Mogen bedrijven gebruik van sociale media ‘beteugelen’?

‘Werknemers kunnen hun werkgever ernstige schade berokkenen door het gebruik van sociale media. LinkedIn, Facebook of Twitter leggen bedrijfsgevoelige informatie bloot, zoals cv’s, zakelijk netwerk of klantenbestand’, zo opende een column in het Financieele Dagblad vorige week (via GeenStijl). De strekking: verbied al die sociale shizzle of ga er in ieder geval keihard bovenop zitten met je arbeidsreglement, want anders kan je bedrijf er wel eens aan onderdoor gaan.

Bij Recruitment Matters wordt alvast hard gelachen om deze naïeve advocaat, maar laten we hier eens inhoudelijk kijken. Welke grenzen gelden er bij sociale media en het werk?

Er is nog geen rechtszaak over gevoerd, maar het actief benaderen van oude klanten kan op deze manier zomaar onrechtmatig zijn. Vallen socialemediavrienden ook onder de beperkingen van een relatiebeding, waarin staat dat je geen zakenrelaties mag benaderen na einde dienstverband?

In theorie kan dat ja. Het is toegestaan om werknemers te verbieden om na afloop van het dienstverband actief onder je eigen klanten (relaties) te gaan werven voor zijn nieuwe werk. Of hij dat nu via Linkedin, e-mail, brieven, telefoongeheugen of de KVK-netwerkborrel doet, maakt niet uit. Wel moet het relatiebeding schriftelijk afgesproken zijn (art. 7:653 BW).

Het is dus niet toegestaan om ineens iedereen via een IT-reglement te melden dat je niet met klanten mag krabbelen of relaties aan je Linkedin mag koppelen. Maar als het schriftelijk in je arbeidscontract staat, dan zit je daar aan vast.

Een doeltreffend socialemediabeleid moet ook het bedrijfskapitaal beschermen. Enkele suggesties. Blokkeer sites als Twitter, LinkedIn of Facebook. Dat zal de arbeidsproductiviteit zeker ten goede komen.

Op zich is het natuurlijk toegestaan om sites te blokkeren – sterker nog, het is niet verplicht voor werkgevers om mensen toegang te geven tot internet of e-mail. Maar of het doeltreffend is? Dat lijkt me niet; mensen zijn zó gewend aan die middelen dat je alleen maar frustratie veroorzaakt en dat is bepaald niet goed voor de arbeidsproductiviteit.

Een alternatief voor blokkeren is monitoren, zodat je ‘goed’ gebruik kunt toestaan maar kunt ingrijpen als er ‘slechte’ dingen gebeuren. Alleen, je mag als werkgever internetgebruik niet zomaar monitoren, zeker niet wanneer dat persoonsgericht gebeurt. Volgens de privacywet is daarvoor een gerede verdenking richting die persoon nodig.

Voor Twitter en Hyves geldt dit privacypunt minder. Wat je voor iedereen zichtbaar op dergelijke media plaatst, is ook voor je werkgever leesbaar. En staat daar iets dat hem duidelijk schaadt, dan heb je toch echt een probleem.

Als een werknemer toch zijn profiel op zo’n site wil achterlaten, laat hem dan slechts in algemene zin naar buiten treden over zijn of haar werkzaamheden: zijn of haar exacte functie en werkzaamheden zijn vertrouwelijk. Ook mag de werknemer op het profiel niet aangeven welke opleidingen hij op kosten van de werkgever gevolgd heeft. Dat maakt hem alleen maar aantrekkelijk voor headhunters, en schept verplichtingen naar andere personeelsleden.

Natuurlijk mag je geen bedrijfsgeheimen publiceren op een profielensite, maar functie-informatie als bedrijfsgeheim? Oeps, dan zou ik maar gauw “company confidential” op je visitekaartjes laten zetten.

Het stukje over opleidingen heeft ergens een kern van waarheid, maar het lijkt me dat het aan de werknemer is of hij een gesponsorde opleiding wil noemen naar zijn collega’s. En als je sommige werknemers wel en andere niet zo’n opleiding wilt toestaan, dan zul je toch echt beleid moeten maken met de criteria. Die ‘verplichtingen’ kun je daarmee pareren.

En over headhunters: ik mag hopen dat mijn werknemers aantrekkelijk zijn voor headhunters. Je hebt echt een probleem als geen enkele headhunter je personeel zou willen hebben, toch?

Verbied de werknemer om actief klanten te benaderen via sociale media. Als het dienstverband beëindigd wordt, moet de werkgever kunnen controleren met welke klanten de werknemer via sociale media een relatie is aangegaan. De werknemer mag tot twee jaar na het dienstverband geen zakelijke contacten onderhouden met deze klanten.

Hier komen we dus terug op het punt rond relatiebedingen dat ik hierboven ook al noemde. Op zich mag dit inderdaad.

Wel roept dit soort bedingen snel lastige vragen op: is een Linkedincontact een ‘actieve’ relatie? En als ik mijn status update en die relatie leest dat in zijn wekelijkse Linkedinspamupdatemail, ben ik dan actief met hem aan het praten?

Die periode van twee jaar is wel meteen het maximum dat je kunt eisen volgens de jurisprudentie.

Tot slot kan worden afgesproken dat uitlatingen die niet in het belang zijn van de werkgever zo veel mogelijk moeten worden afgeschermd. Sociale media bieden genoeg mogelijkheden om informatie alleen te openbaren aan een selecte groep. De meer vergaande beperkingen of voorwaarden aan het gebruik van sociale media kunnen het best direct met de werknemer worden overeengekomen.

Dit gaat me echt te ver. “Niet in het belang” van de werkgever is nog geen reden om zomaar alles te kunnen verbieden. Je bent als werknemer verplicht je als “goed werknemer” (art. 7:611 BW) te gedragen. Ook al staat iets dus niet expliciet in de wet, als een goed werknemer dat niet zo doen dan behoor jij dat ook niet te doen. Op zich zijn er dus dingen die je moet laten om dat je daarmee de belangen van je werkgever schendt.

Daar staat tegenover dat óók de werkgever zo’n plicht heeft: inderdaad, die moet goed werkgever zijn (zelfde artikel). Zó hard bovenop alle sociale media zitten, lijkt me niet in het belang van de werknemer – en daarmee indirect ook niet in het belang van de werkgever zelf.

Meelezende werkgevers vinden bij Frankwatching een veel betere analyse van de problemen en mogelijke oplossingen.

Arnoud

12 reacties

  1. Wel roept dit soort bedingen snel lastige vragen op: is een Linkedincontact een ???actieve??? relatie? En als ik mijn status update en die relatie leest dat in zijn wekelijkse Linkedinspamupdatemail, ben ik dan actief met hem aan het praten? Die periode van twee jaar is wel meteen het maximum dat je kunt eisen volgens de jurisprudentie.

    Hoe ver kan dit gaan? Kennissen van mij zijn lid geworden van een golfclub op aandringen van de baas om daar contacten te kunnen leggen. Gaat diezelfde baas ze nu verbieden om die vereniging te frequenteren als zij overstappen naar de concurrent? Volgens mij overleeft deze de giecheltest niet maar graag een profesionele reactie.

    -edit Arnoud: je reactie iets ingekort want er ging wat fout met de HTML code-

  2. Dit lijkt me meer een handig lijstje met tips “Hoe jaag ik mijn medewerkers zo snel mogelijk het bedrijf uit via social media”. Heeft dhr. Haseborg de laatste decennia onder een steen geleefd.

    Volgens mij kan je juist als werkgever je voordeel halen uit social media en de digitale netwerken van medewerkers.

    Dat je geen klanten mag ‘stelen’ van je voormalige werkgever is wel logisch. Maar dat houdt mijn inziens niet in dat je geen contact mag hebben met oude zakenrelaties. Kennisdelen is iets wat volgens mij veel gebeurt, zonder dat daar financi?le vergoedingen tegenover staan. De ene keer levert het je nieuwe baas wat op, de andere keer je oude baas.

  3. Ik vind persoonlijk een relatiebeding of een concurrentiebeding nogal overtrokken.

    Als jouw klanten meelopen met die ene medewerker, is jouw probleem dan niet dat je die medewerker hebt laten gaan? Of nog erger; de kwaliteit van jouw diensten in verhouding tot de prijs? Moet jij je dan niet focussen op betere diensten in plaats van ‘zeiken’ op ex-werknemers?

    Wie weet wat hij in de toekomst nog eens doorverwijst naar jou!

  4. @reinier, maar mag je dan op feestjes (priv?) nog wel zeggen wat voor ’n werk je doet. Stel je voor dat een van de gasten bij de concurrent werkt.

    Kijk werk je voor de AIVD (of een andere geheime bilderberg organisatie) ligt het wellicht wat anders, maar voor normale functies kan je functieomschrijving toch geen bedrijfsgeheim zijn.

  5. Tja, mijn werkgever moedigt sociale media juist aan en is zelf ook actief op Twitter, Facebook en andere sites om zo klanten te werven en meer informatie over het bedrijf door te geven. Echter, ik wil zelf juist de associatie met zaken van mijn werkgever vermijden! Als werknemer ben ik helemaal niet zo blij met deze media-lust van mijn werkgever. Om die rden heb ik online twee “identiteiten”. De ene is werk-gerelateerd en is redelijk minimaal aan data. De ander is publiekelijk die gebruik ik voor alles wat ik niet gerelateerd wil hebben aan mijn werk. Hieronder valt bijvoorbeeld mijn profiel op DeviantArt. Maar ook mijn prive-identiteit hou ik redelijk stil, simpelweg omdat ik niet teveel informatie over mijzelf online wil hebben. (En daarom ben ik ook niet zo blij met de “sociale activiteit” van mijn werkgever.) Ik heb nog een LinkedIn account, doe mee met een beperkt aantal forums en heb een paar domeinnamen op mijn naam staan, maar verder blijf ik zo veel mogelijk weg van de sociale media. Geen Twitter, geen Facebook, enz. Dat ik een MSN Messenger account en een LinkedIn account heb is ook alleen maar bedoeld voor mijn werk. Natuurlijk, 95% van alle werknemers zullen graag aktief zijn in sociale media maar die andere 5% doe je er geen plezier mee. Er kunnen best bedrijven aan die sociale media juist aanmoedigen en het bijna voorschrijven dat werknemers op bepaalde media af en toe aktief zijn. Maar als je dat als werknemer niet wil, wat dan?

  6. Hm da’s eigenlijk wel een goeie Wim. Ik ben ook erg actief, en zie graag dat de mensen bij mijn bedrijf ICTRecht dat ook zijn. Ik wil niemand dwingen om actief dingen te roepen. Alleen denk ik dat het wel gepast is om dat te doen. Dus hoe zorg ik dan dat ik mensen kan stimuleren om te bloggen of twitteren (jaja) zonder dat ze zich gedwongen voelen?

  7. Je “buried the lead” zoals Amerikaanse wannabe journalisten zouden zeggen. Natuurlijk is dit een absurd artikel, maar de echte reden ervoor staat ongeveer halverwege:

    Vakcentrale CNV stelde onlangs een protocol op voor het gebruik van sociale media. Een werknemervriendelijk document, waarin in algemene termen wordt gesproken over een correcte bejegening van cli?nten en bescherming van vertrouwelijke informatie.

    Het is dus gewoon een (gesponsorde?) tegenaanval op het CNV voorstel en zo de ruimte vrij te maken om het gebruik van sociale media verder te beperken in het voordeel van de werkgever.

  8. Tja, Arnoud. Wat als een van je medewerkers op regelmatig op datingsies aktief is en in het verleden wel eens een fotosessie heeft gedaan voor HeteMeiden.nl? (of HeteJongens.nl?) (Om maar wat fictieve domeinen te noemen die vast nog bestaan ook…) Of medewerkers die b.v. niet hun complete CV in LinkedIn bekend willen maken. Medewerkers die privacy juist belangrijk vinden.

    Kijk, ikzelf doe dit omdat ik een hobby heb waarbij ik via software allerlei interessante plaatjes genereer. Een deel ervan is licht erotisch maar desondanks niet erg schokkend. (Het meest extreme wat ik heb gemaakt was een plaatje van twee vrouwen in een rubberbootje met een unieke manier waarop de ene een vishengel vasthoudt. 🙂 ) Hoewel ik mij daar niet voor schaam, is het niet iets dat ik graag met mijn werkgevers ge-associeerd zie. Probleem is alleen dat het Internet het redelijk eenvoudig is om allerlei informatie over mensen online op te sporen. Zeker als hun naam nog redelijk uniek is. (Wat met mijn naam gelukkig niet zo is.) De naam Engelfriet komt overigens ook redelijk vaak voor. Zo zijn er de heren Joost, Joeri en Tako Engelfriet ook te vinden. 🙂 Toevallig familie? 😉

    In ieder geval, wat ik zelf wel leuk vind om te doen wanneer er op mijn werk een nieuwe medewerker komt, is even hun naam intypen in Google en kijken wat er tevoorschijn komt. Vaak kom je dan bij Hyves en LinkedIn terecht maar soms ook bij allerlei sportclubs en in 1 geval bij een dating-site waar een nieuwe medewerker kennelijk heel aktief was. (Helaas was hij dat ook tijdens werktijd, wat op zich niet erg was als hij maar goed had gepresteerd.) De informatie die je zo al heel snel over je collega’s kunt verzamelen kan dan ook schrikbarend veel zijn. (En zelfs al zouden werkgevers sollicitanten niet online mogen opzoeken, zoals nu kennelijk in Duitsland geldt, je kunt nooit vermijden dat werknemers elkaar gaan opzoeken.)

    Mijn ervaring met het Internet stampt uit de tijd dat CompuServe voor het eerst in Nederland Internet ging aanbieden over de telefoonlijn, zo ergens in 1992-1993 of zo. Kon ik ook eindelijk de modem gebruiken die ik al 6 jaar had. En het Internet is ook een belangrijk deel van mijn werk, wat betekent dat ik (beroepsmatig) erg veel online ben en dus erg veel sporen kan achterlaten. In diverse technische forums vooral. Ik ben dan ook best redelijk aktief online, maar meestal onder een alias. (Niet altijd, overigens. Op deze site en enkele andere sites gebruik ik toch gewoon mijn echte naam.) Ik vind het verder ook niet erg dat mensen alles van mij weten, maar ik werp meer een soort tijd-barriere op. Wie mijn naam in Google typt zal snel terecht komen bij de sites waar ik ze hebben wil. Wie daarna door gaat speuren komt uiteindelijk wel bij mijn andere aliassen terecht maar dat duurt gewoon even. De meeste mensen besteden nu eenmaal niet veel tijd aan online nazoeken.

    Maar misschien komen ze uit bij een facebook account onder mijn naam. Dat ben ik alleen niet. 🙂 Ik ben kennelijk ook een Docter-anders of zoiets en werk als onderwijs-adviseur. En nee, dat ben ik ook niet. 🙂 Ik heb ergens een schaakprofiel op mijn naam staan. Ben ik ook niet. Volgens een andere site ben ik in 1992 overleden. Huh? Ik adem toch nog? Op de site WieDanOok is best veel informatie over iemand te vinden en er zijn veel andere sites die op deze manier persoons-informatie verzamelen. Maar ik ben er niet de enige Wim die op die lijst staat. Ik ben kennelijk ook aangemeld bij hoegaathetmet.nl maar ook dat ben ik niet. Kortom, het vele voorkomen van mijn naam schermt mijn online identiteit al redelijk af. En voor iemand die ruim 40 uur per week online aan het werk is, is dat best practisch.

    Arnoud, moedig je werknemers rustig aan om online te twitteren en op Hyves aktief te zijn. Maar je weet zelf ook dat als een van hen opeens massaal negatieve publiciteit gaat aantrekken, dan wordt eigenlijk een groot deel van je bedrijf hierdoor geraakt. Kijk naar de kerk: als er 1 priester kinderen seksueel heeft misbruikt, dan is de gehele kerk opeens verdacht. Kijk naar politieke partijen:als 1 minister jarenlang vreemd blijkt te gaan, dan wordt al snel de gehele partij in verband gebracht met vreemdgangers. Stel nu dat een van je medewerkers morgen op de voorpagina staat wegens betrokkenheid in een miljoenenfraude of wegens kinderporno op zijn/haar PC thuis. Door flink aktief te zijn op Internet zullen journalisten dan ook snel al zijn/haar collega’s en jou als werkgever hebben gevonden, plus alle voormalige werkgevers en collega’s. En die kunnen allemaal in verband gebracht worden met wat die ene persoon heeft gedaan. En zelfs als die persoon uiteindelijk onschuldig blijkt, het geld was niet foetsie en de foto’s waren de eigen kinderen die op het naaktstrand aan het dollen waren of zo, dan nog blijft er lang een nare smaak hangen om die medewerkers en allen die ermee in contact stonden.

    Er zijn risico’s berbonden aan internet-aktieve medewerkers. Hun reputatie straalt door naar de werkgever. Dat is vaak positief, maar soms ook negatief.

  9. @Reinier

    Zelfs als je kaartjes (met fuctie) aan een beperkte groep relaties gaat uitdelen, moet je er vanuit gaan dat dit niet langer confidential is. Tenzij je bij al die relaties eerst een confidentiality agreement gaat afsluiten dat ze de informatie op je kaartje veilig gaan opslaan en niet gaan delen (heeft overigens geen zin want is toch niet te controleren)

    Verder zal je een interesant kaartje krijgen. Als je naar ISO27001 kijkt dan zult je confidential informatie duidelijk moeten labelen dus staat er ook nog eens (groot) CONFIDENTIAL op de kaart.

    Mocht je inderdaad een aantal “moeilijke” functies hebben dan kun je er een bulshit bingo kreet opzetten of gewoon geen functie vermelden.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.