Een lezer vroeg me:
Ik ben moderator bij een groot forum, en wij zien van tijd tot tijd mensen zich registreren met nicknames waar een merknaam in zit. Soms toevallig en onbedoeld (“Gazelle213”), soms omdat ze fan zijn (“PepsiDrinker”) en soms vanwege puberaal gedoe (“Micro$oftSux”). Nu vroeg ik me af, kan dat merkinbreuk zijn? En wat moeten wij dan doen?
Gebruik van een nickname op een forum zal niet snel merkinbreuk zijn. De merkenwet is immers primair gericht op het beschermen van namen (en logo’s) in het handelsverkeer. Wie diensten of producten aanbiedt via het forum (denk aan de Verkoop&Aanbod secties of fora zoals Marktplaats), is wel commercieel bezig en moet dus rekening houden met het merkenrecht. Een verkoper van Philipstelevisies zou als nickname “PhilipsVerkoper” kunnen hanteren bijvoorbeeld – maar dan mag hij niet óók concurrerende televisies verkopen.
Gebruik dat niet commercieel is, kan heel soms worden verboden. De merkenwet beperkt hier de mogelijkheden tot “gebruik zonder geldige reden” met als eis dat “ongerechtvaardigd voordeel wordt getrokken uit het merk” of dat “afbreuk wordt gedaan aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van het merk”.
Een geldige reden is bijvoorbeeld dat je wil schrijven over het merk. Hierboven noem ik bijvoorbeeld de merken Gazelle, Pepsi, Microsoft, Marktplaats en Philips. Dat is een geldige reden, en ik trek geen ongerechtvaardigd voordeel uit die merken en ik doe geen afbreuk aan hun reputatie. Nee, ook niet bij “Micro$oftSux” want a) iedereen snapt dat ik dat niet echt vind, en b) als dat wél afbreuk deed aan hun merk dan waren ze allang failliet.
Wie wél opzettelijk met kreten als “sucks” of “deaud” gaat gooien in combinatie met merken, kan echter best wel eens aansprakelijk worden onder dat artikel van de merkenwet. Je ziet op klaagfora nog wel eens dat mensen zich MicrosoftSucks of PretiumGedupeerde of PasopvoorOplichterTerBrink gaan noemen. Nu mag je klagen over een merkproduct of bedrijf, maar inhakken op de merknaam, zeker met puberale varianten of suggesties die naar smaad neigen heb je een probleem.
Als forumbeheerder of moderator ben je verplicht in te grijpen als het onmiskenbaar (evident) is dat hiermee de wet wordt overtreden. Als een merkhouder je er bijvoorbeeld op wijst dat meneer PhilipsVerkoper alle mogelijke merken televisies verkoopt, zul je iets moeten doen. Het account opheffen hoeft niet meteen, je zou de naam kunnen veranderen of eisen dat de gebruiker zelf dat doet binnen een paar dagen. Bij gebruikers PasopvoorOplichterTenBrink en PretiumGedupeerde zul je niet snel hoeven in te grijpen, tenzij uit de berichten zelf meteen duidelijk is dat meneer geen werkelijke grieven heeft maar alleen erop uit is om die merken af te zeiken.
Arnoud<br/> Beeld: Creating a Nickname Generator bij Codeproject.
Ik kan me voorstellen dat je met die naam in een commercieel verband gebruikt inderdaad Philips televisies moet aanbieden en mogelijk zelfs dat Philips TV’s het merendeel van je aanbod moet betreffen maar ik zie niet waarom dat gebruik van die naam een exclusief beding zou zijn dat je alleen maar Philips televisies verkoopt.
Een interessante variant hierop: Ik speel mee met een online spelletje, wat ik maar even SpelX zal noemen. SpelX maakt een web API beschikbaar voor de spelers waarmee allerlei informatie over het spel opgehaald kan worden en verwerkt kan worden in eigen applicaties. Handig dus voor veel spelers, hoewel er maar weinigen zijn die de benodigde programmeer-ervaring zullen hebben om er veel mee te kunnen doen.
Hey, dat is toevallig? Ik speel SpelX en heb veel programmeer-ervaring. Dus ik heb een blog opgezet waarin ik SpelX bespreek, naast andere zaken. (eindelijk 3 posts!) En op Google Code heb ik een onder een Apache licentie mijn code rond deze web API vrijgegeven, hoewel dit nog verre van af is. Maar dit dient deels als mijn eigen versiebeheer en als het af is kunnen anderen hier mijn code ophalen en er zelf verder mee aan de slag gaan.
Maar goed, mijn blog noemt SpelX en mijn code heeft ook veel verwijzingen naar SpelX. Niet dat dit alles mij veel voordelen oplevert, (okay, eeuwige roem misschien?) maar toch, kunnen de makers van SpelX mij tegenhouden?
Ja, ik heb SpelX al om toestemming gevraagd en om die reden staat het nu al online zodat ze het kunnen bekijken. Ik verwacht dat ze “ja, prima” zeggen, maar wat als ze “nee, merk-inbreuk” zeggen?
@Wim, het gebruik van een merknaam om objecten van het merk aan te duiden is gewoon toegestaan. De naam “SpelX” gebruiken om SpelX aan te duiden is prima (en de merkeigenaar kan daar niets tegen doen.)
Hmm, dus er zijn geen mensen die een hekel hebben aan bepaalde merken zoals Microsoft of Apple? Ik denk dat je te weinig op Tweakers zit.
Er is geen “merkenwet” meer – het merkenrecht in Nederland wordt beheerst door een verdrag dat geldt in de 3 Benelux-landen. #detail
@KN Dank je. Je hebt gelijk, maar ik blijf ‘m lekker merkenwet noemen, net zoals ik de Wbp kaartenbakwet blijf noemen.
Toch ben ik benieuwd; er is geen wet in Nederland die het aannemen van andermans identiteit strafbaar stelt tenzij je hiervoor valsheid in geschrifte pleegt (even heel kort door de bocht). Zou ik mijzelf uitgeven voor Jan Janssen dan mag dat.
Echter, als ik mij nu op een forum registreer onder de naam MicrosoftWebcare, AppleWebcare, etc, wordt het dan wel strafbaar? Temeer daar ik ongetwijfeld adviezen (Ubuntu ftw) zal geven die noch Apple, noch Microsoft zullen waarderen…
@Freeaqingme: Nee, je bent niet strafbaar, maar wel civielrechtelijk aansprakelijk. Je zult dus geen boete of gevangenisstraf krijgen, maar mogelijk wel een schadevergoeding en/of een dwangsom.
Het verschil tussen Jan Janssen en MicrosoftWebcare zit hierbij in de schade voor de persoon of organisatie wiens identiteit je aanneemt. Als je je Jan Janssen gaat noemen, zal niemand je identiteit verbinden aan je buurman die toevallig ook Jan Janssen heet. Maar als je je MicrosoftWebcare gaat noemen, laat je vermoeden dat je met Microsoft verbonden bent, terwijl dat niet het geval is, en dat is niet toegestaan. Ga je dan ook nog dingen zeggen waar Microsoft niet blij mee is, dan zou dat inderdaad kunnen betekenen dat je de waarde van het merk naar beneden haalt, en er dus schade is. Dat kan volgens mij wel degelijk ook bij personen – als jij je op een ander forum ‘Arnoud Engelfriet’ gaat noemen, en ook verder doet alsof je Arnoud bent, en vervolgens juridische onzin gaat zitten uitkramen, met als gevolg dat mensen gaan denken ‘die Engelfriet, die moet ik maar niet inroepen, want die heeft wel heel gekke ideeën’, dan vermoed ik dat Arnoud ook een fikse claim (wegens ‘onrechtmatige daad’ of iets dergelijks) op je bordje kan neerleggen.
@André: In principe heb je gelijk, maar bij MS is het eenvoudiger omdat zij die naam als merk hebben gedeponeerd. Het merk beschermt expliciet tegen het stichten van verwarring. Mijn naam is niet gedeponeerd, en dan wordt het moeilijker.
Er is wel een wettelijk verbod op gebruik van iemands naam (art. 1:8 BW) maar dat geldt alleen als je de indruk wekt mij te zijn en niet toevallig een jurist die óók zo heet. Moeilijke bewijslast – en moeilijk aantonen welke schade ik lijd. Want hoe bewijs ik dat ik klant X misliep door die blog?
(Ik vond nog dit arrest over een familienaam die handelsnaam werd en toen door twee familieleden tegelijk gebruikt werd, wat mocht ondanks 1:8 BW.)