Wie is eigenaar van user generated content?

user generated contentEen lezer vroeg me:

Wie is volgens het Nederlandse recht eigenaar van user generated content? Veel sociale platformen hebben richtlijnen en regels die meestal stellen dat de eigenaren van de sociale netwerken eigenaar zijn van alle informatie die gebruikers van dat netwerk verspreiden. Soms kun je dat afkopen. Maar kan dat juridisch eigenlijk wel?

Veel sociale platformen claimen inderdaad eigenaar te worden van alles dat je plaatst of uploadt naar het platform. Of althans, dat deden ze in het verleden veel, want tegenwoordig zijn gebruikers daar scherper op en leiden zulke bepalingen tot heftige protesten. Zo was er in oktober nog een relletje over Twitter en wat die dienst zou mogen doen met je tweets.

Formeel-juridisch is “eigendom” van inhoud een moeilijke vraag. Het dichtst in de buurt bij “eigendom” is “auteursrechten bezitten”. De auteursrechthebbende op alle inhoud is de gebruiker*, niet het platform.

Auteursrecht kun je alleen overdragen met een akte, een schriftelijk stuk met handtekening. Die aktes mogen tegenwoordig ook elektronisch Algemene voorwaarden van een internetdienst zijn echt niet genoeg daarvoor.

In de praktijk van vandaag zie je dan ook vooral clausules waarbij de dienstverlener een brede licentie eist: een gebruiksrecht maar geen eigendom. En nette sites zetten er dan ook bij dat die licentie vervalt als je de content weghaalt, plus dat de licentie niet breder is dan nodig voor levering van de dienst an sich.

Wie meer wil weten over wat sociale platforms eisen, zou eens het crowdonderzoek Accept or Decline van Bright magazine moeten lezen. En oh ja, mijn bedrijf doet mee bij het analyseren van de gebruiksvoorwaarden.

Arnoud<br/> * Jaja, er wordt ook veel zut geüpload waar iemand anders auteursrechten op heeft. Da´s iets voor een andere discussie.

14 reacties

  1. Volgende vraag is dan hoe het zit met de content van een voormalig lid van een betaald sociaal netwerk zoals bijvoorbeeld een blog. Door het lidmaatschap te be?indigen heeft dit ex-lid geen recht meer op toegang het het platform. Als beheerder heb je dan de keuze uit het blokkeren van het profiel of het verwijderen van het profiel inclusief alle bijbehorende content. In het eerste geval blijft de contant staan maar heeft het ex-lid zelf niet meer de mogelijkheid dit aan te passen of te verwijderen. In het tweede geval is de blog waar hij zo zijn best op heeft gedaan gewoon weg. In beide gevallen kom je aan het “eigendom” van de gebruiker.

  2. Omdat ik mij tegenwoordig aan het verdiepen ben in Cloud Computing, vraag ik mij ook af hoe dit werkt voor toepassingen die gebruikers maken in een Cloud omgeving. Die toepassingen worden vervolgens weer door andere gebruikers gebruikt zodat je content binnen content krijgt. Ik kan het zelfs nog complexer voorstellen doordat bedrijf X een web service maakt die op Azure draait. Bedrijf B maakt een applicatie die deze service aanroept maar waarbij de applicatie zelf weer op de Google Cloud draait. En bedrijf C maakt gebruik van de applicatie van B voor hun financiele administratie. Content binnen content binnen content…

    Dit lijkt mij eigenlijk een interessant onderwerp voor een nieuwe post. Want wie is de eigenaar van die content en wie is er verantwoordelijk voor dat die content niet in de verkeerde handen valt? Want om het interessanter te maken, bedrijf A zou op alle data die ze binnenkrijgen data-mining kunnen toepassen om zo allerlei statistische informatie te verzamelen en weer door te verkopen. Bedrijf B kan iets vergelijkbaars doen maar kan die informatie ook nog eens aan specifieke klanten koppelen. Informatie is enorm veel geld waard, zeker als het om financiele informatie gaat. Dus hoe zorg je ervoor dat dit alles legaal goed in elkaar zit? En hoe zit het met de informatieplicht van bedrijf B aan bedrijf C over het gebruik van de service van bedrijf A?

  3. Ik denk dat je er niet aan ontkomt om een profiel met bijbehorende content te verwijderen als het lid zijn account opzegt. Hooguit zou je content kunnen laten staan als deze verweven is met andermans content (forumdiscussies bijvoorbeeld).

    Je kunt in je voorwaarden wellicht bedingen dat je gebruiksrecht eeuwigdurend is, maar ik twijfel of dat rechtsgeldig is. Zeker wanneer de publicatie aan persoonsgegevens gekoppeld is, mag de toestemming op elk moment worden ingetrokken ongeacht wat je contractueel hebt bedongen.

  4. Als je toestemming ieder moment mag worden ingetrokken, wat is dan nog de waarde van Creative Commons licenties?

    Alle post op Groklaw zijn bijvoorbeeld onder een Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License uitgebracht (de user comments niet!). Ik zou me voor kunnen stellen dat je comments alleen accepteerd als die onder dezelfde licentie worden geplaatst. Derden kunnen onder deze voorwaarden hier gebruik van maken en stellen dat weer onder dezelfde voorwaarden beschikbaar.

    Intrekken van je toestemming heeft dan alleen nog effect als je het voor iedereen intrekt lijkt mij. Anders kan je op ieder moment een nieuwe licen tie krijgen door het bij een ander vandaan te halen. Of vervalt met het intrekken van de licentie ook alle ‘sub’licenties? In dat geval is de CC licentie nutteloos.

    Meest praktische lijkt me nog om bij het openen van een account en bij iedere post te laten bevestigen dat als je post je deze onder een CC licentie plaatst en bij het sluiten van een account vraagt of de post verwijderd moeten worden of verder gebruikt mogen worden. Bij het verwijderen loop je dan wel het risico dat je comments onnavolgbaar worden. Tevens zijn er altijd mensen met de neiging om een volledige post te quoten om op een enkele zin daaruit te reageren. Dit lijkt mij niet binnen het citaat recht te passen, omdat je meer citeerd dan nodig. Dat was op basis van de CC licentie toegestaan, maar als die is ingetrokken, moet je dan alle posts nagaan of er op een dergelijke manier geciteerd is?

    Deze problematiek geeft m.i. alleen maar aan dat ondanks pogingen tot modernisering het auteursrecht nog steeds niet up to date is met de technische en sociale ontwikkelingen van de laatste decenia.

  5. Auteursrechtelijk kun je afspreken dat een licentie eeuwigdurend is. Maar op grond van de privacywet kan ik altijd eisen dat je mijn berichten anonimiseert. En ja, dit is een probleem met Creative Commons want daarbij gaat iedereen er vanuit dat je dat altijd mag blijven gebruiken.

    Ik denk dat het met CC zo is dat zolang er nog maar ergens ??n exemplaar rondzwerft, het werk effectief CC blijft. Iedereen kan het aanbod dat bij dat exemplaar staat, aanvaarden en daarmee het werk legaal gebruiken. Je moet echt elk exemplaar van internet halen om te voorkomen dat er nog iemand met de CC licentie aan de slag kan.

  6. Betreffende CC op content, ik denk dat we niet al te veel zorgen hoeven te maken over licenties die b.v. na een paar jaar weer wordt ingetrokken. De reden daarvoor is simpel: content is net als nieuws eigenlijk alleen interessant voor het publiek zolang het nog redelijk recent is aangemaakt. Het heeft maar tijdelijk een waarde omdat op een gegeven moment iedereen de content wel kent die er belang bij had en er dus geen breder publiek is. Neem bijvoorbeeld de content op deze site! Er zitten al een paar jaar aan reacties in maar wie is er nog geinteresseerd in de eerste berichten die Arnoud hier schreef? Of de commentaren op die eerste posts? Ze zijn er wel en af en toe vindt iemand ze nog via een zoekmachine of door uit nieuwsgierigheid even te bladeren maar de meeste bezoekers krijgen pas weer interesse voor die posts net nadat ze genoemd zijn! (Nu dus! Wie is er al meteen gaan kijken? 🙂 ) Maar als deze post straks weer een paar maanden oud is, wie heeft er dan nog interesse voor die content? Misschien de twee-en-een-halve bezoeker die hier verdwaalt raakt?

    Over oude content gesproken… Zijn er hier veel personen die vrijwillig alle werken van Shakespeare hebben gelezen? 🙂 Of is die content alleen maar interessant omdat scholen dit als verplichte literatuur voorschrijven?

  7. @Ruud, interessant dat je NuJij noemt. Heb even hun algemene voorwaarden nagelezen en als ik het correct lees heb jij de auteursrechten over je eigen schrijfsels op de site, maar heeft NuJij “een wereldwijde, niet-exclusieve, royaltyvrije, overdraagbare licentie (met het recht tot sublicentie) voor het commercieel gebruik, de verveelvoudiging, de verspreiding, het maken van afgeleide werken, het tonen en uitvoeren van de Gebruikers Bijdragen in verband met de verlening van de diensten en anderszins in verband met het aanbieden van de Website en aanverwante activiteiten van Sanoma Digital, waaronder publicatie in print en het promoten en verder verspreiden van de Website (en daarvan afgeleide werken waaronder in print), in welke media-formats en via welke mediakanalen dan ook.” Vraag is dan ook of jij die licentie nog kan intrekken terwijl jij met die voorwaarde akkoord bent gegaan.

  8. interessante vraag. Arnoud, zomaar een ‘case’

    Stel, ik blog ergens, zoals jij bij mijn HNWb blog. Stel wij krijgen ruzie (ik kijk wel uit, niets zo lastig als ruzie met een jurist), maar stel. Stel jij eist van mij dat ik alle blogs die ik geschreven heb weghaal. Ben ik daar dan toe verplicht? Of kan ik bijvoorbeeld de content ook anonimiseren? Hoe liggen die rechten? (mag je ook een aparte post van maken hoor) 🙂

  9. @Wim; ik zie nergens dat de licentie eeuwigdurend is, je kunt hem dus intrekken. (Ik zou dat schriftelijk, in een traditionele brief, doen.) Sanoma kan argumenteren dat jouw posts essentieel onderdeel van een discussie zijn en dat de discussie niet te volgen is zonder jouw posts en als dat werkelijk zo is hebben zij een goede reden de reactie te laten staan. Die beslissing zouden ze van geval tot geval moeten maken.

  10. @ Wim ten Brink

    Begrijp ik het nu goed / of lees ik het verkeerd,

    In het vonnis gepubliceerd op http://www.boek9.nl/?//205+maal+hergebruik////28324 bepaald de rechter:

    sites die onder verschillende domeinnamen bereikbaar zijn en gebruik maken van ??n server dan is er sprake van ??nmalig (her)gebruik.

    m.a.w. 1 x uploaden op 1 server mag onbeperkt worden (her)gepubliceerd op overige domeinen e/o blogs, als het (her)gebruik maar binnen ??n server blijft?

    @ Arnoud Geldt dit ook voor Facebook e/o Hyves, Twitter e/o overige media???

    Dan is deze discussie geheel zinloos.

    Alles valt automatisch onder CC

  11. @fotograaf

    sites die onder verschillende domeinnamen bereikbaar zijn en gebruik maken van ??n server dan is er sprake van ??nmalig (her)gebruik.
    Dat maakt Cloud Computing opeens een stuk interessanter! Dan kun je een enkele licentie nemen en de foto of artikel in de Cloud plaatsen om deze vervolgens via honderden Cloud applicaties weer te geven… Ik denk dat dit standpunt ooit door een rechter zal worden herzien, maar ben geen jurist maar software engineer.

  12. @Bas: Het beste is daar afspraken over te maken. Zonder afspraak is zowel verdedigbaar dat de licentie vervalt bij het uit elkaar gaan, als dat de licentie als eeuwigdurend bedoeld was. Dat hangt dan helemaal af van hoe de blog/site werkt (wat is de gewoonte), wat de reden van de ruzie is, enzovoorts. Wel kun je met de Wet bescherming persoonsgegevens eisen dat je berichten geanonimiseerd worden.

    @fotograaf: Dat vonnis ging over de specifieke situatie dat ??n site (Sapph) onder meerdere domeinnamen bereikbaar was, die allemaal naar dezelfde server leidden en dezelfde content opleverden. Ik heb dat ook: ius-mentis.com en iusmentis.nl bijvoorbeeld leiden naar iusmentis.com. Dat is ??n publicatie.

    Dat is dus niet hetzelfd eals “onbeperkt worden (her)gepubliceerd op overige domeinen e/o blogs”. Het moet ??n en dezelfde blog of site blijven. Technisch gezegd: aliassen en redirects doen er niet toe. Ik vermoed dat ook bv. de mobiele versie nog legaal is, maar een syndicated hergebruik (herpublicatie onder ander merk) zal dat niet zijn. Blogs die ik doorzet bij mijn bedrijf ICTRecht tellen dus als nieuwe publicatie.

    Je moet je niet verkijken op die ene server. Daarmee bedoelde de rechter dat het uiteindelijk ??n site was onder meerdere namen. Het is niet zo dat als er 100 sites op ??n server staan, al die 100 sites de content gratis mogen hergebruiken.

  13. Dan heb ik toch nog een vraag toe te voegen.

    Bovenstaande artikelen gaan allemaal over de relatie tussen de auteur en de host van een website. Ik vraag mij echter af, hoe dat tussen gebruikers onderling zit. Bij de meeste blogs staat er echter ook een RSS feed, waarmee je de content vrij eenvoudig naar een andere locatie (website of sociale media) kunt zetten. Hierbij blijft de link naar het originele artikel wel bestaan. Mag een medegebruiker deze RSS feed gebruiken? Bijvoorbeeld om de reeks blogs te koppelen aan een Twitteraccount. Bij het verschijnen van een nieuwe blog van jou bijvoorbeeld, verschijnt er op mijn twitteraccount een bericht: Nieuwe blog: “Titel”, “link”, #internetrecht.
    Jouw naam staat er in dit geval niet bij vermeld.

    Is dit vrij of toch aan regels of onderlinge afspraken gebonden?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.