Blogdialoog: Laat de maatschappij beslissen (Toekomst van auteursrecht)

anno-1912-steen-huis.jpgAuteursrechtenblog Futureofcopyright en ik gaan de komende tijd in dialoog over de toekomst van het auteursrecht. Elke zaterdag vind je hier of bij Future of Copyright een nieuwe post in de serie. We reageren op elkaars stellingen en hopen met een inhoudelijke discussie verder te komen in complexe auteursrechtelijke vraagstukken.

“De maker beslist”. Dat is volgens Future of Copyright het uitgangspunt van het auteursrecht. En het klinkt zo logisch: wie bloed, zweet, tranen of venture capital investeert in de totstandkoming van een werk, mag toch zeker wel beslissen wat hij daarmee doet? Dat werkt voor alle eigendommen zo, van huizen tot de zaterdagse boodschappen. Dus waarom niet voor auteursrecht?

Simpel: auteursrecht is geen eigendomsrecht. Hoewel het vaak “intellectueel eigendom” genoemd wordt, is die term nogal misleidend. Eigendomsrecht is ingevoerd om het mijn en dijn te kunnen reguleren. Auteursrecht is om een heel andere reden ingevoerd, namelijk om te stimuleren dat er creatieve werken worden gemaakt en op de markt worden gebracht. Die stimulans werd gezocht in de wortel van het exclusieve recht: als jij nou je verhaal als boek uitgeeft, dan mag je iedereen aanklagen die zonder jouw toestemming dat boek kopieert. Zo kun je als auteur geld vragen voor dat kopiëren, en daarmee inkomsten verwerven.

Het elegante van dit systeem is dat het geen kwaliteitstoets nodig heeft, in tegenstelling tot systemen waarbij de overheid subsidie geeft aan bepaalde kunstenaars (wie kies je? welke werken koop je aan?) of waarbij je als maker een mecenas moet zoeken die je werk hopelijk leuk genoeg geeft. Met het auteursrecht in deze vorm beslist de markt. Als veel mensen je werk kopen, dan verdien je veel geld. Maak je werk waar niemand op zit te wachten, dan krijg je geen inkomsten en dan moet je maar wat anders gaan doen. Zo ontstaat er een markt voor werken waar iedere auteur/maker zich op kan begeven en via zijn auteursrecht kan proberen zijn of haar boterham te verdienen.

Het nadeel van dit systeem is echter dat er niet geregeld is hoe die werken op de markt komen. Dat lijkt een trivialiteit: natuurlijk komt een verhaal in boekvorm of als feuilleton in een tijdschrift, dat hoef je niet op te schrijven. En als er een nieuw nuttig medium komt, dan zal die auteur natuurlijk zijn werk daarvoor uitbrengen. Hij wil toch geld verdienen?

Maar nee, de industrie gaat “niet altijd even enthousiast met nieuwe technologieën” om, zoals FOC het noemt. Dat is bepaald een understatement. Elke nieuwe innovatie op distributiegebied, van de pianola tot de grammofoonplaat, de bioscoop, de audio- en videocassette tot bittorrent, werd verketterd als mechanisme voor piraterij. Van de grammofoonplaat zouden we onze stembanden verliezen, de videorecorder was een sluipmoordenaar op het auteursrecht, betaaltelevisie een monster. Pas na héél veel geduw en getrek wilde daar nog wel eens verandering in komen. Maar eigenlijk altijd was daar wel een wetswijziging voor nodig, die bv. verplichte licenties instelde of een toeslag op lege opslagmedia invoerde. Op Buma/Stemra/Sena valt veel aan te merken, maar ze hebben wel een markt op gang geholpen die voordien flink vast zat.

Bij de digitale omgeving ziet het er echter niet naar uit dat die wetswijzigingen er gaan komen. Dankzij steeds sterkere auteurswetgeving kunnen nieuwe businessmodellen en innovaties de nek om worden gedraaid voordat ze zich in de praktijk hebben kunnen bewijzen. Zo is het onmogelijk de politiek te laten zien dat die modellen waardevol zijn voor de maatschappij en dus óók bescherming verdienen.

Elektronische distributie van en toegang tot content is een groot goed, dat snel van de grond moet komen. Nieuwe modellen en technieken op dat gebied verdienen stimulans, geen ex parte verbod. Natuurlijk zitten er ook malafide groepjes tussen (de Pirate Bay-jongens zijn niet serieus te nemen), maar Kazaa en eerder Napster hebben het geprobeerd te regelen en kwamen nergens. Het feit dat we anno 2010 als enige legale voorbeelden iTunes en Spotify kunnen noemen, is eigenlijk een schande.

De samenleving heeft wensen, behoeften en rechten die voldaan en beschermd moeten worden, zoals Maarten Goudsmit het formuleerde. In het bijzonder is er nu een maatschappelijke wens om content in digitale vorm on-demand af te nemen. Niet “het product tv-avond” – gewoon, de film of serie die je wilt, wanneer je wilt. Er zijn nu genoeg kanalen die voorzien in die behoefte, maar die heten dan piraten en moeten keihard besteden worden. Een werkend alternatief lijkt nog ver weg.

Nieuwe businessmodellen en daarmee een wérkende markt zijn inderdaad essentieel. Maar waarom daar een signaal in de vorm van een downloadverbod voor moet worden afgegeven, begrijp ik niet. Als ik kijk naar wie er daadwerkelijk content naar de mensen brengt, en wie er dwars ligt, dan lijkt me een licentieplicht voor de contenteigenaren meer voor de hand te liggen. Napster, Mininova en Kazaa weten hoe je het publiek bereikt. Geef hen, en andere slimme jongens met nieuwe modellen, de ruimte om dat te doen, en geef de rechthebbenden geen kans om dat tegen te houden.

Dat betekent niet dat alles dus maar gratis en vrij moet worden. Het gaat me nu even om het verbodsrecht, dat centraal staat in de Auteurswet. Dat moet anders: minder macht bij de auteur en meer macht bij de distributeur en de maatschappij. Laat de maatschappij beslissen hoe zij content wil afnemen, en zorg dat de auteurs daarvoor een billijke vergoeding krijgen.

Arnoud<br/> (Met dank aan Daniël Mantione, MathFox en mijn andere commenters voor hun waardevolle reacties en discussie bij deel 1).

96 reacties

  1. @Martijn,

    Bij monopoliewetgeving gaat het puur om geld en markt, bij auteursrecht spelen ook artistieke afwegingen een rol.

    Daarom is het nou zo belangrijk om zaken te scheiden: 1. Creatie 2. Massaproductie & distributie

    De creatie mag best gemonopoliseerd worden. Ik vind het niet onredelijk dat een auteur zelf mag besluiten of hij het product uit wil geven of dat hij anderen toestaat om op zijn werk door te borduren o.i.d. In dat beslissingsrecht voorziet de auteurswet dan ook.

    Ik zie echter absoluut niet in dat de auteurswet voorziet (of zou moeten voorzien) in een beslissingsrecht voor de distribuerende partij om te bepalen op welk medium ik als consument het product wel of niet mag opslaan of afspelen.

    Als consument koop ik een product en dat product is het muzieknummer. Als de uitgever dat muzieknummer alleen wil verkopen in de vorm van een kopieerbeveiligde CD, dan mag daar wat mij betreft door de overheden net zo goed worden ingegrepen als in het hierboven genoemde voorbeeld van Apple.

  2. @Mattie(#39):

    Dat is volgens mij nou het cruciale probleem van de manier waarop er gediscussieerd wordt. Wie is die ondernemer waarover jij spreekt? Bedoel je daarmee de artiest of het muzieklabel (het bedrijf) dat de rechten heeft gekocht?
    Die ondernemers die met de auteursrechten van anderen zouden gaan pokeren zijn natuurlijk de handige jongens met een banner-ad-site die het werk van anderen gratis weggeven. De jongens achter Napster, Kazaa, Mininova, Pirate Bay, etc. De jongens die een snoepwinkel runnen waar kinderen mogen pakken wat ze pakken kunnen zonder bij de gevolgen daarvan stil te staan.

    Dwing de bedrijven in de muziekbranche gerust tot open gooien van het systeem zodat er concurrentie kan ontstaan. Niets mis mee want dat doen we tenslotte in alle branches.

    Precies, en dat doen we in alle andere branches met het mededingingsrecht.

  3. @Joost(41): Auteurswerken zijn gen eigendom omdat dit uit de wet volgt. Eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben. En een zaak is een voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten. Auteurswerken zijn geen voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten, dus je kunt ze niet in eigendom hebben.

    Het eigendomsrecht dat iemand heeft op een product verhinderd mij niet om dat product na te maken en te verkopen. Auteursrecht is iets dat een auteurs heeft terwijl eigendom iets is dat de eind gebruiker heeft.

    Waarom en waarvoor en aan wie zouden auteurs ten tijde van de invoering van het auteursrecht een vergoeding hebben moeten betalen?

    Waarom zouden auteurs gecompenseerd moeten worden als een zeker recht ophoud te bestaan in de vorm waarin we dat kennen, terwijl ze dat recht gratis gekregen hebben?

  4. @Alex(#40):

    Auteurswerken zijn geen eigendom, dus is er per definitie geen spraken van onteigening en daarom is dit retoriek.
    Auteursrechten zijn een vorm van eigendomsrechten in de zin van art. 1 van het 1e protocol bij het EVRM en in de zin van art. 14 Grondwet.

    Niets retoriek dus. Check your facts.

    Daarnaast vraag ik me af of de auteurs een vergoeding hebben betaald op het moment dat het auteursrecht werd ingevoerd.

    Auteurs hebben een prestatie geleverd…

    Piet, dit is heel vuil op de persoon gespeeld. Arnoud komt op mij integer over. Het lijkt mij een stuk zinvoller om aan te geven wat volgens jou een billijke vergoeding is, dan om met modder te gaan gooien.

    Weet je wel wat op de persoon spelen betekent? Ik val Arnoud aan op de consistentie van zijn argumentatie.

  5. @Arnoud(#42): Het citaatrecht is een wettelijke beperking/regulering van het auteursrecht. Wettelijke beperkingen zijn doodnormaal voor alle soorten van eigendomsrechten. Het is niet moeilijk om voorbeelden te geven van handelingen die de eigenaar van een achtertuin moet toestaan en van handelingen die de rechthebbende op een auteursrecht niet hoeft te tolereren.

    Nieuwe wettelijke beperkingen van het auteursrecht en andere eigendomsrechten zullen moeten voldoen aan art. 1, 2e zin, van het 1e protocol bij het EVRM.

  6. @Arnoud(#44):

    Los daarvan kent de Auteurswet het concept van ???investering??? niet, een snel geklikte toeristenfoto is net zo hard beschermd als een hele-dag-voorbereide foto van een professional, en een Hollywoodfilm van 100 miljoen net zo hard als de camera die ik vanochtend liet meelopen bij het hardlopen.
    Maar voor een werk waarvoor geen talent of investering nodig is, is zonder veel moeite een volwaardige vervanger te vinden of te maken. Niemand zal een groot bedrag willen neertellen voor jouw hardloopvideo.

    En dat ontwikkelaars van nieuwe distributie- en verkoopmodellen het recht moeten hebben die werken in hun catalogus op te nemen, in ruil voor een verplichte vergoeding naar de maker.

    Hoe gaat die verplichte vergoeding worden vastgesteld – voor de Hollywoodfilmproducent; – voor de filmende hardloper?

    Hoe zorg je ervoor dat de Hollywoodfilmproducent (en zijn geldschieters) het risico willen blijven nemen om enorme bedragen te investeren? Als die film vervolgens gratis en legaal op internet in willekeurig hoge kwaliteit ter beschikking wordt gesteld en de filmproducenten slechts aanspraak kunnen maken op een miezerig percentage van miezerige banner-ad-opbrengsten? Hoeveel gaat zo’n website opbrengen? Hoe ga je daar Avatar van financieren?

    Dan maar geen Avatar? Mij best, maar vertel dat er dan wel bij.

  7. Auteursrechten zijn een vorm van eigendomsrechten in de zin van art. 1 van het 1e protocol bij het EVRM en in de zin van art. 14 Grondwet.

    Alleen om de vermogensrechtelijke kant wat efficienter te kunnen regelen. Het gaat erom dat auteursrecht is ingevoerd om cultuur te stimuleren, terwijl eigendom dat niet is.

    Je kunt niet met droge ogen beweren dat het net zo makkelijk is om in mijn achtertuin rond te struinen als om uit mijn werk te citeren. Ik hoor graag de wettelijke bepalingen waarmee jij -burger- in mijn tuin mag komen tegen mijn wil. Afgezien van het mogen afknippen van overhangende takken ken ik ze niet. (Wat de overheid mag, is een andere, maar daar gaat het nu even niet om.)

    Nieuwe wettelijke beperkingen van het auteursrecht en andere eigendomsrechten zullen moeten voldoen aan art. 1, 2e zin, van het 1e protocol bij het EVRM.

    Nee hoor. We kunnen ook gewoon zeggen dat we auteursrecht weer gewoon gaan beschouwen als dat wat het is: een stimuleringsmaatregel voor cultuur. En net zoals subsidie intrekken geen onteigening is, is een verplichte licentie dat ook niet.

    Als die film vervolgens gratis en legaal op internet in willekeurig hoge kwaliteit ter beschikking wordt gesteld

    Dat is een stroman, dat zeg ik helemaal niet. Je blijft mijn billijke-vergoedingsargument negeren.

    slechts aanspraak kunnen maken op een miezerig percentage van miezerige banner-ad-opbrengsten

    Oh nee sorry, je stroman is “miezerig percentage”. Want een ad-supported site kan per definitie niet winstgevend zijn (GeenStijl doet ’t anders niet slecht, bij BoingBoing en Ars Technica komen ze ervan rond, maar dat ligt vast heel anders.)

    Maar hoe dan ook, we blijven in cirkeltjes ronddraaien. Jij gaat uit van “auteursrecht is eigendom, dus de maker beslist” en als ik dan betoog dat de maker niet altijd mag beslissen omdat het doel van het auteursrecht anders vereist, zeg je dat dat niet kan omdat auteursrecht eigendom is. Dat schiet niet op. Je lijkt per definitie uit te gaan van “de maker beslist”, en dan is ieder betoog waarom het anders zou moeten, vrij zinloos.

    (Waarom is de regeling van artikel 7 WNR eigenlijk geen onteigening? Of het invoeren van het wettelijk recht op parodie?)

  8. Alleen om de vermogensrechtelijke kant wat efficienter te kunnen regelen.

    Eh nee. Auteursrechten vallen onder art. 1 1e protocol EVRM en onder art. 14 Grondwet om auteursrechten dezelfde bescherming te geven als andere eigendomsrechten. En daar gaat het mij om als ik het over auteursrecht als eigendomsrecht heb.

    Je kunt niet met droge ogen beweren dat het net zo makkelijk is om in mijn achtertuin rond te struinen als om uit mijn werk te citeren.

    Er is dan ook niet zo’n wettelijke beperking, en zo’n wettelijke beperking zou ook niet in het algemeen belang zijn.

    Ik hoor graag de wettelijke bepalingen waarmee jij -burger- in mijn tuin mag komen tegen mijn wil.

    Dat is er natuurlijk niet, en dat beweer ik ook niet. Wel is er iets als art. 5:56 BW.

    Punt is dat je net zo eenvoudig voorbeelden kunt geven van handelingen die de eigenaar van een stuk grond moet toestaan als van handelingen die de “eigenaar” van een auteursrecht moet toestaan. En net zo eenvoudig kun je voorbeelden gevan van handelingen waartegen deze personen zich kunnen verzetten. Er is geen fundamenteel verschil. Er is natuurlijk wel verschil in de soorten beperkingen die kunnen worden geacht in het algemeen belang te zijn.

    Nee hoor. We kunnen ook gewoon zeggen dat we auteursrecht weer gewoon gaan beschouwen als dat wat het is: een stimuleringsmaatregel voor cultuur. En net zoals subsidie intrekken geen onteigening is, is een verplichte licentie dat ook niet.

    Dan moet Nederland wel het EVRM opzeggen, uit de EU stappen, en de Grondwet wijzigen.

    Ofte wel: ja hoor, echt wel.

    Oh nee sorry, je stroman is ???miezerig percentage???.

    Kom dan eens met een enigszins uitgewerkt plan.

    Er is een “klein” verschil in schaal tussen de redacties van GeenStijl en Ars Technica en de totale muziek- en filmindustrie… Zolang je dat wegwuift blijf ik prikken.

    Jij gaat uit van ???auteursrecht is eigendom, dus de maker beslist???

    Hoeveel keer moet ik nog zeggen dat het mij gaat om het auteursrecht als stimulans voor het maken van nieuwe werken? Ik citeer mijzelf:

    Hoe zorg je ervoor dat de Hollywoodfilmproducent (en zijn geldschieters) het risico willen blijven nemen om enorme bedragen te investeren?
    Toch vrij duidelijk wat mijn uitgangspunt is?

    Dat auteursrechten daarnaast beschermde eigendomsrechten zijn is niet mijn uitgangspunt, maar gewoon de werkelijkheid.

  9. @Piet, #52

    Precies, en dat doen we in alle andere branches met het mededingingsrecht.

    Juist, en dat is dus waarom ik telkens zeg dat de discussie over het auteursrecht wel zuiver moet worden gehouden en daarvoor is het ook nodig dat de partijen zuiver worden onderscheiden.

    De uitgangsstelling was: “de maker beslist om zijn werk openbaar te maken of te verveelvoudigen“.

    Deze discussie gaat over die gevallen waarin de maker (rechthebbende) heeft besloten om zijn werk openbaar te maken of te verveelvoudigen. Ik ben weliswaar geen jurist, maar volgens mij houdt het auteursrecht op dat moment wel op. Of zou daar op moeten houden.

    Voor wat er gebeurt na dat besluit om openbaar te maken (de daadwerkelijke openbaarmaking of verveelvoudiging) hebbben we tenslotte gewoon het mededingingsrecht.

    Dus waarom moet het auteursrecht uitgebreid worden? Of waarom moet het auteursrecht gebruikt worden om bescherming te bieden aan iets waarvoor het mededingingsrecht geldt? Alleen maar omdat we geen garanties kunnen geven voor de te realiseren revenuen?

  10. Deze discussie gaat over die gevallen waarin de maker (rechthebbende) heeft besloten om zijn werk openbaar te maken of te verveelvoudigen. Ik ben weliswaar geen jurist, maar volgens mij houdt het auteursrecht op dat moment wel op. Of zou daar op moeten houden.

    Eh nee, want dan verliest het auteursrecht al zijn betekenis. De maker kan normaal gesproken immers eenvoudig zijn werk geheim houden totdat hij het aan de openbaarheid prijsgeeft.

    Probleem van dat model is dat de maker (of zijn uitgever) slechts ??n keer geld kan vragen voor het werk. Dan moet de eerste bezoeker van Avatar 2 miljard euro ophoesten, en kan de rest de film gratis van internet downloaden. Of moet de eerste lezer van een boek het jaarsalaris van de schrijver betalen, en kan de rest het boek tegen de kopieerkosten verkrijgen.

    Schiet niet op lijkt me. Er zit echt wel een goed idee achter het auteursrecht…

  11. Auteursrechten vallen onder art. 1 1e protocol EVRM en onder art. 14 Grondwet om auteursrechten dezelfde bescherming te geven als andere eigendomsrechten. En daar gaat het mij om als ik het over auteursrecht als eigendomsrecht heb.

    Ik weet dat je dat beboelt, maar hierdoor blijven we dus in cirkeltjes draaien. Elke keer als ik betoog dat er (in welke vorm dan ook) een licentiemodel moet komen, dan wuif jij dat weg met je stelling dat auteursrecht een eigendomsrecht is en dat dit niet kan. Oftewel de wet kan niet anders want de wet is de wet. Ja sorry, dan houdt het voor mij op.

    Kom dan eens met een enigszins uitgewerkt plan.

    Nou, wat Napster deed. Of Kazaa. Die haalden echt wel de nodige gelden binnen, en werden algemeen gezien als innovatieve nieuwe modellen voor distributie. Behalve dus door de rechthebbenden want dat was hun eigendom en dus moest het kapot. Ik snap werkelijk niet waarom je het goed vindt dat alle nieuwe ontwikkelingen tegengehouden kunnen worden door zo’n club.

  12. Elke keer als ik betoog dat er (in welke vorm dan ook) een licentiemodel moet komen, dan wuif jij dat weg met je stelling dat auteursrecht een eigendomsrecht is en dat dit niet kan.

    Het kan wel, maar tegen een volwaardige en eerlijke vergoeding en met voldoende effectieve bescherming tegen misbruik. “Nieuwe wettelijke beperkingen van het auteursrecht en andere eigendomsrechten zullen moeten voldoen aan art. 1, 2e zin, van het 1e protocol bij het EVRM.” (En zoals ik al vele keren heb gezegd: nog belangrijker is het dat er een stimulans blijft om nieuwe werken te cre?ren, en daarvoor is het ook van belang dat er een volwaardige en eerlijke vergoeding komt.)

    En zodra je zoiets hebt, is het mijn stelling dat rechthebbenden ook vrijwillig wel over de brug komen. Het heeft gewoon tijd nodig.

  13. Het kan wel, maar tegen een volwaardige en eerlijke vergoeding en met voldoende effectieve bescherming tegen misbruik.

    Dan zitten we dichter bij elkaar dan ik dacht. Want dat is dus wat ik met “billijk” bedoel. Het enige echte verschil is dan dat ik bepleit dat er een loket moet komen waar je nu al zo’n licentie kunt kopen. Net zoals je nu al verplicht voor naburige rechten zo’n stelsel hebt.

  14. Het is geen goed idee om een dergelijke organisatie op een grote zak geld te laten zitten, dat gaat tot hetzelfde wanbeleid leiden dat we nu ook zien. Wat nodig is is een organisatie die scheidsrechter is: Rechthebbende X klopt bij initiatief Y aan, X en Y kunnen het niet eens worden over een vergoeding. Alleen in een dergelijke situatie zou er een partij nodig zijn die bepaalt wat redelijk is. Die zou dan alleen de bedragen moeten vaststellen.

  15. @Piet #60

    Probleem van dat model is dat de maker (of zijn uitgever) slechts ??n keer geld kan vragen voor het werk. Dan moet de eerste bezoeker van Avatar 2 miljard euro ophoesten, en kan de rest de film gratis van internet downloaden. Of moet de eerste lezer van een boek het jaarsalaris van de schrijver betalen, en kan de rest het boek tegen de kopieerkosten verkrijgen.

    Waarom? Er kan toch gewoon afgesproken worden dat de maker wordt uitbetaald in een percentage van de opbrengst, of een combinatie van vast bedrag + percentage. Voor de uitgever geldt dan alleen het mededingingsrecht.

    Maar ik zie dat we in de discussie sowieso al een heel stuk dichter bij elkaar zijn gekomen. Het probleem van het bepalen van de hoogte van een licentie moet volgens mij niet het grootste probleem zijn. In de muziek hebben ze al laten zien (iTunes bijv.) dat ze best een tarief weten te bedenken waarmee alle partijen tevreden zijn.

  16. @Mattie(#67):

    Waarom? Er kan toch gewoon afgesproken worden dat de maker wordt uitbetaald in een percentage van de opbrengst, of een combinatie van vast bedrag + percentage.
    Een percentage van de opbrengst? Welke opbrengst?

    Jij was van mening dat het auteursrecht wegvalt na de eerste openbaarmaking. In dat geval brengt een film slechts ??n keer iets op voor de rechthebbende, want na de eerste openbaarmaking kan iedereen de film gratis kopi?ren en vertonen (want het auteursrecht geldt dan volgens jou niet meer).

    Je moet goed begrijpen hoe het auteursrecht werkt.

  17. @mijzelf:

    Dan moet de eerste bezoeker van Avatar 2 miljard euro ophoesten,
    Correctie: het budget voor Avatar bedroeg slechts $237 miljoen. Blijft een hoop geld voor een bioscoopkaartje, en zeker als na de eerste voorstelling de film vrij is van auteursrecht en dus vrij kan worden verspreid en vertoond. Het idee van Mattie dat het auteursrecht moet ophouden na de eerste openbaarmaking lijkt me daarom niet zo goed.

  18. Persoonlijk vind ik dat er niet zoveel mis is met het huidige auteursrecht. Een auteur geniet de vrijheid (een aantal) rechten al dan niet over te dragen aan andere partijen en ik vind het een goede zaak dat iemand wel kan bepalen wat er met zijn of haar werk gebeurt.

    Recht is een weerspiegeling van de maatschappij. Maar wanneer de maatschappij besluit dat stelen voor mensen onder de minimale inkomens akkoord is, gaan we toch ook niet het strafrecht aanpassen?

    Dat de manier waarop aan bijvoorbeeld muziek wordt verdient verandert heeft meer te maken met consumptiegedrag en businessmodellen die dienen te veranderen, dan met de auteurswet die moet worden aangepast. Dat men ogenschijnlijk niet wil betalen voor muziek is in mijn optiek niet waar. Consumenten zijn gewoon kritischer geworden in hoe zij muziek en ander entertainment aangeleverd willen krijgen. Als student betaal ik met liefde ???9,99 voor Spotify en ???14,95 voor Film1 (met daarbij Film1 on Demand met elke maand 120 films die ik gewoon kan kijken wanneer ik wil) en er zijn velen met mij die dat willen doen. Dit is een voorbeeld van hoe entertainment bedrijven tegemoet moeten komen aan de wensen van de consument.

    Daarbij vind ik het erg kort door de bocht om te zeggen dat iTunes en Spotify de enige waardige legale digitale alternatieven zijn voor het consumeren van muziek. MOG, Rhapsody, eMusic, We7, Amie Street, Last.FM, CDBaby, Tesco en Top40.nl zijn slechts een paar andere voorbeelden van legale digitale alternatieven. Dat niet alle muziek overal te krijgen is, is iets anders. Een buurtsuper voert ook niet alle producten die de XL Albert Heijn wel voert. Toch wordt er wel gebruik gemaakt van de buurtsuper.

    Tegen Arnoud in #49 wil ik zeggen dat ik het niet eens ben met het verplicht openstellen van Apple iOS. Je kunt toch ook gewoon een Android toestel aanschaffen? Het feit dat de verkopen van Android toestellen de verkoop van iPhones in de VS al hebben ingehaald, zegt toch al dat consumenten daar kiezen voor een meer open platform? Als consumenten een opener platform willen en producenten niet langer aan de voorwaarden van de Apple???s App store willen voldoen, dan zal Apple vanzelf klanten gaan verliezen aan concurrenten als HTC. Willen ze dat voorkomen, zullen ze zelf de App store open moeten gooien.

    Met Mattie in #51 ben ik het deels eens. Creatie en verkoop/distributie dienen als 2 aparte zaken gezien te worden. Maar daarentegen mag een verkoper zelf bepalen hoe hij zijn product verkoopt toch? Als dat op een kopieerbeveiligde CD is en je vindt dat niet fijn, dan koop je die CD niet. De manier van hoe bijvoorbeeld muziek wordt bekeken speelt een rol. Zien we elk nummer als een apart product of spreken we over muziek als product? Als je Cif niet fijn vindt werken, want de fles staat je niet aan, dan is er vast wel een ander schoonmaak middel dat je wel fijn vindt.

    Het idee dat het verbodsrecht, als onderdeel van de auteurswet, zou moeten worden beperkt is niet nodig. Als bepaalde muziek niet beschikbaar is, vindt men wel andere muziek die wel goedkoop, makkelijk of zelfs gratis beschikbaar is. Auteurs, of licentiehoudende bedrijven, gaan vanzelf onderuit als ze te vaak beroep doen op het verbodsrecht. De consumenten accepteren dat op langer termijn niet en zullen naar alternatieven gaan zoeken.

    Ik zie auteursrecht dan ook als een soort van eigendomsrecht. Maar omdat het niet tastbare producten zijn, zijn er ook andere regels voor.

  19. Probleem van dat model is dat de maker (of zijn uitgever) slechts ??n keer geld kan vragen voor het werk. Dan moet de eerste bezoeker van Avatar 2 miljard euro ophoesten, en kan de rest de film gratis van internet downloaden. Of moet de eerste lezer van een boek het jaarsalaris van de schrijver betalen, en kan de rest het boek tegen de kopieerkosten verkrijgen.

    Je maakt hier de aanname dat er geen bioscoopkaartjes kunnen worden verkocht wanneer de film gratis te downloaden is. Over aannames zei Oscar Wilde het volgende: “When you assume, you make an ass out of u and me.???. Feit is dat de film avatar gratis te downloaden was nog voordat je hem hier kort nadat dat deze hier in de bioscoop kon zien. Het bestaan van de auteurswet veranderd daar helemaal niets aan.

    Weet je wel wat op de persoon spelen betekent? Ik val Arnoud aan op de consistentie van zijn argumentatie.

    Precies: jij valt Arnoud aan! Een voetbalspeler die zijn tegenstander in de borst trapt speelt op de persoon, ongeacht welke voor ‘goede’ reden hij daarvoor heeft.

  20. “Weet je wel wat op de persoon spelen betekent? Ik val Arnoud aan op de consistentie van zijn argumentatie.” Precies: jij valt Arnoud aan! Een voetbalspeler die zijn tegenstander in de borst trapt speelt op de persoon, ongeacht welke voor ???goede??? reden hij daarvoor heeft.

    Ha, wat een grap. Iemand op zijn argumenten aanvallen heet nu opeens op de persoon spelen.

    Google is best handig tegen wereldvreemdheid: http://nl.wikipedia.org/wiki/Argumentumadhominem

    In een debat noemt men een argument ad hominem wanneer het betrekking heeft op de persoon die een bewering doet, en niet op de bewering zelf.

    Alex:

    Je maakt hier de aanname dat er geen bioscoopkaartjes kunnen worden verkocht wanneer de film gratis te downloaden is.
    Als de film gratis en legaal is te downloaden en te vertonen, zullen ook bioscopen de producent niet meer betalen voor het vertonen van de film. Bioscopen zijn ook niet gek.

    Feit is dat de film avatar gratis te downloaden was nog voordat je hem hier kort nadat dat deze hier in de bioscoop kon zien. Het bestaan van de auteurswet veranderd daar helemaal niets aan.

    Bioscopen overtreden de Auteurswet niet. De Auteurswet speelt hier een cruciale rol. Maar ja, dit heb ik je al honderd keer proberen uit te leggen.

  21. Jouw opmerking had betrekking op de persoon Arnoud (in dit geval zijn intenties), niet op de bewering die Arnoud heeft geplaatst. Misschien kun je ander aangeven welk argumenten je hier aanvalt:

    Het lijkt erop dat dit uitgangspunt jou eigenlijk niet zo interesseert, maar dat je het alleen gebruikt om een goed argument tegen ???de maker beslist??? te hebben.
  22. Volgens mij had jij best je punt kunnen maken zonder Arnouds intenties er bij te betrekken.

    Als de film gratis en legaal is te downloaden en te vertonen, zullen ook bioscopen de producent niet meer betalen voor het vertonen van de film. Bioscopen zijn ook niet gek.

    Ik heb niets geschreven over legaal vertonen c.q. commercieel gebruik.

    Dat probleem had de schrijver in de tijd van het kopijrecht ook. Toch vond je dat geen onoverkomelijk probleem, want de schrijver kon een overeenkomst sluiten voordat hij het boek openbaarden. Wat de schrijf toen kon, kan de film producent nu ook. De producent is niet gek!

    De bioscopen hebben zelf een belang om dergelijke overeenkomsten te sluiten. Hun core buisness bestaat uit het tonen van films. Als zij het de producent onmogelijk maken om films te maken verliezen ze hun handel.

  23. En wat de schrijver toen kon, kan de filmproducent nu ook, alleen zal de filmproducent geen uitgever vinden die een groot bedrag wil geven voor iets dat vrij kopieerbaar is (nog steeds uitgaande van Mattie’s insteek dat het auteursrecht wegvalt na de eerste openbaarmaking). Nogal een verschil met de uitgever die in ruil voor een bepaald bedrag het kopijrecht verwerft. (Als je dit soort constructies eerst zelf goed doordenkt moet je hier toch ook op kunnen komen?)

    De bioscopen hebben zelf een belang om dergelijke overeenkomsten te sluiten. Hun core buisness bestaat uit het tonen van films. Als zij het de producent onmogelijk maken om films te maken verliezen ze hun handel.

    Maar dan loop je tegen het prisoner’s dillema op. Voor de bioscopen is het weliswaar beter als ze gezamenlijk besluiten om de producent te betalen, voor iedere individuele bioscoop is het beter om dit niet te doen.

    Precies hetzelfde geldt voor consumenten. Het zou voor de consumenten beter zijn als alle consumenten op ??n of andere manier de muzikanten betalen voor hun downloads, maar iedere individuele consument is beter af met een beslissing om niet te betalen.

    Zie ook hier, p. 13-20. En lees daarna gerust verder, want het is een heldere uiteenzetting van de economischep principes achter het auteursrecht.

  24. Het prisoner’s dillema gaat als volgt. A. Als ‘ik’ zwijg en ‘hij’ zwijgt dan krijg ik een geldboete. B. Als ‘ik’ zwijg en ‘hij’ bekent dan krijg ik tien jaar. C. Als ‘ik’ beken en ‘hij’ zwijgt dan ben ik vrij. D. Als ‘ik’ beken en ‘hij’ bekent dan krijg ik vijf jaar.

    Om de keuze van de verdachte te kunnen begrijpen, moet je eerst de psychologie die hier achter zit begrijpen. De Universiteit van Californi? heeft een onderzoek gehouden op de consumentenmarkt van energie. Een groep kreeg te horen dat wanneer ze een bepaalde maatregelen namen ze voorkwamen dat ze daarmee voorkwamen om gemiddeld 50 cent weg te gooien. De andere groep kreeg te horen dat ze door bepaalde maatregelen gemiddeld 50 cent per dag konden besparen. De onderzoekers ondervonden dat het aantal mensen dat tot actie overging in de de eerste groep 300% hoger lag, terwijl er economische geen verschil is. De verdachte verliest bij optie B het meest en zal door deze psychologisch omstandigheid niet aan optie A denken.

    A. Als ‘ik’ afwacht en ‘hij’ afwacht dan krijg ik geen film. B. Als ‘ik’ afwacht en ‘hij’ betaalt dan krijg ik de film later gratis (en later een van slechtere kwaliteit). C. Als ‘ik’ betaal en ‘hij’ afwacht dan krijg ik de film nu (en later een van slechtere kwaliteit). D. Als ‘ik’ betaal en ‘hij’ betaalt dan krijg ik de film nu.

    Bij welke optie heeft de bioscoop het meeste te verliezen?

  25. Als de bioscoop al denkt aan optie B, dan zal hij eerder geneigd zijn om te denken in termen van verlies dan in termen van winst: “dan gaan al mijn klanten naar de bios om de hoek”.

    Bovendien is optie B alleen mogelijk indien er een bioscoop is die de film gekocht heeft en deze gratis deelt met anderen bioscopen. Dit is niet in het belang van deze bioscoop want daarmee verliest hij zelf klanten.

  26. @Piet, #67

    Jij was van mening dat het auteursrecht wegvalt na de eerste openbaarmaking. In dat geval brengt een film slechts ??n keer iets op voor de rechthebbende, want na de eerste openbaarmaking kan iedereen de film gratis kopi?ren en vertonen (want het auteursrecht geldt dan volgens jou niet meer).

    Uit deze en diverse opmerkingen in andere reacties blijkt dat ik het niet goed genoeg heb geformuleerd. Je hebt tenminste niet begrepen wat ik precies bedoel.

    Wat ik zou willen is dat auteursrecht beperkt zou blijven tot de maker. En niemand anders. Dus niet overdraagbaar. Wanneer de maker besluit om zijn werk openbaar te maken en dat (om wat voor reden dan ook) niet op eigen titel doet, maar daar een derde partij (de uitgever) voor gebruikt, dan geldt voor die derde partij gewoon het mededingingsrecht. Die partij kan geen bescherming claimen o.b.v. het auteursrecht.

    Idealiter (in mijn ogen tenminste) zou het bovendien verboden moeten worden dat die uitgever contracten voorlegt waarbij exclusiviteit ge?ist wordt, want dat leidt tot ongewenste monopolievorming. In de auto-industrie bijvoorbeeld, heeft men zoiets ook al gedaan. Vanaf 2013 mogen fabrikanten niet meer weigeren om hun producten te leveren aan bedrijven die niet tot de eigen dealerorganisatie behoren, zoals nu nog wel gebeurt.

    De maker (en niet de geldschieter) blijft dus degene die bepaalt met welke partij hij in zee gaat om zijn product op de markt te brengen. Dat bevordert concurrentie.

    De vergoeding die de maker bedingt is een kwestie van onderhandeling. Dat kan dus best voor iedere partij anders bepaald worden. Dat is nu per slot van rekening ook al het geval. TV-zenders, radio, CD’s, DVD’s, downloads en noem maar op, voor al die verschillende vormen van openbaarmaking gelden verschillende tarieven.

  27. Leg eens uit hoe de macht van de rechthebbende wordt verhoogd door het de rechthebbende onmogelijk te maken zijn auteursrecht over te dragen? Je haalt juist macht WEG bij de rechthebbende. De rechthebbende zal minder gunstige contracten kunnen sluiten. Hij zal zijn investering minder eenvoudig kunnen terugverdienen, want hij verliest mogelijkheden om zijn auteursrecht commercieel uit te buiten.

    Lees: Een niet-overdraagbaar auteursrecht?

    Ik kan me wel voorstellen dat je iets doet tegen de mogelijkheid om bij voorbaat het auteursrecht op toekomstige werken te leveren. Maar hoe dan ook zullen uitgevers proberen contractueel om die onoverdraagbaarheid heen te werken.

  28. Idealiter (in mijn ogen tenminste) zou het bovendien verboden moeten worden dat die uitgever contracten voorlegt waarbij exclusiviteit ge?ist wordt, want dat leidt tot ongewenste monopolievorming.

    Maar exclusiviteit is nu eenmaal nodig om de investering terug te verdienen.

    Natuurlijk kun je het de maker onmogelijk maken om zijn werk door een andere partij exclusief te laten exploiteren, maar dan zadel je de maker op met een enorm probleem. Hij zal zelf CD’s moeten uitgeven, met radio- en televisieomroepen moeten onderhandelen, etc. De gemiddelde maker is veel minder goed in staat om een werk commercieel uit te buiten dan een uitgever die zich daarin heeft gespecialiseerd.

  29. Ik ga die PDF zo eens even doorlezen, bedankt.

    Maar exclusiviteit is nu eenmaal nodig om de investering terug te verdienen.

    Nee hoor, dat is alleen het beste instrument om je terugverdientijd zo kort mogelijk te maken en de winst te maximaliseren.

    Natuurlijk kun je het de maker onmogelijk maken om zijn werk door een andere partij exclusief te laten exploiteren, maar dan zadel je de maker op met een enorm probleem. Hij zal zelf CD???s moeten uitgeven, met radio- en televisieomroepen moeten onderhandelen, etc. De gemiddelde maker is veel minder goed in staat om een werk commercieel uit te buiten dan een uitgever die zich daarin heeft gespecialiseerd.

    Dat is slechts een zeer tijdelijk probleem want dat schept ruimte voor gespecialiseerde bedrijven die dat soort van werk voor je kunnen doen. Dat heeft zelfs een groot voordeel, namelijk dat dat deel van het proces toegankelijker wordt. Dan wordt bijvoorbeeld niet meer door een platenlabel bepaald of jij wel of niet een CD kunt laten opnemen en publiceren, maar bepaal je dat zelf.

    En voor radio en TV hebben we nu ook al de diverse stichtingen die dat deel van jouw markt voor je screenen. Als je daar tenminste lid van bent of wilt worden.

  30. Nee hoor, dat is alleen het beste instrument om je terugverdientijd zo kort mogelijk te maken en de winst te maximaliseren.

    De geldschieter zal zonder een garantie van exclusiviteit nooit geld voorschieten.

    Kun je alles zelf financieren, dan is er natuurlijk geen enkele reden om exclusieve contracten te sluiten. Je kunt dan zelf mensen inhuren en betalen voor het werk dat ze leveren. Daar hoeft de wet niet voor te worden veranderd.

    Dat is slechts een zeer tijdelijk probleem want dat schept ruimte voor gespecialiseerde bedrijven die dat soort van werk voor je kunnen doen.

    Die bedrijven bestaan al…

    Dan wordt bijvoorbeeld niet meer door een platenlabel bepaald of jij wel of niet een CD kunt laten opnemen en publiceren, maar bepaal je dat zelf.

    Degene die het geld voorschiet heeft altijd het laatste woord.

  31. De geldschieter zal zonder een garantie van exclusiviteit nooit geld voorschieten.

    Niet zolang er nog exclusiviteitscontracten bestaan nee. Maar dat is nou net het probleem van jouw argumenteatie en dat is eveneens waar de amusementsindustrie telkens de mist in gaat. Maar die hebben een belang om de zaak gekleurd te zien, dus dat snap ik nog wel.

    Dus denk nou eens even niet aan hoe het nu is, maar probeer je eens voor te stellen dat er geen exclusiviteitscontracten meer mogen worden afgesloten. Denk jij nou werkelijk dat er dan ineens niemand meer muziekuitgever zou willen zijn? Dat er niemand meer brood zou zien in het uitgeven van muziek?

  32. Niet zolang er nog exclusiviteitscontracten bestaan nee.

    Maar waarom zou een geldschieter zonder de mogelijkheid van exclusiviteit nog geld steken in een film?

    Ik heb het dus over de situatie waarin de filmmaker zelf geen middelen heeft. Hij moet geld lenen, en zijn enig mogelijke “onderpand” is de film die hij wil maken.

    Dit is precies de situatie waarin de filmmaker op dit moment wordt “gedwongen” om in ??n of andere vorm een exclusief recht te geven. Een filmmaker die bereid is zijn eigen spaarcenten in zijn film te steken is niet afhankelijk van geldschieters en hoeft nu ook geen exclusieve rechten te geven.

  33. Het zou best een interessante discussie opleveren wanneer we gaan bepalen wat precies intellectueel eigendom is. Tot nu toe spitst het gesprek zich toe op boeken, films, muziek en andere downloadbare content. Een vrij gratuite exercitie omdat het nu al een realiteit is dat het grootste gedeelte ervan illegaal wordt gedownload. De legale kanalen aanpakken, of illegale providers dwingen tot een regeling is naief en nutteloos omdat er onmiddellijk nieuwe providers zullen opstaan die gratis downloads aanbieden.

    In de muziek is de artiest al tot het inzicht gekomen dat touren en concerten geven financieel aantrekkelijker is dan nieuwe cd’s uitbrengen. Hiphop-artiesten beschouwen zich als merk – de muziek is van ondergeschikt zakelijk belang in vergelijking met de merchandising van het merk.

    De 3D-films zijn uitgevonden om het illegaal downloaden tegen te gaan.

    Schrijvers kunnen bij voorbeeld overwegen om hun verhalen als kunstwerk uit te brengen, in een kleine, genummerde en gesigneerde oplages. Of ze kunnen hun idee?n via andere media dan het geschreven woord naar buiten brengen – denk aan film of toneel. De creatieven zullen kortom altijd wel een manier vinden om hun idee?n zo winstgevend mogelijk te exploiteren.

    De ontwikkeling van nieuwe media, en de maatschappij waarin deze media ontstaan, zijn het gevolg van vraag en aanbod. Er is vraag naar gratis content, en er is vraag naar idee?n die men mag kopi?ren.

    In hoeverre moet men met die vraag meegaan, en waar stopt het intellectuele eigendom van een idee? Een persoonsnaam bij voorbeeld is ooit bedacht. Het is dus intellectueel eigendom. Maar betekent dat dat de bedenker ervan de enige is die hem mag gebruiken? Of houdt de exploitatie van de naam op zodra deze op het geboortekaartje is gedrukt en verspreid?

  34. Me dunkt dat er geen rechten zijn verbonden aan het geven van namen aangezien er per definitie geen commercieel belang aan verbonden is. Ik mag geen bedrijf opzetten met de naam cocacola want dan maak ik gebruik van de naamsbekendheid van cocacola waar ik niet betaald voor heb, maar mag wel mijn kind cococola noemen.

    Je hebt er als pepsi-eigenaar ook weinig aan om een kind cocacola te noemen, aangezien je er misschien wel wat pepsi-bekendheid door krijgt, maar cocacola netzozeer of meer. Er wordt dus geen schade op het concurrentie-gebied opgelopen. En als cocacola-eigenaar een kind cocacola laten heten levert uiteraard al helemaal geen bezwaar. (behalve misschien van de kinderbescherming, maar daar draait het niet om)

    Misschien als iemand zijn kind ‘Hasttagcococolazuigt’ noemt.:D

  35. In deze discussie vind ik de Trent Reznor Case Study best relevant. Het kan namelijk wel: ?n piraterij ?n genoeg verdienen als auteur.

    http://www.youtube.com/watch?v=Njuo1puB1lg

    Dat moet anders: minder macht bij de auteur en meer macht bij de distributeur”

    Wettelijk gezien zal dit vast waarde hebben, maar ik denk juist dat distributeurs de hoogste drempels zijn in een digitaal distributiemodel waarbij de auteurs blijven verdienen.

    Een artiest wil dat men luistert naar de muziek die hij/zij maakt, een distributeur wil er vooral goed geld mee verdienen. De muziek industrie heeft zichzelf in de vingers gesneden: De CD sales zijn al sinds 1996 flink aan het kelderen, er is geen digitale distributie voor in de plaats gekomen, dit heeft te lang geduurt (pas vanaf 2004 / introductie ipod). Als men vanaf 1999 DRM-vrije muziek digitaal downloadbaar aan had geboden, dan was file-sharing wel een stuk minder geweest.

    In Live Concerten zit nu de grootste groei. We gaan niet per s? vaker naar concerten, maar de toegangsprijzen zijn enorm gestegen. Fans blijven heus wel naar concerten gaan, kopen merchandise als t-shirts en de nieuwste CD’s. Als ik 15 keer op de radio Lady Gaga hoor en wat nummers download (volgens mij een groot gedeelte van file-sharing gaat op aan “nutteloze” downloads van Madonna, Michael Jackson en Lady Gaga) dan ben ik geen fan. Ik zal er in ieder geval nooit voor betalen en dan zie je ook een raar fenomeen: Distributeurs claimen geld te verliezen aan illegale downloads, maar die illegale downloads zullen nooit volledig omgezet kunnen worden in betaalde downloads. Ja misschien als die illegale downloads mij een fan maken…

    de Pirate Bay-jongens zijn niet serieus te nemen
    Die pirate bay jongens zitten toch niet zelf te uploaden op hun eigen site? Dat is een community als ieder ander: ik noem een FTD. Maar iets serieuzer, want met 2 zetels in de EU 😛

    P.S.: De naamverwarring, naast een beetje narrig, is wel relevant voor de IP-spoof discussie en de “three strikes” regel.

  36. @ Arnoud: je snapt mijn punt juist heel goed. En de verwarring heb je ook goed opgepikt.

    Merknamen zijn gedeponeerd, die mag je rechtelijk niet gebruiken voor dezelfde soort produkten als het gedeponeerde origineel. Dat is wat anders dan intellectueel eigendom.

    De diskussie hier gaat om wat precies intellectueel eigendom is en in hoeverre dit vrijelijk door anderen dan de bedenker gebruikt mag worden. Ik kan me levendig voorstellen dat wanneer intellectueel eigendom door anderen wordt gebruikt, dat door de bedenker/schrijver/artiest net zo ervaren wordt als het ongevraagd gebruiken van je naam.

    Indien dit een rechtzaak zou zijn, zou ik erop wijzen dat ik de naam niet zomaar heb gekopieerd, maar er mijn eigen draai aan heb gegeven – we gaan de zwart afgebeelde naam toch niet verwarren met de blauw afgebeelde? Bovendien schrijf ik zonder taalfouten, in tegenstelling tot de blauwe Alex de Kruijff. Dus van enige verwarring zou geen sprake moeten zijn, zou mijn betoog luiden.

  37. @Andere Alex: Maar wat wil je nu aantonen? Dat er verwarring kan ontstaan tussen namen?

    Ik weet dat merken onder IE worden gerekend, maar dit is een reden om de term IE af te keuren. Een merk is namelijk wezenlijk wat anders dan een auteursrecht of een octrooi. Een merk dient net als een naam om een afkomst duidelijk te maken en te beschermen tegen verwarring. De andere rechten dienen om namaak te beschermen, ook als verwarring onmogelijk is (verwar jij een Philips en een Sony CD speler op basis van functionaliteit?)

    Het leuke van blogeigenaar zijn is dat ik beslis of hier sprake is van kans op verwarring. En dat ik een editknop heb en jou daarmee bij deze tot Andere Alex hernoem. 🙂

  38. Inderdaad. Veel auteurs vinden het allemaal maar best.

    Bekende voorbeelden zijn Rick Astley die vrolijk gaat mee rickrollen; de director van Der Untergang die de spoofs prijst voor hun menselijkmakendheid van Hitler (OT: als in, het is belangrijk om te realiseren dat het een mens was die het deed, en niet een duivel, wat het gevaarlijker maakt), of Prodigy die de bekendste liedjes heeft vrijgegeven voor youtube-gebruik mits de titel etc vernoemd is.

    Zolang het inkomen van de auteurs is veiliggesteld… zodat madonna geen hamburgers hoeft te bakken bij de Mac inplaats van doen wat ze leuk vind (liedjes maken etc)… vinden de meeste auteurs het allemaal wel best heb ik het idee. Maar de distributeurs hebben een winstmodel waarbij zoveel mogelijk winst naar voren moet komen om hun concurrentiepositie te behouden. Het in leven houden van de auteur is eenvoudig, het in leven houden van het bedrijf niet.

    Weet iemand overigens hoe Southpark dat heeft geregeld met southpark.com? Is dat van hun zelf of van een andere organisatie die hun betaald om te mogen uploaden?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.