Mag je een krantenartikel inscannen en op internet zetten?

Niet echt een lezersvraag maar ik werd genoemd op Twitter in een discussie over auteursrechten bij ingezonden brieven in de Volkskrant. Het ging hier over een ingezonden brief die was ingescand en op internet gezet. Kan een krant daar bezwaar tegen maken?

Allereerst is dan de vraag: heeft de krant wel het auteursrecht? Dat lijkt me niet, de krant heeft de brief niet geschreven en volgens de wet heeft alleen de schrijver het auteursrecht. Het is dus de ingezondenbrievenschrijver die bezwaar moet maken tegen publicatie van zijn tekst. Bij een zeer uitgebreid geredigeerde brief zou het kunnen dat de redacteur (en daarmee de krant) een auteursrecht krijgt op de versie zoals gepubliceerd. Immers, redigeren kan creatieve arbeid vereisen en dat kan een auteursrecht opleveren. Maar meestal wordt er niet zó veel aangepast in een ingezonden brief.

Maar stel dat de krant wel een auteursrecht heeft, kan zij dan bezwaar maken tegen herpublicatie van een artikel op internet? Daarover werd in die conversatie gezegd

Wanneer is t ‘verspreiden’ en wanneer is t een vriend laten meelezen? Nogmaals, kranten laten zich voorstaan op meeleescijfers

Auteursrechtelijk gezien is het echter duidelijk: een kopie tonen is wat anders dan het origineel tonen aan een ander. Dat origineel mag je vertonen, laten rondslingeren, doorverkopen aan iemand anders, op de post doen, aan een prikbord hangen of in de vogelkooi leggen, maar met een kopie val je ineens onder de Auteurswet.

Voor die kopie is toestemming nodig. Maak je hem voor jezelf, dan valt dat onder de thuiskopieregeling: je mag een “klein gedeelte” uit een krant of tijdschrift kopiëren en bewaren voor je eigen studie of gebruik. Publiceer je deze op internet, dan is dat een publicatie.

Vaak zul je denk ik wel kunnen stellen dat sprake is van citeren: je zet die scan online omdat je wilt reageren op wat er staat. Bij korte artikelen mag je het werk integraal citeren. Bij een ingezonden brief gaat dat wel op lijkt me zo.

Het punt over meeleescijfers is in zoverre terecht dat je als krant moeilijk schade kunt claimen door digitaal meelezen als je je tegelijkertijd voorstaat op het aantal meelezers. Want welke schade lijdt je dan door dit meelezen?

Arnoud

47 reacties

  1. Hoe zit dat met een ‘digitaal’ artikel dat ik van het dagblad Trouw heb gekocht? Ik ontving een JPEG die ik vervolgens via een website deel met vrienden. Dit valt technisch gezien wel/niet onder de auteurswet? Er is nu namelijk geen onderscheid te maken tussen het origineel en de kopie.

  2. Helaas snapt de auteurswet dat niet: ook een identieke kopie is een kopie en dus vereist die toestemming. Je mag dus die van Trouw verkregen JPEG niet delen met anderen. De enige manier waarop dat zou kunnen, is als je de harde schijf waar je ‘m op downloadde aan je vrienden zou geven, net zoals je een papieren krant uitleent. Maar dat is wat onpraktisch.

  3. @2 maar als ik nou voor eigen gebruik een (prive) webpagina maak en die “uitleen” aan een vriend. Je legt het jpegje op je eigen digitale plank en daar pak ik het, ik geef de url aan mijn vriend en dan PAKT hij de jpeg. Nee dus want hij pakt/maakt de copie (naar lokaal) dus ik geef niets aan hem.

    Ehhh jpeg op een usb stik en die aan de vriend geven stuk sleutelvriendelijker dan je HD meegeven 🙂

    Hoe zit het met de ingezonden brieven, ik neem aan dat bij het inzenden je akkoord gaat met het publiceren door de krant?

  4. De organisatie waar ik werk (een gemeente) maakt elke dag een digitale knipselkrant. Uit de verschillende lokale krantjes worden artikelen, die betrekking hebben op het doen en laten van de gemeente, gescand en op ons intranet gezet. Oftewel, kopi?n worden gedeeld met alle medewerkers.

    Dit is dus illigaal?

    (Filosofisch leuk… we zijn dan wel geen auteur van het artikel, maar zonder ons zou het artikel ?berhaupt niet bestaan hebben :p)

  5. @allen>

    Als ik een digitaal document aanmaak en opsla, is dan alleen die eerste productie het origineel? Hoe onderscheid het origineel zich dan van de kopie? Het kenmerk van digitaal is toch ook dat je niet meer ‘een origineel en een kopie’ hebt, maar dat die identiek zijn??

  6. Ook bij digitaal heb je een origineel en een kopie. Het kenmerk van digitaal is dat er geen verlies meer is tussen de twee. Het origineel is nog steeds gemaakt van andere atomen dan het kopie.

    @Arnoud: Taalkundig klopt dat volgens mij niet. Je maakt een kopie van het bestand, dus een kopie ?n het bestand komt dan een beetje vreemd op mij over.

  7. Maar wat als een krant in de sectie ingezonden brieven stelt dat alle gepubliceerde, ingezonden brieven ook meteen eigendom worden van de krant? Wat mij opvalt is sowieso dat veel nieuws-sites onduidelijk zijn over de algemene voorwaarden van de ingezonden berichten. Meestal geef je de betreffende nieuws-site of krant het recht om het materiaal zelf onbeperkt verder te publiceren en vaak ook om het nog door te verkopen aan andere partijen. Als men daarbij ook nog eens de boel inkort en netjes opmaakt met eventueel een foto erbij uit een andere bron dan wordt het een afgeleid werd en heeft men daar dus wel copyright op. Het is dus best lastig…

  8. @Wim: dat is niet rechtsgeldig, want auteursrecht kan alleen worden overgedragen via een ‘akte’, oftewel een ondertekend stuk papier. Die tekst in de krant is een algemene voorwaarde en geen akte.

    Inkorten en opmaken levert g??n auteursrecht op, tenzij je er echt een kunstwerkje van maakt.

  9. Inkorten, opmaken en er een foto bij plaatsen van een andere auteur maakt het weer wel uniek genoeg, toch? Als je het artikel dan plaatst inclusief foto dan zou de krant als eigenaar van het afgeleide werk beschouwd kunnen worden. Dus moet je de foto weer wegknippen of je beroepen op het citaatrecht.

  10. Nou ja, dat is geen ‘afgeleid’ werk maar een naastelkaarplaatsing van een tekst en een foto. Die foto mag je niet overnemen, ook niet als je auteur van de tekst bent. Dus daar moet je mee uitkijken, want citeren uit tekst betekent niet dat je ook het beeld mag tonen. Het beeld moet een functie hebben bij je overname.

    Het zou pas een afgeleid werk worden als tekst en foto mixen, bv. de foto als achtergrond waar de tekst op elegante wijze doorheen loopt of zo.

  11. Een gedownload exemplaar is nooit een origineel.

    Het document wordt door de verzendende computer opgesplitst in pakketjes. Elk pakketje reist via meerdere routers over het internet. Elke router slaat de aankomende pakketjes tijdelijk op in een buffer, voordat ze verder gestuurd worden. Als een pakketje van router 1 naar router 2 wordt verstuurd, wordt eerst een kopie van het pakketje in de ontvangstbuffer van router 2 geschreven, voordat het pakketje wordt verwijderd uit de verzendbuffer van router 1. Bij de ontvangende computer worden alle ontvangen pakketjes weer samengevoegd tot een compleet bestand. Dit gebeurt in eerste instantie in het werkgeheugen. Pas in laatste instantie wordt het document naar de harde schijf gekopieerd.

    Als een aanbieder een document via internetpakketjes verstuurt, dan geeft die aanbieder toch impliciet toestemming aan de eigenaren van internet-routers om een kopie te maken van die pakketjes, en die kopie door te sturen naar een andere partij? Waarom zou die toestemming ophouden bij het eindpunt van het internet-draadje? Als ik dan een gedownload document per USB-stick, per e-mail of hoe dan ook aan iemand anders door stuur, dan doe ik toch niets anders dan al die routers op het internet?

  12. Terecht punt van Corn? en Alex: ik had moeten zeggen “een door de rechthebbende goedgekeurd exemplaar”. De kranten die je in de kiosk koopt of als abonnee op de mat krijgt, zijn goedgekeurd. De scan die je ervan op internet zet, is dat niet. Daarom is verspreiding van die scan inbreuk maar uitlenen van de gekochte stapel papier niet.

  13. > Creatief. Maar nee, mensen bekijken niet het origineel maar een MPEG-video met een kopie van het origineel erin.

    Ik snap de redenering maar vraag me af hoe je dit dan moet zien (heh) en waar de grens ligt. Enkele vragen die dit bij mij oproept:

    • Kijk je naar een kopie of kijk je naar het origineel waarbij de fotonen onderweg tijdelijk een analoog->digitaal->analoog conversie ondergaan voor ze een ontvangend oog binnen (kunnen) gaan?

    • Maakt het uit of je een livestream kijkt of de video eerst opslaat?

    • MPEG is een ‘lossy’ formaat, kan dit nog invloed hebben t.o.v. een ‘lossless’ formaat?

    • Bevatten de fotonen ook een kopie van het origineel als je gewoon direct naar een krant kijkt?

    • En maakt het dan nog uit of dit zon- of kunstlicht is? Ok ok, ik draaf door 🙂

  14. @harrie als ik door een bril naar de krant kijkt verandert het beeld ook. Dat mag lijkt me… Het video beeld is in principe vluchtig, maakt dat uit? Je kijkt op dat moment weliswaar via een ander medium dan fotonen via de lucht, naar een origineel dat ik je laat zien. Het moeilijke is natuurlijk dat in de digitale wereld alles altijd een kopie is. is het online live streamen van content hetzelfde als herpubliceren? Volgens mij kan alleen een jurist hier antwoord op geven. Overigens, als ik al filmend overstraat loop en live mijn film zou streamen (en het geld had voor dergelijke apparatuur), dan is alles wat ik film wellicht onderhevig aan hetzelfde probleem. Ieder gebouw is ‘kunst’ door een architect, iedere tuin is ‘creatief’ door de inrichter ervan, iedere straatlantaarn is een ‘unieke creatie’ door een industrieel designer en ieder publiek kunstwerk is lelijk ook een auteursrechtelijk ding, ook al staat het zichtbaar voor iedereen… In het verlengde hiervan kun je je afvragen of je ueberhaupt ook maar iets het internet op mag streamen… Immers de webcam gericht op mijn achtertuin laat de erfgrens zien die door een creatieveling bij het kadaster is bedacht en de schuur die door een designer bij een schurenfabriek is ontworpen… Is het eigenlijk ueberhaupt toegestaan een filmcamera te hebben?

  15. @Harrie: Het auteursrecht beschermt twee soorten handelingen: openbaar maken en verveelvoudigen. (Zie art. 1 Aw.)

    – MPEG is een ???lossy??? formaat, kan dit nog invloed hebben t.o.v. een ???lossless??? formaat?

    Lossy comprimeren levert een verveelvoudiging op (art. 13 Aw). Een openbaarmaking van een verveelvoudiging geldt als openbaarmaking van het werk (art. 12 lid 1 sub 1 Aw), en een verveelvoudiging van een verveelvoudiging is logischerwijze ook een verveelvoudiging. Kortom: het auteursrecht op het origineel is net zo hard van toepassing op de lossy gecomprimeerde versie.

    Sterker nog, het lossy comprimeren zelf is een verveelvoudiging, en kan zonder toestemming dus al een inbreuk opleveren op het auteursrecht. Als de gecomprimeerde versie hooguit tijdelijk wordt opgeslagen en dit “een integraal en essentieel onderdeel vormt van een technisch proc?d? dat wordt toegepast met als enig doel een rechtmatig gebruik”, dan is toestemming niet nodig (art. 13a sub b Aw). (Over hoe dit precies moet worden begrepen kun je weer lang discussi?ren.)

    In ieder geval: lossy levert je auteursrechtelijk geen voordelen op, tenzij het zo lossy is dat er niets herkenbaars overblijft.

    – Bevatten de fotonen ook een kopie van het origineel als je gewoon direct naar een krant kijkt?

    Een verveelvoudiging moet wel een fysiek exemplaar opleveren, en daarvoor is meer nodig dan rondvliegende fotonen.

    – Kijk je naar een kopie of kijk je naar het origineel waarbij de fotonen onderweg tijdelijk een analoog->digitaal->analoog conversie ondergaan voor ze een ontvangend oog binnen (kunnen) gaan?

    In digitale vorm zit je dicht tegen een verveelvoudiging aan (maar ja, is een pakketje met wat MPEG-data een verveelvoudiging in de zin van art. 13 Aw?), maar hier lijkt art. 13a sub a Aw mij van toepassing. Ofte wel: geen auteursrechtelijke verveelvoudiging waarvoor toestemming is vereist.

    – Maakt het uit of je een livestream kijkt of de video eerst opslaat?

    Dat lijkt mij dus inderdaad uit te maken. Opslaan levert een auteursrechtelijk relevante verveelvoudiging op. Alleen streamen en kijken m.i. niet.

    Echter: er kan wel sprake zijn van een openbaarmaking! Als je op internet een livestream van een werk aanbiedt, is dat een openbaarmaking van het werk. Daarvoor is dus toestemming nodig.

    Zonder toestemming streamen binnen de familie-, vrienden- of daaraan gelijk te stellen kring lijkt me wel toegestaan (art. 12 lid 4 Aw).

    (Ik garandeer niet dat ik in het bovenstaande niets over het hoofd zie…)

  16. <nog een blockquote>- Bevatten de fotonen ook een kopie van het origineel als je gewoon direct naar een krant kijkt?</nog een blockquote> Een verveelvoudiging moet wel een fysiek exemplaar opleveren, en daarvoor is meer nodig dan rondvliegende fotonen.

    Fotonen zijn ook fysiek, hoor. Alleen zou je bij de fotonen die van de krant naar jouw oog vliegen bij het lezen van de krant kunnen spreken van ???een integraal en essentieel onderdeel vormt van een technisch proc?d? dat wordt toegepast met als enig doel een rechtmatig gebruik???.

    Er is vast wel een manier om een online MPEG stream te gebruiken “met als enig doel een rechtmatig gebruik”, maar of dat nou een “essentieel” onderdeel is, als je de krant ook op de gewone manier kunt lezen?

    Stel, ik heb een abonnement op een krant, maar ik verblijf tijdelijk in het verre buitenland. De krant wordt nog steeds thuis in Nederland bezorgd. Aangezien ik toch mijn krant wil lezen, laat ik iemand thuis er voor zorgen dat ik de krant via een internetverbinding kan lezen. Misschien doe ik dat via een MPEG-stream, misschien met ingescande afbeeldingen van de krant. Mag dit? Is het daarbij een probleem als de thuisblijvers zelf ook die krant lezen? (Dat zouden ze ook doen als ik thuis was en zonder digitale hulpmiddelen de krant zou lezen.) Is het een probleem als anderen mee-lezen op de gedigitaliseerde krant die ik op deze manier over het internet ontvang?

    Dit lijkt een beetje op het anderen laten meeluisteren op muziek. Als ik een CD met muziek heb, dan neem ik aan dat ik die CD mag afspelen en naar de muziek mag luisteren. Ik neem ook aan dat ik in kleine kring anderen mag laten luisteren naar die muziek. Maar mag ik ook een groot publiek laten luisteren naar die muziek? Als ik er geen geld mee verdien? Of een klein publiek als ik daar wel geld mee verdien?

  17. @22

    Volgens mij zijn er drie redenen waarom dat hele auteursrecht er is…

    1. Zodat de inkomsten van de auteur/eigenaar geen schade oplopen door concurrentie met zijn eigen product
    2. Zodat de auteur/eigenaar inkomsten kan krijgen wanneer andere d.m.v. zijn product inkomsten krijgen
    3. Zodat auteurs hun eigen creatie kunnen verdedigen van verminking van hun creatie…

    Dus als je je muziek afspeelt, en daar luisteren mensen naar mee… moet je je 3 dingen afvragen. 1. Verdien ik hier op ??n of andere manier aan? Direct of indirect. (direct = bv concert, indirect = bv voetbaluitzending in cafe) 2. Verdient de eigenaar hierdoor minder aan? (computerspel voor 10 vrienden kopi?ren, waarvan 1 t/m 10 vrienden het misschien wel hadden gekocht, als je dat niet had gedaan) 3. Cre?er ik een ander beeld/gevoel/etc over de creatie (zoals de man van nijntje niet zo graag nijntjeporno ziet gemaakt worden, dus moet nijntje dusdanig niet op nijntje lijken…zodat het gevoel voor de echte nijntje hetzelfde blijft)

    Aan een groot publiek laten luisteren…. kan… maar maak je daar indirect winst mee? (op een markt ofzo? bierverkoop?) Waarschijnlijk zal dit de verkoop niet schaden… maar wellicht ziet de eigenaar dit anders… dat is zijn goed recht dan. Dus toon aan dat het de cd-verkoop stimuleert en overtuig hem/haar (of de rechter achteraf). En cre?er je een anders dan bedoeld beeld van de muziek. (mensen die het slechte muziek vinden omdat je met kapotte speakers speelt / of omdat de dj er constant doorheen blert. mensen die het liefdesliedje als marktmuziekje gaan beschouwen)

    Volgens mij als dat allemaal goed zit, zal je weinig problemen krijgen.

  18. Historisch is het auteursrecht waarschijnlijk ontstaan als een slimme manier om zowel censuur te bewerkstelligen, en de handelsbelangen van de (in eerste plaats) Engelse drukkersgilden veilig te stellen… Toen heette het trouwens hier in Nederland ook nog het “kopijrecht”, en viel het toe aan de drukker-uitgever ipv de auteur.

    Volgens mij is de belangrijkste rechtvaardiging van het auteursrecht: zorgen dat het publiek de beschikking krijgt over meer creatieve producten. Het middel dat hiertoe gekozen is, een tijdelijk monopolie over de auteursproducten als bescherming tegen free-riders is hierbij in zekere zin alleen maar bijzaak. Dit dekt grotendeels punt 1 en 2 van Lepelaar@22.

    Het derde punt moet eerder gezien worden als een soort uitbreiding van het merkrecht, dan als een uitbreiding van het traditionele “kopijrecht”.

  19. 2. Verdient de eigenaar hierdoor minder aan?

    Ik heb altijd grote problemen gehad met die richtlijn. Ik heb eindelijk een manier gevonden om dat te beschrijven:

    Ik kan twee abonnementen nemen op de zelfde krant. Ik heb niets aan dat tweede abonnement, maar de krantenuitegever verdient dan wel twee keer zo veel. Als ik nu besluit om slechts ??n abonnement te nemen, dan verdient de uitgever daardoor dus minder aan mij. Dus, als dit ‘gemiste inkomsten’ argument echt geldig zou zijn, dan zou ik eigenlijk twee abonnementen moeten nemen, en iedereen die slechts ??n abonnement neemt is een dief. Maar ik zou ook tien abonnementen kunnen nemen. Je begrijpt dat het argument herhaald kan worden voor elk aantal abonnementen.

    Ik ken mensen waar de krant door meerdere gezinsleden wordt gelezen, en daarna ook nog eens twee keer met buren geruild wordt tegen een andere krant of tijdschrift. Zo’n krant wordt misschien wel door tien mensen gelezen, die ook allemaal zelf een abonnement hadden kunnen nemen. Toch ken ik niemand die ook maar een klein beetje een probleem heeft met deze situatie. Qua auteursrecht lijkt het ook wel in orde te zijn, doordat die krant toevallig fysiek ??n en het zelfde exemplaar blijft.

  20. Tsja, dat wisselen van de krant wordt min of meer gedoogd, niet?

    Ten eerste omdat het gewoon onredelijk is om te verwachten dat samenwonenden de krant voor elkaar verborgen houden… maar ten tweede omdat je voor het met regelmaat doorgeven van een fysieke krant moeite moet doen en er toch geen winst gemaakt mee kan worden. (scannen is ook moeite, maar het mag duidelijk zijn dat 1 scan naar 100 mensen makkelijker gaat dan 1 krant naar 100 mensen.)

    Terwijl je een gescande krant zo op je website met reclamebanners kan zetten.

    En er zit wel degelijk een verschil in ??n abonnement voor twee personen en twee abonnementen voor ??n persoon. Dat kun je denk ik niet vergelijken. Je betaald een organisatie om jouw te informeren door onderzoek te doen en dat elke dag aan jouw te rapporteren. In die tweede rapportage informeren zij jou vervolgens niet, omdat je dat allemaal al wist vanuit de eerste rapportage… Terwijl ??n rapportage die twee personen informeert wel meer waard is; het uiteindelijke resultaat is immers groter.

  21. Het ruilen van kranten valt gewoon onder de traditionele uitputtingsleer. Niks geen gedogen (hoe graag sommige uitgevers die uitputtingsleer ook de nek om willen draaien). Een probleem van digitale distributie is dat door de aard van die distributie daar de uitputtingsleer wel om zeep is geholpen, en daar is denk ik een correctie van de wetgever voor nodig om die te herstellen.

  22. Uitputtingsleer? Tja, dan weet ik nog wel een leuke. Ik heb een DVD collectie met ruim 1000 titels. En regelmatig leen ik ze wel eens uit aan vrienden, familie en collega’s. Gratis en voor niets. Krijg ze ook netjes weer terug. Maar voor de film-industrie is dat natuurlijk fors balen! Maar goed, ook dat mag…

    Ik zit mij dan zelfs af te vragen hoe het zit met een bedrijf die gewoon een DVD’tje koopt in de winkel om deze vervolgens in een grote vergaderzaal af te spelen met 25+ medewerkers. Het interessante hierbij is dat je bij het afspelen van zo’n DVD een waarschuwing ziet dat je ze niet in dergelijk verband mag vertonen maar ja, dat zijn algemene voorwaarden die je pas ziet nadat je de film hebt gekocht, dus niet rechtsgeldig! Lijkt mij een interessante variant op die uitputtingsleer. (En maakt het dan nog uit of ik de DVD koop en aan collega’s toon of dat mijn werkgever deze koopt?)

  23. @Corn?(#22):

    Fotonen zijn ook fysiek, hoor.
    Ik schreef “fysiek exemplaar”.

    Een druppel water is fysiek, maar een waterkraan die in morsecode de werken van Shakespeare uitdruppelt maakt geen verveelvoudiging van die werken. Er is op geen enkel moment een “fysiek exemplaar” van het werk ontstaan. Het druppelen kan wel een openbaarmaking vormen.

    Dit lijkt een beetje op het anderen laten meeluisteren op muziek.

    Ik verwijs dan ook niet voor niets naar art. 12 lid 4 Aw.

    @Lepelaar(#23):

    Dus als je je muziek afspeelt, en daar luisteren mensen naar mee??? moet je je 3 dingen afvragen.
    Nee, je moet eerst gewoon goed in de Auteurswet kijken. Pas als je twijfelt kun je verder denken: wetsgeschiedenis, wetssystematiek, teleologische interpretatie (waarbij je de wet probeert te interpreteren in het licht van de doelstellingen van de wet), etc.

    De wetgever heeft veel knopen al doorgehakt, en de uitkomst daarvan vind je in de wet terug en hoef je dus niet opnieuw af te leiden redenerend vanuit de doelstellingen van het auteursrecht.

    Aan een groot publiek laten luisteren???.

    Zie art. 12 lid 4 Aw. Dit is een openbaarmaking waarvoor toestemming is vereist.

  24. @Wim(#28):

    En regelmatig leen ik ze wel eens uit aan vrienden, familie en collega???s.
    Dit mag, maar strikt genomen niet vanwege de uitputtingsleer (art. 12b Aw), maar omdat uitlenen alleen een auteursrechtelijke openbaarmaking oplevert als dit gebeurt door een “voor het publiek toegankelijke instelling”.

    Ik zit mij dan zelfs af te vragen hoe het zit met een bedrijf die gewoon een DVD???tje koopt in de winkel om deze vervolgens in een grote vergaderzaal af te spelen met 25+ medewerkers.

    Art. 12 lid 4 Aw. Dit is een auteursrechtelijke openbaarmaking, want het gaat niet om de vertoning binnen de familie-, vrienden- of daaraan gelijk te stellen kring. Dit mag dus niet (zonder toestemming).

    Om dezelfde reden moet een werkgever aan SENA betalen om op de werkvloer de radio te laten klinken.

  25. Piet @30 Dat van de SENA is ook niet helemaal waar: zolang ik op de werkvloer een radio laat horen alleen voor mijn eigen genot, en niet ten behoeve van mijn collega’s, dan hoeft mijn baas daar geen SENA voor te betalen. Ja ik meen me te herinneren dat er ergens een uitspraak was dat je zelfs als je met een koptelefoon op het werkt luistert, je baas moet dokken, maar dat was een rechterlijke dwaling, die volgens mij al lang is rechtgezet.

  26. @Piet, er zit natuurlijk verschil tussen de aankoop van de fysieke DVD en de film die erop staat. Als je in een winkel een DVD koopt dan staan er geen algemene voorwaarden op, dus ben je ook verder nergens mee accoord gegaan. Het schijfje zelf is dan iets waar je mee kunt doen wat je wilt, dus een bedrijf zou deze kunnen kopen en uitlenen aan al het personeel. Bij het afspelen ontstaat er een andere situatie omdat de film dan begint met het weergeven van copyright informatie en wat algemene voorwaarden over hoe je de film wel of niet mag afspelen. En dan staat er dus bij dat je dit niet mag doen in een bedrijfs-bioscoop en zo. Maar dat is een voorwaarde die je pas accepteert op het moment dat je de film af wilt spelen, niet op het schijfje zelf! Maar dan kun je de leuke, kromme redenatie volgen dat de werkgever de film koopt en uitleent aan een werknemer. Die werknemer speelt vervolgens die film af in een door de werkgever beschikbaar gestelde ruimte voor een “vriendenclub” bestaande uit al zijn collega’s. En dan wordt het dus leuk. 🙂 Natuurlijk kun je ook komen met het argument dat die bepaling over het afspelen een algemene voorwaarde is die je pas ziet als je de film afspeelt en dus niet als je deze koopt of het zegel op de verpakking verbreekt. Deze aglemene voorwaarden worden dus te laat aangeboden en zijn dus niet rechtsgeldig. Dat zijn twee argumenten die het afspelen van films in bedrijfs-verband toch mogelijk zou kunnen zijn. Of een rechter daar ook mee accoord gaat… Tja, geen idee.

  27. @Jeroen(#30): Het lijkt me dat mijn formulering wel redelijk klopt. De werkgever moet betalen als hij voor radio op de werkplek zorgt. Inderdaad, hij hoeft niet in te grijpen als iemand op zijn bureau een radio aan heeft staan die alleen in de directe omgeving van dat bureau valt te horen.

    @Wim(#32): Heeft niets te maken met AV. Ik wees al op art. 12 lid 4 Aw.

  28. @Piet, toch kunnen beide argumenten opgaan voor het tonen van een film op je werk. “Collega’s” is immers vaak wel gelijk te stellen aan een “vriendenkring”, zeker als je fijne collega’s op je werk hebt. Dat de werkgever voor dir groepje gewoon een ruimte beschikbaar stelt en het groepje dan zelf “iets” organiseert, tja… Bedenk wel, het tonen van de film gebeurt namens een werknemer, niet de werkgever.

    Sowieso vraag ik mij af in hoeverre een werkgever gewoon een verzameling DVD’s mag aanleggen om deze gratis aan het personeel uit te lenen. Artikel 12.3 is dan niet van toepassing want het uitlegen gebeurt niet aan het algemene publiek.

  29. Ik heb bijna hetzelfde meegemaakt, zonder copyright gezeur. Een tijdje terug ben ik benaderd door het AD over een blogartikeltje die ik had gepost. Het AD wilde daar een krantenartikel van maken, met mijn foto. Allemaal leuk en aardig tot zover.

    Van het AD heb ik netjes een jpgje gekregen van de desbetreffende pagina. Ik heb daaruit mijn foto en artikel geknipt en deze op mijn blog gezet. Als het AD het artikel online had gezet had ik kunnen volstaan met een linkje, maar dat hebben ze niet gedaan.

    Het artikeltje is onderdeel van mijn nieuws geworden, mijn nieuws is immers “ik sta in de krant” en daar hoort bewijs bij.

    Volgens mij mag dit volgens de auteur wet niet, maar het is mijn hoofd, mijn nieuws en mijn idee. Het AD heeft niet moeilijk gedaan, maar het is vreemd dat de wet dit niet toestaat. (toch?)

  30. @Piet, toch kunnen beide argumenten opgaan voor het tonen van een film op je werk. ???Collega???s??? is immers vaak wel gelijk te stellen aan een ???vriendenkring???, zeker als je fijne collega???s op je werk hebt. Dat de werkgever voor dir groepje gewoon een ruimte beschikbaar stelt en het groepje dan zelf ???iets??? organiseert, tja???

    Je had het over:

    hoe het zit met een bedrijf die gewoon een DVD???tje koopt in de winkel om deze vervolgens in een grote vergaderzaal af te spelen met 25+ medewerkers.
    Dit is volgens art. 12 lid 4 Aw een openbaarmaking.

    Als een paar collega-vrienden na werktijd of tijdens de lunchpauze in een zaaltje op het werk op eigen initiatief een film gaan kijken, kan het anders zijn.

    Volgens de Hoge Raad:

    Wanneer iemand uitsluitend ten eigen genoegen muziek ten gehore brengt, zal het feit dat er anderen zijn die deze muziek ook kunnen horen alleen dan kunnen meebrengen dat het ten gehore brengen van de muziek als openbaarmaking in de zin van de Auteurswet 1912 moet worden beschouwd, als hij er een beroeps- of bedrijfsbelang of een soortgelijk belang bij heeft dat ook anderen dan hij zelf naar de muziek kunnen luisteren.
    Als de werkgever zelf iets organiseert voor zijn werknemers, zal daar vrijwel per definitie een bedrijfsbelang mee gemoeid zijn.

  31. Ah, minstens zo relevant is wat de HR zegt over “familie-, vrienden- en daaraan gelijk te stellen kring”. Volgens de HR is van het laatste alleen sprake bij “een groep van personen tussen wie banden van persoonlijke aard bestaan, die nauwelijks minder hecht zijn dan familiebanden of banden van vriendschap”. Het zijn van collega is daarvoor dus zeker niet voldoende (en zeker niet onder werktijd, want dan ben je aanwezig vanwege de verplichtingen uit je arbeidsovereenkomst en niet vanwege persoonlijke banden).

    De overweging van de HR in het bericht hierboven is denk ik meer van belang voor de vraag wanneer er sprake is van een “voorstelling (in besloten kring)”. Ten gehore brengen uitsluitend ten eigen genoegen en zonder beroeps- of bedrijfsbelang of soortgelijk belang is geen “voorstelling”.

    Wel jammer dat het Auteursrecht niet kan worden ingezet in de strijd tegen luidruchtige mp3-spelers in het openbaar vervoer.

  32. @Piet

    Dit is volgens art. 12 lid 4 Aw een openbaarmaking.

    Als een paar collega-vrienden na werktijd of tijdens de lunchpauze in een zaaltje op het werk op eigen initiatief een film gaan kijken, kan het anders zijn.En hier wil ik dus een interessante situatie naar voren brengen. Een werkgever koopt bij een normale winkel een verzameling DVD’s met allerlei topfilms. De nieuwste films en zo. Deze worden vervolgens bewaard in een bibliotheek en werknemers mogen dan af en toe een DVD lenen, gratis en voor niets. De werkgever doet dit in de hoop dat het personeel zo meer inzet gaat tonen voor het bedrijf zelf, door medewerkers te belonen met wat vermaak. En dan besluit een medewerker om samen met collega’s in een ruimte van het bedrijf te gaan zitten, waarbij ze een computer en projector van het bedrijf gebruiken om DVD’s uit die bibliotheek te bekijken! Dat is dus niet een besluit van de werkgever, maar de werkgever maakt het wel mogelijk! Het personeel zelf beslist echter wanneer er gekeken wordt en welke film dit is. Dit zou kunnen gebeuren bij bedrijven waar regelmatig het werk even stil valt of waarbij personeel enkele diensten achter elkaar draaien met daartussen een korte pause op het werk. Denk bijvoorbeeld aan een vissersboot waarbij de bemanning even moet wachten tot de kapitein de nieuwe visgronden heeft bereikt. Of hotel-personeel en ziekenhuis-personeel tijdens de nachtdienst. Of zelfs bewakers tijdens de nachtelijke uren. Er zijn divers beroepen denkbaar waarbij personeel alleen maar beschikbaar hoeft te zijn tot er iets gebeurt! Stewardessen en piloten, bijvoorbeeld. Omdat er wel eens piloten en stewardessen uitvallen op bepaalde vluchten hebben veel maatschappijen enkele personen klaar zitten op de reserve-bank. Die zijn dan al compleet bepakt zodat ze direct weg kunnen als er een piloot of stewardess is uitgevallen. Als je die personen al op de luchthaven een ruimte aanbiedt waar ze zichzelf kunnen vermaken tijdens het wachten, waarom niet? Als de werkgever alleen de middelen beschikbaar stelt, maar verder niets organiseert, kan dat dan? En als dat niet mag, hoeveel bedrijven zullen dan alsnog in overtreding zijn?

  33. @Wim:

    Een werkgever koopt bij een normale winkel een verzameling DVD???s met allerlei topfilms. De nieuwste films en zo. Deze worden vervolgens bewaard in een bibliotheek en werknemers mogen dan af en toe een DVD lenen, gratis en voor niets. De werkgever doet dit in de hoop dat het personeel zo meer inzet gaat tonen voor het bedrijf zelf, door medewerkers te belonen met wat vermaak.
    Volgens art. 12 lid 1 Aw vormen zowel verhuren als uitlenen een openbaarmaking. Volgens art. 12 lid 2 en 3 Aw:
    2. Onder verhuren als bedoeld in het eerste lid, onder 3?, wordt verstaan het voor een beperkte tijd en tegen een direct of indirect economisch of commercieel voordeel voor gebruik ter beschikking stellen.

    1. Onder uitlenen als bedoeld in het eerste lid, onder 3?, wordt verstaan het voor een beperkte tijd en zonder direct of indirect economisch of commercieel voordeel voor gebruik ter beschikking stellen door voor het publiek toegankelijke instellingen. Misschien kun je zeggen dat hier sprake is van indirect economisch of commercieel voordeel (“in de hoop dat het personeel zo meer inzet gaat tonen voor het bedrijf zelf”), zodat het onder verhuur zou vallen.

    De werkgever stelt de DVD’s alleen aan werknemers ter beschikking, dus het gaat hier volgens mij niet om het ter beschikking stellen door een voor het publiek toegankelijke instelling. Tenzij lid 4 analoog van toepassing is (een besloten kring geldt als publiek tenzij het gaat om de familie-, vrienden- of daaraan gelijk te stellen kring).

    Vooralsnog vermoed ik dat een werkgever dit mag doen.

    En dan besluit een medewerker om samen met collega???s in een ruimte van het bedrijf te gaan zitten, waarbij ze een computer en projector van het bedrijf gebruiken om DVD???s uit die bibliotheek te bekijken! Dat is dus niet een besluit van de werkgever, maar de werkgever maakt het wel mogelijk! Het personeel zelf beslist echter wanneer er gekeken wordt en welke film dit is.

    Dit is het voorbeeld dat ik al gaf. Dat de DVD uit de videotheek komt van de werkgever is niet relevant (aangenomen dat die videotheek legaal is, zie hierboven). De vertoning door de werknemer is legaal als de groep collega’s die DVD niet als werknemer bekijken, maar als een soort vriendengroep. Het zal afhangen van de precieze omstandigheden.

    Dit zou kunnen gebeuren bij bedrijven waar regelmatig het werk even stil valt of waarbij personeel enkele diensten achter elkaar draaien met daartussen een korte pause op het werk. Denk bijvoorbeeld aan een vissersboot waarbij de bemanning even moet wachten tot de kapitein de nieuwe visgronden heeft bereikt. Of hotel-personeel en ziekenhuis-personeel tijdens de nachtdienst. Of zelfs bewakers tijdens de nachtelijke uren. Er zijn divers beroepen denkbaar waarbij personeel alleen maar beschikbaar hoeft te zijn tot er iets gebeurt!

    Tja, in zulke gevallen functioneren de videotheek en kijkruimte als een soort radio op de werkvloer. Dat het personeel kiest welke film draait is niet zo van belang. De werkgever heeft hier juridisch gezien toestemming nodig van de rechthebbenden.

  34. @Jeroen en @Piet, wat deze discussie ook aantoont is dat er veel situaties denkbaar zijn die net op de grens liggen van het toelaatbare. DVDtje bekijken in een ruimte die door de werkgever beschikbaar wordt gesteld is er een mooi voorbeeld van. Er zijn best veel bedrijven die een ruimte beschikbaar stellen voor “verenigingen” die door het personeel georganiseerd worden. Soms zie je dan schaakverenigingen of damverenigingen of andere spelverenigingen ontstaan die dan de kantine gebruiken om zo als vrienden/collega-clubjes samen dingen te organiseren. Een film-vereniging die zo iedere week een nieuwe film kijkt kan er dan ook bij.

    Ik kan mij ook voorstellen dat een schilders-bedrijf regelmatig met een team van 4 man in een busje op reis gaat langs diverse klanten. En in dat busje luisteren ze naar de radio of zetten ze een CD’tje op. Maar ja, dat is wel een werk-omgeving…

    Tja, en dan de nachtwakers, natuurlijk. Een beroep waar je eigenlijk de gehele nacht een beetje stil zit te wachten tot er iets gebeurt en af en toe naar een schermpje moet kijken of een rondje moet lopen. Ik heb een nachtwaker in mijn familie die wel eens een film van mij heeft geleend om tijdens werktijd te kunnen kijken, samen met collega’s.

    En natuurlijk mijn eigen werk-omgeving… Een collega heeft een radio gekocht en die staat in de ruimte waar alle ontwikkelaars samen zitten te werken. En die staat natuurlijk aan en af en toe neemt iemand wel eens een muziek-CD mee om af te spelen. Zolang het volume laag is, is er ook geen bezwaar tegen, ook al heeft de werkgever nooit aangegeven of deze radio er wel of niet mag staan. Een gedoogbeleid dus.

    Maar de originele discussie ging over een krant. En om eerlijk te zijn, kranten verspreiden nieuws en zijn bedoeld om columns met opinies erin onder een zo groot mogelijk publiek te verspreiden. De waarde van nieuws is niet zo groot meer na een bepaalde tijd, want op een gegeven moment is het nieuws weer “ouds” en niemand wil ouds. Iedereen wil nieuws! De opinies zijn nog wel van enige waarde maar die waarde wordt bepaald door diegene die het schreef en bij ingezonden brieven gaat het vaak om lezers van de krant die hun mening met een zo groot mogelijk publiek willen delen. Als een krant de verspreiding van deze meningen gaat inperken door middel van de auteurswet dan is dat niet in het belang van de auteur. Maar volgens mij maakt een krant ook meer winst op basis van het aantal advertenties dan aan het aantal abonnees. Als je ziet dat er al jaren met succes een aantal gratis kranten in Nederland bestaan dan kun je moeilijk gaan klagen als dit gratis nieuws ook gratis verder verspreidt wordt. Ik denk dat als je de bron van het artikel er netjes bij vermeldt, vrijwel geen enkele krant zich er nog druk om zal maken. Ze willen immers een groter publiek. Tja, ze gaan klagen als je een artikel kopieert en vervolgens flink afkraakt. Maar ja, niemand kan tegen kritiek, toch?

  35. Ik wil graag eventjes terug gaan naar de basisvraag van dit artikel: ‘Mag je een krantenartikel inscannen en op internet zetten?’

    Ik werk bij de overheid in Gelderland en wij kregen onlangs een mail van De Gelderlander (regionaal dagblad) waarin zij ons verzoeken om een licentieovereenkomst te tekenen m.b.t. het gebruik van krantenartikelen: Hier enkele details uit de mail:

    Zoals u de afgelopen weken ongetwijfeld in onze krant heeft gelezen, pakt De Gelderlander sinds kort resoluut schenders van haar auteursrecht aan. Dit is pure noodzaak. De laatste jaren worden onze artikelen, foto’s en infografieken massaal op vele honderden sites gekopieerd, soms zelfs zonder bronvermelding. Daarmee wordt de uniciteit van ons product aangetast en uiteindelijk dus ook ons voortbestaan. Om de ???goeden??? niet onder de ???kwaden??? te laten lijden wil De Gelderlander met haar bevriende relaties een licentieovereenkomst aangaan. Zo hebben we in afgelopen weken gebruiksovereenkomsten afgesloten met zorg- en onderwijsinstellingen, gemeenten, sportverenigingen, politieke partijen en belangenverenigingen. Met een licentieovereenkomst verkrijgt u het gebruiksrecht op alle artikelen uit De Gelderlander waarin uw organisatie of een van haar medewerkers met name wordt genoemd en op artikelen waarin uw organisatie of een of meer van haar medewerkers weliswaar niet met name wordt genoemd maar waarop evident wel wordt gedoeld.

    Daarna volgt een passage waarin wordt aangegeven hoevaak onze organisatie de afgelopen jaren is genoemd in de krant, wat de waarde is van die artikelen en een bedrag om een licentie af te kopen op het gebruik van deze artikelen.

    Ik dacht interessante ontwikkeling, maar wat betekent dit nu voor onze organisatie. Wij scannen net als de gemeente waar Lepelaar werkt maandelijks alle artikelen die over ons verschijnen in voor ons intranet en soms maken we een PDF’je dat we dan op de website zetten. Dit doen wij NOOIT zonder bronvermelding (Harvard methode). Nu begrijp ik dat een Bronvermelding in deze gevallen dus niet volstaat. Klopt dat? Wat is raadzaam? Het gaat in ons geval om een aanzienlijk bedrag inzake de licentieovereenkomst. Wat zijn de alternatieven?

  36. Nog een interessante vraag. Onze organisatie verstuurt dagelijks persberichten naar De Gelderlander. Soms worden deze letterlijk overgenomen. Bij wie ligt dan het auteursrecht? Het is toch raar dat wij dan moeten betalen voor ons eigen nieuws? Nu zijn het waarschijnlijk niet deze artikelen die wij door willen publiceren op internet, maar toch.

  37. Jullie hebben zelf auteursrecht op je persberichten, dus als men een claim daarover indient dan zou dat absurd zijn. Maar voor ‘eigen’ content van de krant geldt dat ze wel degelijk zelf auteursrecht hebben, ook als het over jullie gaat. En ook als het een interview met een medewerker van jullie is. (Ik adviseer altijd expliciet te eisen dat je interviews mag herpubliceren op je eigen site; zo niet, geen interview.)

    Het klopt, je mag een volledig artikel niet herpubliceren enkel om te melden dat je ergens genoemd werd. Je mag een kort stukje citeren en linken naar het origineel, maar niet de hele tekst.

  38. Stel ik heb een incassobureau en een website. Dan zou ik onder het kopje nieuws de volgende feed kunnen inladen: http://blog.iusmentis.com/feed/. Keurig met bronvermelding en een linkje naar het artikel. Maar dit gebeurt vaak niet. Wat nu een populaire techniek is onder blackhat SEO’s is om feeds te verzamelen en te parsen in “eigen” artikelen.

    Stel je moet 20 artikelen schrijven over incasso, en hebt hier weinig zin in, dan zoek je gewoon op een aantal keywords in RSS feeds. Je pakt wat tekst hier en wat tekst daar, zet er een contactformuliertje onder en klaar is kees. Zelfs al doe je aan bronvermelding, dan nog creer je een hodgepodge aan artikelen, waarbij de artistieke integriteit van de auteurs word geschonden. En dan geef je toestemming voor het vermelden van je lezersvraag op dit blog en haar uitingen, maar sta je ineens met je vraag op incassobureausite.info.

    Dit zal wel vaker voor gaan komen, omdat deze spam techniek moeilijk is te doorzien door Google. Voor Google is het vaak originele content die best goed kan ranken. Ik snap dat je daar jeuk van krijgt als krant zijnde.

    En kan de auteur van de lezersvraag hier wel iets tegen doen? Of is uiteindelijk de maker van RSS-feed verantwoordelijk voor het verdedigen van z’n auteursrecht?

    Ik geef met een ingezonden brief of vraag aan dit blog, toch mijn auteursrecht op? Of geef ik alleen toestemming tot openbaarmaking, mogelijk gebruik in reclame uitingen, en mogelijk een editor die mijn schrijf en spelfouten eruit haalt?

    Een publisher van een boek kan toch ook een rechtszaak aanspannen tegen een auteursrechtenschender (eventueel in naam van de auteur)? Of moet zo’n zaak echt gestart worden door de auteur zelf?

    Het klopt, je mag een volledig artikel niet herpubliceren enkel om te melden dat je ergens genoemd werd. Je mag een kort stukje citeren en linken naar het origineel, maar niet de hele tekst.

    Geld dit ook voor interviews met een foto ernaast? Das wel een raar gevoel, dat je zoveel van jezelf moet opgeven aan het auteursrecht van een ander.

  39. Voor mij geldt het omgekeerde van de beginkwestie: ik wil graag een artikel van internet halen en dat gebruiken in een papieren publicatie. Hierbij is alle nieuwswaarde verloren gegaan, aangezien het pas over een paar maanden uitgegeven zal worden en het over simpele artikelen gaat. Er is dus ook niet echt sprake van auteursrecht omdat er nauwelijks een mening in zal staan. Kan ik puur op basis van de verloren nieuwswaarde de artikelen gebruiken? Of zal ik alles aan moeten passen en ‘in mijn eigen woorden zetten’?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.