het vonnis zou het geen diefstal jegens de producent zijn, want hem wordt het amulet niet ontnomen. Het amulet blijft in het spel, zij het bij een andere speler. In het voorbeeld van de fiets, dan verdwijnt de fiets ook bij mij weg (als oorspronkelijke eigenaar) daar de bruikleen overeenkomst teniet wordt gedaan.

    Is het trouwens nog van belang dat de eventuele moderators van het spel wel de mogelijkheid hebben tot het kopieren van het zwaard? Zij kunnen namelijk het zwaard wel kopieren, terug zetten, verplaatsen en vernietigen lijkt mij. Maar dit zou het item toch weer als slechts een computergegeven maken, en dus diefstal onmogelijk maken?

  25. Wat ik niet snap, is dat dit diefstal is, omdat het virtuele goed toch eigendom blijft van de spelmakers? Ook al kan dit virtuele object een goed ex art. 310 sr zijn, dan nog is aan het toebehoren en wegnemen vereiste niet voldaan? Het amulet behoorde nog steeds toe aan de eigenaars van het spel http://www.runescape.com/terms/terms.ws. Dat de jongen hier een gebruiksrecht op had doet er toch niets aan af? Daarbij is het goed niet weggenomen, het blijft in het spel, dus bij de eigenaar. Daarbij kan de eigenaar dit goed in het spel weer teruggeven aan de oorspronkelijke gebruiker. Dus hoezo dan toch diefstal? Graag hoor ik reacties!

  26. Oh en daarbij: het Hof redeneert dat de goederen in strafrechtelijke zin toebehoorden aan aangever, omdat hij de feitelijke en exclusieve macht had over de goederen. Het hof maakt dan een vergelijking met het paspoort, dat toebehoort aan een persoon, maar in eigendom is van de staat. Maar aangever (de speler) heeft toch niet de exclusieve macht? ja het is waar dat alleen hij, door inloggen, erover kon beschikken. Doch de makers kunnen in zo’n spel toch dingen terugdraaien? Dan hebben zij toch ook macht over die goederen?

  27. Wellicht een wat late reactie, zo een jaar later, maar ik wilde toch wat kwijt.

    Ik ben hedendaags werkzaam bij Jagex Ltd. in Cambridge, UK. Wij zijn de ontwikkelaars en beheerders van het computerspel RuneScape, waar in deze zaken aandacht aan is besteed.

    Ik heb mij destijds ge?rgerd aan de manier waarop Jagex Ltd. in deze beide zaken (de oorspronkelijke rechtszitting en het hoger beroep) door de rechters buitenspel is gezet. De uitspraken van deze rechters, op het punt van diefstal, zetten in mijn ogen een verkeerd en onrechtmatig precedent, en maken zelfs van mij als medewerker van dit bedrijf, een ‘dief’ van onze klanten.

    In onze Algemene Voorwaarden valt onder andere te lezen dat “You agree that all intellectual property or other rights in any game character, account and items are and will remain our property.”. Onze juridische afdeling heeft deze clausule hierin opgenomen, omdat wij binnen de anonieme en indirecte wereld van het internet, zeer beperkt zijn in het handhaven van bijvoorbeeld onze spelregels, binnen de virtuele speelwereld. Een van de mogelijke zwaardere straffen is de ongetwijfeld welbekende verbanning, tijdelijk of zelfs permanent, indien een speler een regel heeft overtreden. Die passen wij in dat geval toe, zonder enige vorm van vergoeding. De bovengenoemde clausule stelt ons daartoe in staat. Immers, als de speler daadwerkelijk juridisch eigendom over zijn/haar item had gehad, zoals een klant van een bank dat heeft over zijn/haar banksaldo, dan zou een dergelijke handeling onder diefstal vallen. Deze clausule beschermt ons daartegen en is volledig in overeenstemming met de Britse wetgeving hieromtrent. Een andere reden is dat alle items zoals virtuele maskers e.d. in feitelijke zin gewoon computergegevens zijn die op onze harde schijven, in onze servers, in onze gebouwen zijn opgeslagen.

    In beide zaken wordt gesteld dat de virtuele items te beschouwen zijn als een ‘goed’ zoals omschreven in artikel 310. Daar ben ik het mee eens. Maar, de vraag wie dit goed dan daadwerkelijk bezit, wordt helaas in beide zaken foutief beantwoord. Ten eerste wordt in de oorspronkelijke zaak bij de rechtbank gesteld dat het bezit bij slachtoffer ligt, onder andere omdat spelers er waarde aan hechten. Als voorbeeld gebruiken ze dan het verschijnsel dat spelers op schoolpleinen of op internet, deze items te koop aanbieden voor echt geld (Euro’s dus). De rechtbank motiveert haar vonnis daarmee met een strafbaar feit, wat in mijn ogen erg kwalijk is. Het verhandelen van items of ‘coins’ voor echt geld is in ons spel een van de zwaarste vergrijpen, en is in het echte leven ook te beschouwen als een vorm van heling. (Men eigent zich wederrechtelijk een goed toe (met Jagex als eigenaar/slachtoffer), om dit vervolgens te verkopen alsof het het bezit is van de dader in deze).

    In het hoger beroep wordt een vergelijking getrokken met het paspoort. Dit is strict genomen eigendom van de Nederlandse Staat, maar het kan wel degelijk gestolen worden. Deze vergelijking is onterecht, omdat 1) paspoorten al sinds de 19e eeuw bestaan en vrijwel iedereen er een heeft (of althans een ID-kaart), 2) een paspoort een concreet, tastbaar object is, en 3) zowel de Nederlandse Staat, alsook de burger en eventueel politie, het als een geaccepteerde gang van zaken beschouwen om bij het ongeoorloofd afnemen van het paspoort door een derde partij, dit als diefstal te beschouwen, waarvan je aangifte mag doen.

    Dat laatste is iets wat met de virtuele maskers ook zo zou kunnen zijn, maar Jagex Ltd. is diegene die bepaalt of dat zo is. Aangezien wij op onze eigen manier de regels handhaven en straffen toepassen, erkennen wij dat niet als diefstal in het echte leven. Wij zouden uiteraard dit wel kunnen beschouwen als een in-game overtreding, maar ook dan is dat geheel een zaak tussen ons en de speler in kwestie.

    Als laatste wil ik kwijt dat ik niet probeer het op te nemen voor de daders. Het feit dat ze veroordeeld zijn voor bedreiging en mishandeling is terecht, en wat mij betreft hadden ze best een hogere straf mogen hebben. Het is echter geen diefstal. Ik hoop dat rechters en internetjuristen beseffen dat vrijwel alle online games (tenminste die games die het niet toestaan om virtuele goederen te verhandelen voor echt geld) hun Algemene Voorwaarden als zodanig geregeld hebben. Maak van ons geen dieven. Wij doen ook maar gewoon ons werk.

    Bedankt voor het lezen.

  28. Bedankt voor de zeer uitgebreide reactie!

    Ik denk niet dat de rechtbank jullie dieven noemt. Dat kan ik nergens uit de vonnissen of arresten halen, en ik heb ook nergens die betiteling gelezen. Kun je me uitleggen hoe de rechtbank jullie dieven noemt? Het eigendomsvoorbehoud lijkt me daarvoor niet genoeg. Jullie lenen als het ware je spullen uit aan de spelers. Als een voetbalsponsor shirts in bruikleen geeft aan spelers, en een speler neemt het shirt weg van een andere speler, dan is dat diefstal tussen die spelers. De sponsor wordt niet (ook) een dief.

    Je hebt gelijk dat het eigendom strikt gesproken bij jullie ligt, zodat formeel misschien niet sprake is van diefstal. Maar ik denk wel dat de paspoortvergelijking relevanter is dan jij hem voorstelt. De rechtbank zegt expliciet dat 2 (concreet, tastbaar) ??k geldt voor de Runescape-objecten. En gezien het belang van online spellen (vergelijkbaar met 1) kan ik me voorstellen dat de rechtbank deze twee zaken dan op ??n lijn zet.

    Ik begrijp dat je als bedrijf zelf dit soort zaken wilt afhandelen, maar sommige zaken overstijgen het belang van individuele burgers. Als mensen zaken bij elkaar wegnemen (al of niet met IRL geweld) dan kan de strafwet daar zeker wat over zeggen. De rechter moet terughoudender zijn bij spellen dan bij het gewone leven, dat wel. Voetballers mogen elkaar dingen aandoen die op straat “mishandeling” heten. Pas bij grove overtredingen kan de strafrechter een voetballer aanpakken. In normale gevallen is dat iets voor de KNVB.

  29. Nee, die betiteling wordt niet direct gegeven, dat klopt. Ik heb alleen sterk de indruk dat suggestie daartoe wel wordt gewekt. Immers, een bankmedewerker mag niet zomaar een klant de toegang ontzeggen tot zijn/haar rekening of saldo vanwege een overtreding van de regels. Ik neem aan dat dan ook geldt als diefstal door de medewerker of de bank. In deze zaken wordt gesteld dat een virtueel item op een vergelijkbare manier eigendom zou zijn van een speler. Dat zou betekenen als ik dat op een willekeurige werkdag een speler moet verbannen vanwege een zware in-game overtreding (dit komt helaas dagelijks voor), dat ik dat onrechtmatig de items en bezittingen van deze speler afneem? Wellicht dat men in dat geval anders zou oordelen, maar het zet je wel aan het denken.

    Ik snap uiteraard wel dat deze zaak en waarschijnlijk ook de vraag of het om diefstal gaat, door de rechters onder de loep genomen dienen te worden, omdat het meeste wat deze daders op hun geweten hebben zich IRL heeft afgespeeld. Echter, wanneer ik in de vonnissen teruglees hoe het een en ander specifiek op het vlak van diefstal beschreven wordt, dan gaat het toch steeds om zaken die zich beperken tot de speelwereld. 1) De goederen in kwestie zijn een virtueel onderdeel van het spel, 2) men gebruikt in-game functionaliteit om deze items te ruilen, en 3) het slachtoffer voelt zich bestolen of tenminste dat hij de items kwijt is, puur en alleen omdat het niet meer zichtbaar is in zijn in-game inventory. Als je je afvraagt in hoeverre de diefstal zich afspeelt IRL, zonder daarbij op de punten mishandeling en bedreiging te letten, dan is dat gewoon uiterst beperkt. In mijn ogen te beperkt voor een veroordeling.

    Ik volg je vergelijking wel met de voetbalsponsor, maar ik denk dat dat bij virtuele goederen toch anders is, of althans zo hoort te zijn.

  30. Als die suggestie wordt gewekt dan is dat volstrekt onbedoeld. Er is werkelijk g??n sprake van diefstal als de organisator van een spel tijdelijk een speler bepaalde zaken afneemt wegens een schending van de regel. En al helemaal niet als in de regels staat dat het zo werkt.

    Als een klant van een bank rookt in de kluisruimte, dan lijkt het me alleszins redelijk dat men hem tijdelijk de toegang ontzegt bij wijze van straf. Dat hij dan niet bij zijn kluisje kan, is een consequentie waar hij dan mee zal moeten leven. Diefstal of verduistering is dat absoluut niet.

    In sommige gevallen is het zelfs wettelijk toegestaan: als ik de fietsenmaker niet betaal voor het banden plakken, dan krijg ik mijn fiets niet mee. Ook dat is volstrekt geen misdfrijf.

    Heel heel misschien komt men bij diefstal als u een speler een virtueel object afneemt en dit aan een andere speler geeft. Maar ik zou verwachten dat u daar spelregels voor heeft, en kort gezegd als de spelregels het toestaan dan mag het.

    De rechter vond dat het wegnemen in de virtuele wereld net zo erg is als wegnemen in de echte wereld, en daarom wordt de lijn van diefstal doorgetrokken. Het is dus niet zo dat hij het IRL Diefstal noemt, het is virtuele diefstal maar die valt wel onder het strafwetartikel.

  31. Goed, maar de vraag is dan in hoeverre de rechters kunnen hard maken dat de virtuele diefstal onder dat artikel valt. Ik neem aan dat ze dat doen door gelijkenissen te trekken met voorbeelden van IRL diefstal. In mijn ogen zijn er echter uitzonderingen mogelijk waarbij een virtuele diefstal geen echte diefstal kan zijn, zoals in het arrest ook voorbeelden daarvan genoemd worden (o.a. “computergegevens”). Ik beschouw de virtuele items ook onder die noemer, onder andere vanwege het eigendomsvoorbehoud.

  32. Een eigendomsvoorbehoud staat niet in de weg aan een veroordeling wegens diefstal. Als ik een gehuurde fiets steel, zal ik ook veroordeeld worden.

    De enige echte juridische vraag lijkt hier te zijn geweest of het virtuele object wel iets was dat gestolen k?n worden: computergegevens zijn niet steelbaar en virtuele objecten zijn eigenlijk computergegevens (data in een registratiedatabase). Maar daarvan zeggen rechtbank en Hof dat dat voor spelobjecten anders ligt: die zijn gemaakt om uniek en overdraagbaar te zijn, en wat uniek en overdraagbaar is, kan worden weggenomen.

    En vervolgens overweegt het hof dat

    als gevolg van de digitalisering van de maatschappij een virtuele realiteit is ontstaan, die niet in alle opzichten kan worden afgedaanals louter illusie, ten aanzien waarvan het plegen van strafbare feiten niet mogelijk zou zijn.
    Oftewel Runescape is niet meer gewoon een spelletje maar een deel van het gewone leven, en in het gewone leven mag het strafrecht grenzen trekken.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.