Mag ik recensies overnemen?

google-review-recensie-overnemen.pngEen lezer vroeg me:

Ik wil een site gaan bouwen waar producten gerecenseerd en besproken worden. Nu zijn er wel meer van die sites, maar ik heb een paar leuke dingen bedacht waardoor mijn site toch uniek gaat zijn. Alleen heb ik dan wel veel recensies nodig. Kan ik die zo van al die andere sites afplukken of is dat schending van het auteursrecht?

Waarschijnlijk is dat inderdaad een schending van het auteursrecht. Ook een recensie is een creatief werk, tenzij het natuurlijk gaat om éénregelige tekstjes met “lekker gegeten” of iets dergelijks. Zo’n werk mag je niet herpubliceren zonder toestemming van de recensent, de plaatser dus.

Vaak is het echter niet zozeer de recensent als wel de site waar de recensie staat die zich wil verzetten tegen overname. Dat ligt lastiger. Zonder auteursrecht kun je niets doen tegen overname, en het auteursrecht wordt niet overgedragen doordat iemand een recensie op een site zet. Je zou het kunnen proberen met een tekst in je voorwaarden als “Recensent machtigt Sitebeheerder hierbij tot optreden in rechte tegen overname van de recensie”, maar ik moet de eerste rechtszaak daarover nog zien.

Het is wel toegestaan om korte stukjes uit een recensie over te nemen, bijvoorbeeld de eerste paar zinnen. Dat is een citaat, en dus toegestaan ondanks het auteursrecht. Je moet wel de bron noemen en een link terug plaatsen naar de originele site (en rel=nofollow is dan bijzonder flauw).

Beheerders van sites kunnen deze voorzien van Google’s code voor rijke knipsels (rich snippets) om overname gemakkelijker te maken. Dat klinkt paradoxaal: je wilt niet dat je recensies worden overgenomen, dus waarom zou je dat vergemakkelijken? Nou, dat is een leuke krocht in het recht: als genoeg mensen vinden dat het op deze manier moet kunnen, dan wordt dat zo – maar andere manieren worden dan verdacht of zelfs in strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid. Oftewel als je maar vaak genoeg één vinger geeft, wordt nemen van de hand mogelijk verboden.

Arnoud

16 reacties

  1. Arnoud, In het licht van de recente discussie onlangs op deze blog over de licentie op onze reacties / bijdragen. Wat was nu de uitkomst? En meer algemeen. Is er nu wel of niet een relatie tussen de licentie die op de site zit en de licentie op de bijdragen van bezoekers?

  2. Die discussie gaf geen echt duidelijke uitkomst. Het lijkt me dus verstandig om de licentievoorwaarden erbij te zetten als je reacties graag elders wilt kunnen hergebruiken. Ik heb dat niet gedaan omdat ik weerstand proefde bij sommige participanten en ik geen mensen tegen het hoofd wil stoten om iets dat ik zelf niet van plan ben.

  3. Dat hangt er volgens mij vanaf (en ik ben niet eens een jurist… ;). Ik verbaas me er altijd weer over hoeveel mensen bereid zijn om de moeite te nemen om op sites als Amazon en Zoover recensies te plaatsen, terwijl ze daar doorgaans niets concreets voor terugkrijgen. En wil je zo’n site interessant maken en houden, dan zul je niet alleen moeten zorgen dat die er gelikt uitziet, snel is en de informatie erop goed ontsloten wordt, maar vooral ook moeten zorgen voor een continue stroom aan nieuwe recensies, anders ben je binnen de kortste keren irrelevant geworden. De investeringen die daarvoor nodig zijn, zijn voor mijn gevoel allemaal onlosmakelijk verbonden met het exploiteren van een (goed lopende) recensiepagina op internet, en dus relevant voor beoordeling van het criterium “substanti?le investering”. Daar is dan volgens mij toch al best snel sprake van.

  4. Zonder auteursrecht kun je niets doen tegen overname, en het auteursrecht wordt niet overgedragen doordat iemand een recensie op een site zet.

    Als je als beheerder van de oorspronkelijke site een exclusieve licentie van je gebruikers hebt bedongen (d.w.z. dit in de kleine lettertjes hebt verstopt), wat zijn dan je mogelijkheden? Je kunt zelf niet achter de overnemende site aan, neem ik aan, maar heb je dan wel middelen je gebruikers te dwingen achter de overnemer aan te gaan?

  5. Ik denk dat het naar consumenten toe al h??l snel onredelijk bezwarend is om een exclusieve licentie op te eisen in algemene voorwaarden. Je hebt geen enkel belang daarbij, en de consument verliest de mogelijkheid zijn recensie elders te publiceren.

    Die constructie ???Recensent machtigt Sitebeheerder hierbij tot optreden in rechte tegen overname van de recensie” lijkt me iets redelijker. Daar heb je als beheerder een duidelijk belang bij en de recensent heeft er als het goed is geen last van. Maar een machtiging in algemene voorwaarden is ook wat dubieus.

  6. Los van dit alles, vraag ik me wel af of de vragensteller niet gewoon beter zelf z’n recensie-verzameling kan opbouwen.

    Want het “idee” kan nog zo vernieuwend zijn maar als je het moet hebben van het “herkauwen” van content dan gaat die site nooit populair worden. Het internet is al vol met dergelijke sites… die niemand (voor een tweede keer) bezoekt.

  7. @Arnoud #10 En hoe weet die Sitebeheerder of het een overgenomen recensie betreft of dat het dezelfde recensie is die door de consument elders nogmaals geplaatst is ? Is de constructie die je voorstelt niet net zo goed onredelijk bezwarend, de consument weet dan immers ook dat er mogelijk opgetreden wordt tegen een site waar hij zijn recensie nogmaals plaatst ?

  8. Hm ja. De strekking zou dan iets moeten worden als “maar we vragen eerst bij jou na of jij hem daar hebt neergezet”. Het gaat erom dat de sitebeheerder wil optreden tegen overname vanaf zijn site, en niet om de consument te verhinderen zijn recensie elders te plaatsen.

  9. Bestaat er wel zoiets als een exclusieve auteursrechtelijke licentie? (Anders dan een overdracht van (een deel van) het auteursrecht, waarvoor een daartoe bestemde door de auteur ondertekende onderhandse akte is vereist.)

  10. Duidelijk. En ja, civielrechtelijk kun je zoiets natuurlijk ook afspreken. Die afspraak zal dan alleen tussen de partijen werken: als de auteur tegen deze afspraak in w?l aan een derde een licentie verleent, dan kan de houder van de exclusieve licentie niet optreden tegen die derde (maar wel tegen de auteur wegens wanprestatie).

    Een exclusieve licentie via de AV lijkt mij ook zeer twijfelachtig. Of de gebruiker van AV via die AV (min of meer) zichzelf kan machtigen om namens de wederpartij op te treden is een interessante vraag. Je krijgt dan de situatie dat een derde (de partij tegen wie wordt opgetreden) de wederpartij ertoe kan proberen aan te zetten de (mogelijke) onredelijk bezwarendheid van de AV in te roepen. Dat is een beetje vreemd.

    Er lijkt me iets voor te zeggen dat een volmacht niet bij AV verleend kan worden. Het verlenen van een volmacht is weliswaar een rechtshandeling, maar leidt niet tot een verbintenis. De volmacht zelf maakt geen deel uit van de overeenkomst. Wel kun je bij overeenkomst, en dus ook bij AV, afspreken dat de ene partij aan de andere partij een volmacht zal verlenen (maar dan moet die handeling nog apart plaatsvinden). Ook kan met ??n stuk papier zowel een overeenkomst worden gesloten als een volmacht worden verleend, maar dan gebruik je dat stuk papier voor twee verschillende soorten rechtshandelingen. De AV zijn slechts van toepassing op de overeenkomst, niet op de volmacht.

    (Maar art. 6:237 sub n BW lijkt ervan uit te gaan dat het wel kan. Zo’n volmacht is dan in ieder geval herroepbaar.)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.