Een website kun je niet oplichten

Intrigerend arrest dat ik vond via de RSS-dienst van Jure.nl:

Verdachte wordt ter zake van poging tot oplichting vrijgesproken, nu Lenen.nl niet kan worden aangemerkt als “iemand” als bedoeld in artikel 326 van het Wetboek van het Strafrecht.

De verdachte stond terecht voor oplichting (inderdaad, art. 326 Strafrecht). Hij had namelijk op die site (opgezet door DSB Bank) een aanvraagformulier voor een lening ingevuld met daarbij de naam- en adresgegevens plus sofinummer van zijn huisgenoot maar wel zijn eigen bankrekeningnummer. (Team Identiteitsdiefstal kom er maar in). Toen men nabelde voor een afspraak, haakte hij af. Kennelijk rook men toch toen zodanig veel lont dat er aangifte werd gedaan, maar de politierechter sprak hem vrij, waarop het OM in hoger beroep ging.

Punt was echter dat in de tenlastelegging werd gezegd dat hij had geprobeerd “Lenen.nl” te bewegen tot afgifte van een geldbedrag. Dat is onmogelijk: “Lenen.nl” is geen persoon en ook geen bedrijf, maar alleen een website. Er had dus moeten staan dat hij had geprobeerd “DSB Bank NV, handelend onder de naam lenen.nl althans enige handelsnaam” op te lichten. Tsja.

Ook nog opmerkelijk: het Hof heeft in Wikipedia gekeken wie er achter lenen.nl zat als ik het goed lees.

Uit een openbare bron (www.wikipedia.nl) blijkt bovendien dat [naam].nl slechts één van de vele handelsnamen van [bedrijf] is.

Ik zou persoonlijk bij het handelsregister kijken, maar goed het is mooi dat rechters wat meer op internet kijken. Alleen volgende keer graag wel http://nl.wikipedia.org/ hanteren.

Arnoud

14 reacties

  1. Wat het handelsregister betreft: een partij kan een handelsnaam registreren om duidelijkheid te cre?ren, maar dat is niet verplicht. Een handelsnaam ontstaat niet door registratie in het handelsregister, maar door het feitelijk gebruik in het economisch verkeer. Misschien dat de rechter daarom keek naar signalen van feitelijk gebruik, in plaats van naar het handelsregister (maar hij zou dan beide moeten doen, lijkt mij).

    En je kunt je afvragen of Wikipedia een betrouwbare informatiebron over het economisch verkeer is. Beide partijen die in de zaak betrokken zijn kunnen de Wikipedia-pagina naar hartelust anoniem bewerken. Dat zou een reden moeten zijn voor rechters om wiki’s te mijden als de pest, vind ik.

    Vreemd overigens dat zo’n onbeduidend vormfoutje (een partij aanduiden met een handelsnaam in plaats van de statutaire naam) bepalend is voor de uitspraak.

  2. Vreemd? Ik zou eerder geruststellend. Ik vind dat je van het OM mag eisen dat z hun huswerk goed doen en als ze dat verzuimen dan verdienen ze een tik op de vingers. Ik vraag me overigens af of het OM nu zijn fout mag herstellen en het nog eens proberen of dat ze hiermee defintief uitgepraat zijn. In de VS kent men het principe van Double Jeopardy, maar hoe zit dat bij ons? Arnoud?

  3. Ik denk dat Arnoud het verkeerd leest: Volgens mij bedoelt de raadsheer dat het OM behoorde te weten dat de ten laste legging onjuist is, en deze daarom niet in aanmerking komt voor verbeterde lezing. Lees ook de zin ervoor:

    Uit de verklaring van [de aangever] blijkt echter dat [lenen].nl een kredietverstrekking is die behoort tot de [DSB bank] [aangever] doet ook namens de [DSB bank] aangifte van onderhavige vermeende poging tot oplichting. Uit een openbare bron (www.wikipedia.nl) blijkt bovendien dat [lenen].nl slechts ??n van de vele handelsnamen van [DSB Bank] is. [DSB Bank] benadert/benaderde onder tientallen verscheidene (handels)namen potenti?le klanten.
    Ik sluit mij aan bij Ren?(@1), ook het handelsregister is niet de juiste plaats. Ik stel de SIDN registratie voor.

  4. @Peter van G: da’s een goeie. Ne bis in idem staat bij ons in artikel 255 Rechtsvordering. Ik zou in eerste instantie zeggen, het feitencomplex is anders als het Hof Lenen.nl niet vereenzelvigt met DSB Bank. Eerst beschuldigd worden van A oplichten en daarna van B oplichten zijn twee verschillende zaken immers. Maar als ik Stolwijk p. 243 goed begrijp, moet je kijken naar gebeurtenis en datum/tijdstip. En het ging hier om 1 gebeurtenis, 1 geval van poging tot oplichting. Dus ik vermoed dat er geen ruimte meer is om hem alsnog te vervolgen.

    @Remko S: wat zeg ik verkeerd dan? Volgens mij zeg ik hetzelfde als jij. 🙂

  5. @5 Jij zegt: het Hof heeft in Wikipedia gekeken wie er achter lenen.nl zat. Ik zeg: het Hof zegt dat het OM in Wikipedia had kunnen nagaan dat haar ten laste legging onjuist was. In het ene geval gebruikt het Hof Wikipedia voor het vaststellen van de feiten, in het andere geval had het OM Wikipedia kunnen gebruiken bij het opstellen van de ten laste legging.

  6. @Ren?,

    Ik ben daar wat rechtlijniger in. Dit soort fouten zijn te voorkomen door het toepassen van deugdelijke interne controle. En als je dit soort fouten laat lopen waar ligt dan de grens? De verdachte in kwestie weet dat hij gesnapt is, hij heeft alleen deze keer geluk gehad. Ik vind dat geen hoge prijs om te betalen voor een zorgvuldig OM. Als burgers een procedurefout maken is de staat er over het algemeen ook als de kippen bij om boetes op te leggen, vergunningen te weigeren etc.

  7. Als het OM fouten begaat dan worden onschuldige mensen onterecht veroordeeld. Dit moet zo veel mogelijk voorkomen worden, vandaar dat het terecht is dat het OM op deze manier op zijn vingers getikt wordt. Gelukkig is het in Nederland nog niet zo erg al in de UsA, waar zelfs onschuldige mensen ter dood zijn veroordeeld om pas na hun dood te ontdekken dat iemand anders de echte dader was. We leven in een maatschappij waar we liever een schuldige vrij rond zien lopen dan een onschuldige in de gevangenis. Dit alleen maar omdat wij vrijheid zo belangrijk achten. Hulde dus voor rechters die het OM zo zwaar afstraffen. (Was dit ook maar gebeurd met die Puttense rechtzaak, en diverse anderen.) Het OM mag geen fouten maken. Zo simpel is het nu eenmaal.

  8. Aangezien het hof toch al had geconcludeerd dat lenen.nl niet de kredietverstrekkende instantie is, vind ik het wel aanvaardbaar om aanvullende informatie uit Wikipedia te halen. Wikipedia mag dan wel onbetrouwbaar zijn, maar voor verkennende basale informatie is zij meer dan bruikbaar.

  9. @Harry Perton: Je kan een website als zodanig misschien niet oplichten, maar wel de kredietverlenende instantie die achter de website zit. Dit bijvoorbeeld door via de website opzettelijk onjuiste informatie te verstrekken. In deze zaak had het OM gewoon ten laste moeten leggen dat de verdachte heeft geprobeerd DSB Bank NV, handelend onder de naam lenen.nl althans enige handelsnaam op te lichten, door middel van het opzettelijk onjuist verstrekken van informatie via lenen.nl. Als dat was gebeurd, dan was er niets aan de hand geweest.

  10. Het is art. 68 Sr (en niet art. 255 Sv) dat hier bepaalt of een nieuwe vervolging nog mogelijk is. Het lijkt me dat Arnoud gelijk heeft dat het, kijkend naar gebeurtenis en datum/tijdstep, duidelijk is dat het om hetzelfde feitencomplex en hetzelfde soort verwijt gaat, en daarmee om hetzelfde feit in de zin van art. 68 Sr. Een nieuwe vervolging is dus niet mogelijk.

    Dit betekent ook dat het OM de tenlastelegging nog tijdens de terechtzetting had kunnen herstellen (art. 313 Sv). Waarom het OM dit heeft nagelaten is niet duidelijk.

    Dat ??n en ander als consequentie heeft dat de verdachte vrijuit gaat, is de keuze geweest van de democratisch gekozen formele wetgever. Het gaat de rechter niet aan om de duidelijke wil van de wetgever te doorkruisen, bijv. door bij een poging van het OM om opnieuw te vervolgen art. 68 Sr aan de kant te schuiven. Dat zou een rare boel worden! De overheid die zich niet eens aan de eigen regels houdt? Waarom zouden wij simpele burgers ons dan nog aan de wet hoeven te houden? Kortom: hier speelt een veel hoger belang, nl. het belang van een goed functionerende rechtsstaat.

  11. Eerlijk gezegd vind ik de titel “Een website kun je niet oplichten” wat verwarrend (ook al is die tekst strikt genomen wel juist). Die titel wekt namelijk de indruk dat het gedrag van de verdachte helemaal niet strafbaar is als oplichting, zie bijv. de begrijpelijke reactie van Harry Perton. Dat is echter niet wat uit dit arrest volgt (zoals Frank terecht aangeeft).

  12. Nu ben ik ook de draad kwijt moet ik zeggen. Ik dacht dat het originele punt was dat het OM “verdachte probeert lenen.nl op te lichten” ten laste had gelegd, waar het had moeten zijn “verdachte probeert DSB op te lichten (via website lenen.nl)”. De rechter concludeert daarop dat lenen.nl geen rechtspersoon is, dus de aanklacht nergens op slaat en gooit het eruit. Ik las die wikipedia referentie van de rechter als een soort tik op de vingers van het OM is dat zij dat ook hadden kunnen/moeten weten.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.