Mijn kind wordt in de klas gefilmd, mag dat?

Een lezer vroeg me:

Op de basisschool van mijn kind wil men voor de jongste groepen permanent enkele camera’s in de klas hangen. Ouders krijgen dan een wachtwoord waarmee ze op elk moment van de dag kunnen inloggen en zien hoe hun kind het doet in de klas. Maar ik wil dit eigenlijk niet, hoe kan ik hier bezwaar tegen maken?

Bij cameratoezicht op het werk geldt de regel dat de ondernemingsraad instemming moet geven. Cameratoezicht valt namelijk onder de Wet Bescherming Persoonsgegevens, en op grond van de Wet op de Ondernemingsraad heeft de OR daar instemmingsrecht voor.

Een sterk vergelijkbare regeling staat er in de Wet medezeggenschap op scholen, artikel 13 sub i:

Het bevoegd gezag van een school … behoeft de voorafgaande instemming van het deel van de medezeggenschapsraad dat uit en door de ouders of de leerlingen is gekozen, voor elk door het bevoegd gezag te nemen besluit met betrekking tot … vaststelling of wijziging van een regeling over het verwerken van en de bescherming van persoonsgegevens van ouders en leerlingen;

Wil een school dus cameratoezicht in de klas invoeren, dan moet ze dat in zo’n regeling (reglement) opnemen en vervolgens de medezeggenschapsraad / ouderraad daarover laten stemmen. Ik vraag me af of er veel scholen zijn die dit een goed idee vinden. Je kinderen in de gaten houden op school lijkt me zowel voor het kind als voor de docent nogal een belasting. Elk foutje dat je maakt, wordt meteen vastgelegd en kan op de ouderavond aan de orde komen.

Een andere aspect is dat zo’n livestream wel goed beveiligd moet worden. Die beelden gaan over internet en zijn alleen bestemd voor ouders. Gewoon een webpagina met een wachtwoord lijkt me zwaar onvoldoende. Op zijn minst zou de videostream zelf beschermd moeten zijn met encryptie, alleen zit je dan weer met het probleem dat veel ouders de benodigde software niet aan de gang zullen kunnen krijgen.

Trouwens, ik krijg dit soort vragen ook wel over kinderdagverblijven. Deze wet geldt alleen niet voor kdv’s, hoewel ze wel vaak ouderraden hebben. Weet iemand of dat gebaseerd is op een wettelijke regel, of zou dat gewoon vrijwillig ingesteld worden?

Arnoud

28 reacties

  1. Hoe ga je dit beveiligen? Voor de encryptie kun je nog SSL oid voorstellen. Maar user beheer word een groot probleem.

    Op een basisschool zijn de klassen behoorlijk stabiel maar je zult elke ouder zijn eigen login moeten geven. Maar wat nu als het kind ziek is. Dan heb je niets op de camera pagina te zoeken aangezien je toegang krijgt om jouw kind te volgen en niet de andere kinderen. En als een kind de klas verlaat zul je dat vooral snel moeten verwijderen (de toegang ๐Ÿ˜‰

    En slaat denk ik ook wel een beetje door. Vertrouwen we de leraar niet? Of zijn we zo doorgeslagen werken werken werken maar ik wil ook nog mijn kind zien ofzo? En voor het kind lijkt me het ook niet goed. Is ook goed om buiten de invloedsfeer van de ouder te kunnen zijn.

    Je zou deze vraag ook eens op een pedagoog website moeten zetten ๐Ÿ™‚

  2. Beveiliging is de key issue inderdaad. Je moet er toch niet aan denken dat een individu met kinderpornografische idee?n de beveiliging doorbreekt om vervolgens allerlei opnamen te maken en deze op duistere krochten van het Internet gooit. Is het technisch niet mogelijk om alleen de ip-adressen van ouders toegang tot de stream te verlenen?

    Maar dan inderdaad de vraag of het wenselijk is. Ik kan me niet voorstellen dat een leerkracht erop zit te wachten dat ouders hem/haar gaan bekijken.

  3. Op basis van de Wet kinderopvang (art. 58) is het kinderdagverblijf (officieel: kindercentrum of een gastouderbureau) verplicht een oudercommissie in te stellen. De oudercommissie heeft een adviserende taak over o.a de uitvoering van het pedagogisch beleid, de kwaliteit, de openingstijden en prijs van de opvang.

  4. Het is natuurlijk een beetje een oneigenlijk argument, maar ik zou onder andere stellen dat je bang bent dat de beelden gebruikt kunnen worden door pedofielen. Waarschijnlijk maakt dat meer indruk dan dat je privacy voor je kind eist.

  5. Die scholen worden steeds gekker. Wat een onzinnige geldverspilling. En dan nog veelal klagen dat ze te kort geld hebben en/of de klassen te groot zijn.

    Laat die lui zich eens concentreren op het onderdeel waar het om gaat. Het lesgeven.

  6. Ben benieuwd naar de concrete reden van het toezicht. Neem aan dat de docent als taak heeft de leerlingen in de gaten te houden en niet 40 ouders.

    Als die reden er niet is hoeft maar 1 ouder bezwaar te maken en het hele feest kan niet door gaan ivm die wet bescherming persoonsgegevens. Of krijgt dat kind dan digitaal zo’n zwart balkje erop geplakt? ๐Ÿ™‚

  7. Of het nou wel of niet mag, dat vind ik eigenlijk minder belangrijk dan het risico dat een dergelijke camera met zich mee zal brengen. Hoewel alleen de ouders toegang zullen krijgen tot de live feed, is het wel te verwachten dat ook anderen uiteindelijk de login codes in handen zullen krijgen. En als een dergelijke login in handen valt van een pedofiel dan kan deze een gehele klas observeren op zoek naar het meest gewillige slachtoffer. De informatie die hij op deze manier verkrijgt kan dan weer gebruikt worden om een of meerdere kinderen lastig te gaan vallen. De vraag is dan ook of de voordelen opwegen tegen een mogelijk enorm risico.

  8. Wat een ontzettend slecht idee, ik zou het als leerkracht ook niet pikken dat ze dit overwegen, je wordt dan als medewerker van de school per slot van rekening elke minuut van elke dag in de gaten gehouden, iedere school zou er bovendien een full-time systeembeheerder bij moeten krijgen, erg onpraktisch en duur lijkt me.

  9. Ik vind de risico’s dat een pedofiel de stream te pakken krijgt en er vervolgens erge dingen mee te doen eigenlijk te verwaarlozen en ik vind dat vooral bangmakerij. Maar het idee dat je als leraar niet gewoon vertrouwd kunt worden om gewoon je beroep uit te voeren vind ik heel, heel eng. Ik zou het prettig vinden als dit soort acties gewoon verboden werden via de wet. Ik ben ook wel een beetje benieuwd naar de motivatie achter de camera’s. En vermoed dat de pedofielenbangmakerij waar ik het hierboven over had daar een deel van is.

  10. @Peter en Wim

    Gaan we nu echt alle vormen van “kijken naar kinderen” verdacht vinden, omdat “het een pedofiel zou kunnen zijn”?!

    Kinderen zijn ook gewoon leuk om mee om te gaan en/of naar te kijken zonder seksuele bedoelingen. Laten we dat niet uit het oog verliezen…

    Ik vind zo’n webcam ook geen goed idee. Maar dan wel om andere redenen.

  11. Moet de school, onafhankelijk van instemming van een OR of medezeggenschapsraad, om te beginnen geen gerechtvaardigd belang hebben bij het ophangen van camera’s ? Wat zou dat belang voor de school kunnen zijn ?

  12. @Martijn en Hans, het probleem van paranoia is dat het nog niet betekent dat deze angst onterecht is. Ook al is het een klein risico, het blijft gewoon een risico. Wat veel mensen daarnaast niet beseffen is dat het grootste risico vaak uit de naaste omgeving komt. Het kan gaan om een zwem-instrukteur of een buurman. Maar met een dergelijke camera kan het ook een andere ouder zijn die zichzelf opgeilt aan andere kinderen. Dus niet een wildvreemde hacker maar gewoon een naaste die via-via gewoon een login code krijgt. Het risico hierop is niet in te schatten. Dat komt ook omdat dit soort zaken lang niet altijd bekend raken. De Katholieke kerk is om dergelijke kwesties nu negatief in het nieuws omdat decennia lang priesters misbruik hebben gemaakt van kinderen en dit daarbij goed stil hebben weten te houden. Je kunt je dan ook afvragen of het wel verantwoord is om je kinderen bij een Katholieke priester achter te laten… (Ongeacht hoe laag het risico ook is dat dit in de toekomst weer gebeurt.) Maar goed, laten we zeggen dat de kans vrijwel nihil is. Stel dat het risico is dat 1 op de 10.000 kijkers een pedofiel is die op zoek is naar kinderen. Een school met 500 leerlingen heeft ruwweg 1.000 ouders dus de kans is groot dat niemand van die kijkers kwade bedoelingen heeft. Maar dan wordt dit project landelijk ingevoerd en praten we over grote aantallen kinderen en dus, uitgaande van deze kansberekening, een aantal kinderen die als gevolg van deze camera’s slachtoffer worden van misbruik. Met 100.000 kinderen heb je al gauw 10 slachtoffers. Is dit een aanvaardbaar risico? Voor mijn beroep hou ik mij mede bezig met de beveiliging van software en uit ervaring weet ik dat het risico pas komt indien er met grote aantallen wordt gewerkt. Een site met 20 bezoekers heeft veel minder risico dan een site met 1.000 bezoekers. De veiligheid van een dergelijk camera-systeem zit ook grotendeels in de aantallen. Zolang maar een paar scholen een dergelijk systeem hebben is er weinig aan de hand. Dan is het risico verwaarloosbaar. Maar dit soort ideeen vinden vaak navolging op andere scholen en het risico groeit dan exponentieel. Zeker indien scholen dan gebruik maken van een standaard-oplossing van leverancier X, want dan wordt het eenvoudiger om het systeem binnen te komen. En als je bedenkt dat scholen meestal geen goede IT-staf op hun loonlijst hebben staan dan is de kans op misbruik op een gegeven moment erg groot.

    Het doet mij overigens denken aan die zaak in de USA, waarbij een school laptops aan leerlingen had uitgedeeld met spyware op deze systemen. Met deze spyware kon het schoolbestuur op afstand de webcams van deze laptops volledig bedienen en zo de leerlingen thuis bespioneren tijdens hun dagelijkse bezigheden. En dit systeem, wat bedoeld was om gestolen laptops op te sporen, werd dus misbruikt door het bestuur voor hun eigen plezier…

    Maar goed, minimaal risico. Als er uiteindelijk 1 slachtoffer valt door dit systeem, is dat dan acceptabel?

  13. Inderdaad, er kan altijd een pedofiel tussen zitten. Wat ik al zei, een hoge muur rondom elke school dan dus maar.

    Want er kan een pedofiel voorbij fietsen. En als je weet hoeveel scholen er zijn en hoeveel fietsers daar voorbij komen, dan kun je op je vingers natellen dat er regelmatig eentje tussen zit. ๐Ÿ™

  14. @Hans, er zijn inderdaad altijd risico’s en ieder risico moet je apart afwegen. Als het om schoolpleinen gaat dan zijn er best veel incidenten aan schoolpleinen gerelateerd. Veel mensen zijn dan ook redelijk op hun hoede bij een schoolplein en er zijn bijna altijd wel enkele buurtbewoners die regelmatig een oogje in het zeil houden. Even kijken bij http://jure.nl/schoolplein geeft ongeveer 130 rechtzaken die betrekking hebben op een schoolplein. Kijk ik alleen naar strafzaken dan zijn het nog geen 60 uitspraken in totaal op Jure. En dit zijn lang niet altijd pedofielen maar ook gewoon moord en doodslag en zo.

    Waar het om gaat is of het risico aanvaardbaar is of niet. Daarvoor moet je de voor- en nadelen goed tegen elkaar afwegen. Als vrijgezel zonder kinderen heb ik bar weinig om mij druk om te maken maar ik heb wel enig technisch inzicht in beveiliging. Als het om de beveiliging van websites gaat kijk ik eerst naar het aantal bezoekers dat ik op de site verwacht. De beveiliging kun je daarop instellen. Bij een site als Google kun je verwachten dat complete regeringen proberen binnen te dringen. Een site als MyLittlePony zal ook de nodige beveiliging nodig hebben. Een webforum zoals waar je nu zit te lezen heeft eigenlijk niet zo’n sterke beveiliging nodig. Natuurlijk heeft ook deze site een risico om gehacked te worden maar de beveiliging zit hem net als bij vissen in de zee: in de grote aantallen. Een grote vis die alleen zwemt heeft meer risico’s dan kleine visjes die in enorme scholen rondzwemmen.

  15. Ik ben het helemaal met je eens. Het risico dat er tussen de miljarden gebruikers van Google een pedofiel zich zit af te rukken bij de plaatjes die hij vindt is inderdaad vele malen groter dan dat er tussen die dertig ouders per school eentje zit of dat de buurman inbreekt op het draadloze netwerk van de school. Sterker nog, die kans is zo groot dat je eigenlijk wel kunt stellen dat het zeker is.

    Je moet de risico’s wegen tegen de gevolgen en je kunt niet alle risico’s uitsluiten want dan zou onze samenleving onleefbaar worden. Daarom moet Google per direct gaan filteren op seksueel beladen zoektermen zoals “kinderen”. Dat lijkt me duidelijk.

    En dat met die webcam in de klas kunnen we misschien toch beter bekijken in het licht van de andere hier genoemde bezwaren.

    (I rest my case… om in ius termen te blijven.)

  16. @Hans, ik ben het er mee eens dat er nog diverse andere bezwaren zijn en daar zullen er nog wel een paar bijkomen. Ik noem een bezwaar dat van belang zal zijn indien een dergelijk systeem op grote schaal ingevoerd zal gaan worden. Als het maar een paar scholen zijn, is het risico nog veel te laag om echt een bezwaar te worden. Het is in ieder geval wel belangrijk dat dit punt genoemd wordt, want je zult een dergelijk systeem niet op grote schaal ingevoerd zien worden…

  17. Sjongejonge zeg… We zijn weer aan het doordraaien hier… Ik durf een weddenschap aan te gaan dat de statistische kans dat een pedofiel via die camera op idee?n komt aanmerkelijk kleiner is dan dat de iemand die op school werkt pedofiele neigingen heeft… Alsof er ?berhaupt iets op die beelden te zien zal zijn wat interesant kan zijn voor dat gespuis…

    Hoewel het natuurlijk aan alle kanten walgelijk is moeten we ook niet net doen alsof het iets nieuws is, je kinderen weerbaar maken tegen dat soort gasten geeft een veel beter resultaat dan tegen je kind net te doen alsof het niet bestaat of welke technisch controlemiddel dan ook, leer je kinderen gewoon wat niet okee is en hoe ze er mee om moeten gaan, is dat nu zo moeilijk?

    Wat wil men eigenlijk bereiken met deze beelden op internet te gooien eigenlijk? Controle op de onderwijzer, kijken hoe je kind bezig is, zelf stiekem rekenlessen volgen omdat je gezakt bent voor je toelating op de Pabo?

    Als er iets op school gebeurt dat ik moet weten, dan hoor ik het wel van mijn kind of van de lerares. Het is prima een betrokken ouder te zijn, maar overdrijven is ook een kunst. Ik ben blij dat ik opgegroeid ben in de jaren 70 wat dat betreft, gewoon op straat spelen, aanbellen bij vriendjes om te kijken of ze thuis zijn, binnen als de lantaarns gaan branden etc.. Tegenwoordig worden kinderen opgesloten thuis en mogen ze alleen nog maar op playdates die ouders onderling afgesproken hebben en dergelijke. En dan nu camera’s in de klas, wat is daar nu werkelijk het praktisch nut van?

    Moderne ouders zijn echte controlfreaks geworden die iedere stap van hun kind proberen te volgen, te plannen, met alles aan het handje meeslepen en niets meer aan het toeval over willen laten…

    Of je daar nu de toekomstige generatie de juiste bagage meegeeft? ik vrees het ergste wat dat betreft… Ouders moeten hun kind af en toe gewoon met rust laten en zelf dingen laten ontdekken, kattekwaad uit laten halen, laten vallen en opstaan en daardoor uiteindelijk wijzer laten worden…

    En daarheb je geen camera vor nodig wat mij betreft

  18. @Antigoon, je hebt gelijk, maar je mist ook het punt uit mijn betoog: zolang een enkele school een dergelijk systeem invoert is het risico op misbruik door pedofielen vrijwel verwaarloosbaar. Pas als het grootschaals wordt toegepast zal het een enorm risico kunnen worden. Hier is de wet van grote nummers van toepassing. Als een dergelijk systeem landelijk wordt ingevoerd dan garandeer ik dat er ieder jaar slachtoffers zullen vallen door deze camera’s. Maar als het maar op een enkele school wordt gebruikt, is er weinig aan de hand.

    Daarnaast gaf ik aan dat het vooral personen in de nabijheid van de kinderen zijn die het grootste risico vormen. Bij de school kan b.v. een secretaresse werken die haar man de inlog-gegevens heeft gegeven, waarbij haar man dan weer pedofiele neigingen heeft en dus vrijwel dagelijks de kinderen bespiedt.

    En vallen de beelden te misbruiken? Het geeft de kijker in ieder geval de mogelijkheden om profielen op te stellen van de diverse kinderen in de klas. Wie zijn er verlegen? Wie knutselen er graag? Wie misdraagt zich af en toe? Wie vertoont er bepaald gedrag in de klas waar ze buiten school op aangesproken kunnen worden door een vreemde? “Hoi Pietje. Ik hoorde van je leraar dat je Marietje in de klas een stomp hebt gegeven en daar moet ik je even over streken. Stap eerst maar in mijn auto en dan breng ik je bij je ouders…” zou een openings-zin kunnen zijn van een pedofiel die op de camera heeft gezien hoe een jongen een meisje heeft gestompt.

    Voor mijn werk moet ik steeds weer de risico’s analyseren en bepalen of deze acceptabel zijn of niet. Omdat ik ook aan software werk die bankgegevens en legitimatie-gegevens verwerkt is veiligheid iets waar ik mij zeer bewust mee bezig hou. En het voordeel is alleen dat ouders hun kroost in de gaten kunnen houden. Weegt dit op tegen de risico’s? Die vraag kan ik helaas niet beantwoorden, simpelweg omdat ik geen ouder ben. Ik zou er wel op tegen zijn, mocht ik ooit kinderen hebben, maar voorlopig moeten de echte ouders maar beslissen of ze het een acceptabel risico vinden, afgewogen tegen het voordeel dat ze hun kroost in de gaten kunnen blijven houden.

    Ik ben het overigens eens dat kinderen gewoon de vrijheid moeten hebben om af en toe de fout in te gaan. Af en toe een ongelukje, wat kattekwaad, zelf op ontdekkingspad gaan en zo. Dat hoort erbij en is goed voor het leerproces. Maar dan wel het liefst in een omgeving waar de risico’s op ernstige ongelukken minimaal zijn.

  19. Naar Belgisch recht is de oplossing relatief eenvoudig: Artikel 10 van de auteurswet voorziet in een portretrecht: “De auteur of de eigenaar van een portret dan wel enige andere persoon die een portret bezit of voorhanden heeft, heeft niet het recht het te reproduceren of aan het publiek mede te delen zonder toestemming van de geportretteerde (…)“. Dit recht is eveneens van toepassing op film/video/…

    Om zo’n videostream, zelfs als die beveiligd is met een wachtwoord, online te plaatsen, heb je dus de toestemming nodig van alle personen die er op staan. (alle kinderen + de leerkracht + eventuele passanten).

    Is er in Nederland geen variante op dit portretrecht?

  20. Ehm, iemand die zich thuis opgeilt aan beelden van normaal geklede kinderen in een klas moet dat vooral maar doen. Zolang hij mij en die kinderen daar maar niet mee lastig valt. Ik heb ook niets tegen personen die zich thuis opgeilen op foto’s van verkeerd geopende pakken melk, of iets dergelijks. Ieder zijn meug.

    Iets anders is dat zo’n camera in de klas voor de ouders een idioot idee is. Een leraar moet gewoon op zijn eigen manier les kunnen geven zonder dat de ouders daar steeds met hun neus bovenop zitten. De school moet dit niet willen.

    De op zich wel terechte bezwaren van Wim lijken mij vooral bezwaren tegen de inbreuk op de persoonlijke levensfeer van de leerlingen. In het algemeen is het natuurlijk mede het idee van de bescherming van persoonsgegevens dat moet worden voorkomen dat derden daar te gemakkelijk over kunnen beschikken (en misbruik van kunnen maken).

  21. Mijn bezwaar gaat ook om de mogelijke risico’s die kunnen ontstaan indien een dergelijk systeem op grotere schaal toegepast gaat worden. Een enkele school is geen probleem. Een landelijk klas-camera systeem is een doelwit. Pedofielen zijn daarbij de eerste risico’s waar ik dan aan denk, zeker omdat dit risico vaak in de naaste omgeving van de kinderen aanwezig is. Een buurman, wijkagent, zweminstrukteur, zelfs de schollcongierge. Okay, paranoia is een vak apart, maar toch blijkt steeds weer dat de meeste misbruik wordt gepleegd door personen in de naaste omgeving. Dus mogelijk door perzonen die eenvoudig toegang kunnen krijgen. Daarnaast is er de privacy, natuurlijk. Kleine Jantje kan nu niet meer achterin de klas in zijn neus peuteren en de resulterende snotjes opeten zonder minimaal 5 ouders in het publiek. En 25 jaar na dat voorval kan hij nog steeds met die beelden geconfronteerd worden…

  22. De privacy van de kinderen lijkt me het grootste probleem. Zo groeien ze op in een soort Panopticon, dat kan volgens mij nooit goed zijn voor hun ontwikkeling.

    En daarbij kunnen kindertijd foto’s nu al rare gevolgen hebben voor een latere carri?re, wat zou een ‘mplayer -dumpstream’ wel niet voor gevolg hebben.

    Misschien moet de lezer zijn/haar kind voortaan maar schminken :).

  23. Wat een discussie hier over pedofielen en de mogelijke risico’s daarop.

    We gaan echt geheel voorbij aan het feit dat een werknemer (de leerkracht) niet constant in de gaten gehouden hoeft te worden en dat dit onzalige plan dus voor de leerkrachten een zeer bezwaarlijke toevoeging kan zijn aan de dagelijkse praktijk.

    Het is nu al zo dat sommige ouders om de gekste dingen verhaal komen halen bij de leerkracht, dit weet ik uit ervaring met dat werkgebied. Wat verwacht je concreet dat er gebeurt als diezelfde ouders over een cameraverbinding als deze beschikken?

    Persoonlijk verwacht ik rechtszaken van leerkrachten tegen de scholen, die de eersten hopelijk winnen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.