Ben ik nu eigenaar van mijn Steam-spellen?

steam-gift.pngEen lezer vroeg me:

Vorige week bepaalde de Hoge Raad dat virtuele goederen te stelen zijn. Het argument was dat virtuele goederen zijn gemáákt om te worden verplaatst en weggegeven. Voor software gold dat niet, schreef je, omdat die onbeperkt te kopiëren zijn. Maar hoe zit het dan bij spellen die je via Steam afneemt? Die kun je niet kopiëren maar wel verkrijgen (tegen geld) of weggeven. En bij weggeven ben je ze zelf kwijt.

Vorige week bevestigde de Hoge Raad de veroordeling van twee jongens in een strafzaak over diefstal met geweld. Ze hadden een ander met het mes op de keel gedwongen virtuele goederen aan hen af te staan, en dat was inderdaad “diefstal” omdat die virtuele goederen “voor menselijke beheersing vatbare objecten” zijn. Hoewel het feitelijk ging om computergegevens, en computergegevens alleen maar te kopiëren zijn, was hier toch sprake van wegnemen – en wel omdat de site zo gebouwd was dat je alleen maar kon weggeven.

Spellen bij Steam verkrijg je ook op die manier. Na betaling verschijnen ze in je account, en je kunt ze niet kopiëren of verspreiden behalve op de manieren die Valve (het bedrijf achter Steam) heeft ingebouwd. Gifting is er daar ééntje van. Je kunt een spel kopen en weggeven aan een ander. Het idee is natuurlijk dat je dat vrijwillig doet, maar als iemand met een mes achter je staat en je dwingt die actie uit te voeren, dan heb je vrijwel exact dezelfde feiten als in dat arrest. Dus ja, games in Steam zijn “goederen” die kunnen worden gestolen.

Je kunt echter niet automatisch spreken van “eigendom” in de zin van het Burgerlijk Wetboek op grond van dit arrest. Het strafrecht heeft zijn eigen woordenboek, en het feit dat dat woordenboek een virtueel object een “goed” noemt betekent nog niet dat óók het woordenboek in het civiele recht dit zo bepaalt. Hoewel in de praktijk nu alle juristen dit wél zo gaan opvatten (het is immers ook best wel logisch om die terminologie te syncen) dus het zou me niets verbazen als over tien jaar virtuele objecten gewoon zaken zijn die je in eigendom krijgt.

En dan wordt het pas echt leuk, want bedrijven als Steam menen dat jij helemaal geen spellen ‘koopt’ in de zin van het wetboek. Je verkrijgt een gebruiksrecht, meer niet. En dat is opzegbaar wanneer de regels dat bepalen. Maar dát kan helemaal niet meer zomaar wanneer je gaat spreken van “eigendom” en “koop”. Als ik een spel koop, is het van mij. Dat het bij Valve opgeslagen ligt, is leuk, maar geeft hen niet het recht zomaar de eigendom terug te eisen.

Valve kan natuurlijk gaan spreken van huur, net zoals je spelletjes kon huren bij de videotheek. Maar ook huren is wettelijk geregeld, en triggert dus allerlei bepalingen die niet noodzakelijkerwijs prettig zijn voor de verhuurder, maar die van dwingend recht zijn en dus niet in de licentie mogen worden beperkt.

Bij Cordemeyer Slager analyseerden ze al eens wat ‘huur’ betekent voor Software-as-a-Service (wat Steam natuurlijk gewoon is). Zo is de verhuurder op verlangen van de huurder verplicht gebreken te verhelpen, tenzij dit onmogelijk is of uitgaven vereist die redelijkerwijs niet van de verhuurder kunnen worden verlangd. Oftewel, onderhoud zit bij de prijs inbegrepen. En je mag een korting op de huurprijs bedingen in het geval van vermindering van het huurgenot als gevolg van een gebrek in het gehuurde, oftewel bij bugs die het spelgenot bederven.

Dat lijkt me een héle leuke ticket voor de helpdesk van Valve.

Dezelfde analyse kun je denk ik loslaten op je muziekcollectie in iTunes, hoewel je daar de muziek op meerdere computers kunt zetten en er dus niet automatisch sprake is van “verplaatsen”. Netflix of Spotify is denk ik een iets beter voorbeeld, ook daar is sprake van 1-op-1 verkrijgen of verplaatsen. Dus ja, dit wordt nog intrigerend. Wie gaat er op promoveren?

Arnoud

19 reacties

  1. Ik begrijp je punt niet helemaal. Bij software spreken we toch sowieso niet over “eigendom van de software” maar over het hebben van een “gebruiksrecht” (of: “licentie”) ? En die licentie kan je weer in eigendom hebben. Bij ‘ouderwets’ gedistrubueerde software word je daarnaast eigenaar van de datadrager (de cd-rom of diskette of cartridge).

    En dat is opzegbaar wanneer de regels dat bepalen. Maar dát kan helemaal niet meer zomaar wanneer je gaat spreken van ???eigendom??? en ???koop???. Als ik een spel koop, is het van mij. Dat het bij Valve opgeslagen ligt, is leuk, maar geeft hen niet het recht zomaar de eigendom terug te eisen.

    Onder welke omstandigheden kan dat eigendom dan terug worden ge-eist? Je zegt “wanneer de regels dat bepalen” en “zomaar” maar wat moet ik me daarbij voorstellen? En als die regels duidelijk waren toen je de software de licentie kocht, dan is er toch niets aan de hand?

  2. Ik ben benieuwd wanneer in het BW dezelfde stap wordt gezet die nu in het strafrecht is gezet. Zou een boel problemen uit de wereld helpen (en een boel nieuwe in het leven roepen, maar dat houdt ’t spannend).

  3. @Richard, een licentie heb je niet in eigendom. Een licentie geeft jou een gebruiksrecht.

    En bepalingen in een licentie die tegen dwingend recht ingaan, zijn in principe bij voorbaat al nietig of vernietigbaar. Dus al ben je er mee akkoord gegaan, dat maakt die bepaling nog niet legitiem.

  4. @Richard: Het punt is dat nu in het strafrecht je software kunt stelen (mits deze niet kopieerbaar maar alleen verplaatsbaar is), je ook in het BW van eigendom zou kunnen spreken. Je kunt dan niet zomaar meer zeggen “u koopt dat bankstel niet, u verkrijgt slechts een licentie voor zitten en liggen”.

    Als een dienst zich aanprijst als “koop muziek” of “koop een spel”, dan gaat die commerciële aanduiding bóven de algemene voorwaarden waarin staat “Met kopen bedoelen wij ‘u verkrijgt een tijdelijke licentie die wij mogen intrekken’.” De verwachtingen van de wederpartij wegen hier zwaar. Als jij verwacht dat je gaat kopen (in de zin van de wet) dan héb je gekocht. Ongeacht kleine lettertjes.

  5. Deze problematiek speelt (natuurlijk) niet alleen Steam (van Valve), maar ook bijvoorbeeld Origin (van EA). Maar om het te beperken tot Steam, het volgende.

    In de Steam Subscriber Agreement van Steam staat dat:

    2. LICENSES

    A. License Terms. (…) Valve hereby grants, and you accept, a limited, terminable, non-exclusive license and right to use the Software for your personal use in accordance with this Agreement and the Subscription Terms. The Software is licensed, not sold. Your license confers no title or ownership in the Software.

    (…) D. Ownership.

    All title, ownership rights and intellectual property rights in and to the Software and any and all copies thereof are owned by Valve and/or its licensors. All rights reserved, except as expressly stated herein. The Software is protected by the copyright laws of the United States, international copyright treaties and conventions and other laws. The Software contains certain licensed materials and Valve’s licensors may protect their rights in the event of any violation of this Agreement.

    (onderstreping is van mij) In hoeverre wijzigt dit je verhaal?

    Mijn kennis over het huurrecht is niet up to date, maar heeft huur niet als kenmerk dat er periodiek betaalt moet worden? Op uitzonderingen na (zoals Eve Online waarbij je betaalt per periode) betaal je bij Steam maar 1 keer voor een spel.

    Een ander interessant aspect van dit probleem is het niet kunnen overdragen van iets wat je eigendom is, doordat er een zeer restrictieve DRM op rust, maar dat is wellicht iets voor een ander stuk 😉

    Ik denk dat het onderliggende probleem waar we hier mee te maken hebben is dat de taal achterloopt bij de realiteit. De woorden die we hebben dekt de lading niet goed (meer). “Eigendom” past niet, “Huur” ook niet.

  6. Op de site van steam spreken ze regelmatig over kopen:

    Call of Duty: Modern Warfare 3 + Brady Guide kopen

    Met doorbij een knop “in winkelwagen”, als je op deze knop drukt en betaalt, heb je dan een licentie of heb je het spel dan ook echt gekocht?

    Wat ook een maf geval zou zijn: ik ben virtueel mishandeld en daarbij zijn virtuele goederen gestolen (bijvoorbeeld in een MMORPG)

  7. Een voorbeeld: http://www.youtube.com/watch?v=vPHQUyGRHbI

    Steam heeft het over Buy en Purchase, niet over rent of license.

    In combinatie met dit: http://japan.digitalsfolder.com/reddit-user-gets-banned-from-steam-steam-user-shops-around-his-steam-account-gets-banned-from-his-1-800-worth-of-games-valve-provides-back-end-account/

    Zou een Nederlander nu dan kunnen claimen dat Steam voor $1,800 dollar aan games heeft gestolen?

  8. Zo is de verhuurder op verlangen van de huurder verplicht gebreken te verhelpen, tenzij dit onmogelijk is of uitgaven vereist die redelijkerwijs niet van de verhuurder kunnen worden verlangd. Oftewel, onderhoud zit bij de prijs inbegrepen. En je mag een korting op de huurprijs bedingen in het geval van vermindering van het huurgenot als gevolg van een gebrek in het gehuurde, oftewel bij bugs die het spelgenot bederven. De huurregels golden dus al bij spelletjes die je vroeger op een CD huurde en waren toen ook geen probleem. Waarom zou dat nu wel een probleem zijn.

    Verder is het ook op te lossen door de verhuur van software/spellen in een aparte juridische constructite te stoppen die helemaal niks met de ontwikkeling van de spelletjes te maken heeft en dus ook helemaal geen onderhoud kan doen. (bahlve aan de eigen softwaredistributie servers natuurlijk)

  9. @hAl: de huurperiode is nu iets langer dan bij een CD die je huurde in de videotheek. Maar je hebt wel gelijk, het moet natuurlijk wel gaan om een soort fout die je niet voor lief hoeft te nemen. Dat een PC-spel niet werkt op mijn 486 is geen bug hoewel het wel het spelgenot bederft.

    Het gaat alleen niet werken om de onderhoudsdingen in een aparte BV te stoppen. Dat werkt ook niet bij verhuur van panden, auto’s of motoren. Een autoverhuurder heeft geen eigen monteurs maar is tóch verantwoordelijk voor een goede werking van de gehuurde auto. En mijn huisbaas moet maar een loodgieter ergens opscharrelen als mijn badkamer lekt.

  10. Arnoud, borduur je hiermee voort op Auteursrecht op voorgeïnstalleerde software uitgeput?

    @Johan: De Nederlandse auteurswet maakt je een “rechtmatig verkrijger” van een kopie van de software en dat geeft je het recht deze kopie te gebruiken (en kopieën/backups voor eigen gebruik te maken.) Je hebt geen distributierechten of zo. Naar mijn mening zijn de meeste softwarebakkers [redacted] die hun gebruikers geen redelijke deal willen geven.

    — MathFox: de [redacted] komt van mijzelf —

  11. @7 snijdt daar een interessant punt aan: hoe zit het met bannen van cheaters?

    @10: volgens mij kun je wel software delen als het als eigendom wordt gezien — maar dan wel als “delen” echt delen is en niet kopiëren. Auteursrecht op een boek is uitgeput nadat ik het heb verkocht. Als ik het aan een ander wil doorverkopen, heeft de auteur daar niets meer over te zeggen. Verveelvoudigen mag nog steeds niet.

  12. @12: Bannen van cheaters staat hier los van. De online mogelijkheden maken vaak gebruik van een service en die kunnen ze stop zetten.

    De vraag die ik nu wel heb is of het sluiten van de account nu nog wel kan? Je kan dan namelijk ook veel offline spellen niet meer spelen omdat die via steam authenticeren.

    Overigens heb ik zelf gewoon al drie Steam accounts, gewoon een kwestie van omloggen als je een ander spel wil doen. Dat hele idee van je koopt het spel niet en je kan het niet door verkopen roept bij mij alleen maar het gevoel ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ op. Ik heb het gekocht, soms zelfs in een winkel. Als ik het door wil verkopen dan doe ik dat. Wat dat betreft mag er wel een lobby komen voor wat meer consumenten rechten bescherming in het digitale tijdperk.

  13. Inderdaad een interessante visie hierop. Zelf ben ik bezig met mijn scriptie over de mogelijkheden en het nut van octrooirechtelijke bescherming van software. Ik hou de site dus goed in de gaten, er staan veel inspirerende artikelen op. Ook dit artikel is weer een hele mooie. Zelf ben ik ook gebruiker van steam, en inderdaad er vroeg ik mij weleens af hoe dat nu zit. Maar wat nu als je een spel koopt in de winkel, welke niet kan worden opgestart zonder steam te moeten draaien? Het spel zelf heb je dan in eigendom, maar je kan er geen gebruik van maken zonder vast te zitten aan steam. Ook is ditzelfde spel na registratie op steam ineens te downloaden via steam zelf. Inderdaad een interessante juridisch gecompliceerde ontwikkeling waar in mijn ogen ook de nodige haken en ogen aan zitten.

  14. @13 De service staat niet echt los van het spel zelf. Als items in een spel worden geclassificeerd als goederen, dan is het blokkeren van de account een vorm van diefstal (ik weet niet precies hoe dit juridisch zit, maar je neemt de controle over van andermans eigendom, net zoals wanneer je in andermans auto gaat rijden).

    Hoe zit het met het verbod van veel spellen op het verkopen van items voor echt geld? Als die items mijn eigendom zijn, heeft de spelmaker daar nog iets over te zeggen?

  15. Stel je koopt een virtueel item in een online game voor echt geld (bijv. Farmville of World of Warcraft) en de game wordt stopgezet. Hoe zit het dan met je recht op het virtuele goed? Je kunt er niet meer bij, en al helemaal niet meer gebruiken waarvoor het in eerste instantie bedoeld was.

    Kun je in dat geval ook van diefstal spreken? Hoe dienen bedrijven daarmee om te gaan tegenwoordig?

  16. @ 15 In dat geval is geen sprake van diefstal aangezien niet aan alle elementen van artikel 310 SR wordt voldaan; “om het zich (wederrechtelijk) toe te eigenen”. Toegang blokkeren is niet hetzelfde als zich een goed toe-eigenen. Wel is het mogelijk een beperking van het uitoefenen van hun eigendomsrecht wat een onrechtmatige daad op kan leveren.

    Je voorbeeld over rijden in andermans auto is overigens ook niet noodzakelijk diefstal, tenzij je de auto wilt houden. anders is het Joy-riding in populair taalgebruik (art. 11 wegenverkeerswet)

  17. @18 waarschijnlijk wel ja, je zou nog kunnen stellen dat de opzet van Joy riding niet gericht is op het stelen van benzine, wanneer je enkel met de auto gaat rijden; dat dit slechts een bijkomend gevolg is en dat er zodoende geen sprake is van diefstal. Maar wellicht is dat wat ver gezocht:)

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.