Een lezer wees me op een draadje bij Gathering of Tweakers over de broncodes van de Linuxkernel in een Tomtec tablet:
als aanvulling ik ben afgelopen vrijdag in een mailwisseling met TOM-TEC er achter gekomen dat zij niet eens (willen) snappen wat gpl betekend als kernel licentie en dat zij eigenlijk hun source moeten openbaren. Hun antwoord :dat geld niet voor onze producten en nu doen we geen verdere mededelingen…. dus misschien moet iedereen in het bezit van een tomtec of xiron tablet eens gaan mailen met de vraag of ze de source van kernel mogen hebben.
De TomTec tablet draait Android, oftewel Linux. Linux valt onder de GPL, en in die opensourcelicentie staat de eis dat ontvangers van de software de broncode erbij moeten krijgen. Wie de broncode niet meteen kan of wil leveren, mag ook een schriftelijk aanbod tot nazending bijsluiten, maar je moet de broncode kunnen krijgen.
Tomtec lijkt dit niet te doen, en of het nu uit onwetendheid, koppigheid of een taalprobleem is: het is een schending van de licentie. De Linux-kernelcopyrighthouders kunnen dus Tomtec aanspreken op schending van de GPL, en op grond van hun auteursrecht al deze apparaten van de markt laten halen. Want volgens artikel 28 Auteurswet mag de rechthebbende roerende zaken (zoals tablets) die het auteursrecht schenden (Linux aan boord hebben zonder de GPL na te leven) als zijn eigendom opeisen dan wel onttrekking aan het verkeer, vernietiging of onbruikbaarmaking daarvan vorderen. Dat is nogal een paardenmiddel, en ik zie de Linuxkerneljongens ook niet snel zo’n actie starten.
Interessanter is de vraag: kun je als ontvanger iets juridisch doen om de broncode te krijgen?
De GPL is een licentie, en daarmee een contract (ja echt) tussen de auteursrechthebbenden en de verspreider, de Linuxkerneljongens en Tomtec dus in dit geval. (Of de Bart Smit? Die is immers de directe leverancier van de koper van het apparaat.) De ontvanger van de code is geen partij bij dit contract. Wanneer hij de code heeft ontvangen, geldt voor hem dit artikel:
6. Each time you redistribute the Program (or any work based on the Program), the recipient automatically receives a license from the original licensor to copy, distribute or modify the Program subject to these terms and conditions.
De ontvanger sluit dus op dat moment een eigen contract met de rechthebbende, en kan op die grond de software gebruiken, aanpassen en/of verspreiden. Maar dat contract staat los van het contract dat zijn toeleverancier heeft met de auteursrechthebbende.
We hebben in Nederland een regel over “derde-begunstigden”: mensen die geen partij zijn bij een contract maar er wel profijt van trekken. Artikel 6:253 BW zegt daarover:
Een overeenkomst schept voor een derde het recht een prestatie van een der partijen te vorderen of op andere wijze jegens een van hen een beroep op de overeenkomst te doen, indien de overeenkomst een beding van die strekking inhoudt en de derde dit beding aanvaardt.
Professor Hijma noemt het voorbeeld van de koper die TNT Post kan aanspreken op levering, hoewel TNT Post formeel alleen een contract met de verkoper heeft. De koper is een derde, maar omdat de contractuele afspraak tot levering hem raakt, kan hij er een beroep op doen. Wel moet de koper dan formeel eerst tegen de post zeggen dat hij zich wil beroepen op dit beding.
De ontvanger van de Tomtec tablet is de derde in de zin van dit wetsartikel. En er stáát in de GPL een verplichting voor een der partijen om een prestatie te leveren naar de derde toe, namelijk het (na)leveren van de broncode. Dus als de ontvanger nu tegen zijn leverancier zegt “ik accepteer bij deze de GPL zoals van toepassing op de Linuxkernel in uw apparaat en ik sommeer bij deze meteen uw nakoming van artikel 3 GPL” dan wordt de ontvanger daarmee partij bij de overeenkomst (de GPL)
De ontvanger kan vervolgens naar de rechter om die nakoming af te dwingen, graag op straffe van een dwangsom zodat het ook echt gebeurt. Maar de ontvanger kan géén auteursrechtelijke bevoegdheden uitoefenen, hij heeft uitsluitend en alleen contractuele rechten richting de leverancier.
Arnoud
@Elroy, die theorie is iets waar binnen de GPL nog best veel onduidelijkheid over is. Dit is bovendien de reden dat GPLv3 is uitgekomen die dergelijke constructies probeert tegen te houden, alleen heeft Linus bepaald dat voor zijn aandeel van de kernel-code alleen GPLv2 van toepassing is en verder geen andere GPL versie. Maar voor het werk van andere auteurs zou zomaar GPLv3 van toepassing kunnen zijn. Of in het geval van Google, ASL.
We praten hier over een afgeleid werk van een afgeleid werk. De basis is GPL en daarbovenop zit code die (mogelijk) onder ASL valt. (Want Google geeft liever niet vrij onder de GPL maar moet dit nu eenmaal doen voor bepaalde onderdelen.)Je kunt dus doorbouwen op de ASL laag zolang je de GPL laag maar niet raakt.
Verder blijf jij gewoon aannemen dat TomTec aanpassingen aan de kernel heeft moeten maken om Android op hun systeem te laten werken. Nogmaals, TomTec draait Android. Android is ontwikkeld om met bepaalde standaard-componenten meteen te werken zonder aanpassingen. En ja, Android maakt weer gebruik van de Linux kernel. En wat dan nog? TomTec verwijst naar Android, Android verwijst naar Linux, case closed.
Niet moeilijker doen dan het al is, okay?
Ik ga zeker niet voorbij aan de GPL plicht om conforme kernel broncode aan te leveren. Die wordt ook geleverd door de Android website. Nogmaals, wat is het probleem dan?
Maar goed, even wat research doen en dan deze site tegenkomen. Zo te horen kan er zo een andere Android-versie op gezet worden zonder al te veel bijzonderheden. Standaard Android met de daarvoor gebruikte standaard Linux Kernel. We hebben het dus over hardware waar je kennelijk je eigen Android-versie op kunt plaatsen zonder problemen. Dan lijkt het mij voldoende om Android plus versienummer te noemen om aan de GPL te voldoen. Je kunt immers de broncode zo krijgen en dus ook compileren en installeren op dit apparaat. Misschien mis je wat apps die door TomTec zijn gebouwd maar hey, die apps blijven gewoon propriety, tenzij jij kunt aantonen dat ze op de GPL leunen. (Want apps onder Linux en Android kunnen gewoon propriety blijven, onder voorwaarden.)
Oh, even kijken. Bart Smit verkoopt deze TomTec en in de beschrijving wordt verwezen naar “High Resolution Android 4.0 versie 3”. Die specifieke versie staat bij Google met alle toebehoren. Duidelijker kan het niet, denk ik. Bart Smit verwijst naar Android, want Google is de distributeur van deze software, niet Bart Smit. En Google volgt netjes de GPL.
Waar gaat deze discussie dan nog over?
@51 & 52: Welke onduidelijkheid Wim? Ik vraag me langzaam af of je het niet wil begrijpen. Android kan me geen moer schelen, het gaat alleen om de linux kernel die er onder zit. En jij blijft maar aankomen met de android code en de ASL. Ik weet dat ze die niet hoeven leveren en ik ben er ook niet in geinteresseerd.
De site die je tegen komt doet niet meer dan samenvatten wat er in het Tweakers draadje wat Arnoud aanhaalt staat. Die namen die ze noemen zijn allemaal mensen op GoT. De Android 4.0.3 versie die ze erop zetten is een ROM voor de Newsmy K97, dat is dezelfde tablet als de Tomtec, maar dan met 16GB ipv 4GB interne opslag. Ook van deze kernel is geen source beschikbaar. Newsmy begaat dus de zelfde fout als Tomtec en Bart Smit. Die site veranderd helemaal niets, er is nog steeds geen kernel source vrijgegeven voor de Tomtec.
“Ik ga zeker niet voorbij aan de GPL plicht om conforme kernel broncode aan te leveren. Die wordt ook geleverd door de Android website. Nogmaals, wat is het probleem dan?” Na meerdere posts is het je dus nog steeds niet duidelijk dat 1) De android website geen kernel source bevat, alleen wat patches en 2) De source op kernel.org samen met de patches niet compileert tot de kernel op de tablet. Er zijn dus andere wijzigingen op doorgevoerd. Met andere woorden, de conforme source code is NIET vrijgegeven. “We praten hier over een afgeleid werk van een afgeleid werk. De basis is GPL en daarbovenop zit code die (mogelijk) onder ASL valt.” Nee, we hebben het over de linux kernel die onder de GPL valt, we hebben het niet over de code die erop draait. (Die laatste willen we nu juist vervangen) Kunnen we de ASL alsjeblieft vergeten die is irrelevant, niets van wat we willen hebben valt onder de ASL. We willen de source voor een werkende Linux kernel en wel de source van de kernel die op de tablet is geleverd.
@Elroy, nogmaals. TomTec levert een systeem met Android, niet met Linux. Dat Linux weer binnen Android zit maakt gewoon geen verschil. Zolang TomTec die kernel niet raakt en dus alleen Android distributeerd, met eventueel enkele aanpassingen aan de Android-code is er geen sprake van een GPL-overtreding.
Je gaat steeds weer voorbij aan het feit dat, doordat deze apparaten op Android draaien, er dus is voldaan aan de verwijzing naar de Linux kernel. Google is namelijk, als distributeur van Android, hiervoor verantwoordelijk. Niet TomTec, niet Bart Smit, maar Google. En Google houdt zich keurig netjes aan de GPL en geeft zelfs code terig die momenteel in de kernel wordt opgenomen.
De verwijzing naar Android, die weer verwijst naar de broncode, is gewoon voldoende. Als dat namelijk niet het geval was dan zijn enorm veel producenten van Android-toestellen in overtreding.
Of liever gezegd, de “Open Handset Alliance” is verantwoordelijk voor het onderhouden van de Linux kernel binnen Android en de Hardware Abstraction Layer (HAL) die daarbovenop rust. De HAL maakt het weer mogelijk om daarbovenop weer code te plaatsen die niet aan de GPL hoeft te voldoen, zodat Google dus gewoon hun eigen licentie kan toepassen op de code boven de HAL. De code onder de HAL is standaard en wel zo bekend dat iedereen deze wel weet te vinden.
Maar misschien moet deze discussie gewoon aan Linus Torvald voorgelegd worden. Hij is immers de copyrighthouder van het gehele Linux-concept, ook al is hij geen copyright van de gehele broncode. Het is en blijft zijn project. Zijn standpunt wijkt af van wat de FSF bijvoorbeeld zou willen en Linus blokkeert dan ook dat Linux onder GPLv3 vrijgegeven wordt, hoewel hij die restrictie dus alleen op zijn eigen werk kan plaatsen. Een leuk onderwerp hierbij is Tivoization waarbij TiVo Linux gebruikte op hun hardware, maar dan voorzien van een speciale, digitale handtekening. Ze gaven hun code wel vrij, maar de hardware weigert gewoon indien de code niet digitaal getekend is met de digitale handtekening waar alleen TiVo over beschikt. Dit was een reden om GPLv3 te ontwikkelen, waar Linus het dus niet helemaal mee eens is.
Maar goed, het probleem is gewoon dat er enorm veel discussies zijn over wat de GPL nu wel en niet dekt, welke versies van toepassing zijn en, zoals in dit onderwerp, wanneer en hoe je de broncode moet vrijgeven van de kernel die je in je hardware gebruikt.
Laten we even de punten doorlopen van GPLv2. Punt 0 is de inleiding. Blah, blah. Okay, punt 1 spreekt over distributie van broncode en dat doet TomTec niet. Niet van toepassing. Punt 2 heeft het over aanpassingen van de code, of delen daarvan, maar dat heeft TomTec niet (aantoonbaar) gedaan. Ze draaien kennelijk een standaard Android-versie zonder aanpassingen. Punt 2 is dus niet van toepassing. Punt 3 dan? Punt 3 gaat over het distributeren van programma’s genoemd onder punt 2. Dus om afgeleide werken. TomTec heeft niets afgeleid, dus ook niet van toepassing. (Google heeft wel afgeleid!) Punt 4 en 5 zijn ook niet echt van toepassing. Komen we bij punt 6, namelijk het doorgeven van de licentie aan de ontvanger van het programma. Tja, dat zit ook al ingebakken in Android, volgens mij. Even op mijn Galaxy tab nakijken… Settings, About Device, Legal information… Yep! Daar is het… Punten 7, 8 9 of 10 dan? Of 11 of 12? Nee, ik zie nergens staan dat bij gebruik van een standaard Linux kernel de leverancier ook de broncode moet aanleveren. Alleen in geval van een afgeleid werk.
En dan keren we gewoon weer terug naar het punt wat ik steeds benoem. Heeft TomTec een afgeleid werk gemaakt van de Linux kernel? Of van Android? Of beide? Zeg het maar en toon het maar aan. Maar als TomTec gewoon de standaard Android installatie gebruikt dan hoeven ze verder niets aan te leveren. De GPL wordt keurig nageleefd, volgens mij. TomTec heeft geen afgeleid werk gemaakt en hoeft dus geen broncode aan te leveren.
Nogmaals, wat is het probleem? Wat snap je niet?
@54: Tomtec levert een systeem met linux en Android. Dat zijn twee aparte dingen net als Linux en LibreOffice twee aparte dingen zijn.
En om maar even op je analyse van de GPL in te gaan: Punt 3 zegt: You may copy and distribute the Program (or a work based on it, under section 2)… Punt drie gaat dus over zowel ongewijzigde distributie als over distributie van afgeleide werken en daar gaat jouw analyse fout. Ik heb de cruciale ‘or’ Maar even vet gemaakt. Het gedeelte tussen haakjes is geen uitleg van hetgeen ervoor staat, maar een uitbreiding.
Met andere woorden je moet aan 3. voldoen of je het programma nu aanpast of niet. Dit betekent dat bij mijn Tablet of 1) Dec ode moest zitten (niet het geval) of 2) Een written offer om die code te leveren (ook niet het geval). Het vervolgens verwijzen naar een website van derden waar een heleboel verschillende code staat waaronder misschien ook de code van het programma voldoet hier niet aan. De licentie eist namelijk dat de verspreider van het programma de source verspreid, niet dat hij verwijst naar een andere partij. tl;dr Distributie van ongewijzigde binaries verplicht ook tot disctibutie bijbehorende source.
Wat ik niet snap is hoe jij tot de conclusie komt dat android en linux vermengt zouden zijn, hoe jij concludeert dat Tomtec android distribueert en niet linux en hoe jij tot de conclusie komt dat je alleen source hoeft te leveren als je iets hebt aangepast. Alle drie de uitspraken zijn niet waar.
@Elroy, er is geen enkele hardware-leverancier die een ongewijzigde Linux-kernel zelf oplevert met hun hardware. Geen enkele. Ik betwijfel zelfs of er software-bedrijven zijn die zich hier netjes aan houden. De reden hiervoor is ook eenvoudig, want de ongewijzigde code is voor iedereen eenvoudig te vinden. Google onderhoudt de kernel-versie voor onder Android en kernel.org de standaard kernel. Niemand zit te wachten op al die hardware-bedrijven die deze broncode ongewijzigd door-distributeren.
Wil je de broncode hebben? Wel, je weet de Android-versie die op je tablet wordt gebruikt dus bij Android.com is deze op te vragen. Waarom zou iedere hardware-fabrikant nou een exacte kopie hiervan moeten aanleveren indien deze gewoon al beschikbaar is? “Accompany it with a written offer…”? Wel, tablet draait Android x.y en op http://source.android.com/ kun je de broncode hiervan vinden. Nergens in de GPL staat dat een bedrijf zelf de broncode moet aanleveren. Ze moeten alleen duidelijk maken waar deze te vinden is. De verwijzing naar de specifieke Android-versie lijkt mij al meer dan genoeg.
Van een ongemodificeerde Android-versie is de broncode eenvoudig te vinden. Een bedrijf kan dus volstaan met een verwijzing hiernaar. Zonder aanpassingen aan de Linux-kernel binnen Android voldoe je dus al vrij gemakkelijk aan deze eis.
Om te beginnen heb je het weer over de android broncode, terwijl ik het over de kernel broncode heb. Kunnen we eindelijk een keer ophouden over android code. Ik weet waar die te krijgen is en ik weet ook dat die een licentie heeft die je niet verplicht om de broncode te publiceren. De kernel waar android op draait is echter uitgebracht onder een licentie die die verplichting wel heeft en daar gaat het om.
Ik zal het even tot de essentie terugbrengen. Eerst een uitgebreide quote van sectie 3, daarna in een enkele eenvoudig te lezen zin de kern van het probleem.
“provided that you also do one of the following:
a) … b) Accompany it with a written offer, valid for at least three years, to give any third party, for a charge no more than your cost of physically performing source distribution, a complete machine-readable copy of the corresponding source code, to be distributed under the terms of Sections 1 and 2 above on a medium customarily used for software interchange; or, c) …”
Het vet gedrukte deel leest als een volzin, weggelaten zijn dan alleen wat randvoorwaarden die niets aan de situatie veranderen op dit moment: Provided that you accompany it with a written offer to give any third party a complete machine-readable copy of the corresponding source code. Dus ja, je bent zelf verplicht om de source te geven en kan dus niet zeggen kijk daar maar, daar staat het ergens. Ik heb buiten tablet en telefoon nog nooit een hardware apparaat gekocht waar Linux bij werd geleverd, maar alle Linux distributies die ik in de jaren heb gebruikt kwamen met de source op diskette (ja zo lang geleden), CD of DVD. Ubuntu, debian, redhat bieden alemaal packages aan met de door hen gebruikte kernel
“er is geen enkele hardware-leverancier die een ongewijzigde Linux-kernel zelf oplevert met hun hardware. Geen enkele.” Ik durf deze uitspraak wel aan: Geen enkele distributie gebruikt de kale sources van kernel.org! Bij een distributie als Gentoo heb je wel de optie om die kale kernel te gebruiken en door het systeem wat ze gebruiken laden sommige packages de kale kernel van kernel.org en laten daar specifieke patches op los. Debian, Ubuntu, RedHat, alemaal leveren ze je aangepaste kernels.
En om het nog makkelijker te maken: De tomtec tablet gebruikt een Rockchip 2918 SoC, de mainline kernel bevat niet de code om die aan te sturen.
Er zijn inmiddels wel twee andere tablets met deze chip waarvoor kernel sources zijn gepubliceerd: https://bitbucket.org/paulobrien/androidkernelandypad/src en op http://www.odys.de Alleen is de hardware van deze tablets anders dan van de Tomtec, beide hebben bijvoorbeeld een ander scherm.
@Wim:
Hoe moet ik dit dan interpreteren: Naar Google wijzen is voor een commerciële Android distributeur niet genoeg.Wel MathFox, TomTec draait Android x.y versie z. Deze is op android.com te vinden.
Ik zie nog steeds het probleem niet. Zolang TomTec een standaard Android versie gebruikt, is de GPL gewoon opgevolgd omdat Android -inclusief bijbehorende Linuxkernel- door Google wordt gedistributeerd. Bart Smit levert keurig netjes de informatie aan over de gebruikte Android versie wat meer dan genoeg informatie is, volgens mij.
@Elroy, betreffende die Rockchip 2918 SoC, ik heb geen idee of de drivers voor dit ding propriety is of niet. Als jij kunt aantonen dat TomTec een driver gebruikt die niet aan de GPL voldoet maar hier wel aan zou moeten voldoen, dan heb je een punt. Maar vergis je niet! Er bestaan Propriety modules voor onder de Linux kernel! We hebben het verder ook niet over de kernel zoals aangeleverd door kernel.org maar over de kernel aangeleverd door Google.com. En dat maakt het grote verschil.
B heeft het over de manier waarop de boel gedistributeerd kan worden. Iedere electronische wijze dus. Een verwijzing naar een andere distributeur voldoet hieraan, zolang er niet zelf aanpassingen zijn aangebracht.
Je kunt de GPL ook exact tot de letter willen opvolgen maar zelfs Linus Torvalds vindt dat niet al te practisch. Dat is ook de reden waarom Linus niet met GPLv3 accoord gaat. Te veel extra restricties. Het doel is dat gebruikers van dit Android apparaat zelf met de kernel-code aan de slag kunnen, indien ze dat willen. En omdat niet aangetoond wordt dat TomTec aanpassingen aan de kernel heeft gemaakt is dus te voldoen met de verwijzing naar Android en de binnen Android zittende Linux kernel, zoals wordt gedistributeerd door Google.
Zonder aanpassingen aan de Linux kernel is TomTec alleen het werk van Google door aan het sturen. Daar is het ook voor iedereen beschikbaar.
@Wim, de meeste personen zullen er de voorkeur aan geven om broncode te downloaden, in plaats van te wachten op een CD in de brievenbus. Als je als tabletmaker de broncode op je website aanbiedt zal er waarschijnlijk nooit iemand om een CD vragen, maar als er iemand komt kun je simpel een CD van de code op de website branden.
Het verwijzen naar code op de website van een ander is riskant; een website kan oude versies van de code verwijderen of de hele site kan zelfs compleet verdwijnen. Daarnaast geldt dat vrijwel altijd kleine aanpassingen aan de code plaatsvinden, voor de Linux kernel wordt bijna altijd een machinespecifieke configuratie gemaakt. En volgens de GPL is het configuratiebestand ook broncode.
Wim, mijn tablet draait op dit moment Android 4.0.3 op Linux kernel 3.0.8(+).
Android 4.0.3 is op de website van android te vinden, maar ik zie niet hoe dat relevant is. We hebben het over GPL verplichtingen en dus niet over android.
De kernel valt onder de GPL en daarvoor geldt wat MathFox en ik citeren. Kernel.org bevat heel veel code, de GPL zegt niet u zult wijzen naar ergens waar het staat en laat maar zoeken, ze zegt u zult de juiste code geven.
Ik ben me bewust van proprietary drivers onder Linux. De meest gebruikelijke interpretatie is dat als een driver alleen publieke interfaces in de kernel aan ropet, dat het geen afgeleid werk is en de source niet vrij hoeft te worden gegeven. Die publieke interface wil echter van kernel versie op kernel versie nog wel eens wijzigen en dan werkt die binary driver niet meer. Daarom is het ook zo van belang dat je de juiste conforme kernel code krijgt en niet naar een verzameling op kernel.org verwijst als dit soort drivers gebruikt worden.
Wat betreft de Rockchip 2918, code om de CPU te innitialiseren kan niet als een loadable module worden gecompileerd, deze zit per definitie hard in de kernel binary gelinkt en valt dus zeker onder de GPL. Dat kan wel voor andere in de SoC geintegreerde randapparatuur, maar met de juiste source is dat geen probleem.
“En omdat niet aangetoond wordt dat TomTec aanpassingen aan de kernel heeft gemaakt is dus te voldoen met de verwijzing naar Android en de binnen Android zittende Linux kernel, zoals wordt gedistributeerd door Google.” Dat zou mooi worden, wat jij nu zegt is “Iedereen mag de regels negeren, zolang anderen maar niet aan kunnen tonen dat dat je het doet”. Dat je er in de praktijk mee weg kan komen wil niet zeggen dat het mag. Ik mag dus ook 120 door de bebouwde kom rijden, als niemand maar kan bewijzen dat ik dat doe? Als Tomtec een aangepaste kernel gebruikt heeft (of ik dat nu kan bewijzen of niet) zijn ze verplicht om daarvan de source te leveren. Stel dat ze dan zeggen wij hebben niets aangepast en ze verwijzen naar kernel.org, dan staan daar veel verschillende kernels en zullen ze naar de juiste moeten wijzen. Vervolgens zal blijken dat je met die source geen kernel voor de tablet kan compileren. En helaas kan je dan als koper weinig en ben je afhankelijk van acties door auteursrechthouders in de kernel source. Maar of ik weet/kan bewijzen of niet dat de kernel is aangepast, veranderd niets aan de verplichting van mijn leverancier om een conforme kernel te leveren.
(Stock kernels zullen sowieso niet werken, aangezien ze patches missen die nodig zijn om android erop te kunnen draaien. Die patches staan weer bij google, dus op zijn minst zal je daar ook naar moeten verwijzen dan. Daarnaast heb je dan nog patches voor de hardware ondersteuning,die bij de fabrikant vandaan zulen moeten komen.)
Zie hier hoe Samsung het doet: https://opensource.samsung.com