Is een provider aansprakelijk voor malafide webshops?

Een lezer vroeg me:

Ik heb een klein hostingbedrijf, en heb met name webwinkels als klanten. Nu wees iemand me er laatst op dat een klant zich niet aan de wet houdt: hij vermeldt niet zijn adres en KVK nummer op de site. En die iemand meldde dat ik nu verplicht was die shop offline te halen. Klopt dat?

Een internet- of hostingprovider is niet aansprakelijk voor inhoud die zijn klanten plaatsen, mits ze zich niet met de inhoud bemoeien en mits ze optreden wanneer er klachten binnenkomen die “onmiskenbaar juist” zijn. Dus niet “kan kloppen” of “klinkt redelijk” of “na inwinnen van juridisch advies blijkt het te kloppen”, en al helemaal niet “nadat de rechter vonnist dat het juist is”, maar “je moet gewoon meteen weten dat dit klopt”.

Notice en takedown, zoals dit heet, wordt vaak geassocieerd met auteursrechten. Dat komt met name omdat vooral auteursrechthebbenden zulke notices sturen, hoewel ook een belangrijke factor is dat in Amerika alleen auteursrechten een grond kunnen zijn voor notice en takedown (dit op grond van de DMCA). Maar bij ons is elke vorm van onrechtmatig handelen in principe een grond voor een dergelijke notice, mits het handelen maar onmiskenbaar tegen de wet is.

En het klopt dat een webwinkel zijn naam, vestigingsadres, KVK- en BTW-nummers op de site moet hebben staan (art. 3:15d en 7:46c BW). Wie zich daar niet aan houdt, pleegt zelfs technisch gesproken een strafbaar feit – het weglaten van die informatie is een economisch delict (art. 1(1) Wed, voor 3:15d dan). Als je het opzettelijk weglaat, pleeg je een misdrijf; doe je het per ongeluk dan is het “slechts” een overtreding.

In de praktijk wordt dit artikel alleen gehandhaafd wanneer een bedrijf toch al de pineut is, bij bijvoorbeeld een optreden van de Consumentenautoriteit. Het gaat dan mee op het lijstje van de bestuurlijke boetes. Maar goed, dat neemt niet weg dat het een wetsovertreding is om die informatie niet te hebben, dus een klacht daarover lijkt me iets om mee aan de slag te gaan als hoster.

Het is mogelijk dat de klant een legitieme reden heeft om de informatie niet te plaatsen, dus ik zou niet meteen overgaan tot het op zwart zetten van de site. Wel zou ik de klant de klacht doorsturen en vragen waarom hij de wet niet naleeft. Komt er dan niets, dan moet je iets doen als hoster.

Maar wat? De hele shop op zwart lijkt me disproportioneel bij zo’n formele overtreding, maar het is het enige dat ik kan bedenken dat je zou kunnen doen. Een specifieke pagina weghalen is immers niet mogelijk (welke dan?) en zelf die informatie op de contactpagina invoegen is al helemaal ondenkbaar.

Arnoud

27 reacties

  1. Dit betoog roept de vervolgvraag op: wat kun je als burger doen tegen een internet- of hostingprovider die – na te zijn geïnformeerd over het ontbreken van verplichte gegevens op de site van een klant – geen actie onderneeemt?

    Iets zegt me dat je daar als burger nog minder aan kunt doen dan aan de overtredende webwinkel zelf.

  2. Dit betoog roept de vervolgvraag op: wat kun je als burger doen tegen een internet- of hostingprovider die – na te zijn geïnformeerd over het ontbreken van verplichte gegevens op de site van een klant – geen actie onderneeemt?

    Iets zegt me dat je daar als burger nog minder aan kunt doen dan aan de overtredende webwinkel zelf.

  3. @Dennis: Goed punt. Een concurrent van de webwinkel kan een procedure starten tegen de winkelier wegens onrechtmatige daad, aangezien hij geschaad wordt door deze wetsovertreding. Deze wet is bedoeld om een gelijk speelveld te creëren, en een partij die dat negeert handelt onrechtmatig jegens concurrenten. En het vonnis is dan voor de hoster genoeg bewijs om de shop offline te halen.

  4. @Arnoud maar als je wat dan ook inject ben je dan niet aan het hacken en dus zelf strafbaar. Je kunt de dienst die je levert aan of uitzetten maar als je er een pagina tussen plakt? Meestal zal die pagina doro een CMS op basis van informatie uit een database gegenereerd worden dus dan moet je in die database gaan roeren, of een index.php oid vervangen.

    Lijkt me allemaal zeer fout.

    Dus na waarschuwen zwart is volgens mij het enige wat je kunt doen?

  5. Wat nu als de hoster op de hoogte is van de overtreding, bv. omdat hij er op gewezen is? Indien hij niet reageert, houdt hij de overtreding mede in stand. Verandert dat zijn aansprakelijkheid niet?

    Dit lijkt mij zeker het geval indien de hoster de enige is die de overtreding kan beëindigen, bv. omdat de site-eigenaar vanuit het buitenland opereert en niet reageert op een Nederlandse toezichthouder of de jurisdictie van de toezichthouder bij de grens stopt.

    De vraag, wat is proportioneel, blijft overeind.

  6. Ik denk dat de meeste hosters toch wel iets in hun AV hebben staan dat er niet in strijd met de wet gehandeld mag worden. Dus op basis daarvan zou je, denk ik, het contract op mogen zeggen?

    Door het aanpassen van de site lijkt het me dat je aansprakelijk kan worden gesteld voor de schade die je klant loopt.

  7. Bemoei je je als provider juist niet teveel met de website indien je er waarschuwingspagina’s voor gaat plakken? Lijkt me dan dat je de pagina moddereert (?).

    Lijkt mijns inziens het beste om contact op te nemen met het verantwoordelijke bedrijf achter de webshop en nadat zij geen actie ondernemen – tijdelijk – de website onbereikbaar maken..

    Allicht een goed idee om in de algemene voorwaarden van je hosting service een beding op te nemen?

  8. Bij Notice & Takedown wordt gewerkt met de maatstaf “onmiskenbaar onrechtmatig”, de vraag is dus of het niet kunnen vinden van deze gegevens op de website van de webwinkel onmiskenbaar onrechtmatig is, alleen dan ontstaat de plicht voor de provider om in te grijpen. Op het moment dat er een goede (lees: legitieme) reden kán zijn waarom de gegevens niet worden vermeld of vindbaar zijn en daar enkel na ruggespraak met de klant (webwinkel) uitsluitsel over te krijgen is, dan is er geen sprake van onmiskenbare onrechtmatigheid. Er is dan ook geen verplichting voor de provider om in te grijpen.

  9. @Arnout: Ik heb de hele ochtend zitten denken maar kan geen reële reden bedenken waarom een webwinkel niet aan de informatieplichten zou voldoen. We hadden het op twitter laatst nog over de zzp’er die zijn huisadres privé wil houden. Maar die kan een Regus-kantoor nemen en dat adres dan op de site zetten.

    Is daarmee de onrechtmatigheid niet altijd onmiskenbaar?

  10. Uit het artikel art. 3:15d waar je naar linkt begrijp ik trouwens dat een KVK nummer alleen verplicht is als je die hebt. Ik kan me voorstellen dat iemand die als particulier via een webwinkel wat spullen verkoopt (bijvoorbeeld zelfgemaakte artikelen) die niet heeft. Maar precies weet ik de wetgeving daaromtrent ook niet (wanneer een KVK inschrijving verplicht is.

  11. @Arnoud, eens, zo snel kan ik ook niets bedenken. Uit je artikel dacht ik te halen dat je wel een goede reden kende. Indien er echt geen enkele goede reden te bedenken is waarom de gegevens zouden mogen ontbreken, dan wordt het een heel lastige kwestie. De vraag is namelijk of de inhoud (en ook welke inhoud) door het weglaten van de gegevens onrechtmatig is? Immers met de inhoud zelf is niks mis. Of is enkel het handelen van de klant onrechtmatig (en strafbaar)? Lijkt mij een prachtig onderwerp voor een scriptie informatierecht.

  12. Het is theoretisch denkbaar dat iemand een DvdI levert zonder KVK- of BTW-plichtig te zijn, dus dan hoeven die nummers er niet op.

    En ergens in de privacyrichtsnoeren staat genoemd dat een privépersoon die een informatiedienst aanbiedt, mag volstaan met zijn e-mailadres te noemen mits dat op .nl eindigt. Dit omdat het Cbp van mening is dat de privacywet boven het BW gaat in zulke situaties, zodat een particulier (niet-ondernemer) niet zijn NAW hoeft te publiceren.

    Ah ja goed punt. Het gaat immers in 6:196c over “doorgegeven informatie”. Is een webshop zonder informatieplichten onrechtmatige informatie? Of betreft het hier onrechtmatig handelen buiten de informatie om?

    In de praktijk kun je je afvragen welke vordering je gaat instellen bij de hoster. Welke schade lijdt je? Is die nog toe te rekenen aan de hoster?

    Veel standaardvoorwaarden voor hosters vermelden dat de klant niets mag doen dat in strijd is met de wet. Daarmee pleegt de klant dus wanprestatie bij het weglaten van informatieplichten. Dus als derde (concurrent van de klant) heb je nog een extra argument.

  13. Leuke discussie, maarre, we zijn nu 4 uur verder, en ik zie niet echt 100% consensus dat het niet vermelden van een KvK nummer altijd een overtreding is. Discussie erover onder juristen –> Niet onmiskenbaar illegaal, dus als hoster kun je volstaan met niets doen, lijkt me.

  14. Tja, webwinkels he? Maar in principe zou iedereen gewoon een website kunnen bouwen en daar iets op kunnen verkopen. De meeste mensen kiezen misschien voor Marktplaats of eBay, maar ik kan mij voorstellen dat er hobbyisten zijn die gewoon een webwinkel beginnen zonder dat ze dit bedrijfsmatig willen doen. Bijvoorbeeld om tweedehands troep te verkopen of zo. Vraag is dus of iedereen zomaar een webwinkel kan opzetten of dat dit dan beperkt zou zijn tot b.v. alleen tweedehands spullen… Wanneer moet zo’n hobby zich officieel bij de KvK laten inschrijven?

  15. @ Wim: Volgens de wet heeft u een onderneming als u zelfstandig goederen of diensten levert aan anderen, met de bedoeling om winst te maken. In de praktijk is het soms lastig om precies te bepalen wanneer er sprake is van een onderneming. (Bron: KVK) Zie ook: http://www.kvk.nl/over-de-kvk/uw-inschrijving-bij-de-kamer-van-koophandel/inschrijven-bij-de-kamer-van-koophandel/moet-ik-mijn-bedrijf-inschrijven/criteria-van-een-onderneming/ (damn you SEO-boys ;)).

  16. Ik kom regelmatig langs webshops die niet aan alle voorwaarden voldoen (met name het niet aanbieden van een andere betaalmethode dan “vooruit betalen”. Is dit dan een reden om de hoster van die shops aan te schrijven?

    Een rechtszaak is an sich best een zwaar middel, gezien de (advocaats-)kosten. Ik zie dan -voor kleine shops- de baten de kosten niet gauw overschrijden (en zo blijft iedereen aanrommelen).

    Arnoud, zou je je boek niet bij de KvK kunnen neerleggen? 🙂

  17. @Mrten, een rechtzaak aanspannen tegen een webwinkel omdat ze niet aan de wet voldoen? Welke motivatie zou je daar voor hebben? Je zult dan moeten aantonen dat jij schade hebt doordat een webwinkel vereist dat je vooruit betaalt. Dat je iets niet kunt kopen betekent nog niet dat je dan schade kunt claimen.

    Maar je kunt natuurlijk weer wel aangifte doen tegen een webwinkel, waarna justitie wel of niet bepaalde acties gaat ondernemen tegen die webwinkel.

    Overigens heeft het altijd wel zin om eerst de webwinkel gewoon te melden dat ze fout bezig zijn. Indien ze niet luisteren kun je de hoster erover aanschrijven.

  18. @Wim: in reactie 4 schrijft Arnoud over een vonnis, daar borduurde die alinea op voort.

    Ik schreef eigenlijk met twee hoeden tegelijk op, excuses.

    Met mijn consumentenhoed op: Ik heb ooit eens een hoster van advertenties (niet marktplaats maar de variant op die naam) aangesproken op het feit dat een winkel onder zijn hoede geen KvK nummer noch adres (en foute algemene voorwaarden) had. Samengevatte reactie: “Dat is niet onze verantwoordelijkheid, meneer”. Als ik Arnoud mag geloven is dat dus niet correct. Wat dan?

    Dat vooruitbetalen is een heikel puntje op vele webwinkels, maar geen winkel die je erop aanspreekt doet er iets aan (en iusmentis is wat dat betreft “ook maar een blog”).

    Met m’n (naaste van een) webwinkelierhoed: Mijn vriendin handelt in draagdoeken en heeft een webwinkeltje, probeert op de correcte manier te handelen (koopt het boek van Arnoud 🙂 en steekt daar veel tijd en moeite in; maar ziet vele andere dito webwinkeltjes die niet de moeite nemen om aan aan alle gestelde eisen te voldoen. Voor haar is het echter geen doen om al die winkels aan te schrijven (de tijd die dat kost!) of een rechter een uitspraak te laten doen.

  19. @Mrten, mijn zus heeft een kledingwinkel en wilde daarbij ook een webwinkel beginnen om online kleding te verkopen. Ze dacht dat ik wel een mooie site voor haar kon opzetten en inderdaad, dat kan ik best. Maar ja, ik heb haar eerst uitgelegd wat er wettelijk allemaal bij komt kijken als je een webwinkel begint en vooral het feit dat klanten deze kleding binnen 7 of 14 dagen konden terugsturen en daarbij ook hun geld volledig terug moeten krijgen, inclusief verzendkosten, was voor haar reden om dit dan toch maar niet te doen.

    Maar zoals mijn zus zijn er veel mensen die denken dat je heel gemakkelijk een online winkeltje kunt beginnen. De kosten lijken laag, want voor 50 Euro per maand kun je al een eenvoudige site ergens op een server laten draaien. Je hebt wel software nodig maar ook dit is massaal voorhanden. Je moet verder een site laten bouwen maar er zijn genoeg amateurs en professionals die snel willen bijverdienen en zo iets in elkaar kunnen zetten. En je hebt een voorraad nodig van spullen die je verkoopt maar die kan in principe gewoon in je schuur. En die voorraad moet je ook inkopen, maar bij kleding is die inkoopprijs best wel laag, vergeleken met de prijs die je ervoor kunt vragen.

    Bij echte winkels ligt de drempel een stuk hoger. Je hebt immers een pand nodig. Okay, je kunt marktkoopman worden en dus eidere dag op een markt een kraam opbouwen en weer afbreken. Maar ook hier moet je best veel doen voor je kunt beginnen. Een webwinkel beginnen kan in theorie iedere i****t. Gewoon naar Mijn Webwinkel gaan en daar een nieuwe winkel openen en klaar! Kan gratis met een limiet of voor 19 Euro per maand zonder limieten.

    De vraag die Arnoud enigszins onbeantwoord laat is wat de consument kan doen tegen webwinkels die de wet gewoon negeren. En gezien het grote aantal webwinkeltjes zijn dat er best veel. Zelfs ICTRecht is een webwinkel! Ze verkopen boeken. Maar goed, ICTRecht doet het wel netjes. 🙂 De betreffende webwinkels aanschrijven is inderdaad veel werk, als je sowieso al een adres kunt vinden om naartoe te mailen of schrijven. De hosts van webwinkels aanschrijven zal mogelijk ook weinig invloed hebben. Of de host nou wel of niet strafbaar is maakt daarbij niet uit. Als een host niet reageert gebeurt er gewoon niets. Justitie waarschuwen is een optie, alsof justitie niet al meer dan genoeg te doen heeft. Consumentenorganisaties inschakelen kan ook, maar die hebben ook enorm veel werk en kunnen ook niet iedere webwinkel aanpakken. “Name and Shame” campagnes online zetten levert alleen maar extra publiciteit op voor die webwinkels en kan zelfs averechts werken omdat die webwinkels nu veel vaker verschijnen in de diverse zoekmachines.

    Nee, de beste manier om dergelijke webwinkels aan te pakken is door mensen te onderwijzen en duidelijk te maken waar ze op moeten letten indien ze een webwinkel bezoeken. Eerste stap bij een bezoek aan een nieuwe webwinkel is kijken of ze een keurmerk hebben. Neem ik mijn favoriete webwinkel CoolBlue dan zie ik daar een “Thuiswinkel Waarborg” logo. Dus die hebben ze. (Mijn andere favoriet Bol heeft hem ook maar veel kleiner.) De volgende stap vergeten veel mensen: klik op dat waarborg logo en controleer op de site van het keurmerk of de betreffende webwinkel daar ook daadwerkelijk bij verbonden is. Bij Coolblue gaat het niet helemaal lekker want ze geven geen rechtstreekse link naar hun pagina op Thuiswinkel. Maar even op Thuiswinkel zoeken en ze staan er inderdaad op. Bij Bol kom je wel direct bij Thuiswinkel. Tja, wat dan als een webwinkel geen keurmerk toont? Zo is Computer Collectief ook een populaire winkel voor mij omdat ze zich specialiseren in ICT boeken. Belangrijk voor mijn werk. Maar ik kan zo snel geen keurmerk (meer) bij hen ontdekken. Is ook niet verplicht maar betekent wel extra risico’s. Zo zijn ze momenteel bezig met een doorstart na een faillisement. Maar goed, ik ken die winkel al heel lang. Ze zijn ouder dan het Internet!

    Maar goed, ik dwaal af. Het gaat om het opleiden van consumenten als wapen tegen malafide website bouwers. Als er een betrouwbaar keurmerk is dan kun je eventueel klagen bij dat keurmerk. Is er geen (betrouwbaar) keurmerk dan zou je er eigenlijk niet moeten kopen. Je zou in ieder geval een hele goede reden moeten hebben om bij een dergelijke webwinkel toch iets te kopen. En Computer Collectief is hierbij een mooi voorbeeld omdat ze professionele software en ICT boeken verkopen die ik voor mijn werk vaak nodig heb. Maar het is voor mij wel een winkel waar ik al 25 jaar een relatie mee heb dus ik maak mij hier weinig zorgen om. (Wel baal ik dat hun winkel in Amsterdam nu weg is!) Maar ik kan mij voorstellen dat andere consumenten deze webwinkel zullen vermijden juist omdat dit keurmerk ontbreekt! Dat zou in ieder geval het juiste gedrag van consumenten moeten zijn.

    Keurmerken kunnen we niet echt verplicht maken voor webwinkels, maar als consument kun je er andere consumenten op wijzen dat je nooit iets moet kopen van een webwinkel zonder (geldig) keurmerk van een betrouwbare partij. En mocht een webwinkel zijn aangesloten bij Thuiswinkel en zich niet aan de regels houden? Dan is het gewoon een bericht naar Thuiswinkel en die webwinkel loopt het risico dat hun keurmerk ongeldig wordt verklaard! Dat is de meest effectieve methode die ik mij kan voorstellen. (Want: geen keurmerk, geen klanten. Toch?)

  20. @Wim: Er kan dus wel geprocedeerd worden als belanghebbende. Het feit dat een ander bedrijf zich niet aan de wetgeving houdt levert namelijk een oneerlijke concurrentiepositie op. Concurrenten kunnen zo dus die webwinkel dwingen het alsnog te doen. Of ze vragen het de webshop zelf en bij het uitblijven stappen ze naar de hostingprovider met een notice and takedown verzoek.

  21. @Dennis, maar ook dan moet je als belanghebbende aan kunnen tonen dat je dus schade hebt doordat een concurrent zich niet aan de regels hebt. Dat je minder verkoopt is logisch, dankzij concurrentie. Maar er moet wel een verband zijn tussen de dalende inkomsten die je zelf hebt en het feit dat de concurrent zich niet aan de regels houdt. Daarnaast, een rechtzaak aanspannen kost geld dat je achteraf weer moet claimen bij de overtreder, mits je uiteindelijk wint. Als je verliest loop je bovendien het risico dat je ook de kosten van de tegenpartij moet vergoeden. Ik denk dus dat veel belanghebbenden hier dus niet aan zullen beginnen. Aangifte doen is beter maar dan is het weer de vraag of justitie er ooit iets mee gaat doen.

    Het gaat er verder niet om of het wel of niet kan, maar of het zinvol is. Als ik een site als mijnwebwinkel.nl zie en merk dat iederen zo een eenvoudige webwinkel kan beginnen dan zijn de genoemde stappen gewoon een druppel op een gloeiende plaat. Alsof je koppen gaat afhakken van een hydra, want bij iedere kop die sneuvelt groeien er drie nieuwe aan.

    Hier zal toch echt de consument zelf bezig moeten gaan…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.