Hoe groot en hoe snel is een gigabyte?

harde-schijf-harddisk-image-bits-bytes.pngEen lezer vroeg zich af:

Zoals je wellicht weet worden harde schijven geadverteerd met misleidende gegevens. Zo blijkt een 1TB harde schijf 931GB groot te zijn wanneer je hem in de computer plugt. Een ander voorbeeld is de overdrachtssnelheid: SATA harde schijven worden geadverteerd met “3.0Gb/s” overdrachtssnelheid. In realiteit is dat ergens onder de 100MB/s; 3.0Gb/s is namelijk de theoretische maximumsnelheid van de SATA-standaard. Is dat geen misleidende reclame?

Het probleem zit hem hier in het verschil tussen wat computerdeskundigen “gigabyte” noemen en wat fabrikanten als zodanig aanduiden. Voor een ICT-er is “giga” hetzelfde als 230 oftewel 1.073.741.824 bytes. De fabrikanten gebruiken de klassieke definitie van “giga”, namelijk 109 oftewel 1.000.000.000 bytes. r is zelfs een aparte term voor uitgevonden: een metrische gigabyte heet een gibibyte, afgekort GiB.

Op zich zijn beide definities te verdedigen, zolang bij de koper maar duidelijk is welke men gebruikt. De afkorting “GiB” bij de omvang of snelheid zetten is duidelijk lijkt me. Maar wat mag de koper concluderen als hij “1 TB” ziet staan? Is dit een zorgvuldige fabrikant die de ICT-definitie van 1024 gigabyte (1.099.511.627.776 bytes) hanteert, of een onzorgvuldige fabrikant die 1 tebibyte bedoelt maar de verkeerde afkorting gebruikt? Of is “TB” misschien wel de goede afkorting voor het publiek waar het product voor bedoeld is?

Juridisch gezien gaat het om de definitie van de koper. Die wordt aangenomen een “redelijk geïnformeerde, omzichtige en oplettende gemiddelde consument” te zijn. Dit staat tegenwoordig ook zo in de wetgeving over oneerlijke handelspraktijken. Wie zo’n gemiddelde consument misleidt over de “aard, samenstelling, hoeveelheid, hoedanigheid, eigenschappen of gebruiksmogelijkheden” van een product, handelt onrechtmatig. De vraag is dus of die consument moet weten dat een TB eigenlijk een TiB is en dat dat best wel een paar bytes scheelt.

Voor de doorvoersnelheid geldt hetzelfde. Moet een koper weten dat “3.0Gb/s” het theoretisch maximum is dat de schijf kan lezen, en niet de in de praktijk te verwachten snelheid in een gemiddeld systeem? Of is het de eigen verantwoordelijkheid van die koper om te weten dat de uiteindelijke snelheid afhangt van de andere componenten van hun systeem?

Ik twijfel nogal. Wie goed ingevoerd is in de ICT, weet dat fabrikanten altijd de gibibyte gebruiken. Wie dat niet is, zal waarschijnlijk de ontbrekende 73.741.824 bytes toch niet missen. Dus wat is dan de misleiding?

Oftewel: maakt het uit of er “1 miljard bytes” of “1,073 miljard bytes” dan wel “Werkelijke snelheid kan lager zijn afhankelijk van uw systeemconfiguratie” op de doos staat?

Arnoud

21 reacties

  1. Arnoud, je haalt zelf al GB en GiB door elkaar. Lees je eigen link, GiB is meer bytes dan GB. Dat is ook wel logisch. Dus de fabrikanten volgen gewoon keurig de definities, wat hen natuurlijk goed uitkomt.

    Het zijn de techneuten die het laten afweten, door niet of nauwelijks de nieuwe afkortingen te gebruiken.

  2. voor wat betreft de doorvoersnelheid:

    We hebben diverse voorvallen in NL gehad waarin de geadverteerde D/L snelheden van xdsl en coax abonnementen aanleiding gaf tot verwarring en rechtzaken. Door in de specs en advertentie tekst aan te geven dat het gaat om snelheden tot, maximaal dan wel gemiddeld en daar in de voetnoten nog uitleg over te geven is de uiting juist en heb je geen last van CB of RCC. En tot zover ik weet houden alle “vaste” ISP in NL zich nu wel aan die benadering (hoe het bij de “mobiele” internet aanbieders zit is mij niet bekend).

    Me dunkt dat je een dergelijke aanpak ook zou mogen verwachten op verpakkingen van complete computers en onderdelen zoals harde schijven, usbsticks, controllers. Maar vreemd genoeg zie ik op de verpakking van de paar onderdelen die ik nog heb liggen dergelijke teksten niet. Misschien omdat in de VRC nog niet is doorgedrongen, dat het in NL eigenlijk wel zou moeten ?

  3. Daarom staat er op de verpakking van dergelijke producten dan ook altijd dat de maker 1 GB ziet als 1.000.000.000 bytes (mogelijk dat ik nu nog een paar nullen vergeet. Bij 1 TB idem dito. (niet bij OEM HD’s maar pak een HD met retail verpakking en het zal er op staan. Zelfs Apple vermeldt het op haar verpakkingen.

    De snelheid van de poort zegt inderdaad niet veel over de snelheid van het product. Feitelijk kan zelfs de fabrikant geen duidelijk antwoord geven want een harde schijf heeft een hogere doorvoersnelheid wanneer het een lege schijf is dan wanneer de schijf vol data staat. En dan volgt nog de problematiek van de werksnelheid, toegangstijden etc.

    Verwarrend is het mijns inziens dus niet want de gegeven informatie klopt, dat je er eigenlijk weinig aan hebt is een ander verhaal. Als je een HD uitzoekt vanwege specifieke eigenschappen (rotatiesnelheid, cache) zal je echt zelf onderzoek moeten doen door websites te bezoeken die vergelijkingen hebben gemaakt.

  4. De omdraaiing in het verhaal staat hier boven al, en verder op de inhoud: de fabrikanten zijn degenen die het goed doen, de “ICT specialisten” degenen die er niets van snappen.

    De SI eenheden zijn geen vrije keuzes maar eenduidig gedefinieerd. Kilo betekent gewoon 1000 (1000 meter, zeg). Door het kleine verschil tussen 1000 en 1024 is het ooit toen die orde van grootte nog de belangrijke was standaard geworden om die laatste ook maar “kilo” te noemen, maar zoals altijd met exponenti?le processen lopen initi?le benaderingsfouten al snel uit de hand zodat we nu we in de orde van gigabytes zitten echt een nieuwe naam nodig hebben als er een macht van 1024 wordt.

    Dan kun je zeggen, zoals je doet, dat het niet echt uitmaakt zolang het maar duidelijk is welke bedoeld wordt maar dat is nu net het probleem: ik heb meermaals in deze context de vraag voorgelegd aan “ICT specialisten” hoeveel bits per seconde hun 1 megabit per seconde netwerk verbinding maximaal kon afleveren slechts om met veel aarzeling geconfronteerd te worden over welke mega dat nu weer is. En of het nog dezelfde mega blijft als ze overstappen van de kabel naar ASDL, zeg.

    Het is een brij momenteel. Netwerk technologie specifiek heeft nooit die rare 1024 eenheden gebruikt (33K6 modems deden echt maximaal 33600 b/s; 10M, 100M en gigabit netwerkkaarten echt 10, 10^2 en 10^3 echte megabits per seconde max, …) wat vooral doordat netwerk technologie steeds verder integreert de verwarring enkel vergroot zolang er mensen zijn die er op staan dat 1000 eigenlijk 1024 is. Zie boven al het voorbeeld van de internetverbindingen en denk ook aan NAS: gaat iemand het nu werkelijk prettig vinden als in een specificatie daarvan de voorvoegsels uit elkaar gaan lopen tussen de hoeveelheid opslag en de snelheid waarmee het overgedragen kan worden?

    M’n kilometer ga ik echt niet opgeven dus er is uiteindelijk maar 1 uitweg uit de zooi en dat is zelf eindelijk het juiste taalgebruik adopteren, niet van fabrikanten eisen dat ze het foute taalgebruik overnemen. Nu weet zo ongeveer niemand meer wat wat is — zie ook je eigen verwarring in het artikel.

  5. Het probleem is dat – zo is mij tenminste ooit verteld, heb geen bron – fabrikanten van HD’s in de USA verplicht zijn SI eenheden te gebruiken bij hun producten. Op zich is dit een goed iets, dit voorkomt dat bedrijven hun eigen kilo’s gaan definieren, en zo 800 gram van iets te verkopen als een kilo.

    Alleen jammer dat de ICT’ers van een tijdje terug niet zo slim waren een decimaal systeem te hanteren ipv binair 😀

  6. Het probleem is naar mening niet de informatica, maar de SI. Ergens is in de jaren ’60 in de informatica afgesproken in machten van 2 te gaan werken en een kilobyte vast te stellen op 1024 byte. Die definitie heeft altijd goed gewerkt totdat hardeschijffabrikanten in de jaren ’90 de consument begonnen te misleiden met een interpretatie in decimale eenheden.

    Het SI wou een helpende hand bieden, komt het SI in jaren ’90 opeens beweren dat de informatica tientallen jaren fout bezig was en het een kibibyte heet. Ik heb nog nooit iemand horen zeggen dat hij 2 gibibyte byte geheugen in zijn PC heeft en dat is ook precies de reden dat het niet werkt: de kilobyte, megabyte dan gigabyte waren al onderdeel van de taal die iedereen spreekt te gaan worden. Niemand kan met een pennestreek talen veranderen (hoewel de Taalunie af en toe probeert).

    Mijns inziens is dit dan ook zuiver een taalkundige materie, betrekking hebbend op woorden gebruikt in de informatica.

  7. Die verplichting tot gebruik van SI-eenheden geldt niet alleen in de USA. Ook in Nederland geldt de plicht om SI-eenheden te gebruiken (er zijn natuurlijk een paar uitzonderingen). Alleen van toezicht en handhaving op deze regels is weinig te merken. Daardoor hebben we niet alleen die fantasie-aantallen bytes, maar zitten we ook nog steeds achter 19 inch monitoren en fietsen we rond op 28 inch wielen.

    Datzelfde SI zegt trouwens dat de ‘k’ voor kilo een kleine letter is en de ‘M’ voor mega groot. We bestellen maar al te graag een ADSL aansluiting met een snelheid in de mbps (milibit per seconde) categorie 🙂

  8. Het grappige (nou ja… 😉 is ook dat naarmate de harde schijven groter worden het percentage verschil tussen de twee ook steeds groter wordt.

    Bij een KiliByte is de KiloByte 2,4% groter. Bij een MegiByte is de MegaByte 4,9% groter. Bij een GigiByte is de GigaByte 7,4% groter. Bij een TeriByte is de TeraByte 10,0% groter. Bij een PetiByte is de PetaByte 12,6% groter.

    Vroeger was het dus maar een klein boerenbedrogje maar zo langzamerhand wordt het een boerenbedrog dat de moeite waard is om aan de kaak te stellen.

    Dat probleempje hadden ze vast niet voorzien toen ze ooit zo slim dachten te zijn.

  9. Oud nieuws dit soort technische afrondingen, Motoren en wagens hebben ook minder cilinderinhoud, m??r co? uitstoot en m??r verbruik dan vermeld wordt in de algemene reclame. Vloeistoffen mogen tot 5% afwijken van de vermelde hoeveelheid…

  10. Het Syst?me International d’Unit?s kent 7 basiseenheden, namelijk m, kg, s, A, K, mol, cd. De eenheid “Aantal stuks” is dus geen SI-eenheid. (De mol lijkt erop, maar “the elementary entities must be specified and may be atoms, molecules, ions, electrons, other particles, or specified groups of such particles”). Voor die basiseenheden kunnen prefixen als deca-, hecto- en kilo- gebruikt worden. En inderdaad, in het SI is een kilo 1000 en geen 1024, maar aangezien de byte en de bit geen SI-eenheden zijn, zijn de megabit en megabyte dat ook niet, ongeacht welke definitie je er aan geeft.

    Ik geloof niet dat er in Nederland een algemene plicht geldt om SI-eenheden te gebruiken. Het is wel zo dat je een geleverde hoeveelheid niet in ponden mag uitdrukken (je moet dan kilogram gebruiken), maar je mag voor de maat van een artikel best inch gebruiken. Toch?

    Ik had nog nooit van een gigibyte gehoord. Ik ga er altijd maar van uit, dat een verkoper wel de definitie zal gebruiken, die voor h?m het meest gunstig is. En als ik een harde schijf koop, dan geeft een 10% meer of minder opslagruimte voor mij nooit de doorslag. Ik heb laatst een harde schijf gekocht, en zag gigantische prijsverschillen tussen modellen waarvan mij niet duidelijk was waarom de een zoveel duurder was als de andere. En over drie maanden zal er wel weer een n?g goedkopere aanbieding zijn.

  11. @Johan: Metrologiewet, Artikel 22

    1. Het is verboden in de uitoefening van een beroep of bedrijf bij het vragen, het aanbieden of het leveren van goederen of diensten:
    
        a. een grootheid uit te drukken in een andere meeteenheid dan de meeteenheid die krachtens artikel 2 voor die grootheid is vastgesteld;
    
        b. voor een grootheid een benaming te bezigen in strijd met de krachtens artikel 2 gestelde regels.
    
    2. Bij ministeri?le regeling kunnen gevallen of omstandigheden worden bepaald waarin het in het eerste lid bedoelde verbod niet geldt.
    
  12. @Peter Bedankt voor de verwijzing. Ik heb de Metrologiewet en het bijbehorende Koninklijk Besluit (Meeteenhedenbesluit 2006) er even bij gezocht. Daar wordt opgesomd welke meeteenheden zijn toegestaan, met uitsluiting van alle andere. Naast de SI-eenheden en afgeleide SI-eenheden is dat een beperkt aantal nadrukkelijk in het besluit vermelde eenheden, zoals de are en hectare. Ik dacht dat je voor de maat van een artikel wel inch mocht gebruiken, maar je hebt gelijk, dat blijkt verboden te zijn. Een beeldscherm mag dus niet worden aangeprezen als “17-inch”.

    Het probleem is, dat dataopslag en transmissiesnelheden niet in dat besluit worden genoemd, en dat daar dus geen enkele meeteenheid voor is toegelaten. Het lijkt me niet onverstandig om daar in het de opvolger van het Meeteenhedenbesluit 2006 iets over te noemen. Dan komt ook wettelijk vast te staan dat een megabit of megabyte 1.000.000 bits of bytes is.

  13. Bij elke faktor 1024 (kilo, mega, giga…) kom er weer een faktor 2,4% overheen. Rente op rente zeg maar. Dus het wordt effectief steeds erger. Vanaf de PetaByte is het al een achtste van de grootte van de harde schijf. En ja, dat noem ik boerenbedrog. 😉

  14. Voor de SATA doorvoersnelheid is dat trouwens nogeens dubbel “bedrog”, die is namelijk uitgedrukt in Gibi-bits per seconde. De doorvoer die windows bijvoorbeeld hanteerd is Gibi-bytes per seconden. Daarnaast wordt er ook nog eens een 20% overhead gerekend dankzij het gebruik van 8b/10b encoding. Dat vertaalt dus naar 3 Gib/s => 375 MiB/s => 300 MiB/s. Oftewel, je zal nooit meer dan 300 MiB/s over je SATA 3Gbit link kunnen douwen.

  15. De kibi, mebi, gibi, etc. prefixen zijn voor zover ik weet gedefinieerd in de ISO/IEC 80000-13:2008 standaard, en moeten dus min of meer verplicht overgenomen worden in alle landen die lid zijn van ISO. Dat kan misschien wel even duren (het duurde ook 8 jaar voor het van IEC –> ISO ging, en dat soort organisaties/bedrijven wil graag verantwoorden waarom ze zoveel geld nodig hebben 😉 ).

    Oh ja, een ander detail waar maar weinigen rekening mee houden: “A ???bit??? is a binary digit and a ???byte??? is a group of bits, usually eight”; een byte kan met andere woorden ook meer of minder dan 8 bits bevatten, en dergelijke systemen bestaan ook effectief (ook al zijn ze tegenwoordig misschien zeldzaam).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.