“Fotograferen is bij ons een strafbaar feit”, eh wat?

Een lezer wees me op de huisregels van Diergaarde Blijdorp die in niet mis te verstane termen fotograferen verbieden:

Je mag voor je privé-verzameling natuurlijk foto’s maken en de dieren en verblijven op film vastleggen, echter alleen voor eigen gebruik en zolang je de andere parkbezoekers niet belemmert. Publicatie van beeld- en/of geluidsmateriaal is verboden, tenzij er door Diergaarde Blijdorp vooraf schriftelijk toestemming is verleend. Als je beroepsmatig opnames wilt maken, dien je daarvoor altijd vooraf contact op te nemen met de Afdeling Communicatie van Diergaarde Blijdorp. Dit geldt niet voor trouwfoto’s. Als je beroepsmatig zonder toestemming van de afdeling Communicatie foto’s of filmmateriaal maakt en/of gebruikt, bega je een strafbaar feit en kun je juridisch vervolgd worden.

Strafbaar feit? ?_?

Het is op zich toegestaan dat een bedrijf (of persoon) regels stelt aan het fotograferen op hun privéterrein. Het ‘huisrecht’ oftewel eigendomsrecht op dat terrein gaat namelijk in principe boven het recht van anderen om informatie te vergaren. De Hoge Raad bepaalde in 2003 (na eerder in 1987) dat voetbalclubs

uit hoofde van hun eigendoms- of gebruiksrecht van het stadion of het terrein in beginsel de vrijheid [hebben] om aan hun toestemming tot het betreden ervan beperkingen te verbinden, ook met het oog op het tot stand brengen van radio- en/of televisieuitzendingen.

In uitzonderlijke omstandigheden (bij héle grote nieuwsfeiten) is het denkbaar dat het eigendomsrecht opzij gezet kan worden.

Blijdorp is een private organisatie, voor zover ik kan zien, en dus geldt ook voor hun deze regel. Maar het schenden van het eigendomsrecht levert alleen een onrechtmatige daad op, en niet (meteen) een strafbaar feit. Van erfvredebreuk of lokaalvredebreuk (een misdrijf, art. 138 Strafrecht) is pas sprake als je niet weggaat naar daartoe gesommeerd te zijn. In de context van het fotoverbod zou dus pas sprake zijn van strafbaar fotograferen als je niet ophoudt na sommatie én niet weggaat ook.

In theorie is er nog het strafbaar feit “zonder daartoe gerechtigd te zijn een portret openbaar maken” (art. 35 Auteurswet) maar dat speelt pas bij publicatie van dat portret. Je kunt fotograferen an sich niet verbieden met een beroep op je portretrecht. Nog even afgezien van het punt dat dat alleen geldt bij portretten en je prima in een dierentuin kunt fotograferen zonder portretten van mensen te maken.

(De regels voor het dierentuinabonnement zijn trouwens niet Van Dam-proof, maar dat is een andere discussie.)

Arnoud

17 reacties

  1. Zojuist het pownews van gisteravond weer gezien op http://www.powned.tv/uitzendinggemist/2011/11/pownews_181.html . Rond de 10 minuten zie je dat Rutger in een prive-gebouw is, dat hem wordt gesommeerd de camera uit te zetten en weg te gaan. En uiteraard dat hij dat niet doet.

    Ze hadden eerder deze week wel iets nieuwswaardigs, maar geen “héle grote nieuwsfeiten”. Maar wat ze hier doen, is slechts sensatie zoeken.

    Gaat de lokaalvredebreuk hier niet op? Zo ja, waarom komen ze er dan keer op keer mee weg?

  2. Als hem wordt gesommeerd weg te gaan* en hij gaat niet, dan is het formeel lokaalvredebreuk ja. Maar de politie bellen en Rutger aan z’n blonde pruik naar buiten laten slepen is natuurlijk iets waar ze nog wekenlang items van kunnen maken, en de vraag is of je dat wilt.

    • Dit schijn je twee keer te moeten doen bij een genode gast: de eerste keer zodat hij er wederrechtelijk komt te staan en daarna nog een keer om de wederrechtelijk verblijvende persoon strafbaar te maken. Immers een wederrechtelijke verblijver is pas strafbaar als hij niet op sommatie weggaat. Mooi staaltje juristerij in de praktijk.
  3. Weet iemand of er ooit iemand is vervolgd voor het naar buiten brengen voor beelden van de Bokito uitbraak? Ik kan me niet voorstellen dat Blijdorp toestemming heeft gegeven voor publicatie van die beelden. Of dat die toestemming ooit gevraagd is trouwens.

  4. Dat is de draai die Arnoud er aan geeft. Maar ik kan me voorstellen dat Blijdorp daar op dat moment anders over dacht. Juist van zoiets wil je dat de berichtgeving officieel blijft en niet via een filmpje van een toevallige bezoeker.

  5. @Peter van G: De mening van de betrokkene bij een nieuwsfeit is maar van beperkt belang bij de nieuwsgaring daarvan. Bokito was nieuws, en dat nieuws mag worden gebracht. Ook als Blijdorp dat nieuws niet passend had gevonden bij de belevingservaring die zij haar bezoekers wil bieden.

  6. Samenvatting: de gemiddelde dierentuindirecteur (of diens medewerker die teksten op bordjes bedenkt) weet het verschil niet tussen strafrecht en civiel recht. Gezien diens beroepskeuze ben ik niet onder de indruk van dit nieuwsfeit. (en laat niet iedereen die een bordje maakt dit blijkbaar checken door de juridische afdeling — als die er al is)

    Ik kan ook wel een posting maken dat een gemiddelde jurist geen verschil weet tussen een landschildpad en zeeschildpad, of -om wat meer op jouw onderwerp te blijven- tussen “WWW” en “Internet”, maar ik ben bang dat er weinig nieuwswaarde in zit.

  7. Als je Slashdot mag geloven (ik weet het, niet de beste bron voor juridisch nieuws…) wil men in de Verenigde Staten het overtreden van de voorwaarden van een website strafbaar maken als “binnendringen in een geautomatiseerd werk”.

    Wat zijn de gevolgen voor een willekeurige Nederlandse computergebruiker die ook regelmatig Amerikaanse websites bezoekt. Ik voel er niets voor om uitgeleverd te worden en net als Lori Drew jaren in een Amerikaanse cel door te brengen.

  8. Toen ik dit gister las, vond ik het wel een fijne analyse van Arnoud, maar nu ik er over heb nagedacht, snap ik de woordkeuze van het dierenpark wel. ‘Een strafbaar feit’ of ‘een onrechtmatige daad’ betekenen voor de meeste bezoekers precies hetzelfde: het mag niet. Maar het eerste is wel duidelijker. Je kunt een kind van 10 prima straf geven voor het leegeten van de snoeppot, maar uitleggen dat het onrechtmatig is, is een stuk lastiger. Daarnaast is een civile procedure ook een juridisch proces, en er kunnen wel degelijk stappen ondernomen worden, dus gelogen is het ook niet. Overigens denk ik dat de eerste straf die het park oplegt, een bezoekverbod is, wat op basis van deze huisregels volgens mij prima kan.

  9. Nu heb ik bij verschijnen van dit artikel officieel om toestemming gevraagd: ik ben geen professional, maar als bevlogen hobbyfotograaf heb ik wel mijn eigen website waar ik foto’s onder Creative Commons publiceer. Na 1,5 jaar mailen/facebooken/etc. heb ik nog steeds geen definitief antwoord van de Afdeling Communicatie. Nu besef ik dat uitblijven van response niet gelijk toestemming betekend, maar zit er een vorm van redelijkheid in: zodra je al het menselijk mogelijke gedaan hebt om toestemming te krijgen mag je dan niet redelijkerwijs veronderstellen dat de andere partij in gebreke is gebleven om je serieus te behandelen?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.