Mag ik een e-book ruilen?

Een lezer schreef me:

Ik heb een e-book gekocht bij een Nederlandse webwinkel maar direct na aanschaf besloten dat ik het toch niet meer wilde. Ik heb het nog niet gedownload. Kan ik me nu beroepen op de wet koop op afstand?

Een e-book is geen product maar een dienst in de zin van de wet. Ook voor diensten geldt de Wet Koop op Afstand, maar de regels zijn net iets anders.

Je mag een dienst binnen zeven werkdagen na de datum van afsluiten annuleren, tenzij met jouw instemming de levering al is begonnen (art. 7:46i BW). De vraag is dan, wanneer is de dienst “e-book” begonnen met jouw instemming. Ik zou zeggen op het moment dat je de download initieert. Oftewel, zolang je niet op downloaden klikt, zou je binnen zeven werkdagen de aankoop moeten kunnen annuleren.

Wellicht is te verdedigen dat een ebook toch eerder als een product moet worden gezien, bijvoorbeeld via dezelfde redenering als het Hof Arnhem hield over software of in het RuneScape-arrest uit Leeuwarden.

In dat geval heb je zeven werkdagen vanaf de ontvangst, vanaf het downloadmoment dus. Maar dan krijg je ook te maken met de uitzonderingen voor producten. Ik zie er twee: 1) Software waarvan het zegel verbroken is: een ebook is een softwareproduct en je hebt het zonder zegel meegenomen, dus dat zegel is al meteen verbroken. 2) Zaken die “naar hun aard” niet geretourneerd kunnen worden: van een ebook kun je alleen een kopie maken, dus van ‘retourneren’ kan per definitie geen sprake zijn.

Ook dan weer denk ik dat het alleen zal lukken als het ebook nog niet gedownload is.

Arnoud

36 reacties

  1. een ebook is een softwareproduct en je hebt het zonder zegel meegenomen, dus dat zegel is al meteen verbroken.

    Dit is niet de juiste uitleg, de letterlijke wettekst (7:46d lid 4 sub c BW) is:

    […] audio- en video-opnamen en computerprogrammatuur, indien de koper hun verzegeling heeft verbroken;
    Indien er van verzegeling geen sprake was dan heeft de koper deze ook niet kunnen verbreken, Tekst & Commentaar zegt hierover:
    De bepaling lijkt impliciet als vereiste te stellen dat de zaken verzegeld zijn afgeleverd. Bij onverzegelde waar zijn de leden 1-3 klaarblijkelijk van toepassing.

  2. Ik weet dat dat er staat maar die conclusie uit de T&C lijkt me absurd. De ratio achter die sub c is dat audio/video/software kan worden gekopieerd en geruild, en dat dat niet de bedoeling is. Een verzegeling is een manier om een ‘eerlijke’ ruil toch mogelijk te maken. Door te zeggen ‘onverzegelde a/v/software mag je altijd ruilen’ negeer je die hele ratio.

    Ik realiseer me nu wel dat er “computerprogrammatuur” staat; mijn opmerking over ‘software’ moet ik dan denk ik intrekken. Software is immers een breder begrip dan computerprogrammatuur.

  3. “… en je hebt het zonder zegel meegenomen, dus dat zegel is al meteen verbroken.”

    Ook ik heb hier veel moeite mee. Want hoe kan je iets verbreken, wat niet bestaat?

    Het is (imho) voor de hand liggend dat de verkoper verantwoordelijk is voor een verzegeling, indien hij van deze bescherming wil genieten. Anders is het wel heel makkelijk voor een verkoper om van de wet koop op afstand af te komen.

    Dat de aard van het product al betekent dat het product niet geretourneerd kan worden is wel een sterke… Maar dat komt alleen maar doordat je een dienst als een product wil gaan zien.

  4. Als het e-book DRM bevat, zou je dat kunnen zien als een zegel. Ik ben niet bekend met de techniek die in dit geval gebruikt wordt, maar het zou kunnen zijn dat het zegel dan verbroken wordt zodra je het begint te lezen in je e-book reader. Het kan ook zijn dat je een versie download die alleen op je eigen e-book reader werkt. Dan is het e-book misschien wel maatwerk. Hoewel dat laatste een beetje flauw zou zijn….

  5. Ik weet dat dat er staat maar die conclusie uit de T&C lijkt me absurd. De ratio achter die sub c is dat audio/video/software kan worden gekopieerd en geruild, en dat dat niet de bedoeling is. Een verzegeling is een manier om een ???eerlijke??? ruil toch mogelijk te maken. Door te zeggen ???onverzegelde a/v/software mag je altijd ruilen??? negeer je die hele ratio.

    Daar ben ik mee oneens. Sub c bied de mogelijkheid aan de verkoper om zich er van te vergewissen dat de klant de software niet heeft gekopieerd door gebruik te maken van een zegel. Het is onredelijk om als de verkoper hier niet voor kiest de consequenties van die keuze voor de koper te laten zijn.

  6. Een e-book is een product, geen dienst. Bij een product is de koper na overdracht voor het gebruik niet afhankelijk van de verkoper. De verrichting van een dienst vereist een prestatie van de dienstverlener.

  7. @12 Ik zei ook niet dat een e-book een zaak is. Ook niet-stoffelijke goederen/producten vallen onder de wet koop op afstand. Artikel 7:47 BW:

    Een koop kan ook op een vermogensrecht betrekking hebben. In dat geval zijn de bepalingen van de vorige afdelingen van toepassing voor zover dit in overeenstemming is met de aard van het recht.

  8. @11 Het kunnen downloaden is niet de essentie van de overeenkomst, dat is het in bezit komen van het boek. Het eerste is slechts een tussenstap om te komen tot het laatste. Met jouw redenatie zou ieder overeenkomst op afstand een overeenkomst tot het verrichten van diensten zijn: het product moet worden bezorgd en bezorging is een dienst.

  9. @ Arnoud:

    De basisregel is dat je zeven dagen vanaf de ontvangst hebt om een product te retourneren. Uitzonderingsmogelijkheid is dat een verkoper een extra inspanning kan verrichten (het aanbrengen van een zegel) en daarmee het voordeel verwerft dat de klant beperkter gebruik kan maken van de basisregel.

    Uit jouw redenering begrijp ik dat bij het niet aanbrengen van een zegel (dus het niet verrichten van de voor de uitzondering vereiste inspanning) die zegel alsnog geacht moet worden doorbroken te zijn en nota bene vanaf het moment van aankoop. Zoals Alex ook al zei: dat betekent dat de verkoper beloond zou worden voor het niet aanbrengen van een zegel. Immers, als je aanneemt dat de zegel vanaf moment 1 doorbroken is dan heeft de klant geen mogelijkheid meer om het artikel te retourneren.

  10. De hoofdregel is dat je mag retourneren binnen zeven werkdagen inderdaad. Uitzonderingen daarop zijn bedoeld om de winkelier te beschermen in situaties waarin het evident onredelijk is dat hij ze terug zou moeten nemen. Op maat gemaakte zaken, bederfelijke waren, de krant van gisteren, etcetera.

    Bij software/audio/video staat het kopi?ren-en-teruggevenprobleem centraal. Met een zegel voorkom je dat. Daarom staat het op die manier geformuleerd. Je kunt nu twee kanten op: 1) Zonder zegel mag je niet ruilen want dat is ‘per definitie verbroken’ 2) Zonder zegel mag je wel ruilen want de winkelier ‘vindt het kennelijk niet erg’

    Vanwege de ratio van dit artikel vind ik alleen optie 1 juist. Winkels die onverzegelde audio/video/software willen verkopen, moeten dat kunnen doen en dan geen last hebben van retourneringen-na-kopi?ren. Wel moeten ze vooraf melden dat het recht van retour niet geldt (informatieplicht, 7:46c). Dan kun je als consument daar wegblijven.

  11. Remko S trekt de lijn door van dat arrest uit Arnhem waarin men software naar analogie onder de koopregeling schuift. In dat arrest werd gezegd dat software als vermogensrecht kan worden beschouwd, zodat je alles over koop van zaken ook op licenties van software van toepassing mag verklaren. En inderdaad gaat dat dan ook op voor de koop op afstand.

  12. Zou je niet kunnen stellen dat je het niet-downloaden als een verzegeling ziet?

    Overigens – als de wet koop op afstand geldig is, dan zou de bedenktijd door de verkoper gemeld moeten worden. Heeft die dat niet gedaan, dan wordt hij verlengd naar 3 maanden. Dan kun je dus binnen 3 maanden nog je geld terugkrijgen?

  13. @18 Dat software een goed is dat je kunt kopen staat duidelijk in de nota naar aanleiding van het verslag:

    Inderdaad kan de elektronische levering van software niet worden beschouwd als de levering van een roerende lichamelijke zaak. Dit betekent evenwel niet noodzakelijkerwijs dat daarop de regels van titel 7.1 BW inzake koop niet van toepassing kunnen zijn. Gedacht kan worden aan het geval dat de elektronische levering van software de koop van een vermogensrecht oplevert. In dat geval zijn de bepalingen inzake koop van toepassing voor zover dat in overeenstemming is met de aard van het recht (artikel 7:47 BW).

  14. Zo makkelijk gaat dat niet. “Gedacht kan worden aan het geval” geeft aan dat dat een bijzonder geval is. En dat is het (om met Dik Trom te spreken): dit leest primair op de situatie dat ik een auteursrecht wil verkopen. Het arrest van het Hof Arnhem was opmerkelijk omdat ze niet kijkt naar het auteursrecht: “de omstandigheid dat het in deze zaak gaat om de kwaliteit van die software en niet om de auteursrechtelijke dimensie daarvan”.

  15. @21 Het geval waaraan gedacht kan worden is dat de elektronische levering van software de koop van een vermogensrecht oplevert, daar is niets bijzonders aan. Een licentie is ook een voorbeeld van een vermogensrecht.

  16. Bij software/audio/video staat het kopi?ren-en-teruggevenprobleem centraal. Met een zegel voorkom je dat. Daarom staat het op die manier geformuleerd. Je kunt nu twee kanten op: 1) Zonder zegel mag je niet ruilen want dat is ???per definitie verbroken??? 2) Zonder zegel mag je wel ruilen want de winkelier ???vindt het kennelijk niet erg???
    De leden 1-3 zijn niet van toepassing op de koop op afstand van van audio- en video-opnamen en computerprogrammatuur, indien de koper hun verzegeling heeft verbroken.

    Taalkundig staat hier dat de koper een handeling moet verrichten waarmee hij een verzegeling verbreekt. De eerste optie komt er neer dat een CD die zonder zegel is geleverd stiekem toch wel een zegel heeft. En de optionele handeling is nu stiekem al genomen. Ik voel een beroep op dwaling dan al aankomen.

    Als de wetgever had gewild wat jij wil: dan had ze de voorwaarden van het verbreken van de zegel ook gewoon weg kunnen laten. En winkeliers die vervolgens ruilen met zegel wel hadden willen toestaan hadden dat kunnen bewerkstelligen door gebruik te maken van hun contractuele vrijheid.

    Vanwege de ratio van dit artikel vind ik alleen optie 1 juist.

    Het probleem is dat je met je ratio niet van de wet uitgaat. Het lijkt me dat je vind dat dit zo zou moeten zijn en dat is een politieke opvatting. Vervolgens kijk je naar het wetsartikel en op de hindernis wordt een logica los gelaten die erg lijkt op de ratio die sommige mannen los laten als een vrouw niet wil. “Ze zei wel nee, maar…”

    De eerste optie klopt gewoon van alle kanten niet.

  17. Mij lijkt dat het feit of iets software is of niet, niet wordt bepaald door ‘nullen en enen’ want dan zou een film ook software kunnen zijn (na het lezen van je stuk in ‘KIJK’ lijkt me dat niet het geval). Het doel/gebruik lijkt me meer van toepassing.

    Maar h?, ik heb geen juridische achtergrond.

    Mooie blog trouwens! Hier terecht gekomen via de kijk!

  18. Arnoud, Je zegt hierboven:

    De hoofdregel is dat je mag retourneren binnen zeven werkdagen inderdaad. Uitzonderingen daarop zijn bedoeld om de winkelier te beschermen in situaties waarin het evident onredelijk is dat hij ze terug zou moeten nemen. Op maat gemaakte zaken, bederfelijke waren, de krant van gisteren, etcetera.

    Betekent dit dat als ik een Ebook koop wat al ergens anders legaal of ilegaal gratis ter download wordt aangeboden het niet meer evident onredelijk is dat de winkelier het terug neemt? Het feit dat het boek al beschikbaar is, maakt een theoretische verspreiding door kopieren van mijn kant niet meer relevant. Het kwaad is al geschied.

  19. Ik kan mij voorstellen dat het terugnemen van bijvoorbeeld spellen al snel niet kan, maar dit wordt volgens mij al afgevangen door de unieke natuur van de keys. Lijkt mij dat dit gemakkelijk gezien kan worden als ‘op maat gemaakt’ en als zodanig niet retourneerbaar.

    Ik zie nog steeds niet waarom ik een gekocht ebook niet mag ruilen, itt tot een als een papieren exemplaar. Waarom is het bij een ebook blijkbaar evident onredelijk, en bij een boek niet?

  20. @ H. Kools: Het feit dat je een papieren exemplaar normaliter kan ruilen, betekent niet dat de verkoper verplicht is om een verkocht boek terug te nemen. Dit is slechts een ‘extratje’ van de verkoper. Anders ligt het indien het boek non-conform is.

    @ Arnold Engelfriet: ervan uitgaande dat de levering van een ebook een dienst is (zelf ben ik genegen om ervan uit te gaan dat het de verkoop van een vermogensrecht is)dan dient de vraag beantwoord te worden of de nakoming met instemming van de wederpartij is begonnen voordat de 7 dagen termijn is verstreken. Jij bent van mening dat dat het geval is wanneer de koper het boek download dmv een toegangscode. Ik ben het hier niet helemaal mee eens. Het enige wat de verkoper dient te doen (‘de nakoming’) is de koper toegang te geven tot het e-book. Dit doet de verkoper door bijv een toegangscode of iets dergelijk te sturen (het moge duidelijk zijn dat ik nog nooit een e-book heb gekocht :)). Op dat moment heeft de verkoper aan zijn verplichtingen voldaan. Of de koper dan daadwerkelijk inlogt doet er m.i. niet toe. Ik denk dat het moment van toestemming naar voren dient te worden gebracht en dus de vraag dient te worden gesteld of de koper toestemming heeft gegeven aan de verkoper om de toegangscode voor het vestrijken van de termijn van 46d lid 1 op te sturen.

  21. De goederen uit de richtlijn zijn goederen die je kunt retourneren. Een e-book kun je normaal gesproken niet retourneren. Het leveren van een e-book lijkt me duidelijk te vallen onder het leveren van een dienst in de zin van de richtlijn.

    Art. 7:47 BW lijkt me hier niet relevant. Dat de regeling koop op afstand van toepassing is op de levering van een e-book wisten we al. (Verder lijkt een e-book mij geen vermogensrecht, maar dat terzijde.)

  22. @ Arnold : Wat ik storend vind aan optie 1 is dat er uit het niets een zegel bedacht wordt dat er niet eerder was. Vergelijk dit eens met een onverzegelde CD. De verkoper kan zich met stoffelijke goederen ook niet beroepen op een nooit aangebrachte zegel. Waarom zou dit met informatiegoederen wel zo zijn?

  23. Een late reactie, maar ik las dit artikel omdat het voor mij even (min of meer) relevant is. Ik heb enigszins moeite met één van je conclusies die je trekt op basis van de uitzonderingen die in de wet zijn gemaakt voor producten. Je schrijft:

    “Software waarvan het zegel verbroken is: een ebook is een softwareproduct en je hebt het zonder zegel meegenomen, dus dat zegel is al meteen verbroken.”

    Dat vind ik een zéér twijfelachtige conclusie. Het impliceert namelijk dat webwinkels die software verkopen, er goed aan doen om eventuele zegels voor verzending naar de klant te verwijderen. Immers: De klant heeft het zonder zegel gekregen, dus deze is direct verbroken. IANAL, dus ik weet niet hoe dat wettechnisch gezien werkt, maar het lijkt me sterk dat de uitwerking van de uitzondering op software is dat de koop in het geval van onverzegelde software niet ongedaan kan worden.

  24. De wettekst is hier dubieus. Je kunt er twee kanten mee op: 1) software zonder zegel mag altijd worden geruild 2) software zonder zegel mag nooit worden geruild

    Bij 1 heeft het zegel de functie op het retourrecht in te perken. Verzegel de software, en als het zegel verbroken is weiger je de retour. Kan, heeft ergens wel nut en legt een mogelijkheid bij winkels die geen zin hebben in software-retouren om dat te voorkomen.

    Bij 2 is het zegel in het consumentenbelang: je krijgt een recht dat je zonder zegel niet had. Maar de winkel kan zo onder zijn rechten uit door gewoon niets te verzegelen. Dat voelt inderdaad niet helemaal goed. En dan lees ik de T & C nog een keer (reactie Remko S) en denk ik “ja, ik zat fout, software zonder zegel mag je gewoon ruilen”. Als je die koopt op schijf in ieder geval; bij een download ben ik er nog niet uit of je dat onder producten of diensten moet rekenen.

    De recente HR-uitspraak dat software onder de kooptitel uit het BW valt, zou impliceren dat een software-download een product is en dus retourneerbaar conform artikel 46d. En de T & C doortrekkend is een download dus binnen zeven werkdagen te “retourneren”. Ehm. Daar heb ik toch weer erg veel moeite mee.

  25. Als je kijkt naar de aard van de wet, het beschermen van de koper tegen achteraf ongewenste aankopen omdat de aankoop niet van tevoren beoordeeld kon worden, dan lijkt het me logischer dat het nadeel van de constructie zoals gevormd door de HR-uitspraak (software kun je kopen) bij de verkoper ligt. In principe zou ik dan inderdaad zeggen dat ook in het geval van downloads binnen zeven dagen ‘geretourneerd’ mag worden.

    Het retourneren blijft gewoon lastig. Ik kan me goed voorstellen dat moet kopiëren-en-terugbrengen voorkomen worden, aan de andere kant vind ik dat een koper ook bij digitale aankopen het recht moet kunnen hebben om te kijken of het (volledige) product al dan niet bevalt.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.