Ben je aansprakelijk voor retweets?

Een lezer vroeg me:

Als fanatiek twitteraar zie ik regelmatig leuke of intrigerende tweets van anderen voorbij komen. Die retweet ik dan naar mijn eigen volgers. Maar word ik dan aansprakelijk (of zelfs strafrechtelijk te vervolgen) als blijkt dat die tweet eigenlijk de wet schendt?

Het doorgeven van andermans uiting kan inderdaad tot aansprakelijkheid leiden voor de doorgever, hoewel dat zeker geen gegeven is. Alles hangt -grr- van de omstandigheden van het geval af.

In principe is retweeten niet meer dan citeren: je wilt andermans werk aankondigen of bespreken, en door het te retweeten breng je de informatie bij je eigen publiek onder de ogen. Er staat meteen een keurige bronvermelding bij. Je kunt er in vervolgtweets op doorgaan, of het laten bij de retweet om zo je publiek te wijzen op wat er gezegd wordt.

Maar met een retweet doe je ook impliciet een bepaalde uitspraak over de inhoud van die tweet. Je vindt die tweet relevant voor je eigen volgers, jouw publiek, en dat kan worden opgevat als dat jij je achter de inhoud schaart. Retweet je bijvoorbeeld een bericht waarin staat dat iemand een oplichter is, dan vind jij dat kennelijk ook. En als die tweet smadelijk blijkt, dan kun jij daar ook op aangesproken worden.

Een manier om dit te voorkomen, is duiding oftewel een eigen toelichting te geven bij de retweet. Niet alleen maar doorzetten maar meteen een toelichting erbij. In een vervolgtweet, of liever nog in de retweet zelf (als dat past). Al is het maar het woord “Schandalig”, het kan net genoeg zijn om aan te geven dat jij het juist oneens bent met de oplichtingsbeschuldiging.

De meest beruchte retweet (hoewel dan als screenshot, een soort van fotokopie) is natuurlijk die van internetfenomeen Bert Brussen. Hij postte een screenshot van een dreigtweet op zijn blog, met als enige toevoeging “Bedreigen doe je zo!”. Voor het OM was daarmee duidelijk dat Brussen zelf zo oproepen tot het keeldoorsnijden van Wilders, terwijl Brussen deze bedoeld had als ironische signalering van andermans dreigement.

Uiteindelijk werd hij niet vervolgd, mede vanwege een advies van dr. Alexander Pleijter, universitair docent journalistiek. Hij concludeerde:

Als we de context van het weblog van Bert Brussen in ogenschouw nemen dan kan geconcludeerd worden dat de herpublicatie van de dreigtweet niet bedoeld is om te dreigen, de bedreiging te ondersteunen of verder te verspreiden, maar om de negatieve bejegening van Geert Wilders aan de kaak te stellen. In eerdere blogposts ageerde Brussen meermaals tegen negatieve berichten over Geert Wilders. In dat licht is de publicatie van de dreigtweet te beschouwen als het wederom agenderen van negativiteit jegens Wilders.

Om te voorkomen dat de brenger van een boodschap al te snel strafrechtelijk kan worden vervolgd, is in de wet opgenomen dat men pas strafbaar is als er geen sprake is van zakelijke berichtgeving. Het kunnen brengen van nieuws is immers een belangrijk grondrecht – en dit geldt niet alleen voor massamedia, maar ook voor gewone burgers die feiten of meningen willen brengen.

De term “zakelijk” is vooral bedoeld om het onderscheid te maken met meer als columns of opiniestukken ingestoken berichten. In een dergelijk bericht moet de auteur zelf duidelijk stelling nemen en melden wat hij vindt van de uiting die hij overneemt. Wie een uiting niet alleen herhaalt maar ook laat blijken het ermee eens te zijn, bericht er niet zakelijk over.

Update (15:22) Ik vergeet helemaal dat vonnis van de Wereldomroep waarin ze niet aansprakelijk werd geacht voor voorgelezen SMS-jes. SMS voorlezen op de radio lijkt me wel de analoge variant van retweeten. De Wereldomroep hoefde gezien de formulering van de sms redelijkerwijs niet te beseffen dat de mededeling in de sms onjuist was of dat er wellicht een smadelijke bedoeling achter zat. En die regel lijkt me voor retweets ook prima.

Arnoud

9 reacties

  1. Die twitter-vogel in het begeleidende plaatje is een leuke “angry bird”… 🙂

    Wat de zaak “Bert Brussen” aantoont is dat de mensen bij justitie ironie en humor niet goed snapt. Maar ik vraag mij af of die zaak niet gewoon een experimentje was van justitie om eens te zien wat ze kunnen doen tegen internet-bedreigingen. Volgens mij is sinds die tijd het aantal mensen die worden ondervraagd na het plaatsen van dreigtweets behoorlijk toegenomen.

    Maar goed, het is algemeen bekend dat justitie moeite heeft om goede ICT-techneuten in dienst te houden. Het reguliere bedrijfsleven betaalt beter en freelance specialisten zijn nog iets duurder. Justitie heeft volgens mij het budget niet om de beste specialisten in dienst te nemen, dus nemen ze genoegen met de minder ervaren specialisten en met intern opgeleid personeel.

  2. Wat ik mij daarnaast afvraag is de gevolgen van de retweet en wellicht nog retweets daarvan voor de orginele twitteraar.

    Voorbeeld ik tweet: Ik ben opgelicht door Joris Driepinter van de webshop ikdrinknooitgeenmelk.nl. Dit bericht wordt gereetweet door bv medeslachtoffers en anderen. Ik verwijder de tweet omdat inmiddels mijn probleem is opgelost. Echter via de diverse zoekmachines kom ik mijn tweet die wel 30 keer geretweet is tegen.

    Ben ik als plaatser van de eerste tweet daar dan verantwoordelijk voor? Ik kan de andere tweets niet verwijderen en heb ook geen zicht op wie er allemaal retweet en vervolgens welke retweets weer geretweet zijn.

  3. Stel dat die beschuldiging van oplichting inderdaad smadelijk is. Het forum (of de website) heeft inmiddels de betreffende posting al verwijderd. De content is dus verdwenen van de site (misschien zelfs al uit de zoekmachine,s verwijderd.) Maar de “retweet” bestaat nog.

    In hoeverre is dan de retweeter nog aansprakelijk?

    En kan het forum waar de posting stond dan ook aangesproken worden op de retweet, terwijl deze totaal geen controle heeft over het verwijderen van deze retweet?

  4. @Donne: Een tijdje terug oordeelde de rechter dat GeenStijl niet aansprakelijk was voor andermans kopie van een filmpje dat smadelijk geacht werd. GS moest het filmpje zelf verwijderen maar dat er elders nog kopieën rondzwierven, was niet haar schuld.

    Je kunt wel verplicht worden om die partijen aan te schrijven met de dringende vraag het te verwijderen. Dat gebeurt standaard bij smaadzaken; je wordt dan verplicht om Google en Bing aan te schrijven en/of een verwijderverzoek in te dienen nadat je het bericht zelf offline hebt gehaald.

    Ik weet niet hoe makkelijk het is al die retweeters te achterhalen maar ik kan me goed voorstellen dat een plicht om de rectificatie te tweeten en daar achteraan een “gaarne uw eigen RT verwijderen” zomaar toegewezen gaat worden.

    @Fireblade: Een forum kan natuurlijk niets doen aan mensen die tweeten over een forumpost. Hooguit zou ook voor haar gelden dat ze de tweeters moet aanschrijven, maar in principe lijkt me dat de taak van de poster die wegens de smaad aangesproken wordt.

  5. Ja maar over die zaak met Brussen, het is inmiddels wel aangetoond dat Brussen wist dat het geen dreigtweet was. Eerst werd namelijk die tweet verzonden en later een tweet waarin gesteld werd dat de eerste tweet niet als dreigement bedoeld was. En pas daarna kwam Bert Brussen die deed also dit een dreigement was. Maakt dat nog verschil?

  6. Ik las afgelopen week in Trouw een interview met de mensen achter twitteraccount @doodsbedreiging en de site doodsbedreiging.nl Dat account verzamelt sinds een maand of tien n 15 echte cq niet van echt te onderscheiden doodsdreigtweets per dág! En in dat interview zegt iemand van de raad van korpschefs dat ze veel en gratis gebruik maken van hun site en hoewel t eigenlijk strafbaar is wel veel van dit initiatief kunnen leren. Dus de juridische status van deze retweets is denk ik heel erg afhankelijk van de context waarin die tweets geplaatst worden

  7. Arnoud, wellicht een tikke laat om nu nog hierop te reageren, maar:

    Een manier om dit te voorkomen, is duiding oftewel een eigen toelichting te geven bij de retweet. Niet alleen maar doorzetten maar meteen een toelichting erbij. In een vervolgtweet, of liever nog in de retweet zelf (als dat past). Al is het maar het woord ???Schandalig???, het kan net genoeg zijn om aan te geven dat jij het juist oneens bent met de oplichtingsbeschuldiging.
    Tegenwoordig is de mogelijkheid om een retweet te editen bij mijn weten verdwenen hoewel daar weer tegenover staat dat de naam van de originele twitteraar er nu bij blijft staan.

    gr. Lise

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.