Een tijdje geleden werd bekend dat het VKBlog, de gratis blogdienst van de Volkskrant zou gaan stoppen. Per 1 maart wordt de dienst opgeheven en zal alle inhoud van alle VKBloggers worden verwijderd. Dat gaf grote onrust bij de bloggers, en dit leidde onder meer tot deze discussie waarin ik werd Genoemd:
Ik ben bezig mij te orienteren omtrent de juridische mogelijkheden om de dreigende opheffing(per 1 maart as) van het VKblog (Volkskrant)aan te vechten. Ik zelf denk daarbij met name aan een beroep op grond van auteursrechtelijke criteria die mijns inziens voldoende juridisch valide zouden moeten zijn, om in eerste instantie opheffing zonder meer door de Volkskrant in elk geval te voorkomen(kort geding). Op termijn zou een eventuele doorstart tot de mogelijkheden gaan behoren.
Omdat de vraag aan mij publiek gesteld werd, voel ik me vrij om ook publiek te reageren.
Een kort geding lijkt mij kansloos. Er is geen rechtsregel die een bedrijf verplicht een dienst aan te bieden wanneer zij dit economisch niet langer haalbaar acht. Het enige dat te eisen is, is een redelijke opzegtermijn en wellicht een exportmogelijkheid zodat je je berichten kunt downloaden en elders kunt herpubliceren. In het geval van VKBlog werd begin januari gemeld dat 1 maart de einddatum zou zijn. Een kleine twee maanden lijkt me toch wel genoeg om dit voor elkaar te krijgen.
De opmerking over auteursrecht snap ik niet. Het auteursrecht verplicht een bedrijf niet om uw werk gepubliceerd te houden, tenzij dat expliciet in het contract staat. En zelfs dan geldt dat men er te allen tijde vanaf kan, mits er dus maar een redelijke opzegtermijn wordt gehanteerd.
Wellicht dat dit anders zou worden als er geen alternatief voor VKBlog zou zijn en daardoor de vrijheid van meningsuiting van de bloggers in het gevaar zou komen, maar dat lijkt me geen serieus te nemen argument. Vroeger ging dat nog wel eens op bij aanplakborden en dergelijke: gemeentes zijn verplicht te garanderen dat je podia genoeg hebt voor je meningsuiting in de gemeente. Vandaar de openbare aanplakborden en de mogelijkheid een demonstratievergunning te krijgen zonder inhoudelijke toetsing.
Arnou
@Mark Berck:
Er zijn overigens ook veel gratis diensten die je kunt gebruiken voor je eigen blog. WordPress en Blogger dienen al goede diensten. En wie weinig bezoekers verwacht kan natuurlijk ook gewoon thuis een PC permanent aan het Internet aangesloten laten en daarop een eigen blog installeren. Dit is iets wat ik zelf doe omdat ik een site heb met al mijn foto’s erop die bij elkaar zo’n 40 GB zijn. Gelukkig krijgt deze niet meer dan 3 bezoekers per dag, dus dat is prima thuis te hosten. Plus, je hebt enorm veel ruimte en heel veel macht. Je moet alleen wel weten hoe je je eigen server opzet en beheert.@ookalex:
Sowieso zijn er meer dan genoeg uitwijkplaatsen voor bloggers. Desnoods gaan ze op nujij.nl gewoon door. Maar waar het om gaat is dat de connectie met VK verdwijnt. De reputatie van het blog gaat verloren. Van een eigenzinnig blog met eigen karakter wordt het straks weer een van de vele anonieme blogjes die verder weinig belangstelling zal opwekken.@Dr. Utker:
Vergelijk het meer met b.v. de sluiting van de supporters-club van Feyenoord. Al die bloggers zijn verbonden met elkaar dankzij een gezamelijke deler (de krant) en opeens wordt hun digitale clubhuis gesloopt. Dan kunnen ze wel elders opnieuw beginnen maar de connectie tussen de leden verwaterd. Geen idee of de supporters-club van Feyenoord daadwerkelijk opgeheven zal worden maar zoals ze nu presteren komt die club behoorlijk in de problemen, wat ook gevolgen heeft voor de supporters. Daardoor ontstaat ontevredenheid onder de leden en gaat iedereen proberen te redden wat er te redden valt. (Terwijl de rest van de wereld toekijkt en grapjes erover maakt, want het is maa een blog… Toch?@Lepelaar:
Die mensen zijn er ook al, namelijk de adverteerders! Maar de dode-bomen industrie heeft het de laatste jaren gewoon heel moeilijk dankzij het toenemende amateur-journalisme en de populariteit van nieuwssites op het Internet. Ik lees dan zelf de Telegraaf iedere ochtend maar zit me regelmatig af te vragen waarom ik daar nog een abonnement op heb. Het meeste heb ik de dag ervoor al op Internet gelezen en de diepte-artikelen kan ik ook zoeken op het Internet. De enige reden dat ik de krant nog lees is eigenlijk omdat ik bij het ontbijt geen zin heb om mijn laptop aan te zetten. 🙂@Lepelaar:
Ik denk dat voor VK hier het grootste probleem ligt. Het is geen klein blogje maar een site met honderden, duizenden bezoekers per dag. Ze hebben dan ook een goede database nodig, een goede server, goede software voor het beheer en in het algemeen heel veel resources. Het VK blog is meer dan alleen een servertje aansluiten op het Internet en maar hopen dat het goed gaat. VK moet bezuinigen en doet dat dus op die onderdelen die hen het minste opleveren. Kennelijk zijn de blogs niet populair genoeg of zijn de reclame-inkomsten van de blogs niet hoog genoeg om de kosten ervan te betalen. (En die kosten zijn vrij hoog!)@Victor Onrust:
Aardig idee maar hier bedenk ik mij nog een probleem! Die database en scripts, is dat open-source of is het speciaal voor VK ontwikkeld en ontworpen? In het laatste geval liggen de rechten van de blog-software dus bij VK en is het maar de vraag of VK dit gratis en voor niets wil weggeven. De kans dat een ander bedrijf interesse heeft in de software en deze wil overnemen is natuurlijk aanwezig. Aannemelijker is het dat de blog-software niet door VK is ontwikkeld maar door een andere partij, die daar flink voor betaald is. Dat betekent dat diegene die het blog overneemt mogelijk ook een licentie zal moeten betalen. Dus naast auteursrechten en privacy is copyright op de software nog een belangrijk dilemma in deze kwestie.@SpacyRicochet:
Geen idee want als de boel op zwart gaat kan het gebeuren dat veel bloggers en reaguurders die zich nu nog betrokken voelden bij VK ook hun abonnement daan opzeggen. De schade aan de reputatie van VK is moeilijk te meten maar als het ledenverlies oplevert dan is overleg over overname een stuk goedkoper. (Want dan blijven de leden mogelijk wel.) Maar goed, in hoeverre overname mogelijk is, hangt sterk af van hoe VK de gehele boel heeft opgezet. Van belang is natuurlijk ook dat de partij die de boel overneemt het geheel kan blijven voortzetten zonder dat daar extra geld bij nodig is. Het gehele blog onderbrengen bij een nieuwe dochter-maatschappij en deze dan doorverkopen aan een andere organisatie kan de meeste problemen qua auteursrechten, persoonsgegevens en copyright op software wel oplossen, maar welke organisatie wil een verliesgevend blog kopen?Als is erover nadenk is dat laatste misschien wel de enige juiste oplossing! In overleg met VK zou gekeken kunnen worden of VKBlog omgezet kan worden naar een dochter-maatschappij van VK. (Als dat al niet het geval is.) Deze dochter-maatschappij kan dan doorverkocht worden aan een andere organisatie, waarbij materiaal, kantoren en personeel dus mee verhuizen. De nieuwe organisatie kan dan het blog voortzetten, maar zal dan wel een manier moeten vinden om de gemaakte kosten (die best fors zullen zijn) weer terug te verdienen. Bij een dergelijke complete overname kan alles dus meeverhuizen naar de nieuwe organisatie. De auteurs-licentie die VKBlog heeft gekregen van de vele auteurs blijft geldig. De privacy van de bloggers blijft nog goed gewaarborgd omdat deze niet naar een ander systeem verhuizen. En de software licentie op de blog-software gaat gewoon mee naar de nieuwe organisatie. Het zal wel veel tijd kosten om dit te regelen en VK zal op deze verkoop toch de nodige voordelen moeten krijgen ten opzichte van het gewoon op zwart zetten van de site. Het is dus de vraag of dit haalbaar is en of er een organisatie is die hiertoe bereid is. Zeker wegens het prijskaartje dat eraan zal hangen…
@Lepelaar: Je snapt me verkeerd, maar dat komt waarschijnlijk door de verwarring tussen VK en VKBloggers. Vandaar dat ik vanaf nu het woord Bloggers ga hanteren.
Als de Volkskrant niks met de database overdracht te maken heeft, dan hebben ze toch ook geen risico?VK moet dus juist helemaal geen crawler te maken. Het is sowieso hun eigen database, waarom moeten ze die zelf gaan afstruinen met een in elkaar gebeund webscriptje? En inderdaad, als ze toezeggen tot ‘hulp bij doorstart’, krijgt de VK een hoop kopzorgen. Dat willen ze niet.
Ik bedoel dus juist dat de Bloggers gewoon zelf al die berichten moeten opslaan en zelf achter de toestemming van de auteurs aan moeten. Het automatisch afstruinen en opslaan van publieke data is niet verboden, naar mijn weten. En als ze daarna met publicatie wachten tot ze toestemming hebben van de betreffende auteur is er niks aan de hand.
Kort gezegd: VK hoeft niks te doen. Bloggers moeten (veel) moeite doen. Als ze hulp willen met bepaalde aspecten, kunnen ze het vragen aan VK.
SpacyRicochet:
Er blijft nog wel het risico dat VK dan alsnog wordt aangeklaagd wegens auteursrechten schending. Als een andere organisatie al die posts kopieert en op een eigen site plaatst dan zal VK mee moeten helpen met de bescherming van de auteursrechten van alle bloggers en reaguurders. Bovendien, er wordt dan ook auteursrechtelijk materiaal van VK zelf gekopieerd en dus kan VK dit gewoon niet toestaan. Alle bloggers zouden hun eigen posts kunnen opvragen zodat ze deze elders kunnen onderbrengen. De reacties op die blogs kunnen weer niet mee omdat dit auteurs-rechtelijk in handen is van andere auteurs. De bloggers kunnen wel hun eigen reacties krijgen maar of dat nut heeft? De rest van de discussie kunnen ze immers niet krijgen maar moeten ze dan zelf verzamelen. Met uitzondering van databases natuurlijk. Als je een gehele encyclopedie of online woordenboek kopieert dan is dat weer wel strafbaar. En ook een blog is in Europa beschermd als database. Ze moeten daarnaast veel auteurs om toestemming vragen, terwijl ze niet de contact-informatie van die auteurs kunnen krijgen wegens privacy-redenen. Hoe vraag je iemand om toestemming als je niet eens weet wie het is?@Wim: Goeie punten. Even voor mijn eigen opheldering, ik vind het interessant. Is het nu zo dat, door de mogelijkheid van bloggen aan te bieden, ze mede-verantwoordelijk zijn voor de bescherming van de auteursrechten van de schrijvers? Levert zoiets niet gelijk ook problemen op voor veel gratis blogdiensten? En het kopi?ren van een publieke database dmv. zelf alles te copy/pasten of door een crawler is illegaal? Zelfs als het voor eigen gebruik is?
@54 Het lijkt me dat enkel het herpubliceren illigaal is. Als ik alle blogs uit wil printen en aan mijn muur thuis wil hangen mag dat. Maar als ik het online ga aanbieden, publiceer ik het werk van een ander.
En VK zal tot vast op zekere hoogte bescherming moeten bieden tegen het kopi?ren. Iets minimaals functioneels op hun site, zoals het niet mogelijk maken om gehele blogs met een druk op de knop te kopi?ren. Maar ze zullen vast niet het internet afcrawlen om kopi?rende mensen aan te klagen.
SpacyRicochet:
Dat hangt volgens mij ook deels van de AV af, maar bedenk wel dat VK medewerkers hebben meegewerkt aan de vormgeving en totstandkoming van de blogs en dus mede-auteurs zijn van het verzamelde werk. VK moet dus sowieso hun eigen auteursrechten beschermen. En dan is er nog het databankenrecht dat op het blog van toepassing is. Hierdoor kan niemand zonder toestemming alle artikelen overnemen. Alleen hun eigen artikelen dus. Voor een crawler betekent dat dus dat de crawler de blogs moet doorzoeken naar berichten van 1 auteur, per auteur die er toestemming voor heeft gegeven. Ik heb in het verleden wel eens een webcrawler gemaakt maar een dergelijke crawler is best lastig om uit te werken. Voor eigen gebruik zou je wel nog alles kunnen verzamelen maar je mag het nog niet publiceren.Ik denk dat VK sowieso niet blij zal zijn als crawlers deze site helemaal leeg slurpen omdat het enorm veel bandbreedte kost. Kans is aanwezig dat de VK webserver deze crawlers gewoon blokkeert als ze gedetecteerd worden.
Een zaak rond het auteursrecht begrijp ik niet helemaal. Is het recht op publicatie (in dit geval gedeeld) uitgesloten van de zaken die men kan overdragen als men iets integraal verkoopt (of om niet ter beschikking stelt?). Gesteld dat de Persgroep de Volkskrant als juridische entiteit opheft en integreert met een “de Standaard” hebben zij dan het zelfde probleem? Klinkt toch vreemd dat dit niet aan een rechtsopvolger mag worden overgedragen. Volgens mij maakt het dan niets uit of je de zaak eerst in een aparte juridische afsplitst en die verkoopt of het meteen aan een derde overdraagt. Zolang het maar integraal is. Dus niet de blogs als losse zaken maar inclusief de voorpagina, rangking systeem etc.
De software is bij mijn weten voor een flink deel apart ontwikkeld.
@48. Ik vond de betreffende bijdrage behoorlijk off-topic. Het gaat hier nu eenmaal niet over de relevantie of interessantheid van het bloggen. Daarnaast is hij nodeloos grievend. Mensen met kortere lontjes dan ondergetekende hadden er meteen een oorlogje van gemaakt.
Overigens leuk om te zien dat GeenStijl zich ook zo betrokken voelt bij deze discussie…
Victor Onrust vindt, en ik parafraseer, dat luisteraars gedwongen moeten worden zijn mening tot zich te nemen. Daarover twee dingen:
1) Ik hoor spammers vaak exact hetzelfde argument gebruiken.
2) Als je mensen moet dwingen naar je te luisteren, is je mening blijkbaar niets waard.
@60 Iets op een publiek gelezen plaats kunnen schrijven is wel iets anders dan iemand te dwingen het ook te lezen. Als je nu eens precies citeert waar en wat ik zeg. Het begrijpend lezen van wat dan ook lijkt steeds meer een opgave. Heel vermoeiend.
Als de Volkskrant de VKBlogs wist, dan zou het kunnen dat de persoonlijkheidsrechten van de auteurs worden geschonden. De Hoge Raad zei daarover in (onder andere) LJN AN7830:
Het ziet ernaar uit dat als de VKBloggers het over deze boeg zouden gooien, ze niet veel kans maken: het werk wordt niet onherstelbaar beschadigt (de VKBloggers hebben ruim de kans gehad kopie?n te trekken), en de postings zijn niet in opdracht geschreven. Maar de geciteerde casus ging over een schadevergoeding, misschien kunnen ze afdwingen dat de site in stand blijft.
@61: @16 schrijf je: “Vrijheid van meningsuiting is niet meer dan dat je onder de douche kunt roepen wat je wilt. Het gaat er om dat je ook gehoord (kunt) worden. Zonder dat is er geen sprake van vrijheid van meningsuiting.”
Als je luisteren niet kunt afdwingen, kun je effectief ook niet afdwingen dat je gehoord kunt worden. Mijn parafrase is dan ook correct.
@62: Dank voor je interessante suggestie
@63: Het uiten van een mening heeft als principieel doel dat die mening gehoord wordt door een relevant publiek. Zonder dat is er geen sprake van een uiting (en heb je dus ook alle vrijheid om te zeggen wat je wilt). Daartoe zal die mening geuit moeten kunnen worden in een relevant communicatiekanaal. Die kanalen zouden in een democratie publiek moeten zijn, voor zover het om politiek relevante zaken gaat. Wat niet het zelfde is als dat iedereen daar onbelemmerde toegang toe heeft. Dan zou een dergelijk kanaal al snel verstopt raken.
Blijft staan dat ook een uiting in een zeer prominent kanaal, laten we zeggen de voorpagina van een landelijk dagblad, genegeerd kan worden door de lezer. Er is geen dwang om te luisteren, anders dan om waar te nemen dat er een bericht is waar je verder geen kennis van wil nemen, als je op die krant geabonneerd bent.
Met de dwang om kennis te nemen van het feit dat er een bericht is en zelfs erger, de dwang om dat bericht zelf ook tot je te nemen, zit deze maatschappij vol. Een reclame op een bushokje bijvoorbeeld.
Afijn dit is maar het begin van een beschouwing over deze zaak. Elders een keer verder hoop ik.