Blogdialoog: De weg naar nieuwe businessmodellen (toekomst van auteursrecht)

platform-ja-grappig-he.jpgAuteursrechtenblog Futureofcopyright en ik gaan de komende tijd in dialoog over de toekomst van het auteursrecht. Elke zaterdag vind je hier of bij Future of Copyright een nieuwe post in de serie. We reageren op elkaars stellingen en hopen met een inhoudelijke discussie verder te komen in complexe auteursrechtelijke vraagstukken.

Een downloadverbod, een Europees auteursrecht en state-of-the-art legale online contentdistributie-platforms. Dat is volgens Future of Copyright wat er nodig is voor een competitieve en bloeiende creatieve industrie waar de consument mee gediend is. Het is maar goed dat ze erbij zeggen dat het in alfabetische volgorde is, anders zou ik ze nog gaan verdenken van de drogreden dat die platforms vanzelf komen als je downloaden maar verbiedt. Het is simpelweg niet reëel om te verwachten dat een downloadverbod de “krampachtige houding van de grote rechthebbenden” richting internetdistributie en -verkoop ook maar 1 sikkepit zal veranderen door zo’n wetswijziging.

Zoals ik twee weken terug al betoogde, het probleem is fundamenteler dan koudwatervrees of het enkele feit dat er illegale bronnen zijn. Auteursrecht geeft rechthebbenden een machtsmiddel om verstorende innovaties in de markt voor distributie tegen te houden. Dit is iets unieks, geen enkele andere markt heeft dat. Ja, verstorende innovaties komen overal voor, maar dat een partij uit markt A een innovatie in markt B kan tegenhouden is echt uniek voor de auteursrechtenbusiness. En fundamenteel is die mogelijkheid slecht: verstorende innovaties zijn goed voor de maatschappij, en behoren niet tegengehouden te kunnen worden door een kleine belangengroep die graag het oude model wil behouden.

Verder valt me op dat de discussie vaak heel snel in een cirkeltje terecht komt: de maker heeft auteursrecht, dus hij beslist, dus hij mag een onwenselijk geacht distributiekanaal sluiten. Maar waarom is het wenselijk dat hij dat mag? Ja, omdat hij auteursrecht heeft en dat is nu eenmaal het recht om te beslissen wat er gebeurt met zijn werk. En waarom heeft hij dat recht? Ja, omdat het wenselijk is dat hij piraterij tegengaat. En waarom is dat piraterij? Nou, omdat de maker dat kanaal niet goedgekeurd heeft. En waarom is het wenselijk dat hij dat mag? Afijn, u voelt hem al aankomen. Dat schiet dus niet op.

(Dat het eigenlijk niet over de maker gaat, maar over de contentindustrie, is een terecht punt uit de comments dat op zichzelf een essay waard is.)

Ik pleit daarom voor een fundamentele discussie. Je kunt niet uitgaan van de huidige wet als je wilt zoeken naar een oplossing. Die huidige wet heeft ons het probleem gegeven, en zonder een grondige wetswijziging levert deze ons echt geen oplossing. Vandaar mijn pleidooi voor de maatschappij die moet beslissen. Meer rechten bij de distributiekanalen, en minder mogelijkheden om innovaties tegen te houden puur omdat ze de huidige businessplannen verstoren. Een nieuwe balans in het auteursrecht. En daarvoor moeten we niet kijken bij het uitgangspunt van de huidige wet, maar bij de plek waar we willen uitkomen. Aan welke criteria voldoet dat utopia, en hoe kunnen we die voor elkaar krijgen?

De legale markt die er nu is, laat op een paar plekken zien wat er werkt: een groot aanbod, een redelijke prijs en uitgebreide mogelijkheden om als koper met je content te doen wat je wil. Vele eerdere initiatieven hebben laten zien wat er niet werkt: uitgebreide DRM, hoge prijzen en beperkte mogelijkheden.

De illegale markt bevestigt dat beeld. Mensen willen graag een breed aanbod aan content hebben, en liefst ook in diverse formaten. Streaming, P2P download, all-you-can-eat Usenet, noem maar op: de techniek staat voor niets. Tuurlijk, het is (vaak) gratis, maar daar gaat het even niet om: mensen betalen graag voor kwaliteit en convenience (zie iTunes).

Het komt dus neer op de vraag: hoe realiseren we een florerende markt met vele distributieplatformen en businessmodellen, waar content in alle gewenste formaten, bundels en betaalmodellen beschikbaar is? Wil je graag pay-per-view of liever een vast bedrag per maand? Bewaren of éénmalig streamen? Kijken wat je vrienden leuk vinden en daar weer op reageren? En misschien is er wel een slimmerik die zijn eigen distributiekosten kan drukken door met P2P te werken. Er zijn tientallen voorbeelden van werkende modellen te vinden – in die illegale markt. Innovatie kan dus wel, maar we noemen het piraterij. En dat vind ik raar.

Mijn zorg is dan ook dat we het antwoord op die vraag niet van de industrie mogen verwachten. Zij is daar niet op ingesteld, omdat hun verdienmodellen gebaseerd zijn op de huidige distributieplatformen en businessmodellen. En het valt niet te ontkennen dat er met nieuwe platformen en modellen minder per kopie aan rechten afgedragen zal worden. Dat is namelijk tot nu toe bij elk nieuw medium het geval geweest. Alleen: de aantallen waren elke keer zo veel groter dat het uiteindelijk toch winstgevend genoeg bleek.

Ik maak me dan ook weinig zorgen over de toekomst van content, als we het initiatief bij de huidige innovators leggen (en afspreken dat er een faire beloning naar de maker gaat). En ik ben zeer benieuwd hoe FoC de ontwikkeling van die state-of-the-art legale online contentdistributie-platforms ziet gebeuren als die eerst toestemming van de contentindustrie nodig hebben.

Minstens zo benieuwd ben ik naar jullie comments 🙂

Arnoud

60 reacties

  1. In plaats van te kijken of de prijs per kopie wel zakt tot de marginale kostprijs plus een marge moet je dus kijken in hoeverre de totale opbrengst van het werk in de buurt komt van de totale kosten plus een marge. Bij consistente megawinsten zou er iets mis zijn, maar die zijn er bij mijn weten niet. Genoeg films die gewoon floppen.

  2. @Piet: Ik had het over doel voorbijschieten. Het terugverdienen van de relatief grote investering is idd een rechtvaardiging voor een vorm auteursrecht, maar zeker niet voor het huidige veel te lange en te brede auteursrecht. Geen enkele investeerder kijk meer dan zo’n 20 jaar vooruit, dus vanuit dat standpunt is een langer auteursrecht zinloos. Dat veel werken niet in het publiek domein zitten, en ook niet meer beschikbaar zijn een ernstige vorm van welvaartsverlies, al zegt het kwade genius in me dat voorkomen dat uitgevers met publiek domein materiaal moeten concurreren een belangrijke reden voor de lobby voor verlengingen is, net zoals sommige software bedrijven in tirades uitbreken over de GPL, en die het liefst verboden zouden zien worden — ik zou goed opletten bij de introductie van het auteurscontractenrecht, want je hebt een kans dat daar GPL ondermijnende clausules in gaan sluipen.

    Natuurlijk moet in een gezonde markt idd de totale prijs plus marge zakken tot de kostprijs — dat geld ook voor de bakker die zijn initi?le investering in ovens, e.d. moet terugverdienen, het verschil met een tussen een brood en een boek is in dat opzicht er een van gradatie.

    Over de megaverliezen van sommige films heb ik ernstig mijn twijfels. zoek eens naar “Hollywood accounting” — de manier om schrijvers en acteurs te duperen. Ook hoef je nog geen megawinsten te maken als je in een beschermde bedrijfstakzit: je gaat gewoon dik boven je stand leven met veel te veel kosten, dure kantoren, e.d., want winst moet je toch maar delen met de belastingdienst.

  3. @Jeroen:

    @Piet: Ik had het over doel voorbijschieten. (…)
    Het feit dat de prijs hoger blijft dan marginale kosten plus een marge vond je daarvan het bewijs. Mijn punt was dat dit onjuist is.

    Over de huidige duur van het auteursrecht valt veel te zeggen, maar dat heeft niet zoveel te maken met de discussie die werd gevoerd. Het ging over de wenselijkheid van de mogelijkheid een commerci?le pub meer in rekening te brengen dan een consument voor iets waar die pub extra omzet mee kan genereren.

    Over de megaverliezen van sommige films heb ik ernstig mijn twijfels.

    Over megaverliezen heb ik niets gezegd. Maar zie bijv. hier.

    Waar jij het over hebt zijn megawinsten die worden gecamoufleerd. Megawinsten komen inderdaad voor, maar zijn zeker niet de regel. Voor een megawinst is een combinatie van geluk en talent nodig, en talent is zoals altijd schaars. Zou het anders zijn, dan zouden de overwinsten snel worden afgeroomd door nieuwkomers in de markt.

  4. Niet alleen over de duur van het auteursrecht valt veel te zeggen. De auteurswet bevat veel uitzonderingen om de scherpe kantjes eraf te halen. Die uitzonderingen zijn geen heilig huisje waarvan wiskundig bewezen kan worden dat ze de ideale balans tussen bescherming en maatschappelijke beschikbaarheid opleveren, het zijn voornamelijk politieke keuzes geweest. Als er te veel bescherming is, dan is inkorting van de beschermduur zeker niet het enige instrument dat ter beschikking staat.

  5. Het huidige auteursrecht wil de economische krachtsverhoudingen van 30 jaar geleden vast-spijkeren. Redden ze dat? Natuurlijk niet.

    Kijk even naar muziek. De totale uitgaven van consumenten zijn spectaculair gestegen. Zo bleek vorige week het Lowlands-festival uit te verkopen in 2 uur; het Noorderslagfestival dit weekend zelfs in 15 minuten! Klassieke concerten lopen prima, North Sea Jazz net zo. Prijzen van concerten in alle genres zijn fors gestegen, en toch zijn ze vaak uitverkocht.

    Ook tijdschriften over muziek, of boeken over muziek, ook merchanise als t-shirts, en ook films/dvd’s over muziek verkopen uitstekend.

    Alleen…….voor digitale muziek (in welke vorm dan ook: CD, mp3, stream, app) wil de consument niet meer betalen. Wel voor andere vormen van muziek (concerten, bioscoopfilms, festivals enzovoorts).

    Een normale bedrijfstak gaat dan mee met veranderende consumenten-wensen. Zo ziet de software-industrie dat mensen minder willen doen met softeware op de pc (en daar ook minder geld voor over hebben), en meer dingen online (in ’the cloud’). En dus passen de bedrijven zich aan. Zelfs Microsoft komt nu met Office-oplossingen online. Google snapte het als eerste en heeft het meest aansprekende aanbod. En is DUS de grootste.

    Maar de muziekindustrie past zich niet aan, maar bekt zijn klanten af! Een veranderende consumentenvoorkeur is verboden. Illegaal. Een stel dat net 360 euro heeft afgetikt voor twee festivalkaartjes, en even wat liedjes van de bands download (of op hun website zet), zijn opeens criminelen. “Jullie zijn piraten, dieven, jullie maken de muziek kapot!”

    Mijn tegenvraag is: WIE zijn hier nu eigenlijk de piraten die de muziek kapotmaken? Voor mij duidelijk: de rechtenclubs als Buma/Stemra en SENA.

  6. Economisch gezien is een intellectuele activiteit nuttiger, naarmate meer consumenten toegang hebben tot het werk, dus naarmate er meer kopie?n in omloop zijn

    Nee, de welvaart is hoger als er meer consumenten toegang hebben tot het alle werk. Net zoals de welvaart hoger zou zijn als niemand nog belastingen zou hoeven betalen maar wel alle overheidsdiensteverlening onveranderd zou continueren.

    Economisch gezien is een activiteit nuttig als de opbrengst van die activiteit meer is dan de geinvesteerde middelen.

  7. Het auteursrecht zou hervormd moeten worden van een recht dat absolute controle geeft naar een recht dat een monopolie op de inkomsten geeft, zonder de mogelijkheid voor te schrijven wie welke content waar en hoe ‘consumeert’.

    Mijn 2ct.

  8. In de door Mathfox in #14 aangehaalde zaak over de Engelse kroeg die met een in Griekenland aangeschaft abonnement voor consumenten voetbalwedstrijden uit de Premier League ontvangt en vertoont is inmiddels de conclusie van de A-G verschenen. De antwoorden zijn wat mij betreft verrassend. Bijvoorbeeld:

    Een auteursrechtelijk beschermd werk wordt niet in de zin van artikel 3, lid 1, van richtlijn 2001/29/EG per draad of draadloos aan het publiek meegedeeld wanneer het als onderdeel van een satellietomroepuitzending wordt ontvangen en getoond in een bedrijfsruimte (bijvoorbeeld een caf?) of in die ruimte via een enkel televisiescherm en luidsprekers kosteloos wordt meegedeeld of vertoond aan leden van het publiek die in die ruimte aanwezig zijn.
    Dit zou een flink deel van de Nederlandse rechtspraak over art. 12 lid 4 Aw opzij zetten.

    Verder:

    Wanneer een aanbieder van programma-inhoud een reeks exclusieve licentieovereenkomsten aangaat, elk voor het grondgebied van ??n of meer lidstaten, op grond waarvan de omroeporganisatie de programma-inhoud alleen op dat geografische gebied mag uitzenden (inclusief via satelliet), en elke licentie een contractuele verplichting voor de omroeporganisatie bevat om te voorkomen dat haar satellietdecoderkaarten, die het mogelijk maken om de in licentie gegeven programma-inhoud te ontvangen, buiten het in licentie gegeven geografische gebied worden gebruikt, kunnen die licentieovereenkomsten de mededinging verhinderen, beperken of vervalsen en zijn derhalve onverenigbaar met artikel 101, lid 1, VWEU. Er behoeft niet te worden aangetoond dat dergelijke gevolgen zich daadwerkelijk hebben voorgedaan.

    Perscommuniqu? van het Hof Het lijkt er goed uit te zien voor Murphy, al moet het HvJ EU zich hier natuurlijk nog over uitlaten.

  9. @MathFox #14, Piet #59;

    De uitspraak is er http://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2011-10/cp110102nl.pdf

    Twee citaten uit het perscommunique:

    In zijn arrest van vandaag stelt het Hof vast dat een nationale wettelijke regeling die verbiedt buitenlandse decoderkaarten in te voeren, te verkopen of te gebruiken in strijd is met de vrijheid van dienstverrichting en niet kan worden gerechtvaardigd door het doel om intellectuele-eigendomsrechten te beschermen en evenmin door het doel om de toeschouwersaantallen in voetbalstadions te bevorderen.

    en

    Wat ten slotte de vragen over de uitlegging van de richtlijn betreffende het auteursrecht betreft, beklemtoont het Hof om te beginnen dat alleen de openingsvideo, de hymne van de ???Premier League???, de vooraf opgenomen filmpjes met hoogtepunten van recente wedstrijden in de ???Premier League??? en bepaalde grafische afbeeldingen als ???werken??? kunnen worden beschouwd en dus door het auteursrecht worden beschermd. De wedstrijden zelf daarentegen zijn geen werken die een dergelijke bescherming genieten.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.