Wat mag er van het internationaal auteursrecht?

Een lezer vroeg me:

Ik vroeg mij af hoe het zit met het auteursrecht in andere landen (VS, Engeland, Spanje, Duitsland)? Is het zo dat het Nederlandse recht anders omgaat met auteursrechten of gelden dezelfde regels met betrekking tot citeren van foto’s, het citeren van nieuwsartikelen? En gelden dan dezelfde regels, 2 regels overnemen + een link naar de bron?

Auteursrecht is in grote lijnen hetzelfde, omdat internationale verdragen zoals de Berner Conventie deze voorschrijven. Daarbinnen is er wel ruimte voor afwijkingen. Zo hebben ze in Italië geen auteursrechten voor toegepaste kunst, en in Nederland en Duitsland wel.

Fair use is het belangrijkste verschil. In de VS mag je op grond van “fair use” alles doen dat je met een goed verhaal kunt verdedigen als maatschappelijk nuttig, terwijl je in Europa echt een concrete uitzondering (parodie, citeren) moet kunnen aanwijzen in de wet. Dat sluit aan bij de juridische systemen: de VS is gebaseerd op rechtersrecht (common law), waarbij binnen ruime grenzen de rechter de praktische invulling en vooruitgang van het recht bepaalt, terwijl in Europa we veel liever alles direct uit het wetboek halen en de rechter alleen in enkele twijfelgevallen de doorslag zou moeten geven.

Ik ben er trouwens nog steeds niet uit of fair use nu een goed idee is of niet, maar dat terzijde.

Citaatrecht (waar de vraagsteller naar vroeg) ligt Europees vast, maar is wel een recht dat sterk aan interpretatie onderhevig is. De Europese regels gaan niet verder dan dat het mag mits het “naar billijkheid geschiedt en door het bijzondere doel wordt gerechtvaardigd”, en natuurlijk mits je de bron én de naam van de auteur noemt. Maar wat is ‘naar billijkheid’? En hoe meet je of er sprake is van een rechtvaardiging?

Daar komt bij dat er in de internetcontext lang niet overal geprocedeerd is over deze vraag. Bij ons is het een uitgemaakte zaak, want we weten uit de huizenzoekmachinejurisprudentie dat een kort stukje met klein fotootje en hyperlink in principe een citaat is. Maar in België mocht het overnemen van een kort stukje uit een nieuwsbericht door Google News niet, omdat dat niet gebillijkt was door het doel.

Wat mij betreft wordt het dan ook de hoogste tijd voor één Europees auteursrecht, zodat we maar één keer ons zorgen hoeven te maken over de vraag of iets mag. En niet 27 keer in elke lidstaat apart.

Arnoud

15 reacties

  1. Gezien de geluiden uit Europa als het om copyright gaat heb ik liever geen Europees auteursrecht. Ik kan me namelijk niet voorstellen dat dat een verbetering wordt. Helderder vast wel omdat er van alles niet meer mag. En er mag dan vast heel veel meer op het gebied van het bestrijden van auteursrechtinbreuk.

  2. In de EU kennen we ook nog zoiets als regel van de kortste termijn, wat betekend dat het auteursrecht in de EU niet langer is dan die in het land van oorsprong. Zou je iets dergelijks ook kunnen toepassen op dergelijke uitzonderingen: omdat een bepaalde film Amerikaans is, zou ik dan ook in Nederland de Amerikaanse regels van het fair use kunnen claimen, omdat in het land van oorsprong het auteursrecht nou eenmaal niet verder gaat dan dat. (En ja, ook die regels verschillen nog per land: in Duitsland geldt dit voor Amerikaanse werken niet vanwege een verdrag uit 1892 niet.)

    En hoe zit dat dan met naburige rechten, die kent de VS al helemaal niet, dus het lijkt me dat de SENA helemaal niets mag innen voor Amerikaanse artiesten.

    Ik ben op zich voor Europese en wereldwijde harmonisatie van auteursrechten, maar mijn ervaring heeft geleerd dat harmonisatie bijna altijd verslechtering is: zo zijn we aan de verschrikkelijke leven + 70 jaar gekomen, terwijl leven + 50 al veel te lang is. Lobby groepen hebben ook een soort van haasje-over-strategie die erop gericht de termijnen steeds verder op te rekken. Niet voor niets werd bij de verlenging voor naburige rechten niet om dezelfde termijn als auteursrecht gevraagd, maar een termijn van 95 jaar: zo kun je later weer klagen dat het auteursrecht korter is dan naburige rechten, enz. Harmonisatie ja, maar dan wel naar een termijn van maximaal 15 jaar na publicatie.

  3. Ik ben het er niet mee eens dat we één auteursrecht moeten hebben in Europa.

    Mensen hebben verschillende voorkeuren wat betreft de wetgeving waar ze onder willen vallen. In een democratie bepaalt in principe(*) de meerderheid welke wetten er zijn; dat is leuk voor de meerderheid, maar de minderheid die het anders wil lijdt er onder.

    Voor die minderheden is er nog een ontsnappingsmogelijkheid: als stemmen met je handen niet werkt, stem dan met je voeten: emigreer naar een land waar de wetten wel zijn zoals je ze wilt hebben. Grote kans dat je daar gelijkgestemde mensen treft, en dat je het ook in de toekomst goed met elkaar zult kunnen vinden.

    Om dit mogelijk te maken is het nodig dat er veel verschillende landen zijn, die elk vrij zijn om zelf te beslissen hoe ze intern de zaken regelen. In het ideale geval zouden er zelfs nieuwe landen gecreëerd worden voor ideologische minderheden van significante omvang.

    Wat stel je daar tegenover? Dat het “omslachtig” is om in al die landen verschillende regels te hebben? Dat lijkt me van ondergeschikt belang, en dit kan alleen bepalend zijn als landen op ideologisch gebied toch al op 1 lijn zitten: in dat geval is het geen probleem om wetgeving gelijk te trekken. Dit moet dan wel op vrijwillige basis gebeuren: als een land om ideologische redenen later besluit om dingen toch anders te doen, moet het volledig vrij zijn om zijn eigen wetgeving aan te passen.

    Dit is het probleem dat ik heb met internationale verdragen, harmonisering van wetgeving en de Europese Unie.

    (*) Eigenlijk is dat alleen zo in een directe democratie. In een representatieve democratie werkt dit alleen voor de belangrijkste onderwerpen (belangrijk = wat bij de meerderheid het stemgedrag bepaalt).

  4. Ik ben het er niet mee eens dat we één auteursrecht moeten hebben in Europa.

    Mensen hebben verschillende voorkeuren wat betreft de wetgeving waar ze onder willen vallen. In een democratie bepaalt in principe(*) de meerderheid welke wetten er zijn; dat is leuk voor de meerderheid, maar de minderheid die het anders wil lijdt er onder.

    Voor die minderheden is er nog een ontsnappingsmogelijkheid: als stemmen met je handen niet werkt, stem dan met je voeten: emigreer naar een land waar de wetten wel zijn zoals je ze wilt hebben. Grote kans dat je daar gelijkgestemde mensen treft, en dat je het ook in de toekomst goed met elkaar zult kunnen vinden.

    Om dit mogelijk te maken is het nodig dat er veel verschillende landen zijn, die elk vrij zijn om zelf te beslissen hoe ze intern de zaken regelen. In het ideale geval zouden er zelfs nieuwe landen gecreëerd worden voor ideologische minderheden van significante omvang.

    Wat stel je daar tegenover? Dat het “omslachtig” is om in al die landen verschillende regels te hebben? Dat lijkt me van ondergeschikt belang, en dit kan alleen bepalend zijn als landen op ideologisch gebied toch al op 1 lijn zitten: in dat geval is het geen probleem om wetgeving gelijk te trekken. Dit moet dan wel op vrijwillige basis gebeuren: als een land om ideologische redenen later besluit om dingen toch anders te doen, moet het volledig vrij zijn om zijn eigen wetgeving aan te passen.

    Dit is het probleem dat ik heb met internationale verdragen, harmonisering van wetgeving en de Europese Unie.

    (*) Eigenlijk is dat alleen zo in een directe democratie. In een representatieve democratie werkt dit alleen voor de belangrijkste onderwerpen (belangrijk = wat bij de meerderheid het stemgedrag bepaalt).

  5. Je blijft dan nog steeds zitten met verschillende wetgeving tussen VS, Europa en de Kaaiman eilanden. “Europa” is mijns inziens geen echte oplossing voor de problemen die uit het intrinsiek landsoverschrijdende karakter van het Internet voortkomen.

  6. “Wat mij betreft wordt het dan ook de hoogste tijd voor één Europees auteursrecht, zodat we maar één keer ons zorgen hoeven te maken over de vraag of iets mag. En niet 27 keer in elke lidstaat apart.” Alsjeblieft niet! Huidige auteursrecht termijnen zijn al belachelijk lang en europees geregeld binnen het minimum kader van de berner conventie.

    Een zinnige discussie over auteursrecht wordt dus al bemoeilijkt door een verdrag uit 1886 en een Europese richtlijn. Als je daar als land iets aan wil doen heb je als enige optie het zware middel van uit een internationaal verdag stappen. Iets wat met het EU verdrag al helemaal praktisch niet zal lukken.

    Laten we dus alsjeblieft niet nog meer internationaal vast gaan leggen, we nemen toekomstige generaties de vrijheid af om dit zelf te regelen, zonder inmenging van andere landen waar we cultureel gewoon erg veel van verschillen. Dit is ook de reden dat ik me erg kwaad maak als ik politici hoor beargumenteren dat we gerust voor een europese richtlijn kunnen stemmen, omdat het de Nederlandse wet niet wijzigt. Ze stappen dan wel voorbij aan het punt dat het de Nederlandse vrijheid om zijn eigen wetten te maken beperkt.

  7. Ik denk waar de meeste mensen bang voor zijn, is dat hoe verder de wetgeving van de mens af staat, hoe minder invloed ‘de gewone mens’ heeft op die wetgeving. En allerlei lobbyisten hebben juist weer meer invloed. Auteursrecht is daarentegen wel iets wat veel invloed heeft op het dagelijks leven van de gewone mens. Ik denk dat niemand tegen een Europees auteursrecht per se is, maar dat er gewoon weinig vertrouwen is dat er iets zinnigs bedacht word. Er zit namelijk een stelletje prutsorz nu: European Parliament Blocks Copyright Reform With 113% Voter Turnout

  8. Een van de zaken die de rechtszekerheid zal vergroten is het beperken van de jurisdictie in “internetzaken” beperken. Nu kan een Australiër een Zuid-Afrikaan bij een Engelse rechtbank aanklagen voor smaad naar aanleiding van uitlatingen gedaan op een Amerikaanse website. Als vastgelegd wordt dat gebruikers van Internet alleen strafrechtelijk vervolgd kunnen worden door de rechter in het land en volgens het recht van het land waarin ze verbleven toen ze de ten laste gelegde feiten gepleegd hebben zal dat hun rechtszekerheid vergroten. (Exit Megaupload case.)

    Voor civiele zaken ligt het iets complexer, maar een consument moet naar mijn mening op zijn lokale consumentenbescherming kunnen vertrouwen, dus in principe het recht hebben aan de rechter in zijn woonplaats een geschil met een buitenlandse leverancier voor te leggen.

  9. Het lijkt me dat er wel in hoge mate één Europees auteursrecht is, met de Richtlijn 2001/29. Er resteert een verscheidenheid aan casuïstiek, maar daaruit kun je niet afleiden dat het recht in de landen anders is. De Nederlandse auteurswet regelt ook niet elk geval precies. Hooguit ontbreekt er een Europese rechtspraak voor het auteursrecht (in feitelijke instantie).

  10. @PdL: droom rustig verder; de regels zijn anders. Werken kunnen in Frankrijk onder auteursrecht vallen, maar in Nederland niet (oorlogstijdverlengingen); idem dito in Duitsland (Amerikaanse werken die hier onder de regel van kortste termijn publiek domein zijn, maar in Duitsland niet); de reikwijdte is verschillend; thuiskopie is per land anders geregeld, in VK bijvoorbeeld streng verboden. De lijst gaat zo nog wel even zo door…, en de diverse “rechten-organisaties” vechten elkaar bijkans de tent uit om hun territorium te behouden, getuige het gedoe bijvoorbeeld over voetbalrechten in Engeland, die via Griekse satelliet kaartjes veel goedkoper te bekijken zijn, enz., …

  11. We moeten niet naar één Europees auteursrecht, we moeten juist decentraliseren. Waarom? Het auteursrecht staat zwaar onder druk door de werkelijkheid die het internet heeft geschapen. Er zijn hervormingen nodig, maar internationale verdragen staan die in de weg. Los van de vraag of we Hadopi-wetgeving nodig hebben of juist legalisering van het downloaden, het is hoog nodig dat landen kunnen experimenteren met hun auteurswet.

    Pas als er hervormd is en er ervaring is wat goed werkt en wat niet, kunnen we weer over centralisatie spreken.

  12. We moeten niet naar één Europees auteursrecht, we moeten juist decentraliseren. Waarom? Het auteursrecht staat zwaar onder druk door de werkelijkheid die het internet heeft geschapen. Er zijn hervormingen nodig, maar internationale verdragen staan die in de weg. Los van de vraag of we Hadopi-wetgeving nodig hebben of juist legalisering van het downloaden, het is hoog nodig dat landen kunnen experimenteren met hun auteurswet.

    Pas als er hervormd is en er ervaring is wat goed werkt en wat niet, kunnen we weer over centralisatie spreken.

  13. Dat er iets dient te gebeuren met het auteursrecht is duidelijk, maar zoals Arnoud al een keer zei de EU regels zitten in de weg. Misschien tijd om als eerste de EU regels buiten werking te zetten en indien nodig de verdragen in te trekken.

  14. Ergens gevonden op het grote internet Eindelijk een vertaling in het NEDERLANDS, die was er nog niet?

    Europe 14-07-2012 France, Liberte Egalite Fraternite

    AANGEZIEN HEEL VEEL NEDERLANDERS (RECHTERS, ADVOKATEN EN andere betrokkenen) hun vreemde talen (ENGELS, DUITS, FRANS) niet machtig zijn. Hier een vertaling.

    Momenteel is de grote graai firma ‘WIPO’ World Intellectual Properties Organisation volgens hun wereldplanning bezig met het opdringen van corrupted USA Copyrights Law in New Zealand en het 11 eilanden rijk, genaamd TPP Trans Pacific Partnership agreement. Uiteraard zijn de onderhandelingen weer zeer zwaar geheim? WAAROM? Lees ook artikel: Judge tells Kiwis to speak up on copyright by Hamis Fletcher from NZHERALD http://www.nzherald.co.nz/business/news/article.cfm?c_id=3&objectid=10818963

    Vrijheid of Copyright DUTCH Translation by G.M.

    Mevrouw Merkel zegt ‘Wij hebben het niet geweten’ Allermans VRIJE Kultuur opnieuw gestolen door het bedrijfsleven en opnieuw alleen maaar voor nog meer geld Er dreigt ~70 + 70 + 25 Jaar PASSIEF zijn! ~ 165 jaar verloren Kultuur (OBSTRUCTIE)

    [RUFUS POLLOCK CAMBRIDGE UNIVERSITY V1.1.2 AUGUST 7, 2007] [http://www.rufuspollock.org/economics/papers/optimal_copyright.pdf]

    In Theorama 12 we gebruikten we ons model om tot een enkele vergelijking te komen die de optimale term definieerde als een functie van de sleutel exogenous variabelen Gebruikmakend van deze variabelen ontrokken aan aanwezige gevonden data, vonden we een geschatte waarde voor optimaal Copyright tijdsduur van ongeveer 15 jaar. Na verder onderzoek kwamen we bij de vraag wat is de optimaal Copyright term – waarschijnlijk het meest belangrijke aspect op het ‘nivo’ van Copyright. Onze schatting van optimale Term (15 jaar) is ‘HEEL VER ONDER’ het nu gebruikte Copyrightduur 70 jaar na de dood van de maker. in alle JURISPRUDENTIE en we bevestigden hiermee dit waanzinnig gegeven – dat huidig Copyright bijna zeker veel te lang is – met gebruikmaking van verscheidene robuste controles. EN ECHTE MENSEN GEBRUIKEN DUS NU AL JAREN 15 JAAR tijdsduur ALS OPTIMALE TERM

    http://www.gnu.org/philosophy/freedom-or-copyright.html New site 2012 Freedom???or Copyright? by Richard M. Stallman Vrijheid – of Copyright? van Richard M. Stallman Freiheit ??? oder Copyright? von Richard Stallman http://www.stallman.org ?????? [fa] http://www.gnu.org/philosophy/freedom-or-copyright.fa.html
    français [fr] http://www.gnu.org/philosophy/freedom-or-copyright.fr.html polski [pl] http://www.gnu.org/philosophy/freedom-or-copyright.pl.html ????????? [ru] http://www.gnu.org/philosophy/freedom-or-copyright.ru.html

    [ Nederlands ] Er was eens, in het tijdperk van de drukpers, dat er een economische beschermregeling voor de bedrijfstak met boekenschrijvers en uitgevers ingevoerd werd. Dat werd Copyright (kopieerrecht) genoemd. Engeland/Amerika USA.

    Het doel van het CopyRIGHT was, het uitgeven en verspreiden van alle soorten uitgaven te bevorderen. Dit deed het Copyright hier indien ze de uitgever verplichtte toestemming te gaan vragen als ze een nieuwe uitgave bijdrukken wilden. Normaal gesproken hadden gewone lezers hier niets op tegen, aangezien het Copyright alleen de bedrijfsopenbaarmaking inperkte, en niet de lezermogelijkheden beperkte of hinderde. Misschien verhoogde het de prijs van een boek heel weinig, maar dat is maar geld?

    Het Copyright bracht algemene welvaart, zoals het opzettelijk de bedoeling was, zonder algemene zware belasting. Het vervulde zijn taak uitstekend, toendertijd. Toen ontstond er een nieuwe middel, om informatie uit te wisselen: Computers en netwerken

    Het voordeel van de informatietechnologie (IT) is, dat kopieren en veranderen van informatie gemakkelijker gaat, inclusief eenmalig geschreven software, boeken en muziekopnamen. Netwerken boden de mogelijkheid om onbegrensd toegang te krijgen tot alle soorten van data, een informatie- UTOPIE (Isaac Asimov! heeft hierover geschreven) Maar een hindernis stond in de weg: Het Copyright! Lezers die hun computer gebruikten om openbare VRIJE informatie met elkaar uit te wisselen verstoten eigenlijk tegen het Copyright. De wereld WAS PLOTS VERANDERD en wat eerst een economische regeling alleen voor uitgevers was, werd nu een strenge beperking van het algemeen belang, ook voor de consument die er toch alleen maar baat bij zou hebben.

    Vrijheid – of Copyright? van Richard M. Stallman

    In een Democratie wordt een wet, die een nuttige en natuurlijke aktiviteit verbiedt al snel versoepeld. Maar de machtige uitgeverij-lobby was tot alles besloten te verhinderen, dat het algemeen belang de voordelen van de Computertechniek gebruikte, en vond in het Copyright het geschikte wapen. Onder hun invloed verscherpten de regeringen het Copyright nog meer, inplaats van het normaal soepeler te maken. Lezers/consumenten, die bij het delen ervan gepakt werden, werden geterroriseerd met hoge strafeisen. Maar dat was nog niet alles. Computers kunnen machtige hulpmiddelen voor over-(be-)heersing zijn, als een kleine bepaalde groep mensen kunnen kontroleren, wat andere consumenten met hun Computer aan het doen zijn. De uitgevers werd duidelijk, dat ze hier een uitgelezen gratis kans hadden om een riante machtspositie te verwerven, indien ze de consumenten dwingen, bijzondere (traceerbare) e-boeken-lees-software te gebruiken. Ze kunnen de consument/lezer dwingen iedere keer opnieuw te betalen, en zich uiteraard te identificeren als ze een boek willen lezen!

    Dat is de ultieme natte droom waar uitgevers van dromen, en zo zette ze USA-regering in 1998 er toe aan (legaal? omkopen USA-senaat), het Digital Millenium Copyright Act in te voeren, en nog meer eenzijdig aangepaste (lees Corrupte) USA wetten zouden uiteraard volgen.

    Deze USA-wet geeft hun de absolute juridische macht over praktisch alles, wat een consument/lezer met zijn E-boek kan doen. Zelfs het zonder toestemming lezen is al een misdaad! We hebben nog steeds de OUDE VRIJHEDEN, als we een papieren boek lezen, alhoewel aan de binnenzijde boekkaft nu ook al allerlei beperkingen staan!

    Maar als E-boeken de gedrukte boeken gaan vervangen, zal deze uitzondering niet veel meer helpen. Met ‘elektronische inkt’ die het mogelijk maakt, een nieuwe tekst op een schijnbaar bedrukt stuk papier te downloaden, zouden zelfs kranten vervluchtigd kunnen worden. Stelt U zich eens voor: antiquariteit-winkels zijn verdwenen, je kunt geen papieren boek meer aan vrienden uitlenen, of via een bibliotheek uitgeleend worden? – Geen lekken meer, die het iemand toestaat iets te lezen zonder betalen?

    (En volgens de reclame voor de MicroSoft Reader, ook geen mogelijkheid om anoniem een boek te kopen.) Dat is wat uitgeverijen wereldwijd willen gaan uitvoeren.

    Waarom is er zo weinig openlijke discussie over deze abnormale veranderingen? De meeste consumenten/mensen hebben nog geen gelegenheid gehad om de politieke aspecten/doeleinden van deze toekomstige technologie te begrijpen. Bovendien werd de bevolking/consument wijsgemaakt, dat het Copyright de rechten van de Copyrighthouder ‘beschermd’ – met de implicatie dat de VRIJE RECHTEN van de bevolking/consument niet meer gelden.

    Maar als de brede laag bevolking/consumenten begint met het gebruik van E-boeken, en het onderdrukkings-systeem ontdekt, dat uitgeverijen stiekum voor hun hebben voorbereid, zal ze zich hiertegen gaan verzetten. De Mensheid zal dit JUK niet voor altijd blijven dragen.

    De uitgeverijen willen ons wijsmaken, dat een onderdrukkend Copyright de enige mogelijkheid is, om kunst/kultuur levend te houden, maar wij willen geen ‘OORLOG der Kopieen’, om de uitgebreide uitgegeven openbare werken veilig te stellen. Zoals de Grateful Dead hebben aangetoond, is het private kopieren van de Fans eigenlijk helemaal geen probleem voor de artiesten.

    Als we het kopieren van E-boeken onder vrienden gewoon toelaten, dan kunnen we het COPYRIGHT ook weer terugveranderen in de industriele regelgeving die het oorspronkelijk eerst ook was.

    Vrijheid – of Copyright? van Richard M. Stallman

    Bij bepaalde doelgroepen van teksten moeten we gewoon nog verder gaan. Bij wetenschappelijke artikelen en boeken zou iedereen aangemoedigd moeten worden, deze Online onveranderd weer te geven, dit zou de wetenschappelijke dupliceerbaarheid ten goede komen, en verhoogd tegelijkertijd de toegankelijkheid. Bij studieboeken en de meeste naslagwerken zou ook de uitgebrachte veranderde versie toegelaten moeten worden, aangezien dit uiteindelijk tot een verbeterde juiste versie voert. Tenslotte zal het hele doel van de in- en be-perking verdwijnen, als netwerken het simpeler mogelijk maken om iemand wat geld toe te sturen.

    Als een boek je bevalt, en op uw computer popt een venster op met de mededeling ‘klikt u hierop om de auteurin een euro te sturen’ – zou u daar dan niet op klikken? Daarmee zal het Copyright voor boeken en muziek, voorzover het onveranderde originele exemplaren betreft, volledig achterhaald zijn.
    En geen moment te vroeg! Het echte gevecht met de profiteurenbende WIPO, BUMA/STEMRA en andere zogenaamde belangenbehartigers moet dan nog beginnen. Die laten zich dat gemakkelijke geld aftroggelen/verdienen niet zomaar ontnemen.

    (CC) 2000-2012 Richard Stallman.

    De veranderde weergave uitgebreid met uw commentaar in dit artikel in deze vorm is toegestaan voorzover deze boodschap behouden blijft.

    Aktualisiert: 16 Mar 2001 Christian Siefkes, umsetzung in Niederlandisch 2012

  15. Beste Little People, wil je alsjeblieft deze blog niet gebruiken om copypasteplempsels van anderen hier te parkeren? De bedoeling is dat je reageert op de blog of op elkaar. Dit soort lappen tekst helpt niet want zo sla je de discussie stuk. Als je het nog een keer doet, gooi ik de reactie weg.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.