Website aansprakelijk voor Google-samenvatting!

zwartepoorte-failliet.pngWie als website-eigenaar zijn site niet aanpast als Google die ongelukkig samenvat, handelt onzorgvuldig en is daarmee aansprakelijk voor schade als gevolg van die samenvatting. Dat is de redenering op grond waarvan Miljoenhuizen aansprakelijk werd gesteld voor de Google-samenvatting van één van haar pagina’s waarop te lezen zou zijn dat “Zwartepoorte… failliet” zou zijn.

De motivatie (PDF) is nu eindelijk binnen. De rechter erkent dat de samenvatting door Google is gemaakt en dat Miljoenhuizen daar niets aan kan doen. Maar:

Nu [Miljoenhuizen] gebruik maakt van de diensten van Google, hij daarvan ook voordeel heeft, althans kan hebben, en hij zijn website zo heeft ingericht dat deze “hoog” scoort bij Google, heeft [Miljoenhuizen] in deze ook een eigen verantwoordelijkheid.

De rol van Google daarbij dient “binnen een bredere discussie” aan de orde te worden gesteld, aldus de rechter. Hij zit hier om een oplossing te vinden voor de klacht van Zwartepoorte, dat niet failliet is maar wel met een hoop geroddel van klanten te maken kreeg. En als er geen tijd is voor een breed debat, dan maar een quick fix: pas die pagina aan en laat Google hem opnieuw indexeren.

Miljoenhuizen erkende dat dat theoretisch mogelijk zou zijn, maar dat zij daardoor in haar vrije meningsuiting beperkt zou worden. Maar daar had de rechter geen oren naar: als je met zo’n ingreep ernstige schade bij een ander kunt beperken, dan moet je dat gewoon doen.

Wel merkt de rechter (mogelijk geschrokken na alle negatieve commentaren op internet?) op dat dit geen algemene zorgplicht inhoudt:

Het voorgaande betekent niet dat een websitehouder [] bij de inrichting van [zijn site] voortdurend moet controleren of er mogelijk schadelijke zoekresultaten ontstaan. Het betekent slechts dat, wanneer door de inrichting van de website bij zoekresultaten voor degene die op die website wordt genoemd schade ontstaat en de benadeelde de websitehouder verzoekt die schade op te heffen, zal moeten worden bezien wat het zwaarste weegt, de vrijheid van meningsuiting van de websitehouder of de schade van de benadeelde. Deze toets behoeft niet altijd in het voordeel van de benadeelde uit te vallen.

Bij deze toets spelen (u voelt ‘m aankomen) alle omstandigheden van het geval een rol. Zo is belangrijk hoe makkelijk het is om de schadelijke resultaten ongedaan te maken. Maar, en dat is opmerkelijk, als je je site SEO’t om er geld mee te verdienen, dan moet je sneller je site aanpassen als er klachten komen.

Moet ik me nu zorgen maken? Mijn SEO is best goed en ik verdien indirect ook nog eens geld met deze blogs. Ik zal maar niet zeggen dat Zwartepoorte failliet is dus.

Arnoud

72 reacties

  1. Dat doe je wel Arnoud! Foei,zie Google: http://www.google.nl/search?hl=nl&q=site%3Ablog.iusmentis.com+failliet&meta=&aq=f&oq=

    Richt je blogstukken eens beter in zodat google geen vreemde koppelingen kan maken. 😉

    Zonder gekheid, ik vind het een gedrocht van een uitspraak. Maakt Schoonderwoerd gebruik van de diensten van Google of is het andersom? Je kan als websitehouder geen enkele invloed uitoefenen op de indexering door Google omdat de wijze van indexeren niet volledig bekend is. En daarbij, is het werkelijk redelijk om te verlangen dat een websitehouder geacht wordt dergelijke kronkels te voorkomen. Onmogelijk, of elke site moet besluiten de google bots te blokkeren.

  2. Maarten, als je even de moeite neemt het artikel te lezen, dan zie je in de geciteerde alinea van de motivatie dat de rechter juist zegt dat websitehouders niet geacht worden dergelijke kronkels te voorkomen.

    En webmasters hebben wel degelijk invloed op de snippet van Google. Je kunt bijvoorbeeld met een metatag in een pagina aangeven dat Google geen snippet moet tonen.

  3. @ Arnoud: Jij schrijft “miljoenhuizen.nl”, maar het gaat bij het verweer en de veroordeling alleen om klup.nl.

    Overigens valt me ook op dat ze zonder advocaat verweer hebben gevoerd, dus ik vrees dat er ook geen hoger beroep gaat komen. Ik denk zelf overigens dat de vrijheid van meningsuiting hiermee te vergaand beperkt wordt.

  4. Als ik nu (2009-05-28 09:30) zoek op “iusmentis zwartepoorte failliet” toont Google een gesponsorde link:

    Zwartepoorte Failliet Alles over Zwartepoorte Failliet Zwartepoorte Failliet – Nu op Ask! http://www.Ask.com
    Kennelijk weet ask.com meer van het vermeende failliet van firma Z.! Moet nu ook ask.com worden aangeklaagd?

  5. Nee, de pagina moet zo aanpast worden dat ask.com het keyword “zwartepoorte” niet registreert. Want alleen daar naar zoeken is al voldoende om Zwartepoort Failliet – Nu op Ask! te krijgen Zucht…

    Doet Ask dat registreren van die Google keywords volautomatisch trouwens?

  6. @Ren?,

    Slechte woordkeuze mijnerzijds het is niet voorkomen maar na melding aanpassen. Naar mijn idee blijft het een vreemde gedachtegang. Een pagina met veel nieuwsberichten leidt tot vreemde google resultaten maar het is niet de website die de foute conclusie trekt. Moet google niet wat beter opletten op de inhoud van de snippet ipv de website waar de losse verbandloze teksten op vermeld staan, zij maken immers de fout.

    Het uitsluiten van de snippet in de metatag is dan net zo vreemd: de websitehouder gaat dan voorkomen dat een bezoekende zoekmachine mogelijk verkeerde conclusies gaat trekken uit de aanwezige woorden op de website.

  7. En webmasters hebben wel degelijk invloed op de snippet van Google. Je kunt bijvoorbeeld met een metatag in een pagina aangeven dat Google geen snippet moet tonen.

    Welke meta tag is dat dan?

    Zonder gekheid, ik vind het een gedrocht van een uitspraak. Maakt Schoonderwoerd gebruik van de diensten van Google of is het andersom? Je kan als websitehouder geen enkele invloed uitoefenen op de indexering door Google omdat de wijze van indexeren niet volledig bekend is.

    Je kan natuurlijk een noindex tag op je pagina zetten en toegang afsluiten, bijvoorbeeld via robots.txt

    Nu [Miljoenhuizen] gebruik maakt van de diensten van Google, hij daarvan ook voordeel heeft, althans kan hebben, en hij zijn website zo heeft ingericht dat deze ???hoog??? scoort bij Google, heeft [Miljoenhuizen] in deze ook een eigen verantwoordelijkheid.

    Het lijkt nu wel een soort straf voor het gebruik van SEO. Op zich wel logisch want als je flink aan seo doet dan ben je natuurlijk wel bewust bezig met het be?nvloeden van de zoekresultaten en de snippets.

    Probleem blijft dat het heel lastig is om vooraf te voorspellen wat Google doet. Overigens heb ik voor een connectie ooit hetzelfde probleem gehad bij Klup. dat hebben we toen opgelost door een reactie achter te laten waardoor de gewraakte reactie van de schermen verdween. Binnen enkele dagen was het probleem opgelost zonder dat er zoveel publiciteit is gegeven.

    Nu heeft Zwartepoorte namelijk het tegenovergestelde bereikt. Als ik nu zoek op “Zwartepoorte failliet” dan is de nummer 1 een post met als titel: “Zwartepoorte failliet? Volgens de rechter wel! | Gintou”. Vervolgens staan er tientallen pagina’s met verwijzingen naar Zwartepoorte failliet.

    Ik vraag me af wat de reactie van Zwartepoorte hierop is.

  8. Ik heb dit ‘unieke’ vonnis ook van commentaar voorzien op mijn blog: http://www.jorisvanhoboken.nl/?p=287

    Ik vond het verweer (in persoon) zoals weergegeven in het vonnis eigenlijk zo gek nog niet, maar het heeft denk ik niet geholpen.

    De rechter heeft ook te weinig oog gehad voor de principiele vragen en de basale vereisten van de onrechtmatige daad. Ik denk dat in het bijzonder de toerekening hier een probleem is. En de rechter maakt zichzelf redacteur van een website. (Is hartstikke makkelijk om die pagina even aan te passen toch, dus waarom niet?) Al met al een uniek vonnis, ook internationaal.

  9. Dit komt aardig overeen met wat ik al eerder op dit blog in de reacties aan heb gegeven. De rechter ziet de daadwerkelijk ervaren schade als relevant en de mogelijkheid voor de aangeklaagde site om die schade te beperken.

    Ik schatte daarbij wel in dat de site die de mutatie moet maken daarvoor eventueel een vergoeding van de kosten zou kunnen vragen. Ik vraag me af of het vonnis daar ruimte voor laat.

  10. @Danny Mesic

    De uitspraak zou alleen een claim kunnen opleveren als de site deze niet opvolgt. De uitspraak geeft geen ruimte voor schade claims tegen andere sites maar wel voor de mogelijkheid om individuele sites te vragen om informatie aan te passen of te verwijderen als deze informatie in de huidige vorm aantoonbare schade veroorzaakt.

  11. @hAl inderdaad een mooie voorspelling. Je vroeg je in een vorige reactie nog af wat de schade zou zijn. Dat is nu ook duidelijk, blijkbaar zijn er dus idd internetgebruikers die genoeg hebben aan een korte snippet. Waar rook is, is vuur. En dus kwamen er vragen binnen bij Zwartepoorte.

    Toch vind ik de uitspraak een vreemde. Wat Klup fout deed is blijkbaar de weigering de site aan te passen.

    Een van de argumenten is dan de onervarenheid van de internetgebruiker. Deze heeft blijkbaar genoeg aan een associatie in de zoekresultaten zonder even verder te kijken.

    Hoeveel rekening moet je eigenlijk houden met een onervaren internetgebruiker?

  12. @hAl,

    ik denk niet dat deze uitspraak geeft tot de constructie van enige claim richting websites voor het aanpassen of verwijderen van rechtmatige informatie op hun website. Als ik daarover zou adviseren, zou ik niet op dit ‘unieke’ vonnis afgaan.

    Eerder stelde je “Als iemand van zo???n toevalligheid schade ondervind is het normaal gezien niet onredelijk dat een partij die daar wat aan kan doen dat ook doet.” Op zich klinkt dat leuk, maar de toevalligheid van de schade is volgens mij juist reden te concluderen dat de schade niet aan het nalaten van de website toegerekent kan worden. Daar komt nog eens bij dat het onredelijk is op basis van het betreffende zoekresultaat in Google te concluderen dat Zwartepoorte failliet zou zijn.

  13. Daarom moeten we ook vooral niet zeggen dat Zwartepoorte failliet gegaan is een aantal weken geleden vanwege de logische reden dat dit niet het geval is 😀 (dat doe ik dan bij deze dus ook niet).

    Failliet Zwartepoorte Failliet Zwartepoorte Failliet Zwartepoorte

  14. Vooral de passage “en hij zijn website zo heeft ingericht dat deze ???hoog??? scoort bij Google” i.c.m. “gebruikmaking van diensten van Google” schiet bij mij in het verkeerde keelgat. Een goede website (met semantisch correct geschreven code) scoort per definitie hoog in Google, maar dat wil niet zeggen dat je dat voor Google doet. Wat is het alternatief? Slechter indexeerbare websites maken, wat ervoor zorgt dat ze ook niet meer bruikbaar zijn voor bijvoorbeeld visueel gehandicapten? Daarnaast vraagt Google niet of ze je website mogen indexeren, dat doen ze gewoon. Maak ik dan ook gebruik van de diensten van al die bedrijvenwebsites waar mijn naam ongevraagd is opgenomen?

  15. Hier had een goed webcare team veel betere zaken gedaan. Een rechtszaak is niet echt de oplossing, vooral omdat je bij Klup.nl zelf die reactie had kunnen verwijderen door zelf 1 of meer nieuwe reacties te plaatsen. De bestaande reacties vallen dan vanzelf uit de lijst van nieuwste reacties. Dan was er nooit zoveel aandacht geweest voor deze zaak.

    -edit Op verzoek weggehaald-

  16. @ Arnoud Engelfried: Ja hoor

    Lees die 3 genoemde punten: http://dl.getdropbox.com/u/876542/vonniszaakZwartepoorte-Miljoenhuizen.pdf

    Die Schoonderwoerd met zijn opvattingen over vrijheid van meningsuiting kan wat mij betreft de boom in. Meneer houdt wel van een publicitair relletje, om zodoende extra hits te krijgen op zijn sites.

    Belangrijkste activiteiten van het zolderkamer???bedrijf??? miljoenhuizen.nl zijn het beschuldigen, verdacht maken, en het downtraden van particuliere huizen bezitters. Door zijn flauwekul verhalen op zijn site lokt hij de meest achterlijke reacties uit en maakt zich m.i. schuldig aan stemmingmakerij

    Nerd Schoonderwoerd motiveert zijn acties doordat hij in ???het belang van de consument??? bezig is en ???recht heeft op vrije meningsuiting???. Daarbij gaat hij voorbij aan feit dat huiseigenaren eveneens consumenten zijn met rechten. Het recht van vrije meningsuiting houdt op bij het recht op privacy (in dit geval het zakelijk belang van de BMW dealer), en daar heeft meneer lak aan.

    Er zijn al veel mensen die miljoenhuizen.nl hebben verzocht om e.a. van de door miljoenhuizen.nl gespyderde gegevens aan te passen of te verwijderen. Schoonderwoerd geeft hier geen gehoor aan en houdt er zo zijn eigen opvattingen over het verwerken van gegevens op na. Er is niets te wijzigen of te verwijderen op de sites van Nico S; het bewind wordt door hem gevoerd; hij en enkel hij maakt de dienst uit, de gebashde particulier heeft daar niets over in te brengen, en dat lijkt mij niet juist!

    Prettige Pinksterdagen

  17. Tsja, ik zie niets juridisch onrechtmatigs aan hoe Miljoenhuizen werkt. Ik kan verder niet oordelen over “flauwekul” verhalen, maar ook bedrijven hebben vrije meningsuiting. En die kan beperkt worden door privacy of bedrijfsbelangen van anderen, maar dat moet wel elke keer een afweging van belangen zijn. Zo stellig als “die houdt op bij de privacy van anderen” ligt het niet.

  18. De stelling dat klup.nl gebruikt maakt van de diensten van Google, begrijp ik ook niet. Er is geen opting in voor indexering, google doet het gewoon.

    Wie wel gebruikt maken van de diensten van Google zijn alle lieden die claimen uit internet op te maken dat Zwartepoorte failliet is.

    Staat er niet (of zou er moeten staan) in de voorwaarden van Google dat aan de inhoud van de tekststukjes bij zoekresultaten geen (semantische) betekenis mag worden gehecht, maar dat het slechts dient ter illustratie bij een verwijzing naar een pagina.

    Nu lijkt het wel een radio uitzending waarin Arnoud Engelfriedt wordt geinterviewd die zegt dat de krant een dood medium is. En de luisteraar woont bij Schiphol en hoort: Arnoud Engelfriedt … dood. En een boel gedonder bij de drie …

    Het is een goed gebruik in de media en de wetenschap dat … (drie punten) staat voor weggelaten (in de context irrelevante) info in een citaat.

    Google zou ter onderscheid dus beter …. (4 punten) moeten gebruiken voor willekeurig weggelaten info, die echter wel relevant is.

    -edit dt dus 🙂 –

  19. Een “motivatie” die is geschreven om te vermijden dat de rechter in quasu zichzelf onsterfelijk belachelijk maakt..het is grappig om te zien dat Zwartepoorte een vlammetje wou doven en uiteindelijk opgezadeld zit met een vulkaanuitbarsting…

  20. @bakker, Je haal een discussie aan over flauwekul verhalen over huizenbezitters. Bij de zaak Zwartepoorte heeft iemand een verhaal geplaatst over boot rialto waarvan de teaser in een aparte kolom op de pagina van zwartepoorte terecht kwam.

    De zwartepoorte issue is dus geen flauwekul verhaal, het is inherent aan het tonen van ’teasers’ (de laatste reacties) op al je pagina’s zodat bezoekers snel naar de nieuwste items kunnen scrollen.

    Dit had iedere website kunnen gebeuren waar meer dan 1 onderwerp op 1 pagina staat. Dat geldt voor de meeste overzichts-, categorie- en homepages. Daarbij zijn er ontelbaar veel websites die in de linker- of rechterbalk teasers hebben staan, bijvoorbeeld de nieuwste of populairste berichten.

    In al die gevallen kun je te maken krijgen met onhandige google snippets, ongeacht of je flauwekul verhalen schrijft of niet. Het is in mijn ogen nog steeds Google die besluit om het citaat van 1 pagina op te bouwen met twee verschillende citaten. Google neemt daarbij het risico dat die twee citaten niets met elkaar te maken hebben.

  21. Volgens mij is—en dat is door de nogal rare gedachtenkronkels van de rechter mogelijk wat op de achtergrond gedrongen—vooral de eerste zin van paragraaf 4.7 doorslaggevend:

    “[Het is volgens Schoonderwoerd] mogelijk door een kleine ingreep de teksten zodanig aan te passen […] dat de zoekbewerking via Google niet langer het aangevochten resultaat oplevert.”*

    Als de rechter onder “mogelijk” verstaat dat Schoonderwoerd hier in 100% van de gevallen toe in staat is, vindt dat de bewerking een triviale is, en vindt dat dan het belang van Zwartepoorte zwaarder weegt dan de vrijheid van meningsuiting van Schoonderwoerde**, dan kun je inderdaad tot de conclusie komen dat de laatste de boel onnodig zit te saboteren en gedwongen kan worden zijn webpagina aan te passen.

    Kun je trouwens ook het letterlijke verslag van zo’n zitting opvragen?

    *) Ik heb altijd van de juristen op dit blog begrepen dat als een partij iets aanvoert dat niet door de andere partij wordt betwist, de rechter dit iets als feit zal aannemen. In dit geval was het blijkbaar de verdediging zelf die het feit aanvoerde wat tot zijn veroordeling leidde.

    **) Wat ik dan volstrekt met de rechter oneens zou zijn.

  22. Bij mijn weten is het PV van de zitting niet zomaar op te vragen, maar de partijen hebben het. Dus als Schoonderwoerd meeleest, kan hij het wellicht ergens online zetten?

    En ja, als de partijen het ergens over eens zijn dan mag de rechter daar niet zelfstandig wat anders van vinden. Tenzij het om feiten van algemene bekendheid gaan. De partijen kunnen honderd keer vinden dat de zon in het westen opkomt, nog steeds mag de rechter vonnissen dat het het oosten moet zijn. Maar als de partijen beide zeggen dat het aanpassen van die pagina peanuts is, tsja wat moet je dan als rechter? “Nee hoor, dat is heel moeilijk voor u.”

  23. Het is verleidelijk om deze rechterlijke uitspraak als een loze misser te willen zien. Maar is dit wel juist? Want is deze uitspraak niet gewoon het logisch gevolg van het huidige politieke denken over de invulling van vrijheid van meningsuiting?

    Immers vertegenwoordigde premier Balkenende deze stroming niet door te stellen dat: ???vrijheid van meningsuiting gekoppeld is aan verantwoordelijkheid???? Daarmee bedoelende dat je ook verantwoordelijk bent voor wat andere naar aanleiding van jou mening gaan (of kunnen gaan) doen. Wat zijn de gevolgen nu van zo’n opvatting over recht?

    Want een dergelijke uitgebreide vorm van ???verantwoordelijkheid??? is onmogelijk vooraf in vast gelegde regels en wetten te beschrijven. Het betreft hier immers een belangen afweging: is de uiting van de mening wel nodig/nuttig gezien de andere belangen?

    Laat dat nu precies de kern van de uitspraak van deze rechter zijn. Ze heeft de meningsuiting van miljoenhuizen.nl verantwoordelijk gemaakt voor wat derden zijn gaan doen en vervolgens miljoenhuizen.nl veroordeeld voor gebrek aan verantwoordelijkheid.

    Dat de rechter beseft dat dit een zaak is die wel eens tot aan de Hoge Raad zal komen, geeft dan ook alleen maar aan dat de rechter zich er van bewust is dat ze innovatief bezig is. Het implementeren van nieuwe wetgeving door rechters is echter niets nieuws. Onze wetgevende macht is erg passief en laat nieuwe wetgeving vaak over aan de rechterlijk macht. Dat gaat allemaal veel sneller dan gezeur in de tweede kamer.

    Het recht is dood, lang leven het overleg! Want de maatschappij dat ben jij!

  24. Het gaat mijns inziens niet om het verantwoordelijk zijn voor de werking van “black box”-diensten als Google Search, maar welke verantwoordelijkheid je hebt wanneer blijkt dat jouw input in de black box schadelijk is voor anderen.

    Wanneer ik te goeder trouw een plant in mijn tuin zet, met instemming van de buren, en het blijkt dat het buurmeisje allergisch is voor het ding, dan heb ik fatsoenshalve de verantwoordelijkheid mee te werken aan een oplossing. Niet omdat ik verantwoordelijk ben voor het ontstaan van de allergie (net als dat ik de effecten van Google Search niet kan voorspellen), maar omdat mijn input (plant) aantoonbaar schade oplevert en ik er met een kleine aanpassing verwijderen) iets aan kan doen. Als ik een groot belang heb bij mijn plant en het buurmeisje slechts een lichte allergie heeft ligt het anders, vandaar dat de rechter aangeeft dat er een afweging gemaakt dient te worden.

    Als ik er naast zit, kan iemand me dan even bijscholen?

  25. Op zich is dat juist, en het is precies het soort afweging waar we rechters voor hebben. Het verschil met de plantensituatie is hier wel dat Google geen black box is: dat is een partij die je ook kunt aanklagen en kunt vragen de boel aan te passen. Dat maakt het minder logisch dat je de persoon met zijn webpagina zou kunnen aanspreken.

    Als de buurtkrant vermeldt dat in mijn huis een nieuw cafe is geopend, moet ik dan een bordje ophangen “Nee hier zit geen cafe” of moet de krant een rectificatie publiceren?

  26. Ik vind de plant in de tuin een interessante analogie die ook bruikbaar is om te laten zien dat deze uitspraak niet deugt. Er is nog wel een probleempje met het voorbeeld. Als je allergisch bent voor een bepaalde plantensoort dan is het meestal niet zo dat een enkele plant in de tuin van de buren de grote boosdoener is. Maar dit terzijde.

    Een allergische reactie is niet onredelijk of redelijk, die is er gewoon. De rechter heeft in het geval Zwartepoorte een onredelijke reactie op het resultaat in Google toegeschreven aan de achterliggende pagina. Dat is hetzelfde als de planteigenaar verwantwoordelijk houden voor de allergie van het buurmeisje die elke dag even haar hoofd in die plant steekt en daarbij eens goed aan de bloesem snuift. Er zit bij Zwartepoorte ook nog een extra schakel tussen. De plant is Google, het meisje is Zwartepoorte, maar wie zijn die gekke mensen die denken dat Zwartepoorte failliet is? Onze opa’s en oma’s?

    Op Arnoud’s weerlegging kan je overigens weer antwoorden dat de rechter zich daar rekenschap van heeft gegeven, maar heeft geconcludeerd dat de webmaster ook een eigen verantwoordelijkheid heeft. De rechter heeft misschien ook naar de Jensen uitspraak gekeken en gedacht: die zoekmachines daar hebben we eerder als Amsterdamse rechters van gezegd dat je daar dus niet bij aan moet kloppen met problemen over de inhoud van zoekresulaten. Zie ook mijn noot bij die zaak: http://www.ivir.nl/publicaties/vanhoboken/AnnotatieMf2007_6.html

    Stel je nu eens voor dat de aankondiging van dit prachtige nieuwe cafe in Arnoud’s huis is verspreid dmv een flyer waarbij de verantwoordelijke niet te achterhalen is. Dan is de enige die het probleem op kan lossen (voor de buren?) Arnoud zelf… Maar toch zal de rechter niet zo snel concluderen dat Arnoud nalatig is als hij niets doet, omdat de schade Arnoud eenvoudigweg niet toegerekend kan worden.

  27. Dat het onzin is om op “Zwartepoorte failliet” te zoeken lijkt mij ook evident, maar als zo’n gerucht eenmaal de ronde doet neemt de kans dat mensen op deze manier gaan zoeken toe. In zekere zin was Zwartepoorte niet failliet aan het gaan totdat iemand het vermoeden kreeg dat dit het geval was en in dit vermoeden bevestigd werd, om dit gerucht vervolgens te verspreiden. Dit geeft al aan dat mensen niet weten waar te zoeken (kvk.nl) en hoe weinig kritisch mensen zijn ten aanzien van teksten op het internet.

    Los hiervan, en van het logische scenario dat gedupeerde partij Google aanklaagt, blijf ik van mening dat als een dergelijk (vermeend) probleem is op te lossen met een triviale aanpassing die geen schade doet, dit logischerwijs de voorkeur geniet. Of dit een vreselijk precedent schept kan ik niet beoordelen, maar daar lezen we hier vast meer over.

  28. Ik ben het volledig eens met de bijdragen van hAl en hvm.

    Het is makkelijk om de rechter te verwijten dat hij weer eens niets van het internet heeft begrepen, maar volgens mij is die kritiek niet helemaal terecht.

    De rechter stelt eerst vast d?t Zwartepoorte schade lijdt. Het doet er hierbij niet toe of die schade te wijten is aan iemands onrechtmatige gedraging. Je kunt het vergelijken met het springen van een waterleiding waar niemand iets aan kan doen. Dat de mensen die blindelings afgaan op wat Google toont dom zijn, doet ook niet ter zake. Het gaat er op dit moment om dat Zwartepoorte schade lijdt, niet wiens schuld dat is.

    Ik vind het oordeel dat Zwartepoorte schade lijdt door de manier waarop Google het zoekresultaat presenteert ook niet zo vreemd. Zwartepoorte kan immers bewijzen dat meerdere mensen zich hierdoor op het verkeerde been laten zetten. Zwartepoorte is het slachtoffer van een ongelukkige samenloop van omstandigheden waarvoor m.i. niemand verantwoordelijk is. (Nou ja, de persoon die als eerste wees op het Google zoekresultaat misschien wel.)

    Vervolgens wordt vastgesteld dat Schoonderwoerd in dit concrete geval door een eenvoudige ingreep iets aan het zoekresultaat kan doen. Schoonderwoerd geeft dit toe, maar beroept zich wel op zijn vrijheid van meningsuiting. Maar op welke manier zou die vrijheid daadwerkelijk worden ingeperkt? Er wordt niet gevraagd om voortaan bijv. geen twee onderwerpen meer per pagina weer te geven. Er wordt slechts gevraagd om in deze uitzonderlijke situatie een kleine aanpassing aan te brengen.

    Zwartepoorte lijdt schade. Schoonderwoerd weigert Zwartepoorte een eenvoudig te geven helpende hand. Dit is vergelijkbaar met de weigering van de juffrouw in het Zutphense Waterleidingarrest om de hoofdkraan dicht te draaien. In 1910 vond de HR dat de juffrouw niet onrechtmatig handelde, omdat er geen wet was die de juffrouw hiertoe verplichtte, maar sinds het arrest Lindenbaum/Cohen uit 1919 kijken rechters ook naar ongeschreven rechtsplichten. (Merk op dat ook niemand schuld had aan het springen van die waterleiding.)

    De meest interessante vraag is of het iets uitmaakt dat Zwartepoorte ook Google had kunnen aanspreken. Het lijkt mij dat Google inderdaad kan worden verplicht om iets aan dit specifieke zoekresultaat te doen. Maar waarom zou dit Schoonderwoerd ontslaan van zijn ongeschreven rechtsplicht om Zwartepoorte een helpende hand toe te steken? Ik zou niet weten waarom. Zou Schoonderwoerd pas verplicht zijn om te helpen op het moment dat Zwartepoorte kan aantonen dat Google hardnekkig blijft weigeren om iets te veranderen? De schade die Zwartepoorte lijdt loopt intussen alleen maar op.

    De opmerking in rov. 4.4 dat Schoonderwoerd zelf profiteert van Google had de rechter denk ik beter weg kunnen laten. (Misschien bedoelde de rechter hiermee dat Schoonderwoerd ook zelf Google had kunnen vragen iets aan het resultaat te doen?) In ieder geval lijkt mij dit het enige punt uit de motivering dat mogelijk “krom” kan worden genoemd. Deze overweging draagt het oordeel van de rechter echter niet, want het gaat om de vraag die in rov. 4.5 wordt geformuleerd en in rov. 4.6 en 4.7 wordt beantwoord.

  29. Schoonderwoerd doet dergelijke aanpassingen routinematig, zelfs, aangezien het “modereren” tot de gangbare activiteiten hoort. Ik acht de kans aanwezig dat klager niet internet-deskundig is en misschien wat te hoog van de toren geblazen heeft bij het eerste contact met aangeklaagde. Mogelijk ook dat aangeklaagde enig gevoel voor leedvermaak heeft gehad. Hoe dan ook is dit zo’n zaak waarbij het verbazingwekkend is dat het tot een zaak is gekomen. Nog verbazingwekkender vind ik de column van Arjan Dasselaar op nu.nl, die zonder duidelijke argumenten de rechter de wind van voren geeft.

    Ik ben erg benieuwd naar zijn interpretatie van de uitspraak, maar wellicht dat hij zich hier nog meldt.

  30. @Joris:

    Stel je nu eens voor dat de aankondiging van dit prachtige nieuwe cafe in Arnoud???s huis is verspreid dmv een flyer waarbij de verantwoordelijke niet te achterhalen is. Dan is de enige die het probleem op kan lossen (voor de buren?) Arnoud zelf??? Maar toch zal de rechter niet zo snel concluderen dat Arnoud nalatig is als hij niets doet, omdat de schade Arnoud eenvoudigweg niet toegerekend kan worden.
    Het gaat er niet om of Arnoud verantwoordelijk is voor die flyers. Als Arnoud zonder veel moeite de (verdere) schade die het caf? lijdt kan verminderen, dan kan een rechter heel goed oordelen dat Arnoud een ongeschreven rechtsplicht schendt door dat na te laten. Arnoud is dan wel aansprakelijk voor die verdere schade. Het doet er nauwelijks iets toe dat het verspreiden van de flyers niet aan Arnoud is toe te rekenen, net zoals het er niet toe doet dat het springen van de waterleiding niet aan de Zutphense juffrouw was toe te rekenen. Het is het nalaten iets te doen waar dit wel moet, dat toerekenbaar is.

    Het lijkt me verder niet dat die ongeschreven rechtsplicht niet bestaat als de verspreider w?l bekend is. Sowieso kan die verspreider het verspreiden niet meer ongedaan maken, dus alleen Arnoud kan iets doen om de schade te beperken. Maar zelfs als de verspreider wel bekend is en in theorie iets kan doen, zie ik niet in waarom niet ook Arnoud verplicht kan worden om (gedurende korte tijd) een bordje op te hangen. Het is hierbij natuurlijk wel van belang dat Arnoud zelf nauwelijks overlast ondervindt van dat bordje.

    Merk op dat het heel goed mogelijk is dat twee personen hoofdelijk aansprakelijk zijn voor dezelfde schade. De persoon die dan “meer schuld” heeft dan de ander kan in hun onderlinge verhouding die ander aanspreken. Dus als zowel Google als Schoonderwoerd desgevraagd hardnekkig blijven weigeren in te grijpen, is het denkbaar dat Schoonderwoerd tegenover Zwartepoorte aansprakelijk is voor de schade, maar regres heeft op Google. (Maar als Google nooit iets is gevraagd, zal Google uiteraard niet aansprakelijk zijn. Het kan dus zinvol zijn voor Schoonderwoerd om Google op het ongelukkige zoekresultaat te wijzen, mocht Schoonderwoerd het principieel blijven vertikken iets te doen.)

  31. Ik ben het met je eens dat de kennis van internet bij deze rechter geen rol behoort te spelen. Rechters zijn er om verstand van het recht te hebben, niet van de materie waar ze over spreken. Daar zijn de partijen en desgewenst deskundigen voor.

    Maar ik heb wel moeite met jouw redenering, want die lijkt te suggereren dat zodra je iets eenvoudigs kunt doen om andermans schade te voorkomen of op te heffen, je dat m?et doen omdat je anders onrechtmatig handelt. En dat gaat me te snel. Niet elk nalaten, elk weigeren een helpende hand toe te steken is onrechtmatig: het nalaten moet maatschappelijk onzorgvuldig zijn.

    Als ik iemand zie lopen met een wankele stapel borden, dan handel ik niet onrechtmatig door te blijven zitten. Ook niet als de borden vallen en ik dat eenvoudig had kunnen voorkomen door de helft van de borden even over te pakken. (Ja, ik typ dit op het terras.)

    In het Miljoenhuizen-verhaal geldt hetzelfde. De schade komt niet door de tekst op Miljoenhuizen, maar door de Google-samenvatting. Had Miljoenhuizen iets moeten doen? Kunnen doen ja, maar m?eten?

    Welke ongeschreven rechtsplicht is er om dat te doen? Dat had ik dan toch op zijn minst uitgewerkt willen zien, want dat is wat rechtsonzekerheid gaat geven. Op welk moment moet ik reageren op klachten over Google-samenvattingen, Wikipedia-citaten, Live.com mashups en wat heb je allemaal?

  32. Het gaat er niet om of Arnoud verantwoordelijk is voor die flyers. Als Arnoud zonder veel moeite de (verdere) schade die het caf? lijdt kan verminderen, dan kan een rechter heel goed oordelen dat Arnoud een ongeschreven rechtsplicht schendt door dat na te laten. Arnoud is dan wel aansprakelijk voor die verdere schade. Het doet er nauwelijks iets toe dat het verspreiden van de flyers niet aan Arnoud is toe te rekenen, net zoals het er niet toe doet dat het springen van de waterleiding niet aan de Zutphense juffrouw was toe te rekenen. Het is het nalaten iets te doen waar dit wel moet, dat toerekenbaar is.

    Dit is mij een keer overkomen, ongeveer. Een grapjas had folders in de buurt in de bus gestopt met de melding dat ik op reis ging en een afscheidsfeest zou geven op de vrijdagmiddag. Ik kwam daar achter doordat een buurman kwam afzeggen omdat ze geen oppas konden vinden.

    Ik heb toen ik erachter kwam niet de moeite genomen om de rest van de buurt te informeren. Was dat onzorgvuldig? Stel een andere buurman had w?l een oppas genomen. Dan had hij vrijdag voor een dichte deur gestaan en een mooie portie schade gehad (de rekening van de onnodig ingehuurde oppas). Moet ik nu voor die schade opdraaien?

    Dat lijkt me toch niet. Ik word buiten mijn wil ergens bij betrokken waar ik niets mee te maken heb, dan is het niet maatschappelijk onzorgvuldig als ik weiger me daarmee te bemoeien.

  33. Maar ik heb wel moeite met jouw redenering, want die lijkt te suggereren dat zodra je iets eenvoudigs kunt doen om andermans schade te voorkomen of op te heffen, je dat m?et doen omdat je anders onrechtmatig handelt. En dat gaat me te snel. Niet elk nalaten, elk weigeren een helpende hand toe te steken is onrechtmatig: het nalaten moet maatschappelijk onzorgvuldig zijn.

    Uiteraard spelen alle omstandigheden hierbij een rol en moeten alle relevante belangen worden afgewogen. Maar ik denk inderdaad wel dat er een ongeschreven rechtsplicht bestaat die een persoon die zich in de positie bevindt dat hij door het verrichten van een eenvoudige en onbelastende handeling de schade die een ander lijdt kan beperken of voorkomen, in beginsel verplicht is om in te gaan op een verzoek van die ander om die handeling te verrichten. Zeker als die ander zelf ook niets kon doen aan het ontstaan van die situatie.

    Deze regel is niet op je “ingehuurde oppas”-voorbeeld van toepassing, want daarin ligt er geen verzoek van de persoon die de schade lijdt. Als de persoon met de wankele stapel borden jou om hulp vraagt, zit je al veel dichter bij een rechtsplicht om die hulp ook te geven (waarbij ik niet zeg dat die plicht er ook is).

    Schoonderwoerd kan niet zeggen dat hij er niets mee te maken heeft, net zomin als de Zutphense juffrouw dat kan zeggen.

  34. De Zutphense waterjuffer werd vrijgesproken omdat ze geen geschreven rechtsregel schond. Inderdaad ging de HR later “om” maar dat wil niet zeggen dat mejuffrouw dan alsnog verloren zou hebben. Was het maatschappelijk onzorgvuldig om die kraan niet dicht te draaien?

    Ik vind het de wereld op zijn kop om uit te gaan van een rechtsplicht om anderen op hun verzoek te helpen. Het is netjes, fatsoenlijk, dat zeker. Maar onfatsoenlijk is nog lang niet hetzelfde als onrechtmatig. Er zullen echt extra omstandigheden moeten zijn op grond waarvan je die rechtsplicht mag concluderen.

    Het voorbeeld van de oppas is m.i. wel degelijk relevant. Ik had met een eenvoudige handeling (briefje in de bus, even aanbellen) kunnen voorkomen dat zij geld aan de oppas hadden uit moeten geven. Dat geld is schade en die had ik kunnen voorkomen. Volgens jouw formulering hierboven was ik dus verplicht geweest even de buurt te flyeren. Nu ik dat nagelaten heb, is de schade die het gevolg daarvan is, voor mijn rekening. Dat lijkt me de enig mogelijke consequentie van het schenden van een rechtsplicht.

  35. Welke ongeschreven rechtsplicht is er om dat te doen? Dat had ik dan toch op zijn minst uitgewerkt willen zien, want dat is wat rechtsonzekerheid gaat geven. Op welk moment moet ik reageren op klachten over Google-samenvattingen, Wikipedia-citaten, Live.com mashups en wat heb je allemaal?

    Volgens deze uitspraak op het moment dat er inderdaad schade is, er expliciet om hulp gevraagd is, je in staat bent om (met geringe moeite) hulp te verlenen, en een afweging van jouw belangen en de belangen van gedupeerde duidelijk in diens voordeel uitvalt.

    Ik ben geen jurist, maar is dit anders dan bijvoorbeeld de plicht om eerste hulp te verlenen aan een slachtoffer, wanneer iemand hiertoe in staat is en er geen anderen aanwezig zijn?

  36. Zie over de voorwaarden waaronder een rechtsplicht tot handelen bestaat de conclusie van de A-G bij HR 25 november 2005, LJN AU4019 (Lycos/Pessers), punten 44 t/m 47.

    De A-G noemt als factor onder meer het gebrek aan het bestaan van andere (goede) mogelijkheden om de schade af te wenden of te beperken. Het lijkt mij dat Zwartepoorte niet hoeft aan te tonen dat Google niet bereid is om mee te werken, maar wellicht had de rechter over dit verweer van Schoonderwoerd iets meer kunnen zeggen.

    De HR verwijst in Lycos/Pessers herhaaldelijk naar de noodzaak om naar alle omstandigheden van het geval te kijken. Het is dus niet de bedoeling om al te verstrekkende conclusies te trekken uit een uitspraak als deze. In dit concrete geval oordeelde de rechter, na afweging van alle omstandigheden en belangen, dat Schoonderwoerd fout heeft gehandeld door te weigeren. Het had ook anders kunnen uitpakken. Bij twijfel zou ik zeggen: wees verstandig. De situatie is behoorlijk uitzonderlijk, en de aanpassing is een kleine moeite waar verder niemand last van heeft. (Maar ik denk dat hvm wel eens gelijk zou kunnen hebben dat Zwartepoorte aanvankelijk wat hoog van de toren heeft geblazen, waardoor Schoonderwoerd zijn hakken in het zand heeft gezet.)

  37. @hvm: die rechtsplicht staat in de wet (art. 450 Strafrecht) dus dat is duidelijk. En dat past ook bij de hoofdregel uit het recht: je bent verplicht of gerechtigd tot die dingen die je uit de wet kunt afleiden.

    In deze zaak gaat het om het “ongeschreven recht”, de open norm van “maatschappelijk onzorgvuldig handelen”. Je kunt niet vooraf opzoeken of je zorgvuldig of onzorgvuldig handelt, en dat maakt dit een artikel dat altijd goed is voor fikse discussies.

    @Piet: bedankt voor die vindplaats. Zo te lezen woog zwaar mee dat Lycos de “sleutelpositie” had (item 45) en dat “men instrumenteel is aan de handelwijze (of andersoortige gebeurtenis) die de schade mede (heeft) veroorzaakt”. Ik ben dus niet aansprakelijk voor de gevallen stapel borden omdat ik aan geen van die twee eisen voldoe. Had ik de borden zo opgestapeld, dan wellicht wel.

    Ik blijf er moeite mee hebben dat ik mijn site zou moeten aanpassen omdat een of andere zoekmachine rare samenvattingen maakt. Als de bibliotheek mijn boeken raar samenvat in hun catalogus, moet ik dan duidelijker gaan schrijven?

  38. Ik blijf er moeite mee hebben dat ik mijn site zou moeten aanpassen omdat een of andere zoekmachine rare samenvattingen maakt. Als de bibliotheek mijn boeken raar samenvat in hun catalogus, moet ik dan duidelijker gaan schrijven?

    Als dat een volledig geautomatiseerd proces is, mogelijk wel, als dit je vrijheid van meningsuiting niet schaadt, enzovoort. Bibliotheek-samenvattingen komen gelukkig via mensenhersens tot stand.

    Ik ben er overigens van overtuigd dat Google middelen heeft om in te grijpen in dit geval, hoewel ik niet weet in hoeverre ze bereid zijn mee te werken.

  39. Je begrijpt dat dit automatiseren door mensen gedaan wordt? ’t Lijkt mij het ultieme excuus in allerhande rechtszaken: “Sorry meneer, we hebben dit geautomatiseerd, kunnen we niets aan doen”.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.