OpenStreetMap gaat naar OpenDatabaseLicense

Alweer een nieuwe open source licentie. Deze keer niet voor software, en ook niet voor teksten of foto’s, maar voor kaartmateriaal. Het OpenStreetMap-project gebruikte al jaren een Creative Commonslicentie maar omdat die in de praktijk toch wat onduidelijk bleek voor de geografische gegevens, heeft men nu een nieuwe licentie ontworpen (via LWN; bedankt Armijn). Op zich een goed idee, maar het is duidelijk nog een bètatekst.

Waarom nu een nieuwe licentie? Creative Commons en ook de open source softwarelicenties zijn geschreven voor auteursrechtelijk beschermde werken. Het is niet bepaald een uitgemaakte zaak dat op een databank met kaartgegevens als zodanig ook auteursrecht rust. Alleen dat al maakt het wat onhandig om een auteursrechtlicentie in te zetten om mensen de kaartdata te laten gebruiken. Er zit wel een databankrecht op die verzameling, maar de CC-licenties zeggen niets over een licentie onder databankenrecht.

Ook had men gekozen voor de ‘Share-Alike’ licentie, die vereist dat afgeleide werken ook weer gedeeld moeten worden onder dezelfde Creative Commonslicentie. Maar wat is nu een afgeleid werk van een kaartendatabank? Een aangepaste kaartendatabank, oké, maar ook elke kaart die je ermee maakt? Of ook alle software die die kaart inzet om bijvoorbeeld een navigatiedienst te leveren?

Vanwege al deze onduidelijkheden heeft het OSM-project besloten toch maar een eigen licentie op te stellen. Deze is generiek opgezet en bedoeld voor elke databank die à la logiciel libre aangeboden wordt. De OpenDatabaseLicense verleent expliciet rechten onder auteursrecht en/of databankenrechten voor gebruik van de databank. Men blijft wel in de spirit van de ShareAlike-bepaling door de eis dat afgeleide databanken onder dezelfde licentie geplaatst moeten worden. Wie de data in een grotere databank (een verzamelwerk) verwerkt, moet deze eis alleen naleven voor het OSM-gedeelte van die grotere databank.

Nieuw is de bepaling over wat men maar Produced Works heeft genoemd: werken die het resultaat zijn van gebruik van de databank, bijvoorbeeld door er tekst of afbeeldingen mee te genereren, al dan niet in combinatie met andere bronnen. Denk aan het maken van een kaart of het uitrekenen van een routebeschrijving. Dit mag, mits de maker van zulke Produced Works (“voortbrengsels” lijkt me wel een aardige vertaling) maar netjes een bronvermelding geeft. Het voortbrengsel valt niet onder de ShareAlike-verplichting.

De intentie is duidelijk, maar een en ander kan nog wel wat scherper. Zo lijkt het mij dat een voortbrengsel in de vorm van een kaart of routebeschrijving wel te zien is als een afgeleid werk van de kaartgegevens. Dit is niet de bedoeling, maar dat zou men er dan even expliciet bij moeten zetten. Je weet immers nooit met die conservatieve bedrijfsjuristen die straks deze licentie moeten evalueren voor hun werkgevers.

Waar ik heel erg over twijfel, is of je op grond van je databankenrecht wel kunt optreden tegen iemand die je databank gebruikt om een kaart mee te genereren. De Databankenwet spreekt van “hergebruiken”, maar de definitie daarvan lijkt alleen over de databank zelf te gaan. Is het maken van een kaart een vorm van hergebruiken van een databank met locatiegegevens?

Opmerkelijk is nog dat men expliciet opmerkt dat de licentie een contract is. Met name bij Amerikanen is dit altijd een leuk punt van discussie (is een licentie per definitie een contract?), en ik vermoed dat de meer Europees geörienteerde juristen die discussie buiten de deur wensten te houden.

Al met al een goed idee, en ik ga eens kijken of ik ergens een plekje kan vinden om mijn commentaar te kunnen deponeren.

Arnoud