Kan ik volstaan met een disclaimer over auteursrechten?

Een lezer vroeg me:

Ik onderhoud een site over vliegtuigspotten. Daarbij gebruik ik graag foto’s, en dat is nog een heel gedoe. Ik moet dan bij een leuke foto flink zoeken om de fotograaf te vinden, en als ik ze vind dan moet ik uitleggen dat de site nietcommercieel is en hopen op een gereduceerd tarief. Gelukkig zitten er ook sympathieke fotografen bij en dan mag ik (met naamsvermelding) de foto gratis gebruiken.

Nu zag ik echter laatst een andere site die dezelfde foto’s had maar dan zonder naamsvermelding. Zij hadden in de linkermarge staan:

Disclaimer: voor zover bekend zitten er geen rechten op de gebruikte foto’s. Mochten er zich op deze blog foto’s bevinden in strijd met het auteursrecht, laat het mij dan weten en de foto zal dan onmiddellijk verwijderd worden.
Is zo’n disclaimer genoeg dan? Hoef ik dan ook niet meer elke keer de fotograaf te zoeken en toestemming te vragen? Want dat zou me een hoop tijd (en geld) schelen.

Teksten als die zie je vaker. Nee, dat is niet genoeg. Het moet echt zoals de vraagsteller het heeft gedaan: netjes vragen en als de fotograaf geld wil, dat geld betalen. Er zijn natuurlijk vrije en gratis bronnen van foto’s (Flickr, SXC.hu, Wikimedia Commons), maar of die net de foto hebben die jij zoekt, is nog maar de vraag.

Mensen die met zo’n tekstje volstaan, lopen een risico op claims van de fotograaf en die claims kunnen fors oplopen.

Die tekst komt van een wettelijke regeling voor internetproviders. Die kunnen inderdaad volstaan met zo’n tekst: zij zijn volgens de wet niet aansprakelijk voor inbreuken door materiaal op de sites van hun klanten, mits ze maar op basis van een klacht de foto weghalen. De fotograaf kan dus klachten indienen bij de hostingprovider van zo’n site, maar hij kan alleen eisen dat ze de foto weghalen. Schadevergoeding kan hij alleen eisen van de plaatser (uploader) zelf.

Persoonlijk heb ik nogal wat moeite met dit zwartwitte beleid. Veel mensen zijn particulier en hebben geen verstand van auteursrechten, maar worden bij de rechter net zo behandeld als grote commerciële bedrijven. Ik zou het een goede zaak vinden als niet-commerciële publicaties anders behandeld werden, bv. doordat je dan geen schadevergoeding hoeft te betalen. Dat zou recht doen aan de huidige praktijk op internet.

Arnoud

7 reacties

  1. Je noemt Flickr als gratis bron maar dan moet je als geintereseerde wel naar de gekozen licentie van die foto’s op Flickr kijken. De default licentie op Flickr is namelijk dat alle rechten zijn voorbehouden. Slechts een beperkt deel van de foto’s is op Flickr beschikbaar met ruimere rechten (veelal voor non-commercieel gebruik en soms ook voor commercieel gebruik).

    Ook is dat commerciele gebruik een lastig begrip in deze. Als je bijvoorbeeld Google advertenties op je site hebt staan dan is dat in feite een commerciele site (ook als je er geen winst op maakt).

  2. @Fred, die waarde vermindering heeft meer betrekking op de nieuwswaarde. Als iets al vrij op het internet zichtbaar is dan is de nieuwswaarde relatief gering. Een exclusieve foto met nieuwswaarde (scoop) kan vele malen meer waard zijn dan een normale foto. Een foto blijft echter ook zonder nieuwswaarde een intrinsieke waarde hebben vanwege de interessante voorstelling of de artistiek invulling. Zeker als het foto’s zijn met proffesionele kwaliteit gemaakt of zeldzame foto’s van unieke gebeurtenissen.

  3. Volgens mij kan een provider niet volstaan met deze tekst. De uitzonderingen voor provider gelden voor caching, websites van klanten en netwerk verkeer. Het zou erg vreemd vinden als een provider zelf wel een website mag opzetten en dan mag nalaten om te doen wat haar klanten wel moeten doen.

  4. Je mag iets doen als je zeker weet dat je dat mag.

    Niet afwachten tot je achteraf eventueel te horen krijgt dat het niet had gemogen. Want als de fotograaf niet ontdekt dat zijn foto ongevraagd is gebruikt impliceert die onwetendheid nog geen toestemming.

    Wat Flickr betreft moet worden opgemerkt dat het US copyright (fair use) nogal verschilt van het Europesche auteursrecht.

  5. Is het plaatsen van links wel toegestaan?

    Zo ja, dan kun je op je site toch ipv. foto’s links plaatsen? Als de bezoeker die aanklikt krijgt hij (in een pop-up schermpje of zo) de betreffende foto te zien.

    Is dit een legale oplossing?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.