Hoezo een verbod op andermans naam op twitter?

Tweede Kamerfracties SP, PVV en D66 hebben vragen gesteld over een mogelijk verbod van het gebruiken van andermans naam op sociale media als Twitter, las ik bij Nu.nl. Dit naar aanleiding van een pleidooi in De Wereld Draait Door van een advocate om een strafwetbepaling in te voeren.

Het is natuurlijk heel erg des politiek om bij een geconstateerd probleem een wet te maken, net zoals een informaticus ongeacht het probleem een database gaat maken als oplossing. Maar echt zinnig lijkt het me niet; we hebben al meer dan genoeg wetten en regels die je hiertegen kunt inzetten.

Het enkele aannemen van iemands naam is op zich niet strafbaar, dat is waar. Maar ik vind het nogal wat om dat wél strafbaar te zetten, vooral omdat je dan té veel mogelijkheden krijgt om zaken aan te pakken die gewoon een meningsuiting zijn. Er moet meer zijn, zoals een poging tot zwartmaken of het afhandig maken van geld of goederen bij jou of bij anderen. En als dat meerdere er is, dan heb je al genoeg strafbare feiten – oplichting, smaad, privacyschending – waarmee je die persoon kunt aanpakken.

Bij Twitter is het ondertussen een kunstvorm om via nepaccounts op ludieke manier iemand op de hak te nemen. Dat vinden we normaal, net zoals we het normaal vinden dat in allerlei televisieprogramma’s mensen worden gepersifleerd. Natuurlijk moet het dan wel ergens grappig zijn, maar dat geldt voor die televisiepersiflages ook. Ook al heeft dat indirect een commercieel doel.

En als het vooral een commercieel doel heeft, dan zijn er ook nog andere mogelijkheden. Anke Verhoeven van Solv trekt de lijn naar domeinnaamkaping, waar inderdaad meer dan genoeg jurisprudentie ligt. Het wezenlijke verschil tussen een twittergebruikersnaam en een domeinnaam zie ik niet.

Er is ook nog wat rechtspraak over gebruik van stem of beeltenis e.d. in een commerciële context. Zo won de Staat in 2000 een rechtszaak over een reclamespotje waarin de stem van Beatrix werd gebruikt. Dat was geen toegelaten gebruik van haar “persoonlijke karakteristieken”, en dus moest het spotje van de buis. Als je die lijn doortrekt dan zou ook commerciële hinder op Twitter verboden kunnen worden. Update (19 januari): maar de stem is geen portret zegt vandaag de rechtbank Amsterdam in een zaak over TomTomstemmen.

Maar @Koningin_NL zou blijven mogen want dat is gewoon een hilarische parodie. Idem voor @NSCommunicatie. Wie weet er meer goede parodieaccounts?

Arnoud

41 reacties

  1. Ik snap niet zo goed hoe ze het ‘aannemen van andermans naam’ willen verbieden.

    Sinds wanneer zijn namen uniek? Wat als iemand alleen een voor- of achternaam gebruikt? Wat als iemand een erg generieke naam heeft?

    Wat als je je eigen echte naam verandert? Moet je dan oppassen dat je niet de naam van iemand anders aanneemt?

    En als het aannemen van iemand anders naam verboden is, is dan ook het geven van een naam verboden, als een ander die naam ook heeft?

    “Beste Opa, graag vernoem ik mijn kind naar u. Wilt u hier, hier, hier én hier tekenen en daarmee mij vrijwaren van enig verhaal?”

  2. @MartijnV: Ah zo. Dat zal WordPress z’n schuld zijn, omdat “Arnoud Engelfriet” mijn gebruikersnaam is pikt ie het dan niet dat een ander diezelfde naam invult.

    Iets voor op het verlanglijstje voor de nieuwe blog? Het eenvoudig claimen van je reageernaam hier zodat een andere Martijn of Corné iets anders moet verzinnen?

  3. Je belangrijkste argument is: “vooral omdat je dan té veel mogelijkheden krijgt om zaken aan te pakken die gewoon een meningsuiting zijn”. Dat kan ik niet volgen. Om een mening te uiten, hoef je niet andermans naam te gebruiken. Om te persifleren wel, maar dat doe je dan maar zo dat het duidelijk is dat het niet om de echte persoon gaat. Zo’n wet zou wat beperkingen opleggen die een redelijk doel dienen en die niemand noemenswaardig hinderen bij het meningsuiten en persifleren.

  4. Je belangrijkste argument is: “vooral omdat je dan té veel mogelijkheden krijgt om zaken aan te pakken die gewoon een meningsuiting zijn”. Dat kan ik niet volgen. Om een mening te uiten, hoef je niet andermans naam te gebruiken. Om te persifleren wel, maar dat doe je dan maar zo dat het duidelijk is dat het niet om de echte persoon gaat. Zo’n wet zou wat beperkingen opleggen die een redelijk doel dienen en die niemand noemenswaardig hinderen bij het meningsuiten en persifleren.

  5. @René: ja het gaat dan vooral om persiflages, maar die kunnen in vele vormen. En ik vind het onwenselijk dat je er een bordje “Let op: satire” of “Dit is een imitator, niet echt” bij zou moeten zetten om je persiflage legaal te krijgen. Want dat is wat nodig zou zijn als je zo’n gebruikmijnnaamnietwet zou aannemen.

  6. @Arnoud #7

    Tja, meestal wordt dat gedaan door gebruikers de mogelijkheid te geven zich te registeren. WordPress biedt die mogelijkheid meen ik ook, maar het is de vraag of je dat wilt. Ik vind het niet zo heel belangrijk. Er zijn meer Martijns hier, ik zet er op zettelijk de V achter om onderscheid te maken. Maar zou me misschien hier wel registeren als je die optie bood zonder teveel verplichte velden. Op de meeste andere sites zou ik dat niet doen, ook niet als het noodzakelijk is om een reactie te kunnen plaatsen. Uitzonderingen (zoals Tweakers) daargelaten.

  7. @Arnoud Engelfriet: U denkt nogal lichtvaardig over het leed dat velen wordt aangedaan nadat hun identiteit door een ander kwaadwillig is gebruikt. De geringe overlast van de weldra verplichte persiflagevergunning staat daartoe in geen verhouding. Burgers kunnen voortaan de persiflagelijsten inzien op het stadhuis, als er twijfel bestaat over de identiteit van de houder van een Twitteraccount. Van een inperking van de vrijheid van meningsuiting is hiermee geen sprake. Wel dient de vergunninghouder zijn beleid regelmatig te laten toetsen bij de persiflageautoriteit, die streng zal toezien op nodeloos kwetsen of schaden.

  8. Ook even testen hoe het is gesteld met WordPress.

    De ‘l’ vervangen voor hoofdletter ‘i’ edit: Dat valt wel redelijk op. 😉

    Het valt me op dat het verbieden van online activiteiten langzaamaan steeds meer de trent lijkt te worden. Waar gaat dit heen?

  9. @14: Wishful thinking voor 2012: Na een kabinetscrisis een riante verkiezingszege (vijf zetels) voor de Piraten Partij, zodat zonder hen geen kabinet te vormen is, noch linksom, noch rechtsom, zodat ze dit soort ongein kunnen terugdraaien.

  10. @Arnoud EngeIfriet#14:

    Allicht. Het internet begon met zeer weinig verboden en naarmate het maatschappelijk belang toeneemt en er steeds meer misbruik van het medium gemaakt wordt, volgt een inhaalslag.

    Met een beetje mazzel gaat het richting de fysieke wereld: je moet internetles nemen en een theorie-examen afleggen, mag alleen met een internetbewijs het net op, moet met een geregistreerd kenteken surfen, je computer jaarlijks laten keuren en een verplichte verzekering hebben voor schade die je anderen online kunt berokkenen. Op websites komen dataverkeersborden met diverse waarschuwingen, geboden en verboden.

  11. @Arnoud EngeIfriet#14:

    Allicht. Het internet begon met zeer weinig verboden en naarmate het maatschappelijk belang toeneemt en er steeds meer misbruik van het medium gemaakt wordt, volgt een inhaalslag.

    Met een beetje mazzel gaat het richting de fysieke wereld: je moet internetles nemen en een theorie-examen afleggen, mag alleen met een internetbewijs het net op, moet met een geregistreerd kenteken surfen, je computer jaarlijks laten keuren en een verplichte verzekering hebben voor schade die je anderen online kunt berokkenen. Op websites komen dataverkeersborden met diverse waarschuwingen, geboden en verboden.

  12. @18:

    Dat is een heel mooie analogie, als je je bedenkt dat, toen de eerste automobielen er kwamen, er de meest belachelijke wetten zijn aangenomen, zoals dat er iemand altijd met een rode vlag voor moest uitlopen om mensen te waarschuwen, en dat de maximumsnelheid op 3km/h werd gezet. Die wetten zijn geschreven door mensen die de auto niet begrepen, en er bang voor waren.

    Hetzelfde is nu bezig met het internet, ook door mensen die het niet begrijpen. De geschiedenis herhaalt zich weer eens.

  13. Bij sommige webapplicaties kan je een lijst met gebruikersnamen expliciet verbieden. Ik weet niet of WordPress die mogelijkheid ook heeft, maar dat zou je kunnen gebruiken om varianten van je eigen naam te blokkeren. Ik weet ook niet of dat dan ook werkt voor comments van niet-ingelogde personen.

  14. Ben het er volkomen mee eens. Zelf verbaasde ik mij ook over hoe makkelijk hier een kamermeerderheid voor te vinden is. Stel je voor dat Gerard Ekdom vervolgd zou worden voor zijn imitatie van Westbroek? Of Koefnoen?

    Lijkt me dat iedereen op dit moment het satire argument doorslaggevend zou vinden. Wat nou het verschil is tussen een duidelijke satire account en deze persiflages? Ik zie het niet.

    Misschien niet voor iedereen, maar zeker noemenswaardig omdat de fake twitter populairder is dan de oorspronkelijke Peter Molydeux (een game developer): http://twitter.com/petermolydeux

  15. > Het is natuurlijk heel erg des politiek […]

    Misschien wel een grappige mode-uitdrukking, maar taalkundig monstrueus: ‘politiek’ is vrouwelijk, dus ‘des’ kan er nooit bij staan. ‘Der politiek’, zou het dan moeten zijn.

    Ik zou de uitdrukking liefst zien verdwijnen. Aan de andere kant: juist politici gebruikten haar een jaar of wat geleden graag, dus als we het hier als persiflage zien, is het toch weer geslaagd …

  16. @registratiediscussie: Is het ipv het verbieden van gebruikersnamen niet veel simpeler om een ‘registered’ vinkje ala twitter te hebben? Dat soort dingen maken dit soort wet overgens nog eens extra overbodig :).

  17. Is het inderdaad zo eenvoudig mogelijk om met een wet, algemeen geaccepteerde gebruiksvoorwaarden te overrulen èn bovendien de (buitenlandse) site-eigenaar op kosten te jagen (want het moet natuurlijk wel gehandhaafd worden. (want als je niet handhaaft, dan wordt gewoon je IP-adres gefilterd en DNS geblokkeerd)

  18. de voorwaarden zijn door een breed publiek reeds geaccepteerd, mogelijk zelfs met een bewust doel (mogelijkheid tot parodiëren) in het achterhoofd. Hoezo moet de wetgever dat dan ineens overrulen?

    Ik ben me bewust van het feit dat het zo werkt, maar het voelt raar in dit verband.

  19. Ik vind het in dit geval ook zeer ongepast om een wet te maken tegen twitterparodieën hoor. Maar het ging mij om het algemene mechanisme: als de wetgever iets afkeurt dan maakt ie een wet ertegen. Dat is doodnormaal en inderdaad zo simpel als het lijkt. Nou ja, je moet wel de Tweede en daarna de Eerste Kamer meekrijgen natuurlijk.

  20. Een overduidelijke parodie vind ik leuk en prima. Ik geloof dat twitter.com trouwens wel als eis stelt dat je in je profile zegt dat het een parodie is. Als je Koefnoen kijkt, dan weet je ook dat het een parodie is.

    Maar, je voordoen als iemand anders zonder dat het duidelijk is voor anderen, vind ik fout. Dat mag toch ook niet in het dagelijks leven?

    -edit Arnoud: maar wie een beetje oplet, snapt de grap wel.-

  21. Misschien zou het beter zijn om de politici te verbieden om te twitteren. Zij zijn juist degene die een ongereguleerde vorm van communicatiezijn gaan gebruiken bij het uitvoeren van hun vak. Het is prima om een nieuw communicatie middel proffesioneel te gebruiken maar wel een beetje vreemd om daarna direct (wettelijke) eisen te gaan stellen. Als ik een briefje bij de supermarkt op hang “in naam van de koningin” zal niemand mijn nonsense geloven tenzij hare majesteit ook af en toe via diezelfde weg contact zoekt.

    Overigens is het natuurlijk het makkelijkste om aparte twitter accounts vast te laten leggen als de gebruiker zich eerst identificeerd. Dit kon jaren geleden al met Hyves (meen ik) en is voor twitter ook een interessante manier van geld verdienen terwijl het voor de zakelijke gebruiker een stuk professioneler overkomt.

  22. Als iemand in een reclame de konining iets hoort zeggen zullen de meeste mensen er van uit dat dit niet authentiek is. Idem dito als ze een bekende politicus in een programma als kopspijkers iets vreemds horen zeggen.

    Maar op twitter ontbreekt de context. Alles wat je daar ziet is een naam en een uitspraak. Een tweet die van een PVV-er lijkt te komen en waarin wordt beloofd alle moslims gedwongen te bekeren of een tweet die van een SP-er lijkt te komen waarin het voornemen een 90% belastingtarief in te stellen wordt genoemd zijn niet geheel ongeloofwaardig. Maar zeker als dit tijdens verkiezingstijd gedaan zou worden kunnen de gevolgen desastreus zijn.

  23. Als het niet laakbaar is om andermans naam te gebruiken, dan lijkt het mij wel laakbaar om dat anoniem te doen. Vrije meningsuiting is een groot goed, maar de persoon moet wel zelf aanspreekbaar zijn op wat hij zegt en doet. Ik zou zeggen: het mag allemaal, zo lang je het fatsoen hebt om bekend te maken wie het geintje flikt. Dat facebook en Twitter geen identificatie vragen en ook niet checken of iemand echt is voor wie hij zich uitgeeft, zet de deur open voor een leger van zogenaamd lollige maar in wezen laffe galbakken, pestkoppen, racisten en ander gespuis. Ik heb met mijn islamitische achternaam veel last van dat anonieme tuig op internet. Dat bespot, scheldt en bedreigt onder een valse naam – en zelfs onder mijn eigen naam – maar een eind weg, uiteraard anoniem, en Google, Facebook en Twitter zal het een worst zijn.
    De oplossing lijkt me simpel: andermans naam gebruiken mag, maar niet anoniem. Je eigen naam/identiteit moet dus te achterhalen zijn. Net als bij vrije meningsuiting lijkt me dat een goede regel. Webdiensten die zich daar niet aan houden (en er is bijna geen enkele die dat doet) deugen niet. En ja, hutsefluts, soms is de wetgever echt nodig om burgers te beschermen tegen de vuiligheid van sommige anonieme ‘helden van het vrije woord’.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.