Een paar maanden terug heb ik een summier overzicht gegeven van de rechten die consumenten hebben gekregen bij de implementatie van de Europese Richtlijn 1999/44/EG over de garantie van consumptiegoederen. Voor de Nederlandse situatie komt dit in het kort neer op het volgende. De koper kan gedurende de gemiddelde levensduur kosteloos herstel of vervanging eisen van de verkoper, maar er zit een addertje onder het gras! De koper moet bewijzen dat het product ondeugdelijk was op het moment dat het werd afgeleverd. 1 Dit is niet altijd even makkelijk en daarom is de wetgever de consument tegemoet gekomen door de bewijslast om te draaien wanneer het gebrek zich in de eerste zes maanden voordoet. En hiervan mag niet in het nadeel van de consument worden afgeweken.
Tot zover is alles duidelijk. Echter, er mag wel in het voordeel van de consument worden afgeweken van deze regels. Veel fabrikanten bieden dan ook een fabrieksgarantie aan die ook daadwerkelijk een omkering van de bewijslast inhoudt. Maar is de winkelier ook wettelijk verplicht om een omgekeerde bewijslast te hanteren als hij adverteert met ‘garantie’?
Voordat we die vraag kunnen beantwoorden, moet eerst onderzocht worden wat deze term eigenlijk inhoudt. Iemand die iets garandeert, staat er voor in dat het zo is. Maar deze term is in het verleden door garantie-aanbieders misbruikt om de wettelijke rechten van koper in te perken. Aan deze praktijk gaven verkopers een positieve draai door te benadrukken wat ze wel bereid waren om te doen. Voor de (huidige) wet is garantie het toekennen van bepaalde contractuele rechten aan de koper in het geval dat bepaalde eigenschappen ontbreken aan een product. (Art. 7:6a lid 1 BW) De wetgever heeft bij de behandeling van deze wet het volgende opgemerkt:
Hierbij zij overigens aangetekend dat reeds de toezegging op zichzelf het verwachtingspatroon van de koper beïnvloedt en dus mede van belang kan zijn voor de vraag of de zaak aan de overeenkomst beantwoordt. Dit brengt mee dat het feit dat de verkoper of de producent bepaalde eigenschappen toezegt, mede van invloed is op de aan de koper toekomende wettelijke rechten. Dit dus ook zonder dat de verkoper of de producent hem bij het ontbreken van die eigenschappen bepaalde rechten toekent. Vergelijk ook Asser-Schut-Hijma, no 338. Het kan derhalve zo zijn dat de in de garantie toegekende rechten de koper reeds toekomen, omdat in de garantie bepaalde eigenschappen zijn toegezegd. De koper wordt in dat geval door de garantie niet in een betere positie geplaatst in de zin dat hem expliciet in de garantie meer rechten worden toegekend dan hem volgens de wet toekomen. (Tweede Kamer, vergaderjaar 2000″2001, 27 809, nr. 3, p. 15)
Het bovenstaande doet zich voor als, bijvoorbeeld, de winkelier een garantie geeft dat je de computer die je koopt, kan samenwerken met een bepaald computerprogramma en de koper het recht op herstel heeft wanneer dit niet zo is. De verkoper verlangt dan wel dat je als koper bewijst dat het computerprogramma niet samenwerkt met de computer. Die toezegging is van invloed op het non-conformiteitsbeginsel en dus had je op grond van de wet al recht op kosteloos herstel.
In de meeste gevallen zal een garantie inhouden dat de koper een bepaalde periode het product kan gebruiken. En deze periode zal meestal korter zijn dan de gemiddelde levensduur van het product. Bovendien zal de koper de verwachting hebben dat de verkoper gedurende de garantietermijn de bewijslast overneemt van de consument.
In het eerste geval zou het erg lullig zijn om een winkelier, met goede intenties, te pakken op een kleine procedurefout. De verkoper had er dan beter aan gedaan om het geen garantie te noemen maar een toezegging van een producteigenschap of zoiets. In het laatste geval heeft de winkelier helemaal geen goede intenties. Hij wil goede sier maken met iets wat hij toch al verplicht was.
De richtlijn oneerlijke handelspraktijken bevat een zwarte lijst van handelspraktijken die onder alle omstandigheden als oneerlijk moeten worden beschouwd. Op punt 10 staat een verbod om wettelijke rechten van consumenten als onderscheidend kenmerk te hanteren. Met deze richtlijn in de hand samen met de regels omtrent de algemene voorwaarden kunnen consumenten bij de rechter afdwingen dat de koopovereenkomst wordt vernietigd. De winkelier moet dan de koopsom terug betalen aan de consument.
Daarnaast kunnen we stellen dat er sprake is van een onjuiste voorstelling van zaken die veroorzaakt wordt doordat de winkelier ongeoorloofd zwijgt of al dan niet impliciet onjuiste inlichtingen heeft verstrekt. Dit heet dwaling en biedt ons ook de mogelijkheid om de koop te vernietigen.
Tot slot is er dan nog de bijkoopgarantie. Wordt deze aangeboden zonder dat de koper er van iets extra rechten bovenop zijn wettelijke krijgt, dan durf ik, boven al het bovenstaande, te spreken van het oplichting. Oplichting is een misdrijf waarbij de oplichter het slachtoffer door middel van bedrog geld of goederen afhandig maakt.
-edit Arnoud 9/2: aantal taalfouten gecorrigeerd-
Alex de Kruijff
Alex is een ingenieur die elektronica en informatica heeft gestudeerd en juridische interesse heeft. Op zijn website kun je artikels over het besturingssysteem FreeBSD vinden, die je helpen bij het configureren er van.
- ^ Een klassiek voorbeeld hiervan is een productiefout die wel aanwezig is maar zich nog niet geopenbaard heeft.
Deze week kocht ik een nieuwe TV bij de BCC. Daar hebben ze de gewoonte om je standaard extra garantie te verkopen (plus allerhande kabels, schoonmaakvloeistof en andere onzin). Tijdens het afdingen kreeg ik de prijs zo ver omlaag dat de extra garantie feitelijk gratis was. En ik hoefde niet eens te dreigen met een rechtszaak of de Consumentenautoriteit 🙂
Kopen jullie weleens extra garantie bij, gewoon om van het gezeur af te zijn?
Wat ik me nu nog steeds afvraag, ook na het lezen van dit artikel, is waar je nu recht op hebt als consument. Ik heb 2 jaar in een Apple Centre gewerkt, waarbij 1 jaar de garantieperiode was. Apple-producten binnen die termijn werden zonder discussie vervangen of gerepareerd en vervolgens door Apple aan ons vergoed. Door zowel Apple als het management van de (onafhankelijke) winkel werd verteld dat we dus meer bieden dan de wettelijke verplichting, immers; die 6 maanden waarbij de bewijslast bij de verkoper ligt werd uitgebreid tot 12 maanden. Mensen konden ook AppleCare kopen, waarbij van die 1 jaar 3 jaar werd gemaakt.
Zonder AppleCare werd het echter erg lastig voor een consument na 12 maanden om reparatie/vervanging te vragen. Voor ons als verkoper was dat lastig omdat reserve-onderdelen belachelijk duur zijn en we dus niet coulant konden zijn, dat was immers niet economisch. Vaak schreef een klant dan een boze brief aan ons of Apple en werd in overleg met Apple toch de reparatie vergoed.
Is deze handelspraktijk nu legaal of niet? Uit dit artikel blijkt van niet, maar op Apple-fora is dit een steeds terugkerende, heftige discussie, waarbij vaak met de genoemde EU-richtlijn wordt geschermd.
Het garantieverhaal lijkt me toch niet zo gemakkelijk voor de consument. Want hoe bewijs je nu na die eerste zes maanden dat een defect al aanwezig was toen je het apparaat kocht? Ik vermoed dat de enige manier om dat te doen is om het apparaat open te schroeven en uitgebreid foto’s te maken zodra je het gekocht hebt. Het euvel is dat je bij veel apparaten een opmerking als “openmaken? garantie kwijt!” tegenkomt.
Een veel voorkomend probleem zal zijn dat er in het apparaat een onderdeel van slechte kwaliteit in zit (bijv. een goedkope zekering). Een jaar na aankoop houdt dat onderdeel ermee op. Hoe bewijs je dat die zekering al slecht was toen je hem kocht?
Het lijkt me dat de consument de eerste zes maanden een sterke positie heeft, maar na die zes maanden lijkt me de kans op een reparatie binnen garantie nagenoeg kansloos.
@Koen: Dat lijkt me legaal. Buiten de termijn van zes a acht maanden of garantietermijn licht de bewijslast bij de klant. (Consumenten mogen gebreken melden tot twee maanden na het ontdekken, uitzonderingen daar gelaten. 6+2=8) Jullie hoeven dus niets te doen zolang de klant niet aannemelijk heeft gemaakt dat het product ondeugdelijk was.
Wel doe je er verstandig aan om producten na de garantietermijn helemaal niet te onderzoeken. Als je het product wel onderzoekt levert dat je een belangenverstrengeling op. Aan de andere kant zullen klanten je dat niet in dank afnemen, dus kun je misschien beter een schriftelijke overeenkomst sluiten waarin je heel duidelijk stelt wat je wel en vooral niet doe.
@Bastiaan: Dat is inderdaad lastig. Als een product bij meer mensen problemen oplevert dan lijkt me ondeugdelijkheid wel beweren. Afgezien daarvan is lastig om daar algemene regels over te geven. Het moet per geval bekeken worden. En helaas zijn er weinig rechtzaken over gevoerd, dus er is weinig zinnigs over te zeggen.
Sommige lidstaten hebben een omkering van de bewijslast gedurende twee maanden. Hierover heb ik eerder al een een artikel geschreven.
Het doel van een zekering is om bij overbelasting kapot te gaan. Een slechte zekering gaat niet kapot! Dat kun je aantonen door met een stroombron de zekering hoger te belasten dan zijn maximum niveau.
Zekeringen zijn goedkoop en defecten zijn makkelijk te ontdekken. Haal hem er gewoon uit en test of je een verbinding hebt. Dit kan met een multimeter of door en schakeling te maken door een AA batterij, een weerstand en een LED lampje in serie te schakelen. Draai het LED lampje wel een keer om want deze brand maar in een richting. R = (V – 0,6v) / I (0,6v valt over een normale diode)
Als deze toch kapot gaat dan zult dus moeten aantonen dat de zekering / het product normaal is belast en dat kun je niet.
Ik kan me bij de formulering “defect al aanwezig was toen je het apparaat kocht” niets voorstellen. Staat dit letterlijk zo in de wet? Ik begin gezien je taalfouten (hierboven weer “licht” in plaats van “ligt”) ook aan je leesvermogen te twijfelen.
Een defect dat al aanwezig is als je het apparaat koopt zal in het algemeen ook vrij snel aanwezig blijken. En het zijn juist onderdelen en oplossingen van inferieure kwaliteit die de problemen veroorzaken. Diverse voorbeelden: Roestend veertje in het achterlicht van mijn Hema-fiets (reeds binnen een jaar; bleek niet op te lossen); Inferieure condensatoren in mijn telefooncentrale (was wel tamelijk oud maar toch); Inferieure schakelaars in een HEMA-friteuse (na zelf ??n schakelaar buiten dienst gesteld te hebben na 2 jaar heb ik bij problemen met een volgende schakelaar na 3 jaar geprobeerd daar de HEMA op aan te spreken: tevergeefs.) Een koffiezetapparaat van Siemens waar bij het overlopen van de pot een schakel-element onder het warmhouddeel in het ongerede raakt (minder dan een jaar oud blijkt dit onderdeel niet te vervangen. Ik heb de nieuwprijs teruggekregen. (goed afgehandeld door BCC)).
@Frans & Jelle: Jullie berichten zijn op mijn verzoek verwijderd omdat het verbeteren van spelfouten naar mijn mening geen inhoudelijke bijdragen opleveren.
@Victor: Ik ben dyslecties maar dat betekent zeker niet dat ik dom ben of jouw minachting waard ben.
Volgens de van Dale is een defect product een beschadigt product. Iets kan van binnen beschadigt zijn zonder dat dit aan de buitenkant te zien is. Als jij jouw lamp met een baksteen hebt mishandeld gaat het zeker niet om defect dat reeds bij de verkoop aanwezig was.
Oef! Fijne gast ben jij. Kort lontje of lange tenen, je mag zelf kiezen.
Op mijn duidelijke vraag hoe de wet er nu precies uit ziet en wordt geacht te werken (memorie van toelichting?) heb ik geen antwoord gekregen.
Dyslexie wordt mij net iets te vaak als excuus gebruikt. Als je weet dat je daar last van hebt kun je hulp vragen als iets gepubliceerd wordt zoals hier. Frans & Jelle hadden volkomen gelijk: het maakt je bijdrage moeilijker leesbaar. In plaats van ze te bedanken en hun bijdragen over te nemen krijgen we dit.
Het verwisselen van “licht” en “ligt” is te fundamenteel om nog onder dyslexie te schuiven.
Ik wacht het moment af waarop je dit ook laat verwijderen.
Ik heb het omgekeerde van dyslexie: ik heb moeite met het lezen van teksten met (enkele) spellings- en grammaticafouten. De meeste mensen corrigeren tekst terwijl ze lezen zonder dat ze iets merken, maar voor mij is dat een zeer moeizaam proces. Ik vond de correcties daarom nuttig om de tekst sneller te begrijpen.
Het is overigens jammer dat er op deze manier wordt omgegaan met wat ongetwijfeld goede bedoelingen waren. Verder zie ook ik niet waarom dyslectische mensen anders behandeld zouden moeten worden: mensen die slecht kunnen rekenen (dyscalculie) krijgen het in het leven ook niet makkelijker.
De suggesties van Frans en Jelle zijn doorgevoerd, ik hoop dat we daarmee weer kunnen focussen op de inhoud. En mijn excuses: normaal proeflees ik alle gastposts (van iedereen) voor ik ze online zet, dat was ik deze keer vergeten.
Vind het een slechte zaak dat na zes maanden de bewijslast is omgekeerd. En dan moet we Europa nog dankbaar zijn, dat ze het hebben omgedraait :-/
Ik heb zojuist een reparatie aangevochten voor een MBP 15″ van feb 2008. Was dus 2 jr en 7 mnd oud. Logicboard kapot en een reparatie offerte van ??? 997,-. Heb rechtsbijstand ingeschakeld en die gaven mij gelijk. Ze gaan alleen geen procedure starten omdat dat voor hen te duur wordt. Ik wordt wel schadeloos gesteld en krijg van de verzekering ??? 600,- overgemaakt. Geeft eens te meer aan dat het Protection Plan een wassen neus is!! Niet kopen dus. Volgens juristen van de verzekering is het zo dat een laptop een levensduur van 4 jr. moet hebben. Een reparatie als deze is niet reeel om te verwachten en dus moet de Apple dealer gewoon de zaak repareren. Wel wordt de laptop natuurlijk meer waard met een neiuw logicboard en die meerwaarde moet ik bijbetalen. Ik zou zeggen, vecht alle zaken die buiten de garantie maar binnen de 4 jr vallen aan!!
@Arnoud,
Als ik een product terugstuur voor reparatie binnen de garantieperiode, moet ik dan de verzendkosten betalen? Zo ja/nee, onder welke wettelijke bepaling v/h BW valt dit?
Ik hoop spoedig iets van u te horen. Met vriendelijke groet, Niro