Welke regels gelden er voor een commerciële product- of dienstenrecensiesite?

Een lezer vroeg me:

Op mijn website recenseer ik regelmatig bepaalde producten en diensten. Ik bestel wat bij webwinkels en test hun bezorgtijden, of ik laat foto’s printen en vergelijk de kwaliteit. Bij mijn testen kijk ik naar zelfgekozen criteria en selecteer ik een aantal winkels, want ik kan natuurlijk niet iedereen tegelijk vergelijken. Vervolgens plaats ik bij elke recensie een affiliatelink naar de bedrijven, zodat ik provisie krijg wanneer een van mijn websitebezoekers een aankoop plaatst bij de betreffende aanbieder.

Nu werd ik onlangs via e-mail benaderd door een aanbieder die niet op mijn website staat. Hij geeft aan dat ik consumenten misleid omdat ik de producten niet daadwerkelijk getest zou hebben (wat dus wel zo is) en daarmee suggereer dat andere aanbieders van dezelfde producten niet betrouwbaar zijn. Ook zegt hij dat de affiliatelinks bewijzen dat ik alleen maar geld wil verdienen, en dus geen objectieve tests kan doen.

Als je geen onwaarheden vertelt en duidelijk documenteert wat je hebt gedaan, dan zie ik niet wat je fout doet. Het kan handig zijn uit te leggen waarom je die vijf bedrijven test en geen andere. Als je kunt uitleggen waarom je niet alle aanbieders noemt, dan moet dat ook goed zijn. De Consumentenbond gaat ook niet alle webwinkels testen bijvoorbeeld, ze kiezen de tien bekendste of grootste. Dat mag jij ook natuurlijk. (Aan de andere kant, als er 13 aanbieders zijn en jij test er tien, dan zou ik ik overwegen die andere drie ook te doen.)

Het is misschien een idee om je testen te documenteren en als PDF online te zetten. Screenshots en foto’s van de bestellingen, plus een vergelijking van de resultaten. Dat bewijst dat je de test gedaan hebt, en het is informatief voor je bezoekers omdat ze je test op waarde kunnen schatten.

Geld verdienen met een test is niet verboden, dus die affiliatelinks kunnen echt geen roet in het eten gooien. De vraag is of je test objectief en eerlijk is, en of het voor lezers duidelijk is wat je test en waarop. Het is niet verplicht om de hele markt te recenseren.

De regels over vergelijkende reclame zijn hier ook geen probleem: het is geen vergelijkende reclame om bedrijven op een rijtje te zetten en onderling te vergelijken.

Arnoud

6 reacties

  1. Het onderzoek dat wordt uitgevoerd door bijvoorbeeld een consumentenorganisatie waarin verschillende bedrijven of producten onderling worden vergeleken en met name de publicatie van een dergelijk onderzoek valt evenwel niet onder de definitie van vergelijkende reclame. Weliswaar is sprake van een vergelijking waarin merken, namen of andere onderscheidingsmiddelen worden genoemd, maar bij de publicatie van een dergelijk onderzoek door een consumentenorganisatie ontbreekt het element van reclame voor eigen waren of diensten en is geen sprake van mededelingen over (de producten of diensten van) een concurrent (van de consumentenorganisatie).

    Ik weet niet of deze meneer is aan te merken als consumentenorganisatie. Aangezien hij werkt met aff. links zou je dat nog verder in twijfel kunnen trekken.

  2. Volgens mij is het nog stelliger: Het is volledig aan jou om te bepalen wat je wel of niet test. Als een aanbieder bijvoorbeeld weigert mee te doen aan een affiliatie programma en je hem alleen om die reden niet wilt testen dan lijkt mij daar niks mis mee. Het is aan jou om te bepalen wie en wat je test, dat is niet onrechtmatig jegens een derde. Het is vergelijkbaar met recensies die een webwinkel zet bij die producten die hij verkoopt. Voorwaarde is uiteraard wel dat de tests die worden uitgevoerd een objectieve maatstaf hebben en niet zijn gebaseerd op de hoogte van de provisie.

  3. @Bram: Het is niet zo dat je óf consumentenorganisatie óf concurrent moet zijn. In feite hanteert de rechter de toets of er een element van reclame voor eigen waren of diensten is, en of je iets meldt over een concurrent. Een bedrijf dat met commercieel oogmerk producten test, kan ook aan die toets voldoen.

    Neem bv. een tijdschrift dat televisies reviewt. Dat tijdschrift is commercieel, ze verkopen abonnementen immers. Hun concurrenten zijn niet de televisiemakers, dat zijn andere tijdschriften. En ze maken geen reclame voor hun eigen product (het tijdschrift) binnen de context van de review.

  4. @2 Voorwaarde is uiteraard wel dat de tests die worden uitgevoerd een objectieve maatstaf hebben en niet zijn gebaseerd op de hoogte van de provisie.

    Is dat een voorwaarde? Ik kan me voorstellen dat de enige voorwaarde is dat je lezers niet misleidt in wat de maatstaven etc zijn.

    Dus als het lijkt of je iedereen test, maar dat niet zo is, dat je dat vermeld. En als het lijkt of je niet omgekocht wordt, maar dat wel zo is, en er dan bij vermeld “let op, ik heb mijn beoordelingen laten afhangen van de hoogte van mijn provisie”, dat het dan niet erg is. Mits dit duidelijk genoeg is vermeld.

    Natuurlijk zou niemand zo’n test publiceren, waardoor een ‘objectieve maatstaf’ hebben eigenlijk altijd voorkomt. Maar dat dat technisch gezien niet vaststaat als voorwaarde, zolang je maar niet doet alsof je objectief bent terwijl dat niet zo is. (?)

  5. Ik recenseer al jaren computerspellen voor een tijdschrift. Daar heb ik nog nooit een objectieve maatstaf voor gebruikt. Ik test spellen die me aanspreken en ik test ze op volledig subjectieve criteria, namelijk of ik ze wel of niet leuk vind en vergelijkbare zaken. Of ik die spellen eerlijk vergelijk is een kwestie van persoonlijke integriteit en ik ga er van uit dat mijn lezers op den duur mijn smaak leren kennen waardoor ze mijn recensies op waarde weten te schatten. Dit gebrek aan objectieve maatstaven is nog nooit een bezwaar geweest voor publicatie niet voor mij en niet voor welke rescensent van theaters, restaurants of wat dan ook.

  6. Ik zou bij een negatieve reactie van een maker/leverancier er niet automatisch vanuit gaan dat er iets niet in de haak is met de recensie. In mijn ervaring zijn er bijzonder veel redenen waarom de maker/leverancier kan klagen. Bij c’t werd er soms geklaagd dat we überhaupt een product recenseerden (er stond een nieuwe versie op ’t punt van uitkomen, zei men). Of dat we een product negatief beoordeelden terwijl de fabrikant toch echt in het blad adverteerde. Of dat we de vraagprijs erbij plaatsten in plaats van de winkelprijs. Of dat we de prijs inclusief btw publiceerden. En dan zijn er vast nog redenen die ik vergeet.

    Ik weet niet wat het doel is van de klagers. Soms lijken ze nog wat extra aandacht eruit te willen persen, soms lijken ze werkelijk verontwaardigd te zijn. In geen van de gevallen helpt de kritiek, en vaak werkt hij zelfs averechts.

    Zijn er überhaupt gevallen te bedenken waarin een recensie onrechtmatig is vanwege de aard of de vorm van de kritiek? (Even afgezien dus van de gevallen waarin de recensie gecombineerd wordt met andere onrechtmatigheden, alhoewel ik aanneem dat het zelfs dan ervan afhangt of die onrechtmatigheden nodig zijn voor de recensie.)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.