Forumbeheerder medeplichtig aan strafbare uitingen door leden

Een forumbeheerder kan strafrechtelijk aansprakelijk zijn voor uitlatingen van deelnemers, als hij nalaat deze te verwijderen terwijl hij dat wel had moeten doen. De voorzitter van de inmiddels opgeheven Nationale Alliantie, die ook moderator was op hun forum, kreeg dinsdag zes maanden voorwaardelijke celstraf en 120 uur taakstraf. Overigens niet alleen vanwege de racistische en discriminerende uitlatingen op het forum, maar ook o.a. voor het bezit van kinderporno en een stroomstootwapen.

Het strafbare feit was medeplichtigheid aan haatzaaien of discriminatie. Je bent medeplichtig aan een misdrijf als je opzettelijk gelegenheid of faciliteiten biedt tot het plegen van een misdrijf. Het opzetten van een forum waarop mensen strafbare uitingen kunnen doen, is het bieden van zulke faciliteiten. Maar was het opzettelijk? Was het met andere woorden de bedoeling van de beheerder dat mensen die dingen gingen zeggen op dat forum? Ja, lijkt de rechtbank te zeggen in het vonnis.

De verdachte heeft gefaciliteerd dat deze teksten openbaar werden gemaakt, nu hij de betreffende site als voorzitter van de Nationale Alliantie heeft opgezet, de rekeningen voor de instandhouding daarvan heeft betaald en heeft nagelaten deze teksten van het forum te verwijderen, hoewel hij daartoe uit hoofde van zijn bevoegdheden op het forum gehouden was in zijn functie als administrator/moderator. Naar het oordeel van de rechtbank is de opzet van verdachte zodoende gericht geweest op zowel het beledigen en aanzetten tot haat, discriminatie en geweld jegens Joden en Moslims als op de openbaarmaking daarvan. De betreffende website was immers voor iedereen vrij toegankelijk.

Die laatste zin doet denken aan de discussie van een half jaar terug over de openbaarheid van een website. Daarover bepaalde het Gerechtshof Amsterdam in juni al dat een website openbaar is (vlak nadat de Europese Kamer van de rechtbank Amsterdam in een eerder vonnis had gezegd dat forums ‘minder openbaar’ zijn dan andere websites).

Wat hier wringt, is het stuk over nalaten te verwijderen. De rechtbank zegt hier dat de verdachte de uitlatingen faciliteerde door ze niet weg te halen terwijl hij dat wel moest. Maar hoe had de verdachte moeten weten dat hij ze weg had moeten halen? Volgens de rechtbank is dat eenvoudig:

Naar het oordeel van de rechtbank behoeft het geen betoog dat de in de tenlastelegging genoemde teksten onmiskenbaar beledigend en onnodig grievend zijn voor de betreffende groeperingen.

Dat doet denken aan het criterium uit de wet voor aansprakelijkheid van dienstverleners: wie weet van onmiskenbaar onrechtmatig materiaal op een site en die niet weghaalt, is aansprakelijk daarvoor.

Van een aantal teksten heeft de verdachte toegegeven dat hij ze had gelezen maar bewust had laten staan. Dat wordt hem aangerekend. Maar ook voor de teksten die hij niet had gelezen, wordt hij als medeplichtig aangemerkt. Dat verbaast me: kennelijk heb je een lees- en beoordeelplicht bij forums. En als je, zoals de verdachte zei “niet altijd evenveel aandacht aan het forum heeft besteed” of “dat het forum boven zijn hoofd is gegroeid”, dan heb je pech en moet je maar extra moderatoren inhuren.

Als ik de uitlatingen lees, dan snap ik wel dat de rechtbank deze als “van een stuitend laag bij de grondse aard en van een giftig karakter” aanmerkt. Dat ze onmiskenbaar onrechtmatig zijn, is waarschijnlijk ook wel te verdedigen. Maar om dan medeplichtig gehouden te worden terwijl je ze niet eens gelezen hebt?

Het is ondertussen wel duidelijk dat de oude regels over aansprakelijkheid van providers niet zomaar opgaan voor forumbeheerders. Maar hoe moet het dan wel?

Arnoud

15 reacties

  1. Mijns inziens moet overduidelijk worden gemaakt dat de regels van 6:196c BW ook van toepassing zijn voor forumbeheerders. Er zijn recentelijk al meerdere uitspraken langsgekomen die de forumbeheerder vrijwaren van aansprakelijkheid als uitspraken die de beheerder w?l aansprakelijk houden voor uitlatingen van leden. Ik heb de links van de uitspraken niet bij de hand maar er zijn uitspraken die art. 6:196c ook op forums toepassen.

    In mijn optiek is een forum een vorm van een dienst die prima onder de bepaling kan vallen. Men dient hierbij wel overduidelijk het besef te houden dat indien je de onrechtmatige informatie niet verwijderd je daarvoor aanspakelijk kan worden gehouden.

    In dat licht zit de nationale alliante naar mijn idee onjuist. Niet omdat ze een faciliteit hebben geboden. Dan kom je al snel op doldwaze redenaties dat het bieden van een faliciteit onrechtmatig is. Iets wat ook al eens in een uitspraak is voorgekomen.

    -edit- excuses namens het spamfilter waar je onterecht in bleef steken

  2. Als moderator neem je natuurlijk een bepaalde taak op je, waarin je toch zeker eens per dag de posts op je forum moet doornemen. Kan je dat niet aan, dan moet je zo’n functie niet vervullen. Het gaat ver om niet-gelezen (tenminste, dat zegt de man) berichten hem aan te rekenen, maar in combinatie met de wel gelezen en niet verwijderde berichten kan ik de redenering wel volgen. Sowieso vind ik het raar dat je het ene bericht en het andere niet leest: elk forum heeft toch tegenwoordig wel een knop ‘lees nieuwe posts’?

  3. Zou in dit verband niet een doorslaggevende rol hebben gespeeld dat het forum was opgezet om teksten die “onmiskenbaar beledigend en onnodig grievend zijn” en gericht op “beledigen en aanzetten tot haat, discriminatie en geweld jegens Joden en Moslims” te verspreiden? Ik vraag me sterk af of Arnoud met deze evident niet op haatzaaien gerichte website aansprakelijk gehouden zou worden als tijdens zijn vacantie een haatzaaiende tekst op deze website zou staan en pas na zijn terugkomst van vacantie door hem verwijderd zou worden. Mocht ik hierin te optimistisch zijn, dan is de enige veilige weg om alleen door moderators goedgekeurde bijdragen te publiceren, zoals bijvoorbeeld door http://ipkitten.blogspot.com/ wordt gedaan.

  4. @Leo, dat is een goed punt en ik denk dat dat zwaar meegewogen heeft. Het kan dus goed zijn om op je blog of forum een reglement op te nemen waar je dergelijke uitlatingen verbiedt.

    Ik modereer overigens vooraf, maar mensen die ??n keer iets zinvols zeggen, hoeven niet steeds gemodereerd te worden.

  5. Van een beheerder van een forum mag je m.i. verlangen dat deze er een actief beleid op nahoud om ongewenste berichten te verwijderen. Immers een website heeft een andere functie dan een provider. Maar dagelijks alle berichten lezen vind ik te ver gaan.

  6. Overigens niet alleen vanwege de racistische en discriminerende uitlatingen op het forum, maar ook o.a. voor het bezit van kinderporno en een stroomstootwapen.

    Ik ben geen jurist, maar ben wel benieuwd in hoeverre de kinderporno en het stroomstootwapen het voor de rechter gemakkelijk hebben gemaakt om de beheerder te veroordelen.

  7. Analoge case loopt in Itali?, waar zowaar Google’s privacy chief in de boeien werd geslagen voor een geposte video die weliswaar na klacht verwijderd was, maar niet gepre-modereerd:

    http://www.iht.com/articles/2009/02/03/technology/google.4-421880.php https://www.privacyassociation.org/index.php?option=com_content&task=view&id=1745&Itemid=228 http://www.eweek.com/c/a/Security/Judge-Delays-Google-Italian-Privacy-Violation-Trial/

  8. Laten we eerst maar eens afwachten wat precies haatzaaien is.Het kan toch niet zo zijn dat een deel van een nieuwe bevolkingsgroep in dit land zoveel overlast veroorzaakt en daar niet over geklaagd mag worden.Bovendien is het altijd heel normaal geweest (vroeger) dat nieuwkomers zich zo snel mogelijk aanpasten.Het is niet goed dat de Staat de ogen sluit voor het feit dat er zoveel misbruik wordt gemaakt dat moet worden betaald door de belastingbetaler.

  9. Mag ik klagen over wangedrag van “autochtone medelanders” (voetbalhooligans en vergelijkbaar tuig)?

    Het is in Nederland gebruikelijk dat “nieuwkomers” de ruimte krijgen om een stuk van hun eigen cultuur en religie te beleven, zie onder anderen de grote Joodse gemeenschap in de 17e, 18e en 19e eeuw. We moeten niet vergeten dat door de eeuwen heen tal van groepen succesvol geintegreerd zijn in de Nederlandse cultuur en ik heb alle reden om aan te nemen dat dat met de huidige “probleemgroepen” (waar een minderheid voor problemen zorgt) ook zal gebeuren. Spreek de individuen aan die zich misdragen, ongeacht haar- of huidkleur.

  10. Inderdaad opmerkelijk. In zekere zin wordt de forum moderator hier een zwaardere verantwoordelijkheid toegedicht dan ISPs (scannen vooraf). Vanwege de beperktere omvang is dat wellicht begrijpelijk, maar het notificatievereiste zou mijns inziens hier toch ook toegepast moeten worden. Zonder wetenschap geen medeplichtigheid. Mooi aansluitpunt is de algehele discussie of een forumprovider aangemerkt kan worden als tussenpersoon in de zin van de Europese richtlijn.

  11. Hoe zit het wanneer je als enige moderator bent en je op vakantie gaat. Stel dat aan het begin van de vakantie een bericht wordt geplaatst wat niet door de beugel kan (zoals het ontkennen van de holocaust op een website over de woII) en je deze niet verwijderd. In hoeverre ben je dan aansprakelijk? En hoe zit het wanneer er een meld dit bericht knop zit en dit wordt gemeld maar de moderator die ziet dit niet omdat hij op vakantie is?

  12. @M. Terpstra: als niet van je gevergd kan worden dat je op zeker moment toezicht houdt, dan kun je niet aansprakelijk gehouden worden voor wat er in die tijd gebeurt. Maar je zult wel moeten bewijzen dat je geen keuze had dan op vakantie gaan en de berichten toch laten komen. Waarom heb je de reactiemogelijkheid niet dichtgedaan tijdens je vakantie, zal de rechter vragen. Heb je daar een goed antwoord op, dan kom je er denk ik wel mee weg.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.