Raad voor de Journalistiek gaat “het internet” op

Diverse lezers mailden me naar aanleiding van een bericht in Het Parool dat de Raad voor de Journalistiek nu ook uitingen op internet zou gaan aanpakken. Houd u vast, aldus Alexander Pleijter bij De Nieuwe Reporter, want de RvdJ heeft haar statuten aangepast en is nu bevoegd om over elke journalistieke uiting op internet te oordelen. Ook bij gewone burgers die incidenteel journalistiek bedrijven.

U mag meteen weer loslaten, want de Raad voor de Journalistiek is geen overheidsorgaan of gerechtelijke instantie. Enige sanctie kan de Raad niet opleggen. Het enige wat men kan doen als de Raad vindt dat sprake is van onzorgvuldige journalistiek, is melden dat zij dit vindt en verzoeken of de ‘schuldige’ dit oordeel wil publiceren op haar medium. Persorganen die vooraf verklaard hebben (via zelfregulering) te willen luisteren naar hun oordeel, zullen dit doen.

Juridisch gezien is dit een non-issue: iedereen mag vinden wat hij vindt van iemands blog of bericht in de krant, en iedereen mag de uitgever daarvan vragen om die mening te publiceren. Maar het is de uitgever die beslist of hij dat wil of niet. En publiceer je hun mening niet, dan zal de RvdJ echt niet naar de rechter stappen. Je hoeft je als blogger dus geen zorgen te maken dat je enig juridisch probleem kunt verwachten als de Raad voor de Journalistiek je blog afkeurt. Ik schreef ooit

De Raad kan geen sancties opleggen. Mocht het daarna tot een rechtszaak komen, dan is de kans groot dat de rechter het oordeel van de Raad overneemt. En de rechter kan natuurlijk wel een blogger verplichten om een boete te betalen, een rectificatie te plaatsen of het artikel in kwestie te verwijderen.

maar dat ga ik snel nuanceren. Een orgaan dat zich beperkt tot gevestigde pers en daar via zelfregulering bindende uitspraken doet, heeft enig gezag. Een club die meent over een ieders meningsuiting een mening te mogen hebben, kan ik moeilijk serieus nemen. En ik kan me niet voorstellen dat de rechter dat wel doet.

Arnoud

18 reacties

  1. Iedereen mag dat toch roepen? Op zich heb ik er geen problemen mee dat iemand andermans blogs gaat afkeuren. Dat gebeurt nu ook al vaak genoeg. Het enige is wel dat het merk RvdJ ernstig wordt gedevalueerd: ze gaan van een bindend orgaan voor zelfregulering binnen de bij hen aangesloten pers naar een club die vrijblijvend van alles vindt van iedereen.

    Een label als Thuiswinkel.org heeft waarde omdat ze alleen hun leden controleren en daar regels aan stellen. Als ze ineens heel webwinkel-Nederland de maat gaan nemen (lid of niet) dan komt dat gek over.

  2. Tja… Er zal wel iemand zijn die ervoor betaalt, dat ze dat doen. Toch?

    De leden neem ik aan. Dus die beslissen dan vanzelfsprekend ook of het de moeite waard is wat die raad precies doet. Verder vooral niet druk over maken zou ik zeggen. 😉

  3. Een club die meent over een ieders meningsuiting een mening te mogen hebben, kan ik moeilijk serieus nemen.

    Het MDI is ook zo’n club. Neem je die wel serieus? (het staat iedereen vrij om aangifte te doen, of een mailtje te sturen naar een blogeigenaar/forumbeheerder dat je aangifte gaat doen tenzij..

  4. Precies, die houding. Ik weet niet in hoeverre die houding van ‘alleen blaffen en niet ingaan op correspondentie’ helpt als je daadwerkelijk aangifte doet (ik vermoed van niet, maar goed), maar ik kan me wel voorstellen dat veel forum/blogbeheerders schrikken als ze zo’n blafmail krijgen van het MDI.

    Wat dus helemaal nergens voor nodig is, zo te zien, want het MDI lijkt nogal selectief te zijn bij de dingen waar ze daadwerkelijk achteraangaan.

  5. Arnoud, erger nog, het MDI laat maar al te vaak niets meer van zich horen, en dat vind ik ronduit onbeschoft. De redactie van Retecool kan in feite nog steeds een dagvaarding tegemoet zien voor die klacht over de “Zwartjoekel” pagina op WakkerPedia, op elk moment dat de heren en dames van MDI dat zint.

    Hun onwrikbare eigengelijk en ongevoeligheid voor kritiek is Balkendiaans: “Wij herkennen ons niet in het beeld dat van het MDI wordt geschetst.” En daarmee moet je het maar doen: Reactie op kritiek moderatieonderzoek.

    Op dit moment liggen ze in de clinch met GeenStijl, en ook nu weer is de klacht bizar en absurd: Polen zijn hufters. Allemaal. Mag ook niet van MDI (en let erop dat “Nederlanders zijn hufters. Allemaal.” blijkbaar wél mag).

    Ik heb er een hard hoofd in dat de Raad voor Journalistiek een vorm van zelfcensuur wil opleggen aan bloggers. Gewoon stap voor stap via (a)sociale druk, puur uit tomeloze eigendunk.

  6. Ik weet niet hoeveel mensen die RvJ in dienst heeft, maar als die a-la het MDI ook lekker standaard blafbrieven gaat rondsturen (maar dan bij artikelen die journalistiek niet in de haak zijn) dan wordt 2011 nog een leuk jaar.

  7. De meerwaarde van deze clubs is dat zij druk van het systeem afhalen terwijl er toch een zekere mate van expertise kan bestaan. In de communicatie zouden deze clubs helder moeten communiceren. Een discussie met iedere beheerder aangaan hoort niet bij hun taakbeschrijving. In de mail wisseling bij retecool.com lees ik dat het MDI de uitlating op grond van artikel 137c Sr strafbaar acht omdat een “bevolkingsgroep in diskrediet wordt gebracht en er een zeer negatieve conclusie ten aanzien van hen wordt getrokken.” Daar kun je het mee eens of mee oneens zijn, maar het lijkt mij wel duidelijk.

  8. @Alex: Het enkele citeren van een zin uit de jurisprudentie vind ik geen juridische discussie. Ik wil horen waarom de bevolkingsgroep in diskrediet wordt gebracht en waarom de conclusie z? negatief is dat we deze in een democratische samenleving echt onacceptabel vinden.

    Het is een kenmerk van blafbrieven dat men slechts conclusies poneert (“U schendt de privacy van mijn cli?nt”) en geen argumenten geeft voor die conclusie. Daarmee kan de wederpartij weinig anders dan ?f braafjes doen wat er ge?ist wordt ?f proberen te raden wat de argumenten zijn en hoe sterk hij daartegen staat bij de eventuele rechter. Zo hoort het niet.

  9. @Alex reactie nr 12:

    Enige nuancering van mijn kant wat betreft nut en meerwaarde van clubs die zich inzetten voor zelfregulering. Mijn ervaring is dat het ook een veel gebruikt middel is om de wetgever op afstand te houden. De meerwaarde is dan 100% het dienen van de belangen van de achterban (case: ringtone-sector).

  10. @rashid: ik zie best wel het nut in van club als het MDI (of een RvdJ); voor dit soort dingen helpt het wel als je de nodige ervaring hebt, weet wat wel en niet kansrijk is, plus dat aangifte doen toch een aardige tijdsinvestering is. En ik kan me ook nog wel voorstellen dat blafbrieven tot op zekere hoogte effectief zijn.

    Maar als zo’n RvdJ –net zoals het MDI– zich alleen focust op kleine bloggertjes, een site als GS links (ha!) laat liggen, niet de moeite neemt om uit te leggen waarom ze eigenlijk van mening zijn dat iets niet kan maar een take-it-or-leave-it aanpak heeft, dan zijn ’t ondingen.

  11. Iedereen is vrij om aangifte te doen, ook als ze niet eerst de persoon in kwestie hebben aangesproken. Het MDI is dus om te beginnen niet verplicht om hen aan te schrijven. Verder merk ik op dat beheerder in kwestie dergelijke vragen niet heeft gesteld aan het MDI, maar het laat bij “ik vind dat ik niet beledig, omdat beledigen niet mijn doel was”. Als je wilt weten waarom, wat, hoe, wanneer, waar, dan vraag je dat toch?

    Je bedoelt met welke zinsnede de bevolkingsgroep in diskrediet wordt gebracht, neem ik aan, want het MDI kent het motief natuurlijk niet. En ik zie niet direct in waarom de mate waarin men negatief relevant is voor dit delict. Volgens mij is het namelijk bij dit delict zo dat je al fout zit wanneer iets negatiefs schrijft. Ik denk in ieder geval aan? “Uit apen landen”, “de hele dag niets [doen] en leven van onze belastingscenten” en mogelijk de opmerkingen over de beheersing Nederlandse taal.

  12. ik zie best wel het nut in van club als het MDI (of een RvdJ) Ja, als eeuwige werkverschaffing en inkomstenbron voor derderangs juristen. Het beoogde doel zal echter nooit worden bereikt, en het maatschappelijke nut van beide instanties is nihil.

    Als de Raad van Journalistiek echt nuttig werk wil verrichten kunnen ze beter een lijst met betrouwbaar geachte berichtgevers publiceren en deze voortdurend controleren. Lezers die daar om geven kunnen dit RvJ keurmerk laten meewegen in hun waardeoordeel over een bericht.

    Ikzelf kom uit de exacte hoek, en vanuit mijn standpunt zijn alle massamedia een soort van entertainment die slechts zelden nuttig of waar is. Een oordeel van de RvJ voegt voor mij niets toe (this bullshit is 100% certified pure organic).

    En ik kan me ook nog wel voorstellen dat blafbrieven tot op zekere hoogte effectief zijn. Blafbrieven zetten de discussie en de gebezigde toon klem, ook voor de toekomst. Tactisch nuttig, maar strategisch verschrikkelijk onverstandig.

    Het MDI is dus om te beginnen niet verplicht om hen aan te schrijven. Maar ze doen het wel, dus beoordeel je hen daarop. Gezien vrijwel alle (20+) casussen die ik ken uitermate bizar en/of triviaal zijn, neem ik voetstoots aan dat het MDI domweg een jaarlijks quotum probeert te halen. De jaarlijkse rapporten met ellenlange turflijstjes helpen ook niet om die indruk weg te nemen.

    Verder merk ik op dat beheerder in kwestie dergelijke vragen niet heeft gesteld aan het MDI, maar het laat bij ???ik vind dat ik niet beledig, omdat beledigen niet mijn doel was???. Als je wilt weten waarom, wat, hoe, wanneer, waar, dan vraag je dat toch? Dat hebben wij dus wel gedaan,al in de eerste email, maar daar kregen we geen antwoord op. De hele wikipagina is blijkbaar strafbaar.

    Volgens mij is het namelijk bij dit delict zo dat je al fout zit wanneer iets negatiefs schrijft. Als je discriminatie en haatzaaien zo stompzinnig mogelijk interpreteert, ja. De Nederlandse wetgeving laat zo’n interpretatie toe en het wordt in de praktijk maar al te graag zo toegepast. De kunst is om je daardoor niet van de wijs te laten brengen, en, als puntje bij paaltje komt, intelligente advocaten te huren.

    N.B., de hele WakkerPedia is een satire die zoveel mogelijk is geschreven vanuit het gezichtspunt van de Wakkere Nederlander. De citaten (onder de streep) laten keer op keer zien dat onze wiki nog steeds te genuanceerd is.

    Dus satire moet ook al worden onderworpen aan (zelf)censuur? En zou dan ook nog eens worden berispt vanwege onzorgvuldige berichtgeving? Wat een land.

  13. Wel of niet onderworpen aan de Raad voor de Journalistiek aan een redactiestatuut en al dan niet aanspraak maken op zwijgrecht over bronnen. Kun je dit zogenoemde verschoningsrecht ook een wettelijke basis verschaffen als iedereen verslaggever kan zijn op het internet?..GeenStijl op het matje geroepen..Anders dan tucht- en klachtcolleges zoals voor makelaars artsen of notarissen voor hun beroepsgroep heeft de Raad voor de Journalistiek geen zeggenschap over iedereen die publiceert. Wat te doen met klachten over journalistiek opererende webloggers etc.?..Afgelopen week werd bekend dat De Raad voor de Journalistiek klachten in behandeling neemt tegen het vanwege met het sinistere filmpje dat is gemaakt bij de moord op Pascal Triep in Den Haag en tegen vanwege …De klacht is ingediend door Job Knoester van in Den Haag.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.