Houd eens op met dat “Bron: Youtube” of “Bron: Flickr.com”!

Als je er eenmaal op gaat letten, zie je het overal: televisieprogramma’s en kranten die bronmateriaal van internet halen en daarbij zetten “Bron: Youtube” of “Bron: Flickr.com”. Wilt u daarmee ophouden graag? Het is namelijk gewoon FOUT.

Het overnemen van foto’s of films van online media mag (net zoals overnemen van foto’s of films uit de krant of van televisie), maar een bronvermelding is dan wel het minste. Maar Youtube en Flickr zijn niet de bron, dat is de uploader. Die sites zijn slechts het platform. Net zoals niemand zegt “Bron: PCM” bij een artikel uit de Volkskrant, zou ook niemand moeten zeggen “Bron: Youtube” bij een grappig filmpje op die site. “Bron: het Youtube-kanaal van Henk” is de enige juiste manier wat mij betreft.

Een hele andere discussie is of de overname op zichzelf wel toegestaan is. Met name bij Flickr.com gaat dat nogal eens fout. Veel foto’s zijn gewoon onder de standaardvoorwaarden geplaatst, wat inhoudt dat je deze alleen mag reproduceren op grond van het beeldcitaatrecht of wanneer de foto zelf nieuws is. Een deel van de foto’s is Creative Commons – die mogen worden geherpubliceerd, maar dan moet er wel een verwijzing naar de licentie bij. En die zie ik al helemaal nooit in de krant.

Arnoud

23 reacties

  1. Gebruik door een krant lijkt me aan te merken als “commercieel gebruik”, dus gebruik van een CC-BY-NC-foto van Flickr door een krant (zonder aparte afspraken met de fotograaf) lijkt me ook niet zo’n goed plan.

  2. Dat hoort eigenlijk wel. Jan is de auteur en moet genoemd worden; de Volkskrant is de uitgever en daarmee de vindplaats. Bij wetenschappelijke publicaties zeg je ook “Jansen 2004” en dan in de bibliografie welk tijdschrift het was.

    Verder is denk ik een wezenlijk verschil dat de Volkskrant zelf bepaalt wat ze uitgeeft. Youtube is slechts een platform en daarmee minder betrokken dan de redactie van een krant bij wat er online staat. Net zo weinig als uitgeverij PCM bij de inhoud van de Volkskrant, vandaar mijn vergelijking.

  3. In het geval van Youtube is een groot deel of zelfs het merendeel van de uploads copyrighted en geript materiaal. De bronvermelding “Youtube” lijkt mij in dat geval een flauw truukje van de programmamaker om te doen alsof hij of zij dat niet weet.

    Voorbeeld: “Een partijtje vrijheid” van VPRO tegenlicht http://www.vpro.nl/programma/tegenlicht/afleveringen/41873373/ gebruikte deze Monty Python sketch http://www.youtube.com/watch?v=ur5fGSBsfq8 met als bronvermelding “Youtube”. Een bronvermelding “Youtube-gebruiker Meskalino” had het allicht nog bevreemdender gemaakt…

  4. Zeer eens.

    Helaas De Wereld Draait Door en Pauw en Witteman houden zich er totaal niet aan.

    Oude media ript gewoon van het internet. Ken geen krant die het niet doet. Omroepgidsen ook.

    Naamsvermelding is al teveel gevraagd en het duidelijk vermelden van de CC licentie doet vrijwel niemand.

  5. Erg storend idd. Net zoiets als dat je een citaat van Shakespeare hebt en dan als bron vermeld: “Bron: Universiteitsbibliotheek Utrecht”.

    Dit geldt ook voor foto’s die van Wikipedia / Wikimedia Commons worden geplukt. De correcte vermelding zou moeten zijn: ‘Foto: Fotograaf / Licentie’. B.v. ‘Foto: Piet de Vries / CC-BY’. Je kunt dat trouwens wel expliciet maken door het bij foto’s vermelden, ik heb dat zelf ook gedaan bij al mijn foto’s en dat lijkt redelijk te werken.

  6. Arnoud, is het niet een leuk idee dat jij een maand lang klachten hierover verzamelt, en het persoon met de beste klacht helpt een rechtzaak hierover op te zetten tegen iets als dwdd (welke rustig knippen in beeldmateriaal, om vervolgens helemaal /niet/ aan bronvermelding te doen)? Ik vrees dat een rechtzaak de enige manier is om dit tegen te gaan… (gezien het groot aantal mensen dat al heeft lopen klagen hierover zonder enig succes).

    Over leuke bronvermelding gesproken, in het Havo examen Nederlands 2009 wordt een stuk tekst van de website van de VVD geciteerd. Vervolgens staat er bij de bronvermelding ‘zie correctie’, en wat staat er in dat correctievoorschrift ‘Website VVD’. Als ik een dergelijke bronvermelding op school gegeven zou hebben zou ik bij voorbaat al een onvoldoende gekregen hebben…

  7. Freeaqingme, dat vind ik een leuk idee. Alleen zullen de kosten nogal hoog zijn in verhouding tot de opbrengst. Welke schade lijd je door het ontbreken van die bronvermelding? Veel meer dan een honderd euro zal er niet inzitten vrees ik, en daar werken maar weinig advocaten voor 🙂

  8. Is het niet zo dat als je als bron Youtube claimt dat dat gerelateerd is aan het feit dat de uploader rechten heeft verstrekt aan youtube van herpublicatie door anderen en dat je door deze bronvermelding beroep doet op die rechten.

    Ofwel je noemt als bron de partij aan wie je de publicatierechten ontleent.

    Als je de uploader als rechtstreekse bron vermeld dan zul je wel eerste even een licentie bij die bron moeten regelen.

  9. hAl, dat is afhankelijk van de details van de licentie. Als ik een stuk commentaar upload naar deze Blog, geef ik Arnoud permissie om het te publiceren op deze website. Hij heeft (nog) geen toestemming om het in een boek te laten afdrukken en helemaal geen recht om licenties te verkopen.

    “Bron: ANP” werkt omdat het ANP de schrijvers in loondienst heeft, maar wanneer je iets onder een CC_BY gelicenseerd hebt moet een herverspreider aan de specifieke bronvermeldingseisen voldoen. “Bron: A.U. Teur (via Youtube)” is al een stuk beter, maar in sommige gevallen moet ook de licentie expliciet genoemd worden.

  10. @Mathfox, Dat lijkt me juist maar staat er in de voorwaarden van Youtube dan bijvoorbeeld dat je een licentie voor verdere publicatie verstrekt die benoeming van de auteur vereist ?

    Youtube inschattende hou je bar weinig rechten over als je daar een upload hebt gedaan en vermoedelijk ook niet het recht om nog teleksn als auteur vermeld te worden.

  11. Het maakt denk ik ook nog verschil of de publicatie onder een licentie gebeurt of krachtens het citaatrecht. Ik mag altijd en overal zeggen: “Bij de blog van Engelfriet zei MathFox op 17:17 dat ‘in sommige gevallen moet ook de licentie expliciet genoemd worden’.” Daar heb ik geen licentie voor nodig want dat is een citaat. Dus die zin mag ook in mijn volgende boek 🙂

    Als in de licentie staat dat naamsvermelding verplicht is, dan moet dat. Maar als de licentie daar niets over zegt, en je beroept je op die licentie, dan hoef je geen naamsvermelding te doen. Alle CC licenties hebben naamsvermelding, maar bv. de zlib/libpng open source licenties hebben dat niet.

  12. Art 15.a.4 van de AW zegt: “[citeren mag als] de bron op duidelijke wijze wordt vermeld, alsmede de aanduiding van de maker, indien deze in de bron voorkomt.”

    Dat lijkt erop te wijzen dat de wetmaker met “bron” en “maker” twee verschillende dingen bedoelt, waarmee “bron” gok ik op de publicatie slaat. In de meeste genoemde gevallen zou “Bron: Youtube” dus correct zijn, maar als de naam van de maker bekend is, moet deze ??k worden vermeld.

    Vraag is dan, zijn Youtube en Flickr publicaties of distributeurs? In het laatste geval, wat is dan de publicatie? Het Youtube-kanaal van Henk? Vind ik ook wat vreemd: in de meeste gevallen is Henk niet bezig met een regelmatig verschijnende publicatie, maar plempt ‘ie wat (over het algemeen gekopieerde) filmpjes in het daarvoor bestemde gaatje, dat met een veel te groot woord “kanaal” heet.

    Hm, ik lees waarschijnlijk teveel in dat artikel. Misschien moet de wet op dit punt worden ge?pdatet? En kunnen de spellingsregels voor Engelse leenwoorden ook worden ge?pdate?

  13. Gebruik door een krant lijkt me aan te merken als “commercieel gebruik”, dus gebruik van een CC-BY-NC-foto van Flickr door een krant (zonder aparte afspraken met de fotograaf) lijkt me ook niet zo’n goed plan.

  14. Wat ik trouwens regelmatig gebruik wanneer een social-media-site-gebruiker een wat, euh, ongebruikelijke naam heeft is een vermelding als “photo by Flickr user h1gh0ncr4ck”. Niet zozeer om de gebruiker beter vindbaar te maken—dat heeft ‘ie zelf al gedaan door die naam te kiezen—, maar wel om mijn lezers niet met de indruk achter te laten dat ik gek ben geworden. “Oh, het komt van Flickr”, is de gedachte die ik probeer in te planten, “dan zal die fotograaf inderdaad wel ‘high on crack’ zijn.” (Dat was een grapje, mensen. Nee, ik sta hier niet nog de hele week.)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.