Blogdialoog: Laat de maatschappij beslissen (Toekomst van auteursrecht)

anno-1912-steen-huis.jpgAuteursrechtenblog Futureofcopyright en ik gaan de komende tijd in dialoog over de toekomst van het auteursrecht. Elke zaterdag vind je hier of bij Future of Copyright een nieuwe post in de serie. We reageren op elkaars stellingen en hopen met een inhoudelijke discussie verder te komen in complexe auteursrechtelijke vraagstukken.

“De maker beslist”. Dat is volgens Future of Copyright het uitgangspunt van het auteursrecht. En het klinkt zo logisch: wie bloed, zweet, tranen of venture capital investeert in de totstandkoming van een werk, mag toch zeker wel beslissen wat hij daarmee doet? Dat werkt voor alle eigendommen zo, van huizen tot de zaterdagse boodschappen. Dus waarom niet voor auteursrecht?

Simpel: auteursrecht is geen eigendomsrecht. Hoewel het vaak “intellectueel eigendom” genoemd wordt, is die term nogal misleidend. Eigendomsrecht is ingevoerd om het mijn en dijn te kunnen reguleren. Auteursrecht is om een heel andere reden ingevoerd, namelijk om te stimuleren dat er creatieve werken worden gemaakt en op de markt worden gebracht. Die stimulans werd gezocht in de wortel van het exclusieve recht: als jij nou je verhaal als boek uitgeeft, dan mag je iedereen aanklagen die zonder jouw toestemming dat boek kopieert. Zo kun je als auteur geld vragen voor dat kopiëren, en daarmee inkomsten verwerven.

Het elegante van dit systeem is dat het geen kwaliteitstoets nodig heeft, in tegenstelling tot systemen waarbij de overheid subsidie geeft aan bepaalde kunstenaars (wie kies je? welke werken koop je aan?) of waarbij je als maker een mecenas moet zoeken die je werk hopelijk leuk genoeg geeft. Met het auteursrecht in deze vorm beslist de markt. Als veel mensen je werk kopen, dan verdien je veel geld. Maak je werk waar niemand op zit te wachten, dan krijg je geen inkomsten en dan moet je maar wat anders gaan doen. Zo ontstaat er een markt voor werken waar iedere auteur/maker zich op kan begeven en via zijn auteursrecht kan proberen zijn of haar boterham te verdienen.

Het nadeel van dit systeem is echter dat er niet geregeld is hoe die werken op de markt komen. Dat lijkt een trivialiteit: natuurlijk komt een verhaal in boekvorm of als feuilleton in een tijdschrift, dat hoef je niet op te schrijven. En als er een nieuw nuttig medium komt, dan zal die auteur natuurlijk zijn werk daarvoor uitbrengen. Hij wil toch geld verdienen?

Maar nee, de industrie gaat “niet altijd even enthousiast met nieuwe technologieën” om, zoals FOC het noemt. Dat is bepaald een understatement. Elke nieuwe innovatie op distributiegebied, van de pianola tot de grammofoonplaat, de bioscoop, de audio- en videocassette tot bittorrent, werd verketterd als mechanisme voor piraterij. Van de grammofoonplaat zouden we onze stembanden verliezen, de videorecorder was een sluipmoordenaar op het auteursrecht, betaaltelevisie een monster. Pas na héél veel geduw en getrek wilde daar nog wel eens verandering in komen. Maar eigenlijk altijd was daar wel een wetswijziging voor nodig, die bv. verplichte licenties instelde of een toeslag op lege opslagmedia invoerde. Op Buma/Stemra/Sena valt veel aan te merken, maar ze hebben wel een markt op gang geholpen die voordien flink vast zat.

Bij de digitale omgeving ziet het er echter niet naar uit dat die wetswijzigingen er gaan komen. Dankzij steeds sterkere auteurswetgeving kunnen nieuwe businessmodellen en innovaties de nek om worden gedraaid voordat ze zich in de praktijk hebben kunnen bewijzen. Zo is het onmogelijk de politiek te laten zien dat die modellen waardevol zijn voor de maatschappij en dus óók bescherming verdienen.

Elektronische distributie van en toegang tot content is een groot goed, dat snel van de grond moet komen. Nieuwe modellen en technieken op dat gebied verdienen stimulans, geen ex parte verbod. Natuurlijk zitten er ook malafide groepjes tussen (de Pirate Bay-jongens zijn niet serieus te nemen), maar Kazaa en eerder Napster hebben het geprobeerd te regelen en kwamen nergens. Het feit dat we anno 2010 als enige legale voorbeelden iTunes en Spotify kunnen noemen, is eigenlijk een schande.

De samenleving heeft wensen, behoeften en rechten die voldaan en beschermd moeten worden, zoals Maarten Goudsmit het formuleerde. In het bijzonder is er nu een maatschappelijke wens om content in digitale vorm on-demand af te nemen. Niet “het product tv-avond” – gewoon, de film of serie die je wilt, wanneer je wilt. Er zijn nu genoeg kanalen die voorzien in die behoefte, maar die heten dan piraten en moeten keihard besteden worden. Een werkend alternatief lijkt nog ver weg.

Nieuwe businessmodellen en daarmee een wérkende markt zijn inderdaad essentieel. Maar waarom daar een signaal in de vorm van een downloadverbod voor moet worden afgegeven, begrijp ik niet. Als ik kijk naar wie er daadwerkelijk content naar de mensen brengt, en wie er dwars ligt, dan lijkt me een licentieplicht voor de contenteigenaren meer voor de hand te liggen. Napster, Mininova en Kazaa weten hoe je het publiek bereikt. Geef hen, en andere slimme jongens met nieuwe modellen, de ruimte om dat te doen, en geef de rechthebbenden geen kans om dat tegen te houden.

Dat betekent niet dat alles dus maar gratis en vrij moet worden. Het gaat me nu even om het verbodsrecht, dat centraal staat in de Auteurswet. Dat moet anders: minder macht bij de auteur en meer macht bij de distributeur en de maatschappij. Laat de maatschappij beslissen hoe zij content wil afnemen, en zorg dat de auteurs daarvoor een billijke vergoeding krijgen.

Arnoud<br/> (Met dank aan Daniël Mantione, MathFox en mijn andere commenters voor hun waardevolle reacties en discussie bij deel 1).

96 reacties

  1. Een prima verhaal waar ik me bijna helemaal in kan vinden. Alleen deze zin kan ik niet goed plaatsen:

    minder macht bij de auteur en meer macht bij de distributeur en de maatschappij.

    Ik vraag me af in hoeverre de auteur nu veel zeggenschap heeft. Het zijn toch de uitgeverijen die contracten met de auteurs afsluiten waardoor die uitgeverij de zeggenschap krijgt? Die uitgeverijen in nauwe samenwerking met de rechtenstichtingen zijn toch degenen die de alternatieve distributiemogelijkheden frustreren, dat komt toch niet uit de koker van de auteurs zelf?

  2. LOL @ Jeroen.

    @Mattie: dat is een goed punt, waar ik hoop dat FOC wat over gaat zeggen in hun vervolg. Auteurs zitten inderdaad vaak onder de plak bij de contentindustrie en kunnen dus zelf lang niet zo veel beslissen als ze zouden willen. Het auteursrecht maakt dat niet uit: degene met de rechten beslist, ongeacht wat de originele maker wil.

  3. Vind je het echt LOL @Arnoud? Persoonlijk vind ik het rampzalig zoals er met het auteursrecht omgegaan wordt. Eigenlijk met de intellectueel eigendomsrechten in het algemeen.

    Lees in jouw bijdrage allemaal opmerkingen waar het huidige auteursrecht allang aan voldoet. Dat verbodsrecht is helemaal niet zo sterk. Ook biedt de huidige auteurswet balans tussen de gebruiksvrijheid voor consumenten en het ondernemersbelang van makers.

  4. @Arnoud

    Heb op zeker moment geleerd dat als op goede grond aangenomen hoort te worden dat het A is en de rest van de wereld meent dat het B is, het doelmatiger is om uit te gaan van A en te bepleiten waarom het A hoort te zijn. Vooral ook bij de rechter is dat van belang. Het gaat tenslotte om waarheidsvinding. Zie het nut er niet van in om te bepleiten waarom iets A zou moeten worden als het al A is. Wat jij doet lijkt op intellectuele eigendsomrecht politiek. Dat kan altijd nog wanneer de rechtspraak blijft dwalen.

    Ben ik er voorstander van altijd eerst zelf een oordeel te vormen voordat ik de mening van de rest van de wereld tot de mijne maak. Dat hoort IMO bij wetenschap.

  5. Lees net dit in NRC, treffend voorbeeld van hoe het steeds gaat:

    Waarom zijn er niet meer digitale boeken in het Nederlands voorhanden? Dani?l Ropers, algemeen directeur van Bol.com, stelt dat uitgevers, auteurs en verkopers laveren tussen angst voor piraterij en opportunisme. Om te voldoen aan de vraag van de lezer naar e- books, moet elke partij een stap naar voren zetten. Aangezien iedereen zich concentreert op de opbrengst, blijven die stappen uit, aldus Ropers. ???Met als gevolg dat de lezer zijn heil zoekt op piratensites.???

  6. @Martijn

    Ja, en dat hoort niet voor rekening van de gebruikers/piratensites te komen. Dat is ‘eigen schuld’ van de makers. Zij onthouden publiek broodnodige cultuur.

    @Arnoud

    Overigens laat open source zien dat het doel van het auteursrecht (stimuleren dat er creatieve werken worden gemaakt en op de markt worden gebracht) het meest gediend lijkt met afschaffing van dat auteursrecht.

  7. @Mattie(#1):

    Ik vraag me af in hoeverre de auteur nu veel zeggenschap heeft. Het zijn toch de uitgeverijen die contracten met de auteurs afsluiten waardoor die uitgeverij de zeggenschap krijgt?
    De auteur heeft volledige vrijheid bij het sluiten van een contract met een uitgever. Voor zover die vrijheid wordt gefrustreerd door onderlinge afspraken tussen uitgevers dient het mededingingsrecht toegepast te worden.

    (Maar er zijn andere meningen, getuige het wetsvoorstel om het auteursrecht tijdens het leven van de auteur onoverdraagbaar te maken.)

    @jdk(#2):

    Zal maar meteen zeggen dat ik deze discussie zinloos vind nu juristen collectief en individueel niet in staat blijken het huidige auteursrecht te zien zoals het is.
    De hele wereld ziet het anders dan jij, maar het lichtje wil niet gaan branden?

    Ben ik er voorstander van altijd eerst zelf een oordeel te vormen voordat ik de mening van de rest van de wereld tot de mijne maak. Dat hoort IMO bij wetenschap.

    De uitleg van het recht is geen wetenschap.

    Overigens laat open source zien dat het doel van het auteursrecht (stimuleren dat er creatieve werken worden gemaakt en op de markt worden gebracht) het meest gediend lijkt met afschaffing van dat auteursrecht.

    Open source heeft veel eerder baat bij dan last van het auteursrecht. Het is een enorm misverstand dat open source en auteursrecht haaks op elkaar staan.

  8. @Piet: Open source is nu vormgegeven als set auteursrechtlicenties, maar er is geen fundamentele reden waarom dat zo zou moeten. Je zou hetzelfde resultaat verkrijgen als je software uit het auteursrecht haalt en een sui generis-recht maakt van de GPL en collega’s. Dus niet “u krijgt deze rechten onder mijn auteursrecht” maar “u krijgt deze rechten onder mijn softwarerecht” (of hoe het dan maar gaat heten).

    Open source kan dus prima bestaan binnen het huidige auteursrecht maar dat is geen argument waarom het auteursrecht moet blijven zoals het is.

  9. Wat ik mis in de blogpost van Arnoud is hoe de “kwaliteitstoets” die in het elegante verbodsysteem niet nodig is, in het dwanglicentiemodel gaat functioneren. Ook vraag ik me af wat er precies bedoeld wordt met de slimme nieuwe modellen van Mininova en Kazaa.

    Kortom, hoe gaat de hoogte van de billijke vergoeding worden bepaald, en waar gaat het geld vandaan komen?

    Hoe voorkom je dat er een commissie moet worden opgericht die de “kwaliteit” van een nieuw werk (of de mate waarin een werk aan de “vraag” van de markt voldoet) gaat beoordelen?

    Het iTunesmodel is natuurlijk werkbaar (mits het aantal gratis downloads via filesharing enigszins beperkt blijft), maar dat lijkt wel erg veel op het normale model en volgens mij in het geheel niet op de modellen van Kazaa en Mininova.

    Dat iTunes concurrentie moet krijgen ben ik het mee eens, maar concurrerende sites zouden m.i. op twee fronten moeten concurreren: 1. in wat zij de consument te bieden hebben, en 2. in wat zij de auteurs/rechthebbenden te bieden hebben.

    Dat betekent niet dat alles dus maar gratis en vrij moet worden.

    Mag ik dit zo begrijpen dat Arnoud het eens is dat ongelimiteerde filesharing een bedreiging kan vormen voor internetdistributiemodellen die w?l bijdragen aan het eigenlijke doel van het auteursrecht, nl. het stimuleren van de creatie van nieuwe werken?

  10. @Arnoud(#10): Eens, maar dat is niet in strijd met wat ik schreef, denk ik. Mijn punt was vooral dat ik niet inzie waarom het succes van open source zou aantonen dat het auteursrecht beter kan worden afgeschaft.

    Software is gewoon een wat vreemde eend in de bijt doordat je de object code kunt verspreiden zonder de source code mee te leveren (waardoor het “open source”-idee betekenis heeft voor software), en doordat (de meeste) software veel meer een tool is dan een verbruiksproduct (waardoor het voor mensen en bedrijven interessant is eraan mee te werken).

  11. Wat ik mis in de blogpost van Arnoud is hoe de ???kwaliteitstoets??? die in het elegante verbodsysteem niet nodig is, in het dwanglicentiemodel gaat functioneren. Ook vraag ik me af wat er precies bedoeld wordt met de slimme nieuwe modellen van Mininova en Kazaa.

    Ik zou niet weten waarom een kwaliteitstoets nodig zou zijn, ik heb in ieder geval nergens gezegd dat ik die zou willen invoeren. Waar ik voor pleit is dat bedrijven die nieuwe verkoop- of distributiemodellen verzinnen, de kans moeten krijgen de auteursrechtlicenties te halen die nodig zijn om die modellen te kunnen runnen.

    Bij Kazaa en eerder Napster was bv. het idee dat er een (micro)payment per uitwisseling zou worden gedaan. De servers zijn in staat dat te monitoren. De kosten voor de operator zijn veel lager dan een klassieke downloadwinkel, omdat de kopers zelf doorleveren aan andere kopers. (Dat vind ik slim.)

    Er zijn ongetwijfeld nog meer modellen, bv. dat je betaalt voor downloaden vanaf de server maar een korting/refund krijgt wanneer je meehelpt te uploaden naar een andere klant. Zo bespaar je dataverkeer van de verkoper.

    Natuurlijk is er dan het risico dat iemand een model opzet waarbij onvoldoende inkomsten worden gegenereerd. Zo zou het goed kunnen dat Mininova’s model “gratis met advertenties” te weinig oplevert. Maar voor radio en later televisie hebben we dat risico durven nemen. Ik zou dan ook niet op voorhand willen zeggen “je moet per download een bedrag vragen”.

    Ik zie daarbij verder geen noodzaak om de kwaliteit te toetsen. Het enige dat moet gebeuren is een projectie van de inkomsten van het bedrijf vaststellen en op basis daarvan een billijke vergoeding voor de rechthebbenden opleggen. Kort door de bocht zou dat bv. een percentage van de operationele winst kunnen zijn, of een percentage van de verkoopprijs indien per stuk wordt afgerekend.

    Mag ik dit zo begrijpen dat Arnoud het eens is dat ongelimiteerde filesharing een bedreiging kan vormen voor internetdistributiemodellen die w?l bijdragen aan het eigenlijke doel van het auteursrecht, nl. het stimuleren van de creatie van nieuwe werken?

    Nee. Ik heb het daar niet over gehad, dus hoe je dat kunt begrijpen uit mijn post is me een raadsel.

  12. @Arnoud(#13):

    Bij Kazaa en eerder Napster was bv. het idee dat er een (micro)payment per uitwisseling zou worden gedaan.
    Dus gebruikers betalen per download. Dat is het iTunesmodel. (Dat sommige downloadwinkels goedkoper werken dan andere maakt het model niet anders.)

    Natuurlijk is er dan het risico dat iemand een model opzet waarbij onvoldoende inkomsten worden gegenereerd.

    Rechthebbenden kunnen m.i. niet worden gedwongen om in te stappen in potentieel verliesgevende modellen. Wil je ze dwingen, dan moeten ze voor hun licenties een gegarandeerde billijke vergoeding krijgen, hetzij per werk, hetzij per verspreide kopie. Zo doen we dat bij radio en televisie toch ook.

    Natuurlijk staat het rechthebbenden altijd vrij om uit eigen keuze een gokje te wagen.

    Ik zie daarbij verder geen noodzaak om de kwaliteit te toetsen.

    Bij gebrek aan onderhandelingsfase zal het op ??n of andere manier bij het bepalen van de totale vergoeding voor een werk een rol moeten spelen in welke mate het werk inspeelt op wat de markt vraagt. Bij betaling per download kun je kijken naar het aantal downloads. Bij “gratis met advertenties” lukt dat niet goed. (Zelfs als je het aantal downloads kunt tellen, is dat erg fraudegevoelig.)

    Nee. Ik heb het daar niet over gehad, dus hoe je dat kunt begrijpen uit mijn post is me een raadsel.

    Dat hoeft geen raadsel te zijn, want ik citeerde niet voor niets jouw regel:

    Dat betekent niet dat alles dus maar gratis en vrij moet worden.
    Bedoel je dat, hoewel niet alles dus maar gratis en vrij moet worden, ongelimiteerde filesharing wel moet worden toegestaan?

  13. Waar ik meest in zie, is net als dat ik nu per maand een tientje betaal om televisie te kijken (waarvan een deel bij de zenders belandt), ik ook een tientje per maand betaal om te mogen downloaden. Net zoals dat ik evenveel TV kan kijken als ik wil, zou ik ook evenveel willen kunnen downloaden als ik wil. Dat is dus een ander model dan ITunes, waar je per liedje betaalt.

    Ik weet dat bepaalde clubs bij het horen van dit idee lijkbleek worden, hoe kan je nou voor een tientje oneindig veel werken aanbieden, maar let wel: Een tientje is meer dan veel mensen maandelijks aan amusementsartikelen besteden. Kijk bij mensen thuis en hoeveel DVD’s er staan: Het gemiddelde zou in de honderden moeten lopen als ze er meerde per maand zouden kopen. Kortom: De inkomsten van de amusementsindustrie zullen in een dergelijk geval niet heel erg dalen.

    Maak er desnoods 20 euro van.

    Vervolgens is het enige dat van de downloadsite verwacht wordt, dat ze een verdeling opstellen van de binnengekomen gelden aan de hand van wat er gedownload is.

    Om zoiets mogelijk te maken zou je een wettelijke regeling kunnen bedenken waar geen sprake is van een licentie vooraf, maar van een model van compensatie achteraf.

    Het moeilijkste in een dergelijk systeem is de vaststelling van de prijs voor een dergelijke downloaddienst; omdat de auteur achteraf een deel krijgt van de opbrengst, kan deze zijn eigen prijs niet meer vaststellen. De downloaddienst zelf is ook geen goede optie om de prijs vast te stellen.

  14. @Dani?l(#15): (voor de duidelijkheid: ik ben het niet oneens met wat je schrijft)

    Waar ik meest in zie, is net als dat ik nu per maand een tientje betaal om televisie te kijken (waarvan een deel bij de zenders belandt), ik ook een tientje per maand betaal om te mogen downloaden. Net zoals dat ik evenveel TV kan kijken als ik wil, zou ik ook evenveel willen kunnen downloaden als ik wil. Dat is dus een ander model dan ITunes, waar je per liedje betaalt.
    Ok, maar in dit TV-model onderhandelen de rechthebbenden op films en series met de omroepen of televisiezenders. Van dwanglicenties is geen sprake.

    Zodra je rechthebbenden gaat verplichten om akkoord te gaan verdwijnt de onderhandelingsfase waarin een marktconforme prijs wordt bereikt. Van het TV-model is dan niets meer over.

    Vervolgens is het enige dat van de downloadsite verwacht wordt, dat ze een verdeling opstellen van de binnengekomen gelden aan de hand van wat er gedownload is. Om zoiets mogelijk te maken zou je een wettelijke regeling kunnen bedenken waar geen sprake is van een licentie vooraf, maar van een model van compensatie achteraf.

    Als iedere download gratis is, is het aantal downloads eenvoudig te manipuleren. Misschien is dit slechts een praktisch probleem dat technisch is op te lossen, maar geheel vrij van complicaties is deze methode in ieder geval niet. Bovendien komen al gauw privacyaspecten in beeld.

    Verder is het duidelijk dat zoiets alleen werkt als filesharing in het algemeen verboden is/wordt/blijft. Anders krijg je filesharingsites die buiten de wettelijke regeling gaan werken. Er moet een soort vergunningsysteem komen en buitenlandse bittorrentachtigen moeten enigszins effectief worden bestreden. (Of als alternatief: de 10 of 20 euro haal je niet binnen als abonnementsgeld, maar via onvrijwillige belastingheffing op internetverbindingen.)

    Ik zie persoonlijk meer in een webwinkel die zelf onderhandelt met rechthebbenden en die gebruikers abonnementen aanbiedt waarbinnen ongelimiteerd (een deel van) de collectie kan worden gedownload. Als de markt daar echt om vraagt, zal zoiets vanzelf ontstaan. En anders, ach, dan betaal je toch per nummer?

  15. @Piet:

    Dus gebruikers betalen per download. Dat is het iTunesmodel. (Dat sommige downloadwinkels goedkoper werken dan andere maakt het model niet anders.)
    Tsja, op het meest algemene niveau is elk model aan elkaar gelijk. Uniek aan Kazaa en consorten is dat afnemers meehelpen met verspreiding, waardoor er veel meer aanbod beschikbaar is.

    Je zou ook kunnen denken aan modellen als “onbeperkt downloaden voor 10 euro” of constructies met pakketjes rechten en daarop afgestemde vergoedingen (1x kijken is 50 cent, 3 keer kijken plus 1 download is 5 euro, weet ik veel).

    Het probleem dat je signaleert over de onderhandelingspositie lijkt me niet onoverkomelijk: bij Buma/Stemra gelden vaste tarieven, toch lukt het die prima om het geld binnen te halen.

    Rechthebbenden kunnen m.i. niet worden gedwongen om in te stappen in potentieel verliesgevende modellen. Wil je ze dwingen, dan moeten ze voor hun licenties een gegarandeerde billijke vergoeding krijgen, hetzij per werk, hetzij per verspreide kopie. Zo doen we dat bij radio en televisie toch ook.

    Het probleem is dat je vooraf nooit weet of een model verliesgevend zal zijn.

    Ik denk dat je er niet aan ontkomt om die billijke vergoeding te koppelen aan de geprojecteerde omzet of winst. En ja dan zullen er modellen zijn waar de vergoeding tegenvalt ten opzichte van de projecties. Maar dat neem ik voor lief, als het alternatief is “laten we maar bij DVD-schijfjes blijven want daarop maken we 45% winst.”

    Bij betaling per download kun je kijken naar het aantal downloads. Bij ???gratis met advertenties??? lukt dat niet goed. (Zelfs als je het aantal downloads kunt tellen, is dat erg fraudegevoelig.)

    Je kunt dan afgaan op het aantal views van de advertenties, of eisen dat er een minimumniveau per maand moet komen. Maar dit lijkt me een probleem dat advertentie-gebaseerde sites ook nu al hebben, dus dat moet op te lossen zijn.

    Bedoel je dat, hoewel niet alles dus maar gratis en vrij moet worden, ongelimiteerde filesharing wel moet worden toegestaan?

    Nee. Ik bedoel dat mijn betoog om dwanglicenties tegen billijke vergoeding niet neerkomt op dat alles dus maar gratis en vrij moet worden.

    Het probleem van de gratis weggevers los je niet op door die clubs te verbieden. Een betere oplossing is verplichte afdracht van die billijke vergoeding. Oftewel legaliseer Kazaa in plaats van het te verbieden.

    Er zullen dan vast nog steeds piratenbaaien blijven, maar ik verwacht dat dat marginaal zal zijn. En marginale verschijnselen hoef je niet juridisch aan te pakken.

  16. Op zich ben ik het er wel mee eens, maar ik zie wel haken en ogen. Sommige auteurs willen de verspreiding van hun werk exclusief houden. Die brengen een vinyl-EP uit in een oplage van 500 exemplaren en meer niet. Moet dat gerespecteerd worden? Elke foto wordt ook een soort stockfoto, terwijl er ook fotografen zijn die hun werk niet zomaar op elke site of in elk blad willen hebben; ze hebben technische en inhoudelijke eisen. Een bekend geval is ook Pink Floyd, dat om artistieke reden niet wil dat er losse nummers worden aangeboden van hun platen. Een redelijke artistieke eis of gaat de consument die alleen ‘Money’ wil hebben voor? Als mensen een Hollywoodfilm gaan downloaden voordat hij voor Nederland is aangekocht, waar gaat dan het geld naartoe? Rechtstreeks naar de producent of later alsnog naar de Nederlandse distributeur?

  17. Het auteursrecht zelf is niet zo’n probleem voor de consument. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het octrooirecht kan je het gewoon negeren: boycot gewoon alle auteurs die niet (het gros van) hun rechten afstaan. Je houdt dan waarschijnlijk een vergelijkbaar aanbod over als wat er zou zijn zonder auteursrecht(*).

    Het probleem met het auteursrecht is dat het tegenwoordig niet meer te handhaven is, en dat men het toch probeert te handhaven. Deze discrepantie leidt tot allerlei wanhoops-msatregelen: DRM, het monitoren van internetverkeer, ’three strikes out’ en dergelijke. Net zoals bij de ‘war on drugs’ en de ‘war on terror’ zijn het juist de tegen-maatregelen die maatschappelijke schade veroorzaken, terwijl ze bijzonder weinig effect boeken op het beoogde doel.

    Ik pleit dus voor de volgende aanpak: 1) Wees zeer terughoudend in het handhaven van het auteursrecht. Het auteursrecht mag nooit prioriteit krijgen boven bijv. de privacy van internetgebruikers. Aan de andere kant: schaf het auteursrecht voorlopig niet af. Je zou kunnen spreken van een soort ‘gedoogbeleid’. 2) Evalueer regelmatig of er nog niche-markten zijn waarvoor het auteursrecht nog praktische relevantie heeft. Mocht dit niet meer het geval zijn, pleit dan in internationaal verband voor afschaffing van de verdragen die het auteursrecht internationaal regelen, en schaf het auteursrecht af zodra dat mogelijk is.

    Als de overheid koste wat kost een niet te handhaven systeem probeert te handhaven, dan zal dat leiden tot een politiestaat, en vroeg of laat tot een revolutie. Nederland zou wel eens de geschiedenis van Oost-Duitsland kunnen herhalen.

    (*) Aan de andere kant: misschien zijn er wel auteurs die ook wel werken zouden maken zonder auteursrecht, maar die toch het auteursrecht gebruiken als dat beschikbaar is. En bij software komen daar nog wat problemen bij, bijv. dat men er soms van uit gaat dat iedereen windows gebruikt.

  18. @Arnoud(#17):

    Tsja, op het meest algemene niveau is elk model aan elkaar gelijk. Uniek aan Kazaa en consorten is dat afnemers meehelpen met verspreiding, waardoor er veel meer aanbod beschikbaar is.
    Het gaat je om businessmodellen, toch?

    Alle businessmodellen zijn zeker niet aan elkaar gelijk. Maar zodra er wordt betaald per download en een percentage van dat bedrag naar de rechthebbende gaat, is het businessmodel m.i. compleet. De verschillen zitten dan nog slechts in de technische implementatie.

    Je zou ook kunnen denken aan modellen als ???onbeperkt downloaden voor 10 euro??? of constructies met pakketjes rechten en daarop afgestemde vergoedingen (1x kijken is 50 cent, 3 keer kijken plus 1 download is 5 euro, weet ik veel).

    Dat zijn inderdaad andere businessmodellen.

    Het probleem is dat je vooraf nooit weet of een model verliesgevend zal zijn. Ik denk dat je er niet aan ontkomt om die billijke vergoeding te koppelen aan de geprojecteerde omzet of winst. En ja dan zullen er modellen zijn waar de vergoeding tegenvalt ten opzichte van de projecties. Maar dat neem ik voor lief, als het alternatief is ???laten we maar bij DVD-schijfjes blijven want daarop maken we 45% winst.???

    Dat neem je voor lief, maar zelf heb je dan ook niet veel te verliezen. Rechthebbenden die jou zien pokeren met hun werken denken er wellicht anders over. Ach, opeens een miljard werken rechtenvrij het internet op maar het businessmodel viel toch een beetje tegen en de gezamenlijke rechthebbenden mogen in totaal 10 euro verdelen.

    Als DVD-schijfjes idioot winstgevend zouden zijn, zou iedere filmproducent met een klein beetje zakelijk talent stinkend rijk worden. Waarom is dat niet zo?

    Het probleem van de gratis weggevers los je niet op door die clubs te verbieden. Een betere oplossing is verplichte afdracht van die billijke vergoeding. Oftewel legaliseer Kazaa in plaats van het te verbieden.

    Ik heb moeite hier een verschil te zien. Je wilt illegale down- en/of uploaders vervolgen op de RIAA-manier (met wat lagere bedragen per download)?

    Er zullen dan vast nog steeds piratenbaaien blijven, maar ik verwacht dat dat marginaal zal zijn. En marginale verschijnselen hoef je niet juridisch aan te pakken.

    Voor marginaliteit is illegaliteit een eerste vereiste. Anders gaat het piratenmodel winnen (tot het aan zijn eigen succes ten onder gaat): een paar centjes verdienen met banner ads over de ruggen van vele duizenden rechthebbenden (waarbij het verdiende bedrag in geen verhouding staat tot de investeringen van de rechthebbenden).

  19. Maar zodra er wordt betaald per download en een percentage van dat bedrag naar de rechthebbende gaat, is het businessmodel m.i. compleet. De verschillen zitten dan nog slechts in de technische implementatie.

    Goed, laten we dan eens focussen op de ad-supported systemen die bv. Mininova en eerder Kazaa heeft. Daarbij wordt dus niet per se per download afgerekend maar op basis van adviews of clicks. Of we pakken de al vaker genoemde “onbeperkt spareribs”-modellen waarbij je onbeperkt kunt downloaden voor een vast bedrag.

    Rechthebbenden die jou zien pokeren met hun werken denken er wellicht anders over. Ach, opeens een miljard werken rechtenvrij het internet op maar het businessmodel viel toch een beetje tegen en de gezamenlijke rechthebbenden mogen in totaal 10 euro verdelen.

    Jaja, leuke beeldspraak. Je gaat er daarbij vanuit dat die rechthebbenden recht hebben op de inkomsten die ze nu binnenhalen. Maar dat is geen onvervreemdbaar recht: dat is een gevolg van het model dat de huidige Auteurswet voorstaat. Je kunt dan niet zeggen “oh maar ze krijgen nu geld dus ze mogen nooit meer minder verdienen”. Als de overheid jarenlang de varkensfokkers (of de schilders, om dichter bij huis te blijven) subsidieert, mag ze dan nooit meer die subsidie intrekken? Is dat dan “pokeren met hun inkomsten”?

    Waar het om gaat, is hoe we werken op de markt krijgen en die markt aan de gang houden. Die markt moet de digitale zijn (worden) en daar zijn stimuleringsmaatregelen nodig.

    Als DVD-schijfjes idioot winstgevend zouden zijn, zou iedere filmproducent met een klein beetje zakelijk talent stinkend rijk worden. Waarom is dat niet zo?

    Omdat de afnemer geen zin (meer) heeft in DVD-schijfjes. Die wil graag een digitale download, on demand. Die markt is er niet, en die markt moet er komen.

    “Nee sorry, internet komt pas als we de videocassette hebben uitgemolken.” Kom nou toch.

    Het probleem van de gratis weggevers los je niet op door die clubs te verbieden. Een betere oplossing is verplichte afdracht van die billijke vergoeding. Oftewel legaliseer Kazaa in plaats van het te verbieden.
    Ik heb moeite hier een verschil te zien. Je wilt illegale down- en/of uploaders vervolgen op de RIAA-manier (met wat lagere bedragen per download)?

    Ik begrijp je niet. Wat ik hierboven zeg, is dat het niet meer mogelijk moet zijn om initiatieven zoals Kazaa te verbieden werken te verspreiden. Oftewel Kazaa moet worden gelegaliseerd. Daar moet dan tegenover staan dat Kazaa een billijke vergoeding betaalt aan rechthebbenden.

    En nee, dat is wezenlijk anders dan wat we nu hebben: nu kunnen rechthebbenden zeggen “geen zin in Kazaa, we moeten eerst de DVD uitmelken en daarna komen we zelf wel met iets” en dan heeft Kazaa pech. Ik acht dat onacceptabel. Auteursrecht is geen eigendom waarmee je vrijelijk kunt besluiten “jij wel en jij niet een licentie”, auteursrecht is een middel om de markt voor creatieve werken te stimuleren. En als de huidige vorm van dat middel niet werkt, dan moet er een nieuwe vorm komen.

  20. Mm, sorry, een paar stappen terug:

    Ik heb toch het idee dat in de discussie met enige regelmaat twee individuen met elkaar worden verward: de auteur en degene die het werk verspreidt. Dat begon al met de zin van Arnoud: minder macht bij de auteur en meer macht bij de distributeur en de maatschappij.

    Maar je hebt twee distribiteuren: de website/applicatie waardoor werk verspreid wordt en de persoon die er gebruik van maakt. Beiden hoeven niets met de auteur te maken hebben.

    En die auteur krijgt juist steeds minder grip erop: denk maar aan bijvoorbeeld apple die stripalbums weigert omdat ze pornografisch zou zijn, of denk aan de fan die enthousiast de demo’s uit de oefenruimte op het net zet, terwijl de band dat helemaal niet wil laten horen. Mogen ze alsjeblieft? Het gaat hier ook om privacy ja.?

    Los van het geld: je zou toch zeggen dat degene die het werk echt maakt, de vrijheid zou moeten krijgen om dat in de mate te publiceren zoals hij dat wil en ook wat hij wil. Ik zie niet in waarom de auteurswet juist op die gebieden afgezwakt zou moeten worden ten gunste van bedrijven en personen (‘de maatschappij’) die alleen maar de verspreiding en consumptie doen.

  21. Het gaat hier ook om privacy ja.?

    Ik vind privacy enorm veel belangrijker dan het auteursrecht. In jouw voorbeeld van een band in een oefenruimte zou je inderdaad van privacy kunnen spreken.

    Privacy betekent dat je anderen de toegang kunt onthouden tot gegevens die over jou gaan. Het probleem is daarbij, net zoals bij het auteursrecht, vooral dat gegevens zich wel heel makkelijk verspreiden: zodra meer dan, zeg, tien personen toegang hebben tot de gegevens, ben je de controle in de praktijk al kwijt, en dan helpt geen enkele wet je meer.

    Privacy moet dan ook bij de bron aangepakt worden: zorg er met degelijke technische(*) maatregelen voor dat anderen geen toegang hebben tot de gegevens. Als je juist wilt dat een (eventueel selecte) grote groep mensen toegang heeft tot gegevens, bijvoorbeeld bij de verkoop van films/media/software, dan bestaat er geen effectieve bescherming.

    (*) in tegenstelling tot juridische. Je weet nooit of mensen zich aan afspraken / de wet houden.

  22. Hoi Corn?, ik vind privacy ook veel belangrijker dan auteursrecht.

    Helaas, privacy en auteursrecht lopen veel meer door elkaar dan men vaak beseft. Er valt best te discussieren over het gemak waarmee elke opname of afbeelding gebruikt wordt voor eigen gebruik/interpretatie zoals nu gemeengoed is geworden.

    Wanneer ik een gedicht schrijf, wil ik graag dat dat weergegeven wordt zoals ik het bedoeld heb. Wanneer ik een politieke uitspraak doe, wil ik graag dat die niet uit zijn verband gerukt wordt.

    Het argument dat je privacy-informatie maar zelf technisch moet gaan beveiligen en verbergen, lijkt mij in de huidige social media klimaat achterhaald. Waarom moet het zo moeilijk zijn om dingen die je zelf maakt of zegt, van jezelf, binnen je eigen context te mogen houden?

    Natuurlijk knarst er hier wat: kunnen we bijvoorbeeld dan geen parodieen meer maken? Ik denk het wel: een parodie geeft een context waardoor je snapt dat het niet ‘echt/oorspronkelijk’ is. Maar het barst van de randgevallen en die kun je niet wettelijk dichttimmeren. Dat wil ik ook echt niet: als puntje bij paaltje komt, vind ik het recht op meningsuiting belangrijker dan auteursrecht.

    En dat is nou precies waarom ik ook niet wil dat het huidige auteursrecht afgebrokkeld moet gaan worden ten gunste van distribiteurs. Dan maak je er gewoon ouderwetse uitgevers van, met het verschil dat die meteen alle uitgeefrechten in handen hebben. Brrr.

  23. @Arnoud(#21):

    Jaja, leuke beeldspraak. Je gaat er daarbij vanuit dat die rechthebbenden recht hebben op de inkomsten die ze nu binnenhalen. Maar dat is geen onvervreemdbaar recht: dat is een gevolg van het model dat de huidige Auteurswet voorstaat.
    Nee, ik ga niet uit van een onvervreemdbaar recht. Mijn uitgangspunt is gelijk aan het jouwe: het auteursrecht is bedoeld om mensen te stimuleren nieuwe werken te maken. De auteur weet dat de creatie van een nieuw werk voor hem iets van waarde oplevert.

    Als de wetgever plots gaat pokeren en met onhandige businessmodellen die rechten waardeloos maakt, is dat niet alleen een inbreuk op de rechtszekerheid (en bescherming van eigendom in de zin van art. 1, 1e protocol, EVRM), maar ook (en belangrijker) een teken aan potenti?le auteurs van toekomstige werken dat het allerminst zeker is dat ze iets zullen terugkrijgen voor hun investering.

    Waar het om gaat, is hoe we werken op de markt krijgen en die markt aan de gang houden. Die markt moet de digitale zijn (worden) en daar zijn stimuleringsmaatregelen nodig.

    Verbeter de effectieve bescherming van digitale werken…

    Jij negeert de volkomen rationele angst van rechthebbenden dat ze op het internet geen greep kunnen houden op hun rechten. Dat is waarom men niet stond te springen om de pianola, waarom men bibberde voor de videorecorder, en waarom men huiverig is voor het internet.

    Voor de pianola was die angst terecht: men had (aanvankelijk) daadwerkelijk geen rechten. Voor de videorecorder bleek de angst uiteindelijk onterecht: de (legale) videotheek deed zijn intrede en het publiek bleek bereid hiervan gebruik te maken in plaats van grootschalig zijn videobanden uit het illegale circuit te betrekken. Hierbij hielp natuurlijk dat dat illegale circuit daadwerkelijk illegaal was en ook werd aangepakt.

    “Als DVD-schijfjes idioot winstgevend zouden zijn, zou iedere filmproducent met een klein beetje zakelijk talent stinkend rijk worden. Waarom is dat niet zo?” Omdat de afnemer geen zin (meer) heeft in DVD-schijfjes. Die wil graag een digitale download, on demand. Die markt is er niet, en die markt moet er komen.

    Je weet dat dit niet klopt. De te verwachten inkomsten van DVD-verhuur en -verkoop maken gewoon deel uit van de begroting van filmproducenten. Die inkomsten worden gebruikt om een zo goed mogelijke film te maken in vergelijking met films van concurrenten. Soms valt een film tegen, en dan maken de producenten gewoon verlies (zoals het hoort). Filmproducenten kunnen het zich niet veroorloven om DVD-opbrengsten puur als extraatje te beschouwen, want dan stapt er een nieuwe filmproducent in de markt die w?l de te verwachten DVD-inkomsten in zijn film investeert en op die manier zijn concurrentie verslaat.

    Dat internet inhakt op de inkomsten van DVD-verhuur en -verkoop zal ongetwijfeld waar zijn, maar staat los van het bovenstaande.

    Wat ik hierboven zeg, is dat het niet meer mogelijk moet zijn om initiatieven zoals Kazaa te verbieden werken te verspreiden. Oftewel Kazaa moet worden gelegaliseerd. Daar moet dan tegenover staan dat Kazaa een billijke vergoeding betaalt aan rechthebbenden.

    En als Kazaa niet betaalt of niet kan betalen? Is er dan echt een verschil met de huidige (civiele) handhaving?

    Het gaat mij trouwens niet om de “gratis weggevers” die wel bereid zijn om te betalen, maar over ongelimiteerde filesharing zoals we dat al jaren kennen, voor zover ik begrijp vaak door uploaders die er niet eens aan verdienen maar het gewoon voor de kick doen.

    Moeten we dat toestaan zolang er handige banner-ad-sites zijn die op ??n of andere manier bij die uploaders aanhaken en wel een paar procent van hun inkomsten willen afstaan?

  24. @Piet,

    Als ik zo de discussie tussen jou en Arnoud lees, dan constateer ik dat jij dezelfde redenatie volgt als de amusementsindustrie doet, waarbij je het hele fundamentele bezwaar van Arnoud min of meer negeert of er omheen draait.

    Je steunt de argumentatie van de distributeurs die vinden dat zij mogen blijven bepalen op welk medium een werk mag worden vastgelegd en gedistribueerd en op welk medium niet. En volgens mij is dat het belangrijkste punt waar Arnoud bezwaar tegen maakt.

    Ik lees nergens dat Arnoud de huidige distributeurs wil dwingen om zelf via het internet te gaan distribueren. Ik lees alleen dat hij wil dat wanneer anderen menen dat ze werken rendabel kunnen distribueren op een andere manier, dat ze dan de daarvoor benodigde licenties moeten kunnen kopen.

    Nu wordt dat dus geweigerd met als argument dat je dan niet weet of er nog wel net zo veel geld binnen zal stromen als in het huidige model. Ze weigeren zelf een dergelijk businessmodel te exploiteren en ze weigeren eveneens derden om een ander business- of distributiemodel op te zetten.

    Is de auteurswet daarvoor wel bedoeld?

  25. Kan iemand me dan vertellen wat voor afspraken een dienst als Spotify heeft m.b.t auteursrechten?

    Ik heb ook gelezen dat Google met een soortgelijke dienst als Spotify wil komen, hierover zijn zij al in gesprek met 4 grote majors.

    mvg Kees (student Media & Entertainment)

  26. @Mattie(#28):

    Ik lees nergens dat Arnoud de huidige distributeurs wil dwingen om zelf via het internet te gaan distribueren. Ik lees alleen dat hij wil dat wanneer anderen menen dat ze werken rendabel kunnen distribueren op een andere manier, dat ze dan de daarvoor benodigde licenties moeten kunnen kopen.
    Arnoud wil dwanglicenties verlenen aan websites met een verliesgevend businessmodel waarvoor de rechthebbenden nauwelijks iets terugkrijgen.

    Ik ben van mening dat rechthebbenden zelf moeten kunnen onderhandelen. Iemand met een goed model krijgt vanzelf wel rechthebbenden over de brug.

    Arnoud’s argument is geloof ik dat geen enkel model een kans maakt als het de consument geen compleet aanbod kan bieden. Ik waag dat te betwijfelen. Ik dacht dat iTunes redelijk goed liep, bijvoorbeeld.

    Biedt iTunes een compleet aanbod? Dan zijn alle rechthebbenden blijkbaar al bereid gebleken om via internet te distribueren.

    Biedt iTunes geen compleet aanbod? Dan is het hebben van een compleet aanbod blijkbaar geen noodzakelijke voorwaarde voor een succesvol businessmodel.

  27. Als de wetgever plots gaat pokeren en met onhandige businessmodellen die rechten waardeloos maakt, is dat niet alleen een inbreuk op de rechtszekerheid (en bescherming van eigendom in de zin van art. 1, 1e protocol, EVRM), maar ook (en belangrijker) een teken aan potenti?le auteurs van toekomstige werken dat het allerminst zeker is dat ze iets zullen terugkrijgen voor hun investering.

    Met die woordkeus is het onmogelijk iets zinnigs terug te zeggen. Je insteek van “pokeren” en de verwijzing naar eigendomsrecht geven aan dat je vindt dat hoe dan ook de beslissing bij de rechthebbenden moet liggen. Dan kunnen we elkaar niet overtuigen.

    Voor de pianola was die angst terecht: men had (aanvankelijk) daadwerkelijk geen rechten. Voor de videorecorder bleek de angst uiteindelijk onterecht: de (legale) videotheek deed zijn intrede en het publiek bleek bereid hiervan gebruik te maken in plaats van grootschalig zijn videobanden uit het illegale circuit te betrekken. Hierbij hielp natuurlijk dat dat illegale circuit daadwerkelijk illegaal was en ook werd aangepakt.

    Het pianola-voorbeeld vind ik wat moeilijk: “men had geen rechten” is geen argument dat er iets fout is. Waarom zou elk exploitatiemodel onder de rechten van de auteur moeten vallen?

    Citeren door kranten is ook iets waar “men geen rechten heeft”. Dat moet je je maar laten welgevallen. Of neem de parodie, je moet zomaar toelaten dat mensen je stripverhaal tot een ranzig seksverhaal verbouwen. Daar heb je geen rechten.

    Ik begrijp heus wel dat die angst er is. Wat ik alleen zie, is dat men uitsluitend vanuit die angst redeneert: dit hebben we niet zelf gepland, iemand maakt winst, dat moet niet mogen, dicht die piratenclub. En daardoor worden legitieme dingen tegengehouden.

    Zeg maar: de angst voor meer Pirate Bays blokkeert de Hulus.

    En als Kazaa niet betaalt of niet kan betalen? Is er dan echt een verschil met de huidige (civiele) handhaving?

    Het verschil is dat je als ondernemer weet dat je niet zult worden geblokkeerd. Zolang je maar een billijke vergoeding betaalt, kun je met je business vooruit. Dat lijkt me een belangrijk verschil met de huidige handhaving: daarbij kan zomaar je hele bedrijf gesloten worden omdat de rechthebbenden jouw businessmodel niet leuk vinden.

    Moeten we dat toestaan zolang er handige banner-ad-sites zijn die op ??n of andere manier bij die uploaders aanhaken en wel een paar procent van hun inkomsten willen afstaan?

    Ik zei billijke vergoeding, niet “paar procent”. Wat nu als diezelfde handige jongens vijftig cent per upload afdragen? Volgens mij loop je dan aardig binnen als rechthebbende.

    Arnoud wil dwanglicenties verlenen aan websites met een verliesgevend businessmodel waarvoor de rechthebbenden nauwelijks iets terugkrijgen.

    Nee. Ik wil dwanglicenties verlenen aan diensten die een billijke vergoeding afdragen aan rechthebbenden. Dat “verliesgevend” maak jij ervan.

    Ik dacht dat iTunes redelijk goed liep, bijvoorbeeld.

    Dat is enkel en alleen te danken aan de armdraaierij en drammerigheid van Steve Jobs, die dankzij zijn board-zetel bij Disney en invloed van Apple de rechthebbenden zo ver heeft weten te krijgen dat er licenties werden verleend.

    Napster liep ook “redelijk goed” maar had niet zo’n stijfkoppig en machtig figuur als directeur en werd dus kapotgeprocedeerd. In Nederland liep Kazaa ook best goed maar werd de Buma/Stemra teruggefloten door hun broodheren vlak voordat het licentiecontract werd getekend. Want nee, een billijke vergoeding krijgen van vuige piraten, dat gaan we niet doen: Kazaa moest dood.

    Ik weiger te accepteren dat de digitale innovatie alleen door Steve Jobs gerealiseerd kan worden.

  28. Vergelijk ook YouTube: Voordat Google de boel kocht dacht iedereen dat het aan rechtszaken ten onder zou gaan.

    Sinds Google de dienst uitmaakt heerst daar een model dat wettelijk aanvechtbaar is: YouTube heeft helemaal geen rechten werken te plaatsen. Je moet als rechthebbende achteraf (als je werk al geschonden is) aangeven dat jij rechten op dat werk bezit en dan kun je bepalen wat Google ermee moet doen. Het is een beetje pokerspel van Google: Men hanteert een model wat meer in de richting van wat Arnoud voortstelt zit.

    De reden dat het werkt is dat iedereen weet dat als je Google aanklaagt, Google de lucht boven je kantoor zwart laat zien van de advocaten… Soort koude oorlog. Dat, en dat het op Google nog enigzins in goede banen loopt, de amusementsindustrie weet dat een YouTube die uit de lucht is ruimte geeft aan alternatieven die minder onder de indruk van de auteurswet zijn.

  29. Met die woordkeus is het onmogelijk iets zinnigs terug te zeggen. Je insteek van ???pokeren??? en de verwijzing naar eigendomsrecht geven aan dat je vindt dat hoe dan ook de beslissing bij de rechthebbenden moet liggen.

    Je geeft zelf aan dat je niet kunt garanderen dat de rechthebbenden iets terugkrijgen…

    Wat ik zeg is dat de rechthebbenden een gegarandeerd bedrag per download of per werk moeten krijgen, desnoods afhankelijk van de kwaliteit/populariteit/whatever van het werk (maar dan heb je wel een beoordelingscommissie nodig).

    Als alternatief voor vrije onderhandelingen tussen rechthebbenden en distributeurs kun je redelijkerwijs niet opleggen dat rechthebbenden in zee moeten gaan met ongeteste businessmodellen zonder daar garanties voor terug te krijgen. Doe je dat wel, dan poker je met de rechten van rechthebbenden, inderdaad.

    Het pianola-voorbeeld vind ik wat moeilijk: ???men had geen rechten??? is geen argument dat er iets fout is. Waarom zou elk exploitatiemodel onder de rechten van de auteur moeten vallen?

    Misschien vind jij het niet fout, maar het verklaart dat de rechthebbenden (op de auteursrechten die wel bestonden maar blijkbaar niet strekten tot bescherming van de rollen) er niet blij van werden.

    Zeg maar: de angst voor meer Pirate Bays blokkeert de Hulus.

    Rechthebbenden die goede mogelijkheden ongebruikt laten snijden zichzelf in de vingers en zullen vanzelf tot inkeer komen. Filmproducenten kunnen het zich niet veroorloven nieuwe films niet op DVD en Blu-ray uit te brengen. Voor oude films is Blu-ray zelfs een mooie melkkoe. Zodra duidelijk is dat internet dat ook is, komen die films vanzelf beschikbaar. Misschien is de marge per DVD 45%, bij downloaden zal die marge eerder rond de 99% zijn.

    Dat ???verliesgevend??? maak jij ervan.

    Ik citeer:

    Het probleem is dat je vooraf nooit weet of een model verliesgevend zal zijn.

    Ik denk dat je er niet aan ontkomt om die billijke vergoeding te koppelen aan de geprojecteerde omzet of winst. En ja dan zullen er modellen zijn waar de vergoeding tegenvalt ten opzichte van de projecties. Maar dat neem ik voor lief, (…) Daar voeg ik aan toe dat modellen gebaseerd op banner-ad-inkomsten nooit een billijke vergoeding voor alle rechthebbenden ter wereld zullen kunnen genereren. Reken maar na.

    Napster liep ook ???redelijk goed???

    Napster had bij mijn weten geen uitzicht op inkomsten die in de buurt konden komen van een billijke vergoeding voor alle rechthebbenden. Een contract sluiten met Napster is zoiets als Roel Pieper die investeert in de compressietechnieken van Jan Sloot. Met voldoende hype lijkt het wat. (Misschien overdrijf ik hier: Napster zou met een abonnementsmodel wellicht een kans hebben gehad als er niet andere filesharing netwerken zouden zijn opgedoken.)

    iTunes loopt niet “redelijk goed” zoals Napster “redelijk goed” liep. iTunes heeft rechthebbenden echt iets te bieden en laat uiteindelijk de rechthebbende de keuze om wel of niet mee te doen.

    Ik weiger te accepteren dat de digitale innovatie alleen door Steve Jobs gerealiseerd kan worden.

    Dus je wilt de digitale revolutie op een haast communistische manier opleggen?

  30. Je geeft zelf aan dat je niet kunt garanderen dat de rechthebbenden iets terugkrijgen???

    Waar geef ik dat aan dan? Ik had het over “tegenvallend”, dat vind ik wel even wat anders dan “verliesgevend” of “pokeren”.

    Ondernemen heeft risico’s dat is waar. Maar om dan ondernemen “pokeren met je salaris” te noemen vind ik gewoon tendentieus.

    Laten we een analogie nemen. Voordat het vrij verkeer van goederen in de EEG werd ingevoerd, konden producenten veel beter zelf bepalen wie wat waar ging verkopen. En dat was voor hen best aantrekkelijk, zo’n marktverdeling. Mooie afspraken met afnemers, en piraten die een goedkoop Belgisch product importeren in Nederland kun je via de rechter aanpakken.

    Toch hebben we dat opzij gezet, ondanks het geschreeuw over (het toentijdse equivalent van) art. 1 protocol 1 EVRM en aanverwante claims van rechthebbenden. We vonden vrij verkeer binnen de EEG belangrijker dan het ongestoord genot van de eigenaren. Was dat pokeren met eigendom? Ja, in zekere zin wel. Is er verlies gemaakt? Ongetwijfeld zullen er bedrijven op achteruit zijn gegaan, want met een gesloten distributiesysteem verdien je meer dan met een open markt en parallelimport uit goedkope landen.

    Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Omdat het uiteindelijk beter is voor de maatschappij.

    Wat ik zeg is dat de rechthebbenden een gegarandeerd bedrag per download of per werk moeten krijgen

    Dat zeg ik volgens mij ook. Alleen noem ik het “billijke vergoeding”.

    Als alternatief voor vrije onderhandelingen tussen rechthebbenden en distributeurs kun je redelijkerwijs niet opleggen dat rechthebbenden in zee moeten gaan met ongeteste businessmodellen zonder daar garanties voor terug te krijgen.

    Oh, dat kan ik ook: als alternatief voor innovatie in contentdistributieland kun je redelijkerwijs niet opleggen dat ondernemers maar moeten afwachten of ouderwets en behoudend ingestelde rechthebbenden met ze in zee willen.

    Waarom niet?

    Wat is er zo onredelijk aan “jongens geef je werk nou in licentie want deze systemen zijn gewenst en populair”?

    Rechthebbenden die goede mogelijkheden ongebruikt laten snijden zichzelf in de vingers en zullen vanzelf tot inkeer komen.

    Ik weet niet hoe lang dat “vanzelf” nog gaat duren, maar sinds Napster merk ik maar bar weinig van dat tot inkeer komen. Spotify ja.

    Daar voeg ik aan toe dat modellen gebaseerd op banner-ad-inkomsten nooit een _billijke_ vergoeding voor alle rechthebbenden ter wereld zullen kunnen genereren. Reken maar na.

    Dan ben ik benieuwd wat jij onder “billijk” verstaat. Als je bedoelt “een vergoeding die net zo hoog is als men nu binnenhaalt”, dan gaan we er niet uitkomen want dat is onrealistisch. Je kunt niet verwachten dat elk nieuw model hetzelfde zal opbrengen als het oude. Maar daar staat tegenover dat er meer afnemers/distributeurs zullen ontstaan, dus dat maak je dan weer goed in volume. Reken maar na.

    Napster had bij mijn weten geen uitzicht op inkomsten die in de buurt konden komen van een billijke vergoeding voor alle rechthebbenden.

    Als je “billijk” zo definieert dat het meer is dan wat Napster kan betalen, dan heb je gelijk. Maar ik vind dat een onbillijke definitie.

    Los daarvan plaats je zo de nieuwe Napsters voor een duivels dilemma: ze kunnen pas aanvaardbare royalties betalen als ze groot zijn, en ze kunnen pas groot zijn als ze een groot aanbod in licentie hebben kunnen nemen. Hoe los je dat op? Apple kon er een bak geld tegenaan gooien (plus de stimulans van de iPod), Google heeft sowieso geld te veel, maar de zolderkamerondernemer heeft kennelijk per definitie pech. Dat is raar.

    Dus je wilt de digitale revolutie op een haast communistische manier opleggen?

    Je retoriek wordt nu wel erg doorzichtig.

    Auteursrecht is een politieke keuze, geen onaantastbaar mensenrecht. En als de omstandigheden wijzigen, dan moet de politiek haar keuze bijstellen.

  31. @Arnoud(#36):

    Ondernemen heeft risico???s dat is waar. Maar om dan ondernemen ???pokeren met je salaris??? te noemen vind ik gewoon tendentieus.
    Er is niets mis mee als een ondernemer pokert met zijn geld/inkomsten/salaris. Het is heel wat anders als de wetgever een ondernemer laat pokeren met mijn salaris (of meer precies: de worst die mij ooit is voorgehouden en in ruil waarvoor ik mij heb ingespannen om een werk te cre?ren) zonder mij daarin een keuze te geven. Dat is gewoon niet eerlijk.

    Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Omdat het uiteindelijk beter is voor de maatschappij.

    Daarom zeg ik ook:

    maar ook (en belangrijker) een teken aan potenti?le auteurs van toekomstige werken dat het allerminst zeker is dat ze iets zullen terugkrijgen voor hun investering.
    Op voorwaarde dat je rechtszekerheid geen groot maatschappelijk belang vindt, kun je natuurlijk de plicht negeren om de beloftes na te komen die zijn gedaan om de bestaande werken te laten cre?ren. De werken die al gemaakt zijn zullen er niet door verdwijnen.

    Problematisch daarbij is echter dat je dan tegelijk bereikt dat de stimulans verdwijnt die het auteursrecht biedt om nieuwe werken te cre?ren. Dat is helemaal niet goed voor de maatschappij.

    “Wat ik zeg is dat de rechthebbenden een gegarandeerd bedrag per download of per werk moeten krijgen” Dat zeg ik volgens mij ook. Alleen noem ik het ???billijke vergoeding???.

    Een “percentage van de operationele winst” biedt geen enkele garantie bij twijfelachtige businessmodellen.

    Wat is er zo onredelijk aan ???jongens geef je werk nou in licentie want deze systemen zijn gewenst en populair????

    Wat heeft “gewenst en populair” te maken met redelijkheid? Natuurlijk is lekker-alles-gratis-kunnen-downloaden “gewenst en populair”! Alsof je kleine kinderen loslaat in een snoepwinkel.

    En jij zegt niet: “jongens geef je werk nou in licentie”. Je zegt: “jongens, IK NEEM je werk in licentie en ik geef je geen garantie dat je iets terugziet”. Het werk dat die jongens hebben gemaakt nadat hun een auteursrechtelijke belofte is gedaan.

    Hoe los je dat op? Apple kon er een bak geld tegenaan gooien (plus de stimulans van de iPod)

    Nee, Apple sluit gewoon contracten met rechthebbenden, verkoopt alleen de werken van die rechthebbenden, en brengt daarvoor een bedrag in rekening waarmee de contracten kunnen worden nagekomen ?n Apple nog wat overhoudt. Met 10% van het totale aanbod werkt dit nog steeds, want de vaste kosten van iTunes zijn laag genoeg.

    Dat Napster- en Kazaa-achtigen geen 10% van het totale aanbod KUNNEN leveren omdat ze geen controle hebben over hun aanbod, dat is het probleem van die Napster- en Kazaa-achtigen en geen reden om dan maar dwanglicenties op te leggen.

    Je retoriek wordt nu wel erg doorzichtig.

    Onteigening zonder volwaardige vergoeding past toch echt alleen maar in communistische systemen.

    Auteursrecht is een politieke keuze, geen onaantastbaar mensenrecht. En als de omstandigheden wijzigen, dan moet de politiek haar keuze bijstellen.

    Ik ga uit van wat jij als je uitgangspunt aanvoerde. Het lijkt erop dat dit uitgangspunt jou eigenlijk niet zo interesseert, maar dat je het alleen gebruikt om een goed argument tegen “de maker beslist” te hebben. Dat argument is inderdaad gewoon goed, maar je moet daar dan ook wel de consequenties uit durven te trekken. Jouw beweerdelijke uitgangspunt verdraagt zich gewoon niet met een verplichting om in zee te gaan met kinderlijke businessmodellen van het type snoepwinkel.

  32. @Piet,

    Er is niets mis mee als een ondernemer pokert met zijn geld/inkomsten/salaris. Het is heel wat anders als de wetgever een ondernemer laat pokeren met mijn salaris (of meer precies: de worst die mij ooit is voorgehouden en in ruil waarvoor ik mij heb ingespannen om een werk te cre?ren) zonder mij daarin een keuze te geven. Dat is gewoon niet eerlijk.

    Dat is volgens mij nou het cruciale probleem van de manier waarop er gediscussieerd wordt. Wie is die ondernemer waarover jij spreekt? Bedoel je daarmee de artiest of het muzieklabel (het bedrijf) dat de rechten heeft gekocht?

    In vrijwel alle discussies over dit onderwerp worden alle partijen (1. artiesten, 2. de productiebedrijven cq uitgeverijen, 3. de distributieketen en 4. de rechten- en inningenstichtingen) meestal op 1 grote hoop geveegd alsof het 1 partij zou zijn. Dat is natuurlijk niet zo. En vooral de belangen van de diverse partijen lopen behoorlijk ver uiteen.

    In mijn ogen is het uitermate belangrijk om dat onderscheid wel te maken. Als er een maatregel komt ter bescherming van de artiest dan ben ik daar zeker niet op voorhand op tegen. Maar een systeem beschermen waarmee (machtige en kapitaalkrachtige) bedrijven hun toch al concurrentieloze positie nog verder kunnen versterken, daar zie ik absoluut niet de redelijkheid van in.

    Dwing de bedrijven in de muziekbranche gerust tot open gooien van het systeem zodat er concurrentie kan ontstaan. Niets mis mee want dat doen we tenslotte in alle branches. En als het dan nog nodig mocht blijken te zijn, kun je dan nog eens nadenken over bescherming van de individuele artiesten/groepen.

  33. Het recht is een instrument om het gedrag en maatschappelijke ontwikkelingen mee te sturen. Rechtszekerheid is wel belangrijk, maar geen absoluut recht. Maatschappelijke ontwikkelingen kunnen nu eenmaal aanleiding zijn om wetten te veranderen. Met een redelijk overgansrecht kunnen de scherpe kantjes er van afgehaald worden. Slimme auteurs zorgen er voor dat hun handelsmodel draagvlak heeft bij haar consumenten zodat wetswijzigingen haar niet of minder raakt. Ik ben er van overtuigd dat auteurs ook na een aanpassing van de auteurswet nog altijd een stimulans hebben omdat ik er van overtuigd ben dat er ook slimme auteurs zijn.

    Onteigening zonder volwaardige vergoeding past toch echt alleen maar in communistische systemen.

    Auteurswerken zijn geen eigendom, dus is er per definitie geen spraken van onteigening en daarom is dit retoriek. Daarnaast vraag ik me af of de auteurs een vergoeding hebben betaald op het moment dat het auteursrecht werd ingevoerd.

    Ik ga uit van wat jij als je uitgangspunt aanvoerde. Het lijkt erop dat dit uitgangspunt jou eigenlijk niet zo interesseert, maar dat je het alleen gebruikt om een goed argument tegen ???de maker beslist??? te hebben.

    Piet, dit is heel vuil op de persoon gespeeld. Arnoud komt op mij integer over. Het lijkt mij een stuk zinvoller om aan te geven wat volgens jou een billijke vergoeding is, dan om met modder te gaan gooien.

  34. @Alex Hoe kom je er toch bij dat auteurswerken geen eigendom zijn? Lees dit eens: http://www.iusmentis.com/auteursrecht/spoedcursus/eigendom/: ‘Eigendom volgt automatisch uit makerschap’

    Een auteur onderhandelt meestal over het publicatierecht en draagt niet zijn eigendomsrecht over (tenzij hij een slechte onderhandelaar is). Als je de wet zo aanpast dat hij dat niet meer kan, ben je wel degelijk met onteigening bezig. Je ontneemt hem de mogelijkheid om met zijn product te handelen/uit te geven zoals hij dat wil.

    Waarom en waarvoor en aan wie zouden auteurs ten tijde van de invoering van het auteursrecht een vergoeding hebben moeten betalen? Moesten vrouwen dat dan ook toen ze eindelijk stemrecht kregen? Jij doet alsof auteurs een aparte kaste zijn, maar het gaat hier natuurlijk om een recht van iedereen.

  35. @Joost: de verwarring is tussen “intellectueel eigendom” en “eigendom”. Pro-IP supporters gebruiken die twee termen graag door elkaar, om zo de positie in te kunnen nemen dat hun rechten “onteigend” worden wanneer er een beperking op het auteursrecht wordt ingevoerd.

    Auteursrecht is geen eigendom. Het recht dient een ander doel en werkt op een andere manier. Dat we het voor het gemak af en toe via eigendomsrecht behandelen, doet daar niet aan af. Het is gewoon handig dat een auteursrecht verpand kan worden bijvoorbeeld, of dat je het kunt erven. Zo hoeft daar geen aparte wettelijke regel voor gemaakt te worden.

    Als ik in mijn achtertuin een unieke nieuwe roos kweek, dan mag jij daar niet aankomen. Je mag mijn tuin niet in en je mag de roos al helemaal niet meenemen om te laten zien aan anderen. Dat kan ik met mijn eigendomsrecht verbieden. Je mag het ook niet eventjes, en ook niet 2 blaadjes of 1 stekje en ook niet als ik er totaal geen last van heb. Het is mijn achtertuin: eruit en blijf weg.

    Als ik op mijn blog een uniek artikel schrijf over die roos, of een unieke foto maak van die roos, dan mag jij die echter w?l gebruiken. Ik heb weliswaar auteursrecht op die tekst of die foto, maar jij hebt op grond van de auteurswet het recht om mijn werk te gebruiken in jouw werk. Je mag citeren (ook beeld) en omdat jij pers bent mag je wellicht ook nog het artikel gehele overnemen als het actueel nieuws is. Dat is doodnormaal in het auteursrecht, en ik kan daarover niet klagen dat je mijn intellectueel eigendom met voeten treedt.

    Ook kan ik niet meer handelen zoals ik wil: ik had wellicht bedoeld dat de publicatie exclusief hier staat, maar jij mag toch met citaten aan de haal gaan. Als mijn foto een prijs wint, dan mag je zelfs de foto herpubliceren om te melden dat deze foto een prijs heeft gewonnen. Is dat een schandalige onteigening van intellectueel eigendom of een doodnormale handeling?

  36. Hoi Arnoud, ik snap dat er een verschil is tussen iets wat je koopt en iets wat je maakt, maar je brugje naar ‘onteigening’ vind ik erg kort door de bocht. Wat is er dan zo betwistbaar aan intellectueel eigendom?

    Jouw praktijkvoorbeeld is hier erg typisch: een foto die je in een seconde maakt. We hebben het hier echter net zo goed over producten waar jaren in geinvesteerd wordt. Die gevallen worden nogal veel genegeerd terwijl juist dat de kwetsbare groep is in dit verhaal.

    Mag iemand die een uniek product maakt, alsjeblieft zijn zeggenschap houden over de manier waarop dat in de markt wordt gezet?

  37. Wat ik betwist, is dat je intellectueel eigendom net zo als eigendom moet behandelen. Oftewel de houder van het recht beslist en de maatschappij heeft maar te accepteren hoe dat wordt uitgeoefend. Zo werkt het nu ook al niet (zie citaatrecht, parodie, persexceptie, etc) en ik zou ook niet weten waarom het zo zou m?eten werken.

    Er lezen hier genoeg fotografen mee die je graag uitleggen dat een foto ?cht geen kwestie van een seconde knippen is maar toch zeker een halve dag voorbereiding, inspiratie en opzetten vergt. Los daarvan kent de Auteurswet het concept van “investering” niet, een snel geklikte toeristenfoto is net zo hard beschermd als een hele-dag-voorbereide foto van een professional, en een Hollywoodfilm van 100 miljoen net zo hard als de camera die ik vanochtend liet meelopen bij het hardlopen.

    Ik vind dat makers van auteursrechtelijk beschermd werk de plicht hebben dit -als ze het publiceren- in de markt te zetten op een manier dat de afnemers er op een snelle en gemakkelijke manier kennis van te nemen. En dat ontwikkelaars van nieuwe distributie- en verkoopmodellen het recht moeten hebben die werken in hun catalogus op te nemen, in ruil voor een verplichte vergoeding naar de maker.

    Dit is overigens al zo voor uitvoerend artiesten. Borsato kan niet verbieden dat ik zijn muziek draai in mijn winkel, hij kan alleen eisen dat ik hem een billijke vergoeding betaal (art. 7 WNR). Ook hij maakt een uniek product en investeert daar flink in (ArenA afhuren is niet goedkoop). Maar waarom is het ok dat hij zijn zeggenschap kwijt is?

  38. Nee, ik mag citeren uit het beeld als dat beeld relevant is voor mijn betoog, of als ik het aankondig. Bijvoorbeeld “Deze foto won de World Press Photo 2009”. Zie artikel 15a Auteurswet en ook “Citeren” in jouw bron. En daar hoef ik geen toestemming voor te vragen.

    -edit- Overigens is het niet duidelijk hoe het zit met beeld. De meeste juridische bronnen zeggen dat je foto’s uit nieuws niet mag overnemen op grond van de persexceptie (artikel 15), maar overname van fragmenten van het Journaal is dan weer wel toegestaan.

  39. Natuurlijk weet ik ook wel dat een (goede) foto nemen niet zomaar gebeurt, zij zitten in de groep waar ik het over heb: degenen die een uniek product maken.

    En dit snap ik niet: ‘als ze het publiceren- in de markt te zetten op een manier dat de afnemers er op een snelle en gemakkelijke manier kennis van te nemen?’

    Als ze slim zijn doen ze dat ja. Maar plicht? je zou met even veel gemak kunnen zeggen dat consumenten de plicht hebben om in elk donker schimmig winkeltje naar producten te zoeken. Dat slaat toch ook nergens op?

  40. Ik las gisteren op het communistische Tweakers dat Apple onder druk van de autoriteiten zich gedwongen ziet haar iOS open te stellen, en dus ook niet-geautoriseerde apps toe te laten. Apple mag dus geen zeggenschap houden over de manier waarop hun product in de markt wordt gezet.

    Is dat raar? Ik vind van niet. Apple’s OS heeft een belangrijke positie in de maatschappij, en daar horen verantwoordelijkheden bij. E?n van die verantwoordelijkheden is dat de markt zijn werk moet kunnen doen, en dat je niet in je eentje mag beslissen hoe de maatschappij eruit mag gaan zien en wat die mag doen met je systeem.

    Nu weet ik dat de grondslag bij Apple de antimonopoliewetgeving is en ik het over auteursrecht heb. Maar ik zie het principi?le verschil niet. Apple en auteursrechthebbenden hebben een belangrijke positie, en de maatschappij moet daar gebruik van kunnen maken. Het kan niet zo zijn dat je in zo’n positie eenzijdig besluit “jij wel, jij niet, jij heel duur en jij alleen onder deze strenge voorwaarden”.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.