Bij consumentenzaken is het zoeken naar jurisprudentie, want wie gaat er nou procederen over een relatief laag bedrag? Maar dankzij een zekere online fietsenwinkel die het wel vaker op procedures aan laat komen, hebben we er weer eentje bij: een winkel mag niet eisen dat de consument 100% vooruitbetaalt wanneer deze iets wil laten bezorgen.
Een consument had bij deze winkel via internet een Redy freestyler X-ray Booster 20 (dat is een fiets) gekocht voor 159 euro, op zich een gebruikelijke prijs. Na het plaatsen van de bestelling ging er iets mis in de communicatie, want het eerstvolgende ontvangen bericht was een aanmaning tot betaling van het volledige bedrag. De koper reageerde dat hij éérst de fiets wilde, en dan het geld. De winkel wilde eerst het geld en dan de fiets.
De voorwaarden van het bedrijf bepalen:
Betaling dient … of vooraf voor verzending te geschieden, op een door Gebruiker aan te geven wijze in de valuta waarin is gefactureerd, tenzij schriftelijk anders door Gebruiker aangegeven.
en op die grond stapte het bedrijf naar de rechter. Ok, moest dat nu echt, denkt u misschien, maar ik vind het wel handig: nu krijgen we een rechterlijke uitspraak over of dat wel mag, eisen dat mensen vooruit betalen.
Nee, dat mag niet.
De rechter verwijst droogjes naar de wet, artikel 7:26 BW, dat met zoveel woorden bepaalt dat vooruitbetaling van het gehele bedrag niet mag worden geëist. Althans, niet in algemene voorwaarden. Wie expliciet met de winkel afspreekt dat vooruitbetaling ok is, zit daaraan vast. Maar wie alleen in de kleine lettertjes terugvindt dat hij alles vooruit moet betalen, kan met de toverformule “Bij deze vernietig ik uw artikel 6 wegens strijd met dwingend recht” daar van afkomen.
Oh, even voor de duidelijkheid: het is natuurlijk wél legaal om een vooruitbetaaloptie te bieden voor mensen die dat prettig vinden. Zo lang er maar minstens één manier is om achteraf te kunnen betalen.
Natuurlijk is er wel nog steeds een koopcontract, dus de koper zal moeten betalen. Maar dat hoeft hij pas nadat de fiets geleverd is. Wel mag de koper tot en met zeven werkdagen na ontvangst de koop annuleren, zodat hij zijn betaling terug kan krijgen. Hoe dit gaat uitspelen, mag u zelf invullen. En waarom dit bedrijf met zo’n duidelijke wetstekst toch een procedure is gestart, is me een raadsel. Maar dat dacht ik na de TROS Radar-uitzending over het bedrijf ook.
Arnoud
@Martin: Bankoverschrijving met “de helft graag na ontvangst” is inderdaad een manier om aan de wet te voldoen. Er moet altijd een manier zijn om 50% (of meer) achteraf te betalen. Dat hoeft niet rembours te zijn, een acceptgiro meesturen of gewoon vragen om het over te maken is ook prima.
@Martin, je kunt ook verzending onder rembours aanbieden. De extra kosten die je dan krijgt worden dan doorberekend aan de klant. Alleen is dat ook niet helemaal “achteraf betalen” want je kunt niet eerst het pakketje openen voor je de postbode betaalt. Je weet alleen dat je pakketje binnenkomt maar of het een baksteen of iPod is, weet je pas nadat je hebt betaald.
Dank Wim, zo komen we verder. Want ‘bankoverschrijving’ is qua implementatie in een shop erg eenvoudig en er zijn i.t.t. rembours of creditcard geen transactiekosten mee gemoeid. Voor de meeste webshops is ‘bankoverschrijving’ dus een mooie methode om toch aan de wet te voldoen. Een kind kan hiermee gratis de was doen. Maar nu het volgende: in de zaak Dell vs HCC heeft de rechter bepaald (als ik het goed begrijp) dat het aanbieden van een creditcard-methode op zich al geinterpreteerd wordt als het gelegeheid bieden tot betaling achteraf. Dus of de creditcardmaatschappij het bedrag al incasseert voordat het pakje arriveert of niet, het simpele feit dat je deze methode aanbiedt is voldoende. Want: in theorie kan er ook afgeschreven worden nadat het pakje is gearriveerd, of kan men in gedeelten (vooraf en achteraf) betalen. Een creditcardmethode is kortom minder rigide dan iDeal, die maar 1 ding dwingend kan: vooruitbetalen, en technisch gezien moet dat ook nog eens 100 procent zijn anders kan er geen ‘match’ tussen factuur en betaling gemaakt worden. De vraag is nu: zal de rechter ‘bankoverschrijving’ gelijk stellen aan ‘creditcard’? Oftwel, ook al gebruikt een winkelier in de praktijk de ‘bankoverschrijving’ vooral als alternatief voor iDeal, het feit dat deze methode ook toegepast KAN worden in een individuele, ‘achteraf’- of ‘gespreid’-situatie is juridisch voldoende?
@ Arnoud. Gelden er voor koop op afstand niet heel andere regels? Art. 7:26 Bw is toch van toepassing op consumentenkoop en niet koop op afstand? Of valt consumentenkoop onder koop op afstand? Kortom: Denk je dat nav dit arrest geen enkele (consumenten koop) webwinkel 100% vooruitbetaling mag eisen?
@Martine: De koop op afstand is juridisch een speciaal geval van consumentenkoop. Volgens 7:46a BW is koop op afstand “de overeenkomst op afstand die een consumentenkoop is”. Daarmee geldt alles van het consumentenrecht per definitie ook voor de koop op afstand.
Het is wat verwarrend dat ook bedrijven dingen op afstand kopen, maar formeel moet je dan zeggen dat een bedrijf een overeenkomst op afstand strekkende tot koop sluit. Niet dat het bedrijf op afstand koopt.
Verder is artikel 7:26 ouder dan het internet dus ik snap niet dat webwinkeliers hier überhaupt aan kunnen twijfelen.
@Arnoud Wat een ontzettend fijne site is dit, hartelijk dank voor je snelle reactie!
Keuzes in bestelprocedure webwinkel zijn algemene voorwaarden, waarbij dus niet in afwijking van art. 7:26 lid 2 BW volledige vooruitbetaling kan worden bedongen jegens consumenten.
Probleem met deze opvatting is dat het keuze beding voor vooruitbetaling nog steeds is opgesteld om in meerdere overeenkomsten te worden opgenomen. Dat de wederpartij kan kiezen maakt dat niet anders. Tijdens de parlementaire behandeling van de oneerlijke bedingen richtlijn heeft de minister hierover het volgende aangeven:
Als de consument niet kiest voor achteraf betaling met kosten, dan maakt deze algemene voorwaarde geen onderdeel uit van de overeenkomst. Als de consument kiest voor vooruitbetaling en dat vervolgens vernietigd dan moet aan de deur gelijk overgestoken worden.
Tja, de wet is duidelijk: je mag niet via algemene voorwaarden meer dan 50% vooruitbetaling bedingen; ook niet door keuze bedingen in de algemene voorwaarden op te nemen.
Bijzonder vervelende bepaling dat 2e lid van art. 7:26 BW. Werkt ook vooral in het voordeel van consumenten met slechte bedoelingen. Malafide webshops kunnen immers met vermelding van naam en toenaam worden afgemaakt in de (social) media, maar (web)winkels mogen datzelfde niet doen met wanbetalende consumenten.
Maar misschien kan je als webshop op legitieme en kostenefficiënte wijze toch bereiken dat consumenten het hele bedrag vooraf betalen, ook al mag je ze daartoe formeel niet verplichten, door ze de volgende keuze te bieden i.c.m. de volgende teksten op de betaalpagina e.d.:
Ik betaal het hele bedrag vooraf per iDEAL of bankoverschrijving. NB: bij deze betaalmethode wordt uw bestelling met voorrang afgehandeld en volgt levering binnen … werkdagen.
Ik betaal achteraf nadat ik hiervoor van [webshop] per email een toegangslink heb gekregen en een positief oordeel inzake mijn kredietwaardigheid. NB: U krijgt de toegangslink alleen toegezonden als ons oordeel inzake uw kredietwaardigheid positief is. Open [hier] het formulier voor de aanvraag van uw kredietwaardigheidscheck. Print het, vul het geheel naar waarheid in, onderteken het en zend het per post naar ons toe. Nadat wij het formulier van u hebben ontvangen, checken wij binnen 5 werkdagen uw kredietwaardigheid. Alleen bij een positief oordeel ontvangt u binnen die periode ook een email met daarin de benodigde toegangslink (deze link is slechts eenmalig te gebruiken). Alleen volledig en juist ingevulde formulieren worden in behandeling genomen. Deze procedure geldt voor elke bestelling waarbij u achteraf wenst te betalen, dus ook voor vervolgbestellingen.
Voor grote webshops die niet failliet gaan op een beperkt aantal wanbetalende klanten is dit natuurlijk geen serieuze optie. Maar kleine webshops kunnen naar mijn idee zo wel voldoen aan art. 7:26, lid 2 BW, hoeven zo geen duur abonnement bij een payment service provider af te sluiten en beperken zo het risico van wanbetalende particulieren tot het absolute minimum. Want die moeten dan zodanig veel extra werk verrichten en hebben dan zodanig weinig zekerheid dat het ook tot het gewenste resultaat leidt, dat ze het niet eens meer proberen.
Mee eens, of sla ik de plank volkomen mis?