Op LEGO passende steentjes namaken mag, mits

lego-mega-bloks-blokken-steentjes-nabootsing.pngHet maken van steentjes die op Lego-steentjes passen, is toegestaan. Wel moet je daarbij zo veel mogelijk je best doen om te zorgen dat er geen verwarring kan ontstaan over wiens steentjes het nu eigenlijk zijn. Dat blijkt uit een arrest van de Hoge Raad (via Boek 9) van vorige week, dat een arrest van het Gerechtshof uit 2007 bevestigt. En ik ben benieuwd of we hier nog een voor ICT relevant aspect uit kunnen slepen.

Een hoofdregel in het recht is dat namaken en imiteren van slimme dingen van anderen toegestaan is. Alleen als er een specifiek recht (zoals auteursrecht, octrooi of merkrecht) aan te wijzen is, komt dat anders te liggen. Je mag dus een slimme verkooptruc of schrijftechniek zomaar overnemen. De Hoge Raad trekt (al jarenlang trouwens) de grens bij ‘slaafse nabootsing’, het zonder goede reden heel dicht naast een concurrent gaan zitten met je eigen product of dienst. Je moet alles doen wat redelijkerwijs mogelijk en nodig is om te voorkomen dat er gevaar voor verwarring ontstaat.

Nu zijn er tientallen manieren om blokjes te maken die je met elkaar kunt koppelen via knopjes en buisjes, maar er is maar één manier om dat zo te doen dat die blokjes passen op Legoblokjes. En als je die ene manier nadoet, dan is er zeker verwarring mogelijk. Betekent dit dat je dus geen passende blokjes mag maken? Nee, zegt de Hoge Raad:

Onder omstandigheden kan een bij afnemers van de producten bestaande behoefte aan standaardisatie evenwel een rechtvaardiging zijn voor het verwarringwekkend nabootsen van een product

Die verwarring ontstaat immers door de vereiste plaatsing en hoogte van de koppelelementen op de blokjes. Als je die ergens anders neerzet, past het niet meer. Hoewel je nog steeds alles moet doen wat redelijkerwijs nodig is om verwarringsgevaar te voorkomen, is het niet redelijk dat je dan maar niet-passende blokjes moet gaan maken. Als er behoefte is aan passende blokjes, dan mag je die maken.

Zag u het verschil tussen de twee blokjes in het plaatje hierboven trouwens? Volgens de rechtbank, en bevestigd door de Hoge Raad, zijn deze verschillen genoeg om verwarringsgevaar te voorkomen.

Arnoud

16 reacties

  1. Dat betrof idd het merkenrecht. Toen werd overwogen dat het lego-blokje geen vormmerk kan zijn, zoals bijvoorbeeld het typerende Coca Cola flesje, maar dat is iets anders dan de slaafse nabootsing waarover het hier gaat.

  2. Het bovenste blokje heeft een logo en hoewel het niet al te duidelijk is, lijkt het alsof de uiteinden van de 8 puntjes een iets andere ronding hebben. De bovenste lijkt deukjes te hebben bovenop de punten. De kleur wijkt ook iets af. De onderste lijkt een letter of logo bovenop ieder punt te hebben, maar de foto is daar niet scherp genoeg voor.

    Op zich is het lego-blokje een standaard geworden voor dit soort bouw-blokjes. Doordat Lego dus controle heeft over de standaard zou Lego hierdoor een monopolie krijgen op dit soort speelgoed. Als anderen dan geen steentjes kunnen maken die passen op de steentjes van Lego dan heeft Lego met zijn markt-overwicht een veel te zwaar overwicht op de markt. Copyright is nooit ontwikkeld om monopolisten aan de macht te houden maar om makers van producten de kans te geven hun investeringen terug te verdienen (met winst) zonder dat anderen meteen hun product over-kopieren maar dus nooit de onkosten hebben hoeven te maken voor het onderzoek naar het product.

  3. Overigens met het verliezen van het alleenrecht op die blokjes (als ik me goed herinner het patent) in het oog, is Lego al jaren bezig om weg te gaan van die blokjes in hun modellen. Ze gebruiken nu die “liftarms” (bijvoorbeeld deze), specifiek daarom.

    Het is het eerste voorbeeld dat ik gezien heb waarin een product(lijn) verandert omdat ze het alleenrecht verliezen.

  4. Je vraagt je af of Spamandplay zelf als kind wel eens met Lego heeft gespeeld. Als je het mij destijds als 9-jarige had gevraagd, had ik liever 400 blokjes surrogaat gehad dan 100 van ’the real thing’.

  5. Het schijnt dat de bedenker van Lego een regel achter gelaten heeft voor het bedrijf dat er geen oorlogsmodellen uit gebracht mogen worden. Nu is het met bijv die Indiana Jones modellen wel een beetje opgerekt moet ik zeggen, maar in het algemeen vermijden ze tanks enzo.

    Maar goed, van Lego kun je alles maken dus er zijn genoeg designs van dat soort spullen. Brickmania heeft heel mooie designs, als je uit de “dark ages”[0] wil komen, het is een aanrader. Zelf heb ik met Tiger (tan) onderdelen zoeken en bouwen erg veel plezier gehad.

    [0] Mensen die na hun jeugd op latere leeftijd Lego herontdekken, noemen de tijd er tussen dat ze geen Lego gespeeld hebben zo.

  6. Zo’n 35 jaar geleden, toen ik nog jong was, kocht je een emmer vol lego blokjes en kon je bouwen wat je wilde. Zo’n 25 jaar geleden was ik nog steeds een tiener maar werd ik ook even oom en had een neefje die ook dol was op Lego. Maar de Lego pakketten van die tijd waren opeens bedoeld om een specifiek gebouw of ander ontwerp te bouwen en hadden vrijwel geen extra steentjes om zelf met je fantasie los te kunnen gaan. Toen was voor mij eigenlijk de lol er van af, want als je dan toch vol fantasie wilde bouwen moest je verschillende dozen lego gaan kopen en die dan combineren. En daarna wist je natuurlijk niet meer wat waarbij hoorde met als resultaat? Alles kwam weer in een emmer zoals ik 10 jaar ervoor ooit had gekocht… 🙂

    Heb veel plezier gehad met Lego. Heb veel meer plezier gehad van boetseer-klei, waarmee ik veel mooiere bouwwerken kon maken. En tegenwoordig vermaak ik mij met mijn computer, waar ik fantastische bouwsels mee in elkaar kan zetten, zowel voor mijn werk en hobby. Het is leuk, zolang je je eigen fantasie kunt blijven gebruiken. De samenwerking tussen hoofd en handen, erg mooi…

  7. LEGO-steentjes zijn net zo iets als schroefjes. Ze moeten bijna helemaal identiek zijn om interoperabiliteit te geven. Variatie, al is het maar om onderscheidbaarheid te geven, is bijna onmogelijk. En net zoals bij schroefjes is het bij constructie-speelgoed van groot belang voor de consument dat er een markt bestaat met concurrerende producten die onderling compatibel zijn.

    PS. Accenten in namen intypen is lastig op dit forum, maar met & eacute; lijkt het te werken.

  8. Charles, goedkopere steentjes hoeven nog niet slechter te zijn! Bij Lego betaal je immers ook voor de merknaam, maar als een andere fabrikant een goedkopere methode heeft om die steentjes mee te maken, of een goedkopere manier om ze te distributeren, dan kan zo’n fabrikant onder de prijs van Lego zelf zitten met mogelijk zelfs een betere kwaliteit. Prijs zegt niets over kwaliteit. Het voordeel van goedkopere steentjes is dat je meer geld overhoudt en dus meer steentjes kunt kopen. En als de kwaliteit hetzelfde is, zou ik geen Lego kopen maar het goedkopere merk.

  9. De vraag is alleen wel zeer sterk of de kwaliteit hetzelfde kan zijn. Lego heeft gigantische schaalvoordelen (ze zijn de grootste plasticfabriek ter wereld) en ze hebben een extreem goede kwaliteitscontrole. De chinese namaak haalt het daar niet bij, en wanneer er blokjes zijn die in de richting van dezelfde kwaliteit zijn, is de prijs ook weer een heel eind richting de lego prijzen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.